9.6.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 185/1

—

komunikat Komisji Europejskiej z 25 października 2016 r. w sprawie jej programu prac na 2017 r.,

—

swe rezolucje z dnia 4 czerwca 2015 r. w sprawie priorytetów politycznych KR-u na lata 2015–2020 oraz z dnia 15 czerwca 2016 r. w sprawie wkładu KR-u w program prac Komisji Europejskiej na 2017 r.,

—

protokół o współpracy z Komisją Europejską z lutego 2012 r.;

1.

Z niepokojem zauważa, że po 60 latach Unia Europejska stoi w obliczu głębokiego kryzysu wynikającego z wciąż niskiego poziomu zaufania publicznego do projektu europejskiego i że w związku z tym Unia musi się zreformować. Jednocześnie podkreśla, że poziom lokalny i regionalny jest stale uważany przez obywateli UE za najbardziej godny zaufania spośród wszystkich poziomów sprawowania rządów w UE. W związku z tym KR prowadzi dialog obywatelski, przy aktywnym udziale władz regionalnych i lokalnych, wokół zagadnień związanych z lokalnymi potrzebami i specyfiką, przyczyniając się tym samym do refleksji na temat Europy.

2.

Zgadza się z Komisją co do następujących ogólnych wyzwań stojących przed UE:

3.

Podziela przekonanie Komisji, że wyzwania te wymagają oddolnego, kierowanego przez obywateli podejścia opartego na wielopoziomowym sprawowaniu rządów, lecz podkreśla, że UE musi skupić się na wzmocnieniu pozycji obywateli.

4.

Podkreśla potrzebę zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w przygotowanie białej księgi w sprawie przyszłości Europy i wzywa Komisję do rozważenia opinii KR-u na ten temat oraz do włączenia KR-u w proces konsultacji.

5.

Ubolewa, że w programie prac niewiele uwagi poświęcono kluczowej roli, jaką odgrywają europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne w dotarciu do wszystkich obywateli i regionów w Europie, zwiększaniu spójności, wspieraniu innowacyjności i wyrażaniu rzeczywistej solidarności europejskiej dla harmonijnego rozwoju całej UE. Wzywa Komisję do przygotowania przyszłej polityki spójności po 2020 r., ponieważ jest ona główną polityką inwestycyjną UE i musi opierać się na podejściu ukierunkowanym na konkretny obszar oraz na zaktualizowanej wizji terytorialnej. Jednocześnie Komitet zachęca Komisję do kontynuowania wysiłków na rzecz poprawy i uproszczenia procedur związanych z europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi, tak aby ograniczyć biurokrację i zwiększyć poziom ich wykorzystania.

6.

Przypomina postulat, by nie uwzględniano wydatków publicznych ponoszonych przez państwa członkowskie oraz władze lokalne i krajowe na współfinansowanie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych pośród wydatków strukturalnych określonych w pakcie stabilności i wzrostu, gdyż inwestycje te przyczyniają się do realizacji europejskich priorytetów, wywierając dodatkowy efekt mnożnikowy w dziedzinie wzrostu gospodarczego w Europie.

7.

Z zadowoleniem przyjmuje proponowane rozszerzenie Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) zarówno pod względem długości trwania, jak i możliwości finansowania. Zauważa jednak, że zamiar ten ogłoszono bez dokonania – jeszcze przed przedstawieniem propozycji Komisji – kompleksowej oceny skutków lub niezależnej oceny. Podkreśla potrzebę dalszego wykorzystywania synergii między EFIS a innymi funduszami UE, zwłaszcza europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi, i upraszczania procedur, tak by ograniczyć biurokrację i pomóc w zwiększeniu absorpcji funduszy UE. Podkreśla, że trzeci filar planu inwestycyjnego powinien również zostać wzmocniony. Wzywa Komisję i Europejski Bank Inwestycyjny do nasilenia wysiłków na rzecz zwiększania świadomości w terenie, aby sprostać dysproporcjom geograficznym EFIS w celu umożliwienia jak największej integracji i synergii inwestycji z myślą o jednolitym programowaniu działań podejmowanych w ramach polityki spójności oraz upowszechniać bardziej szczegółowe informacje dotyczące projektów finansowanych z tytułu EFIS, ze szczególnym podkreśleniem ich dodatkowości.

8.

Zobowiązuje się do włączenia się na wczesnym etapie w dyskusję na temat wniosku dotyczącego przyszłych wieloletnich ram finansowych na okres po 2020 r., w tym reformy zasobów własnych.

9.

Wzywa do szybkiego przyjęcia „rozporządzenia zbiorczego” w celu zwiększenia wpływu i zapewnienia lepszego wykorzystania programów z zakresu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych zawartych już w obecnym okresie programowania.

10.

Podkreśla potrzebę oceny realizacji programu rozwoju miast w UE oraz znaczenie włączenia wymiaru miejskiego do innych polityk UE. W tym kontekście ponawia swój apel o wydanie białej księgi w sprawie agendy miejskiej UE.

11.

Ponownie apeluje o ustanowienie europejskiego programu na rzecz budownictwa, w ramach którego zajęto by się budownictwem w sposób horyzontalny – w miejsce dotychczasowego fragmentarycznego podejścia – za pośrednictwem strategii sektorowych, takich jak agenda miejska i polityki w zakresie zrównoważonego rozwoju, spójności i konkurencji, bądź za pośrednictwem inicjatyw społecznych, takich jak europejski filar praw socjalnych.

12.

Podkreśla potrzebę opracowania kodeksu postępowania dotyczącego udziału władz lokalnych i regionalnych w europejskim semestrze 2017 i apeluje, by roczna analiza wzrostu gospodarczego została uzupełniona o analizę terytorialną, w tym o odrębny rozdział w sprawozdaniach krajowych oraz o wytyczne dla państw członkowskich w sprawie zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w krajowe programy reform.

13.

Popiera stałe wysiłki Komisji na rzecz inwestycji, a szczególnie dążenie do określenia środków służących pobudzaniu inwestycji w ramach europejskiego semestru. W tym kontekście przypomina o swojej deklaracji z Bratysławy „Inwestować i łączyć”, w której podkreśla, że lokalny i regionalny wzrost gospodarczy napędzany przez inwestycje musi opierać się na strategiach rozwoju terytorialnego oraz że środki publiczne wspierające jakość inwestycji muszą działać w synergii z innymi źródłami finansowania na szczeblu regionalnym, lokalnym, krajowym i europejskim.

14.

Z zadowoleniem stwierdza, że Komisja nadal pragnie dążyć do realizacji celów zrównoważonego rozwoju, oraz podkreśla, że Europa potrzebuje długofalowej strategii, której celem jest zapewnienie inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu w perspektywie europejskiego semestru. Strategia taka powinna być oparta na śródokresowym przeglądzie strategii „Europa 2020”.

15.

Z zadowoleniem przyjmuje dążenie Komisji do zwalczania bezrobocia wśród młodzieży wyrażające się wzmocnieniem europejskiej gwarancji dla młodzieży i inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych oraz utworzeniem Europejskiego Korpusu Solidarności, który powinien czerpać korzyści z wczesnego, proaktywnego i wiarygodnego zaangażowania władz regionalnych i lokalnych, organizacji młodzieżowych i ogólnie społeczeństwa obywatelskiego.

16.

Ubolewa nad brakiem inicjatyw zaradzających bezrobociu długotrwałemu, mających między innymi na celu rozważenie form ubezpieczenia przed bezrobociem na szczeblu europejskim, które uzupełniałoby systemy krajowe w wypadku poważnego cyklicznego załamania koniunktury i pomagałoby uniknąć przekształcenia się wstrząsu asymetrycznego w ograniczenie strukturalne dla całej Europy.

17.

Zwraca się o uwzględnienie lokalnych i regionalnych atutów i wyzwań, w tym różnych lokalnych i regionalnych potrzeb rynku pracy, w ramach nowego europejskiego programu na rzecz umiejętności. Komitet oczekuje współpracy w kwestii ram jakości dla staży oraz wniosku w sprawie zwiększonej mobilności dla praktykantów.

18.

Oczekuje odpowiedniego wniosku Komisji w celu poprawy równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, zwłaszcza w odniesieniu do udziału kobiet w rynku pracy.

19.

W ramach przygotowań do Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego w 2018 r. zamierza skoncentrować się zarówno na kulturze i dziedzictwie kulturowym, jak i na międzynarodowych stosunkach kulturalnych UE, które są kluczowymi elementami dla wzmocnienia tożsamości europejskiej i propagowania podstawowych wartości europejskich, włączenia społecznego, innowacyjności i dialogu międzykulturowego oraz turystyki kulturalnej.

20.

Podkreśla, że należy traktować śródokresowy przegląd programu „Horyzont 2020” oraz zbliżające się konsultacje w sprawie kolejnego programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji jako jeden ogólny proces, który powinien prowadzić do zniwelowania przepaści innowacyjnej w Europie. Zapowiada, że przedstawi w odpowiednim czasie swój wkład w zaplanowany na 2017 r. przegląd planu działania w dziedzinie biogospodarki.

21.

Zauważa, że biała księga na temat przyszłości Europy będzie również zawierać propozycje dotyczące przyszłości UGW; z zadowoleniem przyjąłby reformy w celu zwiększenia legitymacji demokratycznej zarządzania UGW.

22.

Podkreśla, że aby poprawić społeczny wymiar UGW, konieczne jest przezwyciężenie dysproporcji regionalnych i społecznych. Z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji zaproponowania europejskiego filaru praw socjalnych określającego zasady Unii Europejskiej, która opiera się na sprawiedliwości społecznej oraz na zasadach pomocniczości i proporcjonalności.

23.

Z zadowoleniem przyjmuje proponowany przegląd paktu stabilności i wzrostu, ale nalega, by Komisja wzięła pod uwagę, że musi on bardziej sprzyjać wzrostowi gospodarczemu, w szczególności jeśli chodzi o inwestycje ukierunkowane na wzrost gospodarczy. Ponawia apel o przeprowadzenie pełnej oceny wpływu terytorialnego europejskich zasad statystycznych dotyczących inwestycji publicznych.

24.

Z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do promowania efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych w ramach kompleksowej polityki unii energetycznej, w połączeniu z odpowiednimi zasadami należytego zarządzania i środkami wspierania innowacji, przeglądem struktury rynku energii elektrycznej i dalszą poprawą infrastruktury energetycznej w celu zapewnienia międzyregionalnych i transgranicznych połączeń, a także decentralizacją systemów energetycznych będącą krokiem w kierunku trwałego i elastycznego wewnętrznego rynku energii.

25.

W szczególności zaleca, by polityka UE w dziedzinie projektowania rynków energii elektrycznej i energii ze źródeł odnawialnych była skoordynowana i wyważona oraz prowadzona z należytym uwzględnieniem problemów lokalnych i regionalnych, takich jak dostęp do sieci dla dostawców energii na małą skalę na poziomie sieci dystrybucji.

26.

Popiera realizację porozumienia paryskiego oraz podkreśla, że wypełnienie luki między zobowiązaniami krajowymi a wysiłkiem koniecznym do ograniczenia globalnego ocieplenia do wartości znacznie poniżej 2 oC będzie wymagało włączenia działań miast i regionów do krajowych zobowiązań, jak również poziomej i pionowej koordynacji, w tym na poziomie UE i Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC). W związku z tym Komitet zwraca się do Komisji, by wsparła wniosek KR-u o uwzględnienie tego aspektu w zobowiązaniach krajowych, usprawnienie instytucjonalizacji platformy podmiotów niepaństwowych działających na rzecz klimatu (NAZCA) i pracy tzw. czempionów klimatu w sekretariacie UNFCCC oraz o ułatwianie wymiany doświadczeń na szczeblu lokalnym i regionalnym. Ponadto wzywa Komisję do wspierania projektów badawczych dotyczących miast i regionów w kontekście zmiany klimatu, jako wkładu w przyszłe prace Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu.

27.

Zwraca się do Komisji Europejskiej o współpracę z KR-em w celu rozwinięcia koncepcji wkładów ustalanych na szczeblu lokalnym i regionalnym, by zachęcać do podejmowania działań na poziomie lokalnym i regionalnym w celu osiągnięcia celów uzgodnionych na konferencji COP21 w Paryżu.

28.

Wzywa Komisję do uaktualnienia jej założeń w zakresie klimatu i energii, aby osiągnąć 50 % redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r., oraz do uwzględnienia odpowiednich dostosowań we wszystkich obszarach polityki i finansowania na wszystkich szczeblach. Komisja powinna wspierać dobrowolne inicjatywy na rzecz obniżania emisji i zwiększania odporności na zmianę klimatu w miastach i w regionach. Konieczne jest jaśniejsze przedstawienie kwestii wzmocnienia pozycji regionów i miast w sprawozdaniu oceniającym Komisji w sprawie strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu.

29.

Zachęca Komisję do wspierania realizacji strategii ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych w miastach i regionach, zwłaszcza w regionach transgranicznych, i zagwarantowania, by inwestycje UE odpowiadały standardom ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych.

30.

Z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie unijnej platformy ds. strat i marnotrawstwa żywności i wzywa Komisję do podjęcia stosownych działań i wyznaczenia ambitnego celu w zakresie ograniczenia marnotrawstwa żywności. Działania te powinny być częścią ogólnounijnej strategii na rzecz zrównoważonych systemów żywnościowych, z uwzględnieniem ochrony różnorodności biologicznej i środowiska, zdrowia, handlu, zasobooszczędności i gospodarowania gruntami, a także aspektów dotyczących społecznej i kulturowej wartości żywności.

31.

Wzywa Komisję do uwzględnienia zaleceń KR-u dotyczących realizacji planu działań na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym oraz do przedstawienia na początku 2017 r. planowanego przeglądu dyrektywy w sprawie wody pitnej, wniosku dotyczącego rozporządzenia w sprawie minimalnych wymogów jakości odzyskiwanej wody oraz strategii wykorzystania, ponownego wykorzystania i recyklingu tworzyw sztucznych, w ramach której należy ustanowić jasne i ambitne cele dotyczące przeciwdziałania zaśmiecaniu oraz wyciekaniu szkodliwych substancji z tworzyw sztucznych. Wzywa Komisję do zaproponowania dodatkowych inicjatyw odnoszących się do sektora budownictwa i rozbiórki, ekoprojektu oraz ponownego wykorzystania surowców, substancji i składników.

32.

Jest gotowy i chętny do zacieśnienia współpracy z Komisją w sprawie długo oczekiwanych inicjatyw dotyczących priorytetowego celu 4. zawartego w 7. unijnym programie działań w zakresie środowiska (EAP) na lata 2014–2020, prowadzonych za pośrednictwem platformy technicznej na rzecz współpracy w dziedzinie ochrony środowiska. Ubolewa, że inicjatywy przewidziane na 2017 r. mają charakter nieustawodawczy i ponownie wzywa do opracowania projektu dyrektywy UE, która ustanawiałaby przepisy dotyczące zapewniania zgodności w całym dorobku UE w dziedzinie ochrony środowiska, a także nowej dyrektywy w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach środowiska.

33.

Zgodnie z niedawną deklaracją z Cork 2.0 ponawia swój apel o opracowanie białej księgi w sprawie obszarów wiejskich, która byłaby punktem wyjścia do polityki rozwoju obszarów wiejskich po 2020 r., i wzywa do podjęcia konkretnych środków na rzecz weryfikowania wpływu polityki UE na sytuację obszarów wiejskich („rural proofing”), ponieważ obszary wiejskie często są zaniedbywane i nieuwzględniane w ustalaniu głównych kierunków rozwoju polityki.

34.

W związku z przygotowaniami do WPR na okres po 2020 r. podkreśla silne wzajemne powiązania między rozwojem obszarów wiejskich a rolnictwem. Wzywa w związku z tym do zapewnienia środków wsparcia dla rodzinnych gospodarstw rolnych, zwłaszcza w celu przeciwdziałania zmienności cen produktów rolnych.

35.

Będzie nadal pracować na rzecz zrównoważonego zarządzania oceanami w interesie regionów nadmorskich oraz ich gospodarki morskiej i związanej z morzem. W celu pobudzenia niebieskiego wzrostu i zatrudnienia KR będzie ściśle współpracować z regionami i wszystkimi zainteresowanymi stronami, jeśli chodzi o zarządzanie i budowanie zdolności, sprostanie wyzwaniom w łańcuchu produkcji żywności, zmniejszenie presji na środowisko spowodowanej przez nielegalne praktyki połowowe i zanieczyszczenie, a także w dziedzinie wiedzy o morzu, nauki i innowacji.

36.

Ubolewa, że w programie prac Komisji na 2017 r. nie zwrócono należytej uwagi na zdrowie, choć Komisja powinna wspierać państwa członkowskie i regiony w ich wysiłkach na rzecz poprawy profilaktyki, reform i optymalizacji systemów opieki zdrowotnej – zwłaszcza w drodze rozwiązań w zakresie e-zdrowia – oraz opracować całościowe strategie w dziedzinie demografii.

37.

Z zadowoleniem przyjmuje zamiar przedstawienia przez Komisję środków w celu wzmocnienia jednolitego rynku towarów, zwłaszcza jeśli chodzi o wzajemne uznawanie towarów i o produkty niespełniające wymogów. Podkreśla, że należy kontynuować prace nad ukończeniem budowy jednolitego rynku usług, co słusznie uznano za ważny element strategii jednolitego rynku.

38.

Ponawia apel o włączenie filaru jednolitego rynku do europejskiego semestru wraz z systemem regularnego monitorowania i oceny.

39.

Odnotowuje, że Komisja zamierza stanąć w obronie europejskiego przemysłu i podkreśla, że konkurencyjność przemysłu europejskiego zależy także od konkurencyjnego łańcucha dostaw, oraz że ważną rolę w tym względzie odgrywa polityka handlowa.

40.

Podkreśla znaczenie tworzenia inteligentnych regulacji i zmniejszania obciążeń administracyjnych dla MŚP, szczególnie poprzez dalsze wzmocnienie programu REFIT i dopilnowanie, by wpływ na MŚP był systematycznie uwzględniany w trakcie prac nad nowymi przepisami.

41.

Popiera ustanowienie „Forum miast” poświęconego gospodarce dzielenia się, w którym Komitet byłby jedną z głównych zainteresowanych stron. Jednocześnie wyraża ubolewanie w związku z brakiem jakiegokolwiek wniosku w sprawie zagwarantowania praw w kontekście nowych form zatrudnienia wynikających z cyfryzacji.

42.

Podkreśla potrzebę dokonania przeglądu decyzji i zasad ramowych dotyczących usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym i zwraca się do Komisji, by zainicjowała konsultacje społeczne w 2017 r., aby umożliwić władzom lokalnym i regionalnym przedstawienie ich punktu widzenia na temat trudności z kontrolą pomocy państwa w ramach finansowania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym.

43.

Podkreśla kluczową rolę skutecznego systemu zamówień publicznych, jeśli chodzi o zdolność władz lokalnych i regionalnych do realizacji unijnych celów inwestycyjnych. Wzywa Komisję do udzielenia wsparcia w celu zapewnienia pełnego wdrożenia dyrektyw w sprawie zamówień publicznych oraz do oceny trudności, jakie władze lokalne i regionalne napotykają w stosowaniu tych dyrektyw.

44.

Ponawia swój apel o odnowienie europejskiej strategii na rzecz turystyki w ramach specjalnej linii budżetowej przeznaczonej na turystykę w UE, oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do ułatwienia dostępu do finansowania dla małych i średnich przedsiębiorstw turystycznych.

45.

Z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Komisji mające na celu pełną realizację jednolitego rynku cyfrowego, także dzięki systemom e-zamówień; Komitet przedstawi swój wkład za pośrednictwem nowo utworzonej partycypacyjnej platformy szerokopasmowej. Podkreśla, że wszystkie obszary europejskie mają potrzebę korzystania z jednolitego rynku cyfrowego poprzez dostęp do szybkich łączy szerokopasmowych.

46.

Podkreśla, że migracja jest złożonym, wielopłaszczyznowym procesem, w którym ważną rolę odgrywają kraje, regiony i miasta przeznaczenia i pochodzenia. Ważne jest, aby propagować intensywniejszy dialog i ściślejszą współpracę między państwami członkowskimi i instytucjami UE, jak i państwami pochodzenia i tranzytu migrantów oraz władzami szczebla lokalnego i regionalnego w tych krajach.

47.

W związku z tym wzywa Komisję do uwzględnienia zaleceń KR-u w sprawie ochrony uchodźców w ich krajach pochodzenia i w kwestii nowych ram dla umów o partnerstwie.

48.

Apeluje o wsparcie dla władz lokalnych i regionalnych przy wdrażaniu reformy wspólnego europejskiego systemu azylowego i innych instrumentów unijnych, opracowanych w oparciu o Europejski program w zakresie migracji, takich jak zmienione przepisy dotyczące legalnej migracji oraz plan działania w dziedzinie integracji. Zwraca się do Komisji o uwzględnienie zaleceń KR-u dotyczących integracji migrantów w śródokresowym przeglądzie Europejskiego programu w zakresie migracji. Przypomina, że integracja jest procesem opartym zarówno na prawach, jak i obowiązkach.

49.

Jest zaniepokojony trudnościami w monitorowaniu obecności nieletnich pozbawionych opieki oraz ryzykiem, że padną oni ofiarą handlu ludźmi i wykorzystania. Zdecydowanie domaga się wprowadzenia programów w zakresie integracji i szkoleń, zarówno dla tych młodych ludzi, jak i dla przedstawicieli administracji lokalnej i regionalnej odpowiedzialnych za ich przyjęcie, oraz o włączenie w ten proces wspólnot imigrantów z krajów ich pochodzenia już osiedlonych w kraju przyjmującym, by osobom nieletnim pozbawionym opieki zapewnić czasowy pobyt u rodzin goszczących albo w odpowiednio dostosowanych ośrodkach, umożliwiających ich rozwój społeczny, emocjonalny i poznawczy.

50.

Wzywa Komisję do zapewnienia władzom lokalnym i regionalnym konkretnych i praktycznych informacji na temat możliwości finansowania przyjmowania i integracji migrantów oraz ponawia swój apel o wspieranie bezpośredniego dostępu władz lokalnych i regionalnych do odpowiednich instrumentów finansowych UE.

51.

Wzywa Komisję do wspierania władz lokalnych i regionalnych w opracowywaniu strategii służących zapobieganiu radykalizacji postaw, do dalszego gromadzenia i upowszechniania informacji o najlepszych praktykach w tym zakresie oraz do wspierania współpracy między miastami w dziedzinie przeciwdziałania radykalizacji.

52.

Odnotowuje, że Komisja zamierza kontynuować negocjacje handlowe z USA, Japonią, Mercosurem, Meksykiem, Tunezją i państwami ASEAN, jak również dążyć do uzyskania nowych mandatów do rozpoczęcia negocjacji z Turcją, Australią, Nową Zelandią oraz Chile, ale uważa, że Komisja powinna podejmować dalsze starania, aby wykazać ich wartość dodaną.

53.

Przypomina, szczególnie w kontekście przyszłej ambitnej polityki handlowej, by Komisja do każdej istotnej inicjatywy w tej dziedzinie dołączała ocenę oddziaływania terytorialnego.

54.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w globalnej strategii UE wyraźnie apeluje się o odnowienie partnerstw zewnętrznych oraz stwierdza się, że UE będzie wspierać różne ścieżki prowadzące do zwiększenia odporności w jej sąsiedztwie, koncentrując się na najbardziej palących przypadkach niestabilności sytuacji rządowej, gospodarczej, społecznej i klimatyczno-energetycznej, a także opracowując bardziej skuteczne polityki migracyjne dla Europy i jej partnerów.

55.

Podkreśla wkład KR-u, poprzez wspólne komitety konsultacyjne i grupy robocze, a także poprzez organizowanie Dni Rozszerzenia z udziałem partnerów z krajów przystępujących, w realizację celów polityki Komisji w zakresie rozszerzenia, polegających na wspieraniu wspólnej stabilności i dobrobytu w krajach kandydujących i potencjalnych krajach kandydujących.

56.

Podkreśla, że europejska polityka sąsiedztwa (EPS) tylko wtedy wywrze trwały wpływ, gdy będzie przynosić konkretne korzyści wszystkim beneficjentom. Pragnie zaakcentować, że należy utrzymać równowagę między wschodnim a południowym sąsiedztwem. Zwraca uwagę na rolę władz lokalnych i regionalnych, jeśli chodzi o wzmacnianie demokracji i rządów prawa w społeczeństwie, apelując o większe wsparcie dla reform decentralizacyjnych w krajach sąsiadujących.

57.

Podkreśla, że regionalna współpraca wnosi znaczący wkład w stabilność na świecie i wzywa Komisję do zintensyfikowania współpracy z Eurośródziemnomorskim Zgromadzeniem Samorządów Lokalnych i Regionalnych (ARLEM), z Konferencją Władz Lokalnych i Regionalnych Partnerstwa Wschodniego (CORLEAP) i z grupą zadaniową KR-u ds. Ukrainy, zwłaszcza przy okazji wdrażania nowych programów i inicjatyw regionalnych.

58.

Podkreśla konieczność, zwłaszcza podczas wdrażania nowej EPS, nadania wysokiego priorytetu inicjatywom wspierającym proces decentralizacji, partnerstwo oraz budowanie potencjału administracyjnego na szczeblu niższym niż krajowy. Zwraca uwagę na inicjatywę nikozyjską zaproponowaną przez KR w celu wspierania miast libijskich, dzięki której wychodzi się naprzeciw ich potrzebom poprzez zapewnianie wsparcia technicznego w celu przywrócenia gminom libijskim zdolności do świadczenia usług. Postuluje, by Komisja dalej wspierała takie formy oddolnej współpracy i by zadbała o wystarczające zasoby administracyjne i finansowe. Ponownie wskazuje na potrzebę zapewnienia nowych narzędzi dla budowania zdolności w zakresie akcesji i dla krajów objętych EPS, aby zastąpić były Instrument na rzecz Administracji Lokalnej.

59.

Popiera ostatnie wydarzenia wynikające z połączenia unijnego Porozumienia Burmistrzów w sprawie Klimatu i Energii oraz inicjatywy „Compact of Mayors” i utworzenia największej koalicji miast, które zobowiązały się do działań na rzecz klimatu. Jest gotów wykorzystać swoje międzynarodowe kanały, kontakty, pokrewne organizacje i partnerstwa (ARLEM odnośnie do „Covenant South” i „Covenant Africa”, CORLEAP do „Covenant East”, ICLEI i partnerstwo UE–Chiny na rzecz urbanizacji do Ameryki Północnej i Azji Południowo-Wschodniej itd.), aby stale zwiększać wysiłki na rzecz łagodzenia zmiany klimatu, adaptacji i odporności na zmianę klimatu oraz na rzecz zrównoważonego rozwoju.

60.

Wzywa Komisję do ścisłej współpracy z Komitetem Regionów, aby skoncentrować się na konkretnych zagadnieniach, promować doświadczenie i zaangażowanie europejskich miast w nowej strukturze zarządzania globalnego porozumienia.

61.

Z zadowoleniem przyjmuje nowe ramy partnerstwa z państwami trzecimi oraz nowy europejski Plan inwestycji zewnętrznych i apeluje, by władze regionalne i lokalne zostały zaangażowane w ten proces.

62.

Wzywa Komisję do propagowania aktywnego udziału władz lokalnych i regionalnych w ramach współpracy na rzecz rozwoju w czasie negocjacji dotyczących przeglądu Konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju i realizacji celów zrównoważonego rozwoju ONZ i dotyczących okresu po wygaśnięciu umowy z Kotonu, którą to kwestią KR zajmie się na konferencji na temat współpracy zdecentralizowanej w marcu 2017 r.

63.

Wzywa Komisję do dokonania przeglądu rozporządzenia w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej (ECI), aby uprościć i udoskonalić ramy prawne tego narzędzia.

64.

Z zadowoleniem przyjmuje przedstawioną przez Komisję inicjatywę REFIT, a zwłaszcza propozycję oceny przejrzystości i kontroli demokratycznej procedury aktów delegowanych i wykonawczych oraz niektórych aktów prawa wtórnego.

65.

Ponawia swój apel o włączenie tam, gdzie to właściwe, oceny oddziaływania terytorialnego do procedury oceny skutków nowych unijnych aktów prawnych. Zaleca ściślejszą współpracę pomiędzy KR-em a nowo powołanym centrum kompetencji w dziedzinie polityki terytorialnej Wspólnego Centrum Badawczego, jeśli chodzi o ocenę wdrożenia prawodawstwa UE.

66.

Domaga się większej przejrzystości, współpracy i skuteczności instytucji UE i z zadowoleniem przyjmuje ich wspólne zobowiązanie w ramach porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa, aby razem wytyczyć perspektywiczne cele i priorytety, szczególnie w kontekście wniosków legislacyjnych. Postuluje, by KR uczestniczył w procesie legislacyjnym na każdym etapie, co umożliwi pełne wykorzystanie jego potencjału w ramach cyklu legislacyjnego.

67.

Ma nadzieję na dalsze zacieśnianie współpracy z Komisją i Parlamentem Europejskim w zakresie monitorowania pomocniczości, a także w kontekście planowanej na 2017 r. konferencji nt. pomocniczości.

68.

Zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji Europejskiej, Parlamentowi Europejskiemu, słowackiej prezydencji w Radzie UE oraz przewodniczącemu Rady Europejskiej.

9.6.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 185/8

1.

Popiera wysiłki Komisji Europejskiej zmierzające do zadbania o to, by polityka europejska w sposób pełniejszy odzwierciedlała priorytety rządów krajowych oraz władz lokalnych i regionalnych. Podkreśla, że musi to być wspólną odpowiedzialnością wszystkich poziomów sprawowania rządów.

2.

Podziela pogląd, że lepsze stanowienie prawa nie polega jedynie na ograniczeniu prawodawstwa na poziomie UE, ale również na określeniu szczebla, na którym można najpełniej osiągnąć zamierzone cele. Podkreśla, że kluczowym elementem lepszego stanowienia prawa jest skuteczne stosowanie zasady pomocniczości.

3.

Podkreśla, że wszystkie przepisy muszą zachować równowagę między jednakowo zasadnymi obawami i oczekiwaniami dotyczącymi bezpieczeństwa (indywidualnego, prawnego, administracyjnego i finansowego) z jednej strony oraz skutecznością, swobodami lub elastycznością z drugiej. Wyważenie tych obaw w konkretnym kontekście jest zadaniem procesu demokratycznego, a na demokratycznie wybranych przedstawicielach wszystkich szczebli spoczywa odpowiedzialność za wyjaśnienie obywatelom nieuniknionych kompromisów.

4.

Bierze pod uwagę pracę wykonaną przez Grupę Wysokiego Szczebla Niezależnych Partnerów ds. Obciążeń Administracyjnych (grupę Stoibera), jej raport końcowy oraz wyrażone odrębne opinie.

5.

Odnotowuje podpisanie Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa przez Radę, Komisję i Parlament w dniu 13 kwietnia 2016 r. i ma nadzieję, że to nowe porozumienie przyczyni się do poprawy unijnego procesu decyzyjnego na wszystkich etapach – planowania, opracowywania, przyjmowania, aż po wdrażanie i ocenę. Wyraża zaniepokojenie, że w treści Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa nie wspomniano o specyficznej roli ani demokratycznie wybranych przedstawicieli szczebla lokalnego i regionalnego, ani KR-u w innym kontekście niż „zainteresowane strony”, mimo znaczenia przypisanego tym podmiotom w traktacie lizbońskim oraz przyznanych im w nim uprawnień.

6.

Pragnie zostać włączony w kolejne inicjatywy dotyczące interpretacji i wdrażania nowego porozumienia, aby jego potencjał jako organu doradczego w procesie legislacyjnym mógł zostać w pełni wykorzystany. Przypomina, że wielu członków KR-u posiada kompetencje w zakresie realizacji polityki unijnej.

7.

Z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji o „szerzej zakrojoną opinię perspektywiczną” zawierającą „dodatkowe sugestie dotyczące wymogów nakładanych prawodawstwem unijnym oraz prostszych metod osiągania takich samych, a nawet lepszych rezultatów”.

8.

Z zadowoleniem przyjmuje odnoszące się do konkretnych obszarów polityki wnioski Komisji Europejskiej do Komitetu o sporządzenie opinii perspektywicznych w dziedzinach takich, jak – lecz nie tylko – środowisko, energia, usługi finansowe i rolnictwo, w których władze lokalne i regionalne mogą wskazać obciążenia oraz zgłosić sugestie dotyczące ulepszeń odpowiadających ich potrzebom.

9.

Zauważa, że ta poszerzona opinia perspektywiczna stanowi przegląd skutków unormowań dla władz lokalnych i regionalnych, i zachęca do przeprowadzenia analiz ukierunkowanych na konkretne polityki i sektory w celu identyfikowania wąskich gardeł i obciążeń.

10.

Z zadowoleniem przyjmuje ogólne podejście polegające na angażowaniu w szczególności podmiotów regionalnych i lokalnych w konsultacje dotyczące lepszego stanowienia prawa; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje np. poświęcony lepszemu stanowieniu prawa raport prowincji niderlandzkich „Dutch provinces for better EU regulation” oraz zwraca uwagę na wyszczególnione w jego treści problemy i sugerowane konkretne rozwiązania.

11.

W tym kontekście wyraża poparcie dla przyjęcia paktu amsterdamskiego na rzecz konkretnego wdrożenia programu rozwoju miast UE, jako że kwestia lepszego stanowienia prawa odgrywa istotną rolę w ramach poszczególnych partnerstw tematycznych. W tym kontekście opracowano również badanie „Bridge, lepsze unijne uregulowania prawne dla władz lokalnych i regionalnych”, zawierające konkretne przykłady sytuacji, w których lokalna i regionalna praktyka boryka się z prawodawstwem europejskim.

12.

Wzywa Komisję Europejską do przeanalizowania proponowanych rozwiązań dotyczących uregulowań sektorowych, proporcjonalności, transgranicznych wąskich gardeł, pomocy państwa oraz obciążenia audytami i do uwzględnienia ich w opracowywanych uregulowaniach.

13.

Dostrzega specyficzną rolę odgrywaną przez władze lokalne i regionalne w wielu dziedzinach podlegających w znacznym zakresie unormowaniom prawa unijnego oraz ich rolę jako instytucji wdrażających w praktyce prawodawstwo UE i zarządzających funduszami europejskimi i podkreśla, że dzięki swoim szczególnym obszarom odpowiedzialności mają one możliwość oceny, które obszary ram regulacyjnych mogą nastręczać trudności i powinny zostać zmienione.

14.

Uważa, że wszystkie szczeble rządów są zobowiązane dbać, by prawodawstwo było odpowiednie, skuteczne i wydajne oraz by nie powodowało niepotrzebnych kosztów ani obciążeń, chroniąc jednocześnie obywateli, konsumentów i środowisko oraz nie naruszając przy tym zasad zrównoważonego rozwoju.

15.

Zdaje sobie sprawę, że instytucje UE muszą wykazywać wszystkim obywatelom wartość ram regulacyjnych i wartość dodaną prawodawstwa UE, przy poszanowaniu zasad pomocniczości i proporcjonalności.

16.

Dostrzega, że niedawne trudności gospodarcze stworzyły klimat, w którym dodatkowe koszty generowane przez nadmierną regulację zwiększyły cięcia budżetowe w przypadku wielu władz lokalnych i regionalnych. Jednocześnie już wcześniej nastąpiło ograniczenie dostępnych zasobów. Okazało się to uciążliwe i zwiększyło presję na te władze, by ograniczały koszty administracyjne, podczas gdy musiały one stawić czoła jeszcze większemu zapotrzebowaniu na działania. KR przypomina, że niezbędne jest uproszczenie i zmniejszenie biurokracji w obszarach, w których ma to wpływ na główne zadania, jakie muszą wykonywać władze lokalne i regionalne.

17.

Docenia, że sprawozdania i opinie przyjęte przez Parlament Europejski, EKES i KR potwierdzają wagę skoordynowanego działania UE w duchu partnerstwa z instytucjami krajowymi i unijnymi, a także z władzami lokalnymi i regionalnymi.

18.

Podkreśla, że władze lokalne i regionalne odgrywają główną rolę we wspieraniu obywateli w przezwyciężeniu trudności powodowanych długotrwałymi problemami ekonomicznymi, m.in. za pomocą programów unijnych. Przypomina, że pewność prawa i łatwy dostęp do programów UE – przy uznaniu konieczności przeprowadzenia reform strukturalnych – to warunki konieczne do tego, aby mogły się z tej roli wywiązywać.

19.

Zwraca uwagę, że finansowanie unijne stanowi dla wielu władz lokalnych i regionalnych istotny środek służący do wdrażania prawodawstwa UE, w szczególności do realizacji polityki spójności uwzględniającej różnice w kondycji gospodarczej.

20.

Ma świadomość, że dostępność unijnych programów oraz wymagane mechanizmy regulacyjne mogą wywoływać spore trudności związane z wykładnią ram prawnych, zasadami wdrażania, audytem oraz sprawozdawczością, i zwraca uwagę na fakt, że zwłaszcza systemy kontroli są często źródłem trudności dla sponsorów projektu ze względu na długotrwałe prowadzenie rejestrów, o czym wspomina się także w opinii KR-u w sprawie uproszczenia europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych.

21.

Z zadowoleniem przyjmuje rezolucję Parlamentu Europejskiego „Program sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT): aktualna sytuacja i perspektywa” (1), w której potwierdzono istotną rolę KR-u jako instytucji politycznej, i zgadza się, że programu REFIT nie można wykorzystywać do podważania ani zrównoważonego charakteru, ani panujących standardów.

22.

Popierając cel ograniczania biurokracji oraz likwidacji zbędnych obciążeń regulacyjnych, podkreśla, że program REFIT nie może służyć jako pretekst do obniżania poziomu aspiracji, zwłaszcza w dziedzinach takich, jak środowisko, bezpieczeństwo żywności, zdrowie i prawa konsumenta.

23.

Popiera cel, by na szczeblu krajowym jak najczęściej dokonywać transpozycji 1:1 prawodawstwa UE oraz by wykraczać poza standardy przepisów unijnych tylko tam, gdzie istnieją ku temu względy rzeczowe i fachowe. Niemniej państwa członkowskie i regiony nadal muszą mieć możliwość indywidualnego decydowania o tym, co jest niezbędne do prawidłowego wdrożenia tych przepisów. Wniosek Komisji, zgodnie z którym za każdym razem należy uzasadnić praktyki nadmiernie rygorystycznego wdrażania, mógłby przyczynić się do zwiększenia przejrzystości. Jednak zwiększone wymogi w zakresie rozliczalności w odniesieniu do wdrażania na poziomie krajowym i regionalnym nie mogą prowadzić do ingerencji w sprawy wewnętrznej organizacji administracyjnej ani w wewnętrzne procedury administracyjne danego kraju.

24.

Podkreśla wagę uwzględnienia w toku oceny prawodawstwa zarówno kosztów, jak i korzyści i wad – społecznych, środowiskowych i innych – dla obywateli oraz gospodarki, a także tzw. kosztów braku działań na poziomie europejskim (2), tj. kosztów powstających na skutek niepodejmowania wspólnych działań europejskich w danym sektorze.

25.

W tym kontekście ponownie zwraca się do Komisji Europejskiej o opracowanie ogólnounijnej jednolitej definicji nadmiernie rygorystycznego wdrażania w celu zapewnienia pewności prawa w procesie wdrażania i stosowania prawodawstwa UE oraz w celu ograniczenia nadmiernej biurokracji (3).

26.

Wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania rozwoju środków cyfrowych i narzędzi ICT, m.in. w ramach europejskiego planu działań na rzecz e-administracji, w celu zapewnienia wspólnego formatu i procesu gromadzenia danych na potrzeby monitorowania i sprawozdawczości i zmniejszenia w ten sposób nakładów administracyjnych powstających wskutek przekazywania informacji zarówno do krajowych, jak i europejskich baz danych.

27.

Podkreśla istotne znaczenie „kontroli sprawności”, za pomocą których można wykryć przypadki powielania się i niespójności przepisów zaistniałe z biegiem czasu na skutek przyjęcia szeregu celów i nowych inicjatyw politycznych, zwłaszcza dotyczących obowiązków w zakresie sprawozdawczości i zgodności.

28.

Podkreśla konieczność lepszego zrozumienia szeregu obowiązków sprawozdawczych wprowadzonych w celu zapewnienia zgodności z prawem UE. Proponuje zebrać i w możliwie największym stopniu ustandaryzować obowiązki sprawozdawcze dotyczące władz lokalnych i regionalnych, a także ukierunkować stosowaną metodykę na zmniejszanie obciążeń administracyjnych spoczywających na obywatelach i MŚP oraz na władzach lokalnych i regionalnych.

29.

Zdaje sobie sprawę, że język i jego użycie mogą stanowić przeszkodę w uczestnictwie bądź zachętę do udziału; przystępny i zrozumiały język stanowi kluczowy element zmian w prawodawstwie i regulacjach.

30.

Uważa, że angażowanie wszystkich stron wymaga prostego i jasnego języka, struktur i unormowań dla zapewnienia powszechnej dostępności UE, jej celów, programów, polityk, prawodawstwa i praktycznej pomocy.

31.

Wzywa zatem Komisję Europejską do uproszczenia używanego języka i sprawienia, że będzie powszechnie zrozumiały, i sugeruje, by użycie języka technicznego ograniczyć do niezbędnego minimum zapewniającego zgodność z wymogami prawnymi.

32.

Uważa, że wymagana jest bardziej przyjazna dla użytkownika oraz spójniejsza wykładnia przepisów i uregulowań unijnych, w tym np. wymogi dotyczące proporcjonalności kontroli, powszechniejsze zastosowanie stałych stawek, uproszczone wnioski, skargi i sprawozdawczość oraz większa jasność wykładni przepisów (np. w dziedzinie pomocy państwa i zamówień publicznych).

33.

Rozumie, że UE winna przywiązywać należytą wagę do strategii aktywnej komunikacji zmierzającej do angażowania partnerów, podtrzymania działalności gospodarczej i przyciągania inwestycji.

34.

Podkreśla, że władze lokalne i regionalne odgrywają rolę edukacyjną i informacyjną w zakresie europejskich polityk i programów z myślą o przybliżeniu ich obywatelom.

35.

Podkreśla rolę europejskich centrów informacyjnych Europe Direct (EDIC) w informowaniu obywateli o przepisach i programach UE z wykorzystaniem treści i języka, które są dla nich zrozumiałe.

36.

Zauważa, że ważną funkcję w ułatwianiu prawidłowego wdrażania i interpretowania unijnego prawodawstwa pełnią ośrodki wiedzy, takie jak Europa Decentraal w Niderlandach. Ich eksperci odgrywają ważną rolę w zapewnianiu bezpłatnych informacji i porad dla władz lokalnych i regionalnych oraz ich stowarzyszeń. Z drugiej strony duże zapotrzebowanie na prace ośrodków wiedzy dowodzi potrzeby uproszczenia unijnego prawodawstwa.

37.

Docenia, że aktualna praktyka zachęca obywateli do uczestniczenia w konsultacjach. Niemniej jednak przypadki uczestnictwa osób indywidualnych są sporadyczne, gdyż większość konsultacji ma ograniczony zakres z uwagi na język oraz stosowanie kontekstów i terminologii technicznej, wskutek czego są one w przeważającej mierze nieprzystępne. Pozostają zatem zamknięte dla ogółu z wyjątkiem nielicznych obywateli, którzy posiadają umiejętności i znajomość języka umożliwiające im udział. Istotne jest zadbanie o to, by wszystkie zainteresowane strony, a zwłaszcza społeczeństwo obywatelskie, miały równy dostęp do tekstów konsultacji, które muszą zostać przetłumaczone na wszystkie języki urzędowe UE i sporządzone w jak najprostszy, najbardziej przejrzysty i zrozumiały sposób, by dostarczyć jak najwięcej informacji o zalecanych uregulowaniach.

38.

Uważa, że konsultacje obywatelskie powinny uzupełniać, a nie zastępować usystematyzowane konsultacje publiczne. Nie powinny też umniejszać roli właściwych organów instytucjonalnych uznanych w traktacie lizbońskim.

39.

Ponownie podkreśla wagę przeprowadzenia, za pośrednictwem KR-u i na etapie inicjatywy ustawodawczej, konsultacji z lokalnymi i regionalnymi zgromadzeniami ustawodawczymi, ponieważ zgromadzenia te, reprezentujące poziom lokalny, są demokratycznym wyrazem rzeczywistych oczekiwań obywateli, również tych, którzy indywidualnie nie są w stanie zabrać głosu.

40.

Dlatego też władze regionalne i lokalne muszą być traktowane priorytetowo w stosunku do przedsiębiorstw prywatnych, zarówno z racji swej roli uznanej w traktacie lizbońskim, jak i dlatego, że stanowią one wyraz demokracji i przedstawicielstwa politycznego.

41.

Wzywa Komisję Europejską do utworzenia punktu kompleksowego doradztwa w kwestiach regulacyjnych, świadczącego podmiotom ubiegającym się o fundusze UE terminowe, adekwatne, jednoznaczne i zrozumiałe porady.

42.

Sugeruje, by w czasie trwania programu zwrócić się o opinie do praktyków, dzięki czemu ulepszenie ram ustawodawczych i regulacyjnych będzie oparte na doświadczeniu praktycznym.

43.

Proponuje utworzenie konkretnego mechanizmu umożliwiającego wykorzystanie środków finansowych pomocy technicznej w celu utworzenia powiązanych z programami zespołów prawnych, które będą dostępne dla wszystkich wnioskodawców i będą mogły udzielać im rzetelnych i spójnych porad w oparciu o przyjętą wspólną interpretację unormowań prawnych zgodną z zaleceniami Komisji i na podstawie obecnej praktyki dotyczącej funduszy UE, tak aby w dużym stopniu wyeliminować istniejącą niepewność i odpowiedzialność beneficjentów końcowych.

44.

Proponuje, by rozwiązania w zakresie zarządzania przewidywały wyraźny rozdział między administrowaniem programem a realizacją projektu/programu, aby uniknąć potencjalnego konfliktu interesów oraz stronniczości w toku oceny.

45.

Sugeruje, by w ramach istniejącego pułapu budżetowego maksymalnie zwiększyć pulę finansowania, umożliwiając tym samym realizację według podejścia opartego na programie, przewidującego łączenie powiązanych projektów oraz pomiar sukcesu raczej na podstawie ogólnych rezultatów niż wyników poszczególnych projektów, przykładowo w dziedzinie energii.

46.

Proponuje zbadanie możliwości rozwoju i ulepszenia modeli inżynierii finansowej, włączając w to specjalistyczne fundusze venture capital w kluczowych sektorach, skuteczniejsze dostosowanie finansowania dotacji do wspólnego europejskiego wsparcia na rzecz trwałych inwestycji w obszarach miejskich (JESSICA), z myślą o pobudzaniu rynku inwestycji w nieruchomości, a także możliwość programu mikropożyczek w ramach wspólnych działań na rzecz wspierania instytucji mikrofinansowych w Europie (JASMINE) w celu wsparcia start-upów i małych przedsiębiorstw.

47.

Sugeruje zwiększenie możliwości współfinansowania, w szczególności współfinansowania z sektora prywatnego, w celu zapewnienia dostępności środków finansowych dla władz lokalnych i regionalnych na zaspokojenie lokalnych potrzeb.

48.

Zwraca się do Komisji o zaproponowanie mechanizmu, w ramach którego niewykorzystane i umorzone środki finansowe powrócą do budżetu UE jako przydzielone odpowiedniemu państwu członkowskiemu i przeznaczone na określony cel dochody, tak aby mogły zostać ponownie przyznane i wykorzystane w ramach polityk sektorowych w tym państwie członkowskim zgodnie z ich przeznaczeniem zatwierdzonym w drodze głosowania.

49.

Obecnie do niewykorzystania środków finansowych dochodzi zwłaszcza z powodu niewłaściwego, skomplikowanego i nadmiernie zdefiniowanego systemu wdrażania wraz z nieodpowiednim określeniem priorytetów. Konieczne jest zadbanie o stosowną komunikację z władzami lokalnymi i regionalnymi, a także z organami szczebla krajowego w celu ponownego określenia i wyjaśnienia priorytetów, tak by nie narażać na szwank beneficjentów.

50.

Dlatego też trzeba zadbać o to, by wieloletnie programy wsparcia cechowała pewność planowania i wiarygodność, co pozwoli osiągnąć ich cele. Większa elastyczność w wieloletnich ramach finansowych nie może w związku z tym prowadzić do finansowania realokacji lub nowych inicjatyw politycznych kosztem już zatwierdzonych programów.

51.

Proponuje wyraźnie przydzielić zadania partnerom w zakresie sprawozdawczości i monitorowania programów finansowanych ze środków UE w obrębie gminy lub regionu, w tym także w zakresie przeglądu wydatków i wyników oraz projektowania działań zaradczych. Zwraca się do Komisji, by przewidziała pomoc, również finansową, dla władz lokalnych i regionalnych, w przypadku gdy uproszczenie – czy to dotyczące prawodawstwa, czy też innych dziedzin – pociąga za sobą wzrost kosztów publicznych świadczenia usług przez te władze.

52.

Zwraca się do Komisji Europejskiej o podjęcie dalszych kroków w kierunku uproszczenia polityki spójności, przez uwzględnienie propozycji władz lokalnych i regionalnych wyrażonych w opinii w sprawie uproszczenia EFSI z perspektywy władz lokalnych i regionalnych (sprawozdawca: Petr Osvald (CZ/PES)) (4).

53.

Przypomina, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne stanowią główne unijne narzędzia wspierania spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej we wszystkich państwach członkowskich, a ich uproszczenie jest nieodzowne do osiągnięcia celów politycznych. Należy przewidzieć niezwłoczne ulepszenia w bieżącym okresie programowania, a także długofalowe działania służące uproszczeniu, które mogą doprowadzić do istotnej zmiany dotychczasowego mechanizmu realizacji oraz prawodawstwa.

54.

Zwraca szczególną uwagę na konieczność uproszczeń, w tym zmian prawnych i pozaprawnych, w obszarach dotyczących kontroli, obowiązków sprawozdawczości i wytycznych w jej zakresie, pomocy państwa, zamówień publicznych i nadmiernie rygorystycznego wdrażania.

55.

Zwraca uwagę, że działania służące uproszczeniu wymagają ukierunkowanej współpracy wszystkich właściwych służb Komisji, a zwłaszcza DG REGIO, DG EMPL, DG COMP i DG GROW.

56.

Wzywa Komisję Europejską do przedstawienia bardziej szczegółowych informacji i wspierania szkoleń dla władz regionalnych i lokalnych na temat synergii między europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi a Europejskim Funduszem na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS).

57.

Wzywa do uproszczenia wniosków oraz procedur sprawozdawczych dotyczących środków na badania naukowe i innowacje, m.in. przez częstsze stosowanie kosztów standardowych, w szczególności jeśli chodzi o kontrolę.

58.

Podkreśla zalecenia zawarte w przyjętej w październiku 2015 r. opinii w sprawie uproszczenia wspólnej polityki rolnej (5).

59.

Ponownie podkreśla potrzebę umocnienia zasady zaufania do odbiorców końcowych przez złagodzenie obowiązku dołączenia dowodów na poniesione wydatki na etapie sprawozdawczości końcowej oraz skupienie się podczas kontroli na wynikach finansowanych projektów.

60.

Wyraża obawę, że pomimo wyznaczonych celów nowej WPR w zakresie ograniczania prawodawstwa na poziomie UE, nastąpiło wzmożenie działań regulacyjnych Komisji za pośrednictwem aktów delegowanych.

61.

Ponawia apel o zachowanie większej spójności oraz komplementarności między WPR a pozostałymi obszarami polityki UE, m.in. polityką (i funduszami) w dziedzinie środowiska; najbardziej konieczne jest zachowanie większej spójności między Europejskim Funduszem Rolnym na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich a pozostałymi europejskimi funduszami strategicznymi i inwestycyjnymi łącznie realizującymi wspólne ramy strategiczne oparte na szeroko zakrojonych celach politycznych strategii „Europa 2020”.

62.

Uważa, że WPR musi być zgodna z celem spójności terytorialnej przewidzianym w traktacie lizbońskim i nie można dopuścić do sytuacji, w której środki UE doprowadzą do nierówności terytorialnych lub zagrożą świadczeniu usług publicznych np. na obszarach wiejskich.

63.

Uważa za szczególnie istotne, by w bieżącym roboczym procesie dotyczącym stanowienia lepszego prawa dla MŚP w pełni uwzględnić rzeczywiste potrzeby podmiotów regionalnego i lokalnego otoczenia biznesowego.

64.

Zauważa, że w ramach platformy programu REFIT należy również zwrócić dostateczną uwagę na obciążenia regulacyjne władz publicznych. Należy zapobiegać wzajemnemu przerzucaniu obciążeń regulacyjnych między przedsiębiorstwami a administracją publiczną.

65.

Zwraca uwagę, że po konsultacji z laureatami ustanowionej przez Komitet nagrody „Europejski Region Przedsiębiorczości” stwierdzono, iż obszary priorytetowe uproszczeń lub obszary, w których poziom uproszczeń przewidzianych w obowiązującym prawodawstwie jest jeszcze niedostateczny, obejmują udział MŚP w projektach finansowanych z EFRR, dostęp MŚP do zamówień publicznych, prawa konsumentów oraz REACH. Jako sferę priorytetową dalszych działań wskazano również wymogi sprawozdawcze dotyczące statystyk handlowych (Intrastat).

66.

Uważa, że potrzebne są działania w zakresie uproszczeń administracyjnych dla MŚP, zwłaszcza w sferze podatku VAT.

67.

Wzywa do przyjęcia środków służących uproszczeniu dostępu MŚP do zamówień publicznych; niepokoi się, że uproszczenie, jakie ma nastąpić za sprawą nowych dyrektyw oraz jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia, wciąż może okazać się niewystarczające do zapewnienia przyjaznych dla MŚP unormowań w zakresie zamówień publicznych.

68.

Ostrzega, że wspomniane środki uproszczenia nie powinny podważać swobody władz lokalnych i regionalnych w przyjmowaniu bardziej rygorystycznych norm w zależności od specyficznej sytuacji i potrzeb obywateli, zwłaszcza w takich dziedzinach, jak równość, polityka społeczna i przemysłowa czy też polityka ochrony środowiska.

69.

Podkreśla, że europejskie otoczenie regulacyjne dotyczące pomocy państwa w przypadku usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym stało się zbyt szczegółowe i nadmiernie złożone z powodu dużej liczby aktów prawa wtórnego i instrumentów „prawa miękkiego” dotyczących pomocy państwa. Dalsze uproszczenie zwiększy pewność prawa, przyspieszy realizację projektów inwestycyjnych, zapewni terminowe świadczenie usług będących w ogólnym interesie gospodarczym, a także pobudzi wzrost i zatrudnienie.

70.

Podkreśla potrzebę zwiększenia wiedzy innowacyjnych małych przedsiębiorstw na temat nowych procedur udzielania zamówień publicznych, płynących z nich korzyści oraz ich ograniczeń, a także na temat dostępnego wsparcia. Unijne przepisy dotyczące zamówień publicznych muszą w terminie trzech lat zostać poddane ocenie skutków; chodzi o sprawdzenie, czy przyczyniły się do ułatwienia MŚP dostępu do procedur przetargowych, zmniejszenia barier biurokratycznych oraz powstania długoterminowych partnerstw w zakresie towarów lub usług, których nie ma obecnie na rynku.

71.

Ponawia swój apel o podwyższenie wartości progowych w przypadku zasad de minimis odnoszących się do pomocy państwa dla usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym oraz o podwyższenie progu zwolnionej z obowiązku zgłoszenia (według art. 108 ust. 3 TFUE) pomocy państwa w formie świadczeń wyrównawczych dla niektórych podmiotów, którym powierzono świadczenie usług w ogólnym interesie gospodarczym, gdyż środki te skutkować będą dalszym uproszczeniem z perspektywy władz lokalnych i regionalnych oraz podmiotów otrzymujących świadczenia wyrównawcze.

72.

Zwraca uwagę na swoją opinię „Unijne prawo ochrony środowiska: poprawa w obszarze sprawozdawczości i przestrzegania przepisów”, przyjętą w kwietniu 2016 r. (6), i wnosi, by Komisja Europejska oraz państwa członkowskie stosowały się do zawartych w niej zaleceń w toku kontroli sprawności obowiązków w zakresie monitorowania i sprawozdawczości w dziedzinie polityki środowiskowej.

73.

Zwraca szczególną uwagę na zawarte w tej opinii konkretne zalecenia dotyczące zbyt uciążliwych obowiązków w zakresie kontroli i sprawozdawczości i apeluje zwłaszcza o zautomatyzowanie narzędzi sprawozdawczych oraz znalezienie synergii między obowiązkami sprawozdawczymi przewidzianymi w różnych dyrektywach; ponawia propozycję stworzenia tabel wyników wdrażania dla dodatkowych dyrektyw w dziedzinie prawa środowiska.

74.

Popiera możliwość przyjęcia horyzontalnej dyrektywy UE, która zawierałaby przepisy dotyczące zapewniania zgodności z całym dorobkiem prawnym UE w dziedzinie środowiska, w oparciu o zasady zawarte w wyżej wspomnianej opinii KR-u.

75.

Zauważa, że w 2013 r. Unia Europejska posiadała szeroki zestaw 63 wiążących i 68 niewiążących celów, z których większość powinna zostać osiągnięta do 2015 i 2020 r. Wpływ tych celów na organy samorządowe oraz działalność gospodarczą należy mierzyć i uwzględniać podczas proponowania i modyfikowania celów. Trzeba eliminować już określone cele, które okazały się nieużyteczne, tak aby decydenci w instytucjach samorządowych na szczeblu lokalnym dysponowali wystarczającą autonomią, aby móc dostosowywać środki do lokalnych warunków gospodarczych i środowiskowych.

76.

Ponownie podkreśla, że potrzebny jest odpowiedni przydział obowiązków i zasobów oraz wymiana jasnych informacji między gminami, regionami i na szczeblu krajowym w odniesieniu do obowiązków państw członkowskich dotyczących monitorowania i sprawozdawczości w zakresie ochrony środowiska, tak aby sprawozdania i wskaźniki odnoszące się do stanu środowiska naturalnego były spójne, skuteczne i wiarygodne.

9.6.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 185/15

1.

Wspiera politykę UE dążącą do utrzymania pozycji Europy jako najczęściej odwiedzanego regionu na świecie, reprezentującego w 2015 r. 51,4 % wszystkich międzynarodowych przyjazdów turystycznych, tj. ok. 609 mln osób (1), oraz do zmaksymalizowania wkładu branży turystycznej w zrównoważony rozwój, w innowacje, wzrost gospodarczy i zatrudnienie.

2.

Podkreśla, że zgodnie z art. 195 TFUE turystyka wchodzi w zakres kompetencji państw członkowskich i że UE ma kompetencje w zakresie przeprowadzania działań służących wspieraniu, koordynowaniu lub uzupełnianiu działań podejmowanych w dziedzinie turystyki przez państwa członkowskie, a więc także władze lokalne i regionalne. Centralne znaczenie w tym względzie przypisuje się przy tym władzom lokalnym i regionalnym, zważywszy na ich kompetencje, a wiele regionów posiada w tej dziedzinie wyłączne kompetencje. Wobec znaczenia turystyki dla rynku wewnętrznego konieczna jest współpraca między państwami członkowskimi a lokalnym i regionalnym poziomem sprawowania rządów, zgodna z zasadami pomocniczości i wielopoziomowego sprawowania rządów, oraz wspólne europejskie zasady, kryteria i działania wnoszące europejską wartość dodaną.

3.

Wzywa Komisję Europejską (KE) do dokonania przeglądu strategii na rzecz turystyki z 2010 r., wprowadzenia zintegrowanej unijnej polityki w zakresie turystyki z odniesieniami do innych istotnych dziedzin polityki UE, zwiększenia zaufania turystów do całego sektora turystycznego, wzmocnienia jej własnego podejścia w zakresie sezonowości i przedstawienia wieloletniego programu prac z jasnymi celami, wskaźnikami i działaniami dotyczącymi turystyki.

4.

Zwraca się do państw członkowskich UE, by w oparciu o europejską strategię na rzecz turystyki opracowały krajową politykę turystyczną w konsultacji z władzami lokalnymi i regionalnymi.

5.

Domaga się uzupełnienia wszystkich strategii makroregionalnych o rozdział poświęcony turystyce (2). Wzywa KE do opracowania z Europejskim Komitetem Regionów katalogu tematycznego z możliwymi celami w zakresie turystyki dla makroregionów.

6.

Podkreśla, że turystyka jest obecnie jednym z najszybciej rozwijających się sektorów gospodarki w Europie. Jest to sektor, który napędza rozwój i wzrost gospodarczy na świecie, tworzy miliony miejsc pracy, generuje eksport i inwestycje oraz zmienia życie ludzi; sektor, który sprzyja wzajemnemu dzieleniu się różnorodnością kulturową i wartościami kulturowymi i czynnie przyczynia się do stopniowego umacniania europejskiej tożsamości młodych pokoleń.

7.

Apeluje do regionów i miast, by w związku z tym opracowały strategie na rzecz turystyki, które odpowiadają strategiom europejskim i makroregionalnym, i wzywa do rozwijania współpracy podmiotów publicznych oraz do zakładania partnerstw publiczno-prywatnych na rzecz rozwoju, wsparcia i realizacji nowej infrastruktury turystycznej; wszystko to z uwzględnieniem potrzeb starzejącego się społeczeństwa europejskiego i z myślą o umożliwieniu seniorom podróżowania bez barier po całej Unii. Strategiom tym powinno towarzyszyć opracowanie planów ożywienia turystyki w ośrodkach turystycznych z myślą o poprawie publicznych i prywatnych zasobów i obiektów sprzyjających konkurencyjności. Trzeba także dążyć do poprawy rozwiniętych kierunków turystycznych, w których czas uszczuplił zasoby, mające przyciągnąć turystów.

8.

Wzywa państwa członkowskie i Komisję Europejską, by umożliwiały i aktywnie wspierały transgraniczną współpracę władz lokalnych i regionalnych w dziedzinie turystyki.

9.

Domaga się tworzenia lokalnych i regionalnych platform międzybranżowych  (3), mających na celu połączenie w sieć, rozwój strategiczny i wprowadzanie na rynek kierunków turystycznych (4) w celu prowadzenia dialogu i wymiany dobrych praktyk oraz know-how na temat wykorzystywania instrumentów finansowych UE.

10.

Przypomina, że turystyka jest jedną z najważniejszych dziedzin polityki objętej współpracą transgraniczną w Europie. Apeluje zatem do struktur współpracy transgranicznej, w tym do EUWT i do euroregionów, by przez transgraniczne koncepcje turystyki (np. koncepcje transportowe lub marketingowe) ułatwiły współpracę transgraniczną, transnarodową i międzyregionalną i zwiększyły w ten sposób wartość dodaną, zatrudnienie i ofertę regionalną dla konsumentów. Powinny one przy tym korzystać z wszelkich możliwych środków wsparcia (np. z EFIS, europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, Interreg, „Horyzont 2020”), współpracując zarazem z dysponującymi znacznym doświadczeniem organizacjami, ugrupowaniami lub sieciami z branży.

11.

Domaga się wykorzystania środków publicznych i prywatnych do stałego ulepszania infrastruktury transportowej i turystycznej (5) w regionach peryferyjnych, górskich, na wyspach i obszarach przybrzeżnych, która to infrastruktura pod wieloma względami służy również zapewnianiu usług świadczonych w interesie ogólnym, aby zagwarantować dostępność, zaopatrzenie i konkurencyjność regionów turystycznych. Domaga się także:

12.

Apeluje o uwzględnienie zagadnień dotyczących walki z terroryzmem, bezpieczeństwa – przede wszystkim w miejscach publicznych – i ochrony ludności w europejskich, krajowych i regionalnych strategiach na rzecz turystyki. Chodzi tu zwłaszcza o wzięcie pod uwagę komunikacji i zarządzania w sytuacjach kryzysowych w krajowych, regionalnych i lokalnych planach i procedurach awaryjnych.

13.

Wzywa Komisję, żeby przy okazji przeglądu śródokresowego wieloletnich ram finansowych gruntownie przemyślała swe podejście do turystyki w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, z uwagi na to, że obecnie w niektórych państwach faktycznie niemożliwe jest wspieranie turystyki z tych funduszy, mimo że w wielu regionach tych państw istnieją słabo rozwinięte obszary, na których turystyka jest w praktyce jedynym możliwym instrumentem rozwoju (np. parki narodowe, obszary chronione itd.).

14.

Podkreśla konieczność inwestycji w konkurencyjność turystyki europejskiej. W szczególności MŚP muszą lepiej wykorzystywać strategię jednolitego rynku cyfrowego i towarzyszące jej pakiety wsparcia (EFIS, europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, EFMR, Interreg, Urbact, LIFE, „Horyzont”, COSME, Kreatywna Europa, Erasmus+, EaSI) (9). W tym kontekście pożądane są inicjatywy w zakresie wsparcia i szkoleń, przeznaczone dla MŚP, by zapewnić efektywniejsze wykorzystanie środków finansowych.

15.

Popiera postulat włączenia do rocznego budżetu UE linii budżetowej wspierającej turystykę europejską, finansującej innowacyjne, konkurencyjne i zrównoważone projekty międzyregionalne i transgraniczne, oraz większe uwzględnienie istotnych dla turystyki inwestycji w polityce regionalnej UE po 2020 r. Wsparcie unijne musi przynosić udogodnienia dla MŚP, a nakład na administrację przy realizacji wsparcia musi zostać znacznie zredukowany.

16.

Wnosi, by państwa członkowskie i ich samorządy regionalne uwzględniły priorytety dotyczące turystyki w swoich programach operacyjnych na okres po 2020 r., jak też by umożliwiły organom publicznym i sektorowi prywatnemu dostęp do funduszy na finansowanie ich projektów. Mając świadomość szybkiego tempa przemian demograficznych, zaleca, aby sprzyjano inicjatywom zmierzającym do dostosowania infrastruktury turystycznej i środków transportu do potrzeb starzejącego się społeczeństwa.

17.

Wzywa państwa członkowskie do:

18.

Ubolewa, że MŚP z braku wiedzy nie wykorzystują wystarczająco funduszu EFIS, i popiera tworzenie regionalnych platform inwestycyjnych w ramach EFIS, aby umożliwić MŚP dostęp do informacji i wiedzy fachowej według wzoru rozwoju regionalnego (jak np. „the ALPS” (10)). W związku z tym, w ramach wdrażania swojej przyjętej na 7. szczycie regionów i miast w Bratysławie deklaracji „Inwestować i łączyć” (11) Europejski Komitet Regionów proponuje Komisji Europejskiej i Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu wspólne utworzenie europejskiej platformy inwestycyjnej dla MŚP związanych z turystyką i wspólną realizację forów inwestowania w turystykę lokalną w ramach EFIS. Konkretnie do 2018 r. zrealizowanych miałoby zostać pięć projektów pilotażowych w regionach modelowych (regiony wiejskie, odległe lub najbardziej oddalone, górskie, graniczne, wyspiarskie lub przybrzeżne oraz miasta), być może także z udziałem sieci, takich jak NECSTouR, Stowarzyszenie Europejskich Regionów Granicznych, europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej czy euroregiony.

19.

Wzywa regiony i EUWT, by razem z radą kierowniczą EFIS i EBI zmotywowały banki w swoich regionach do wprowadzenia programów inwestycyjnych umożliwiających inwestycje transgraniczne i dostęp MŚP związanych z turystyką do środków finansowych UE i środków sektora prywatnego (modele PPP).

20.

Wzywa KE do wspierania mikro- i małych projektów transgranicznych w dziedzinie turystyki oraz projektów międzyludzkich, które w szczególności w regionach przygranicznych wnoszą istotny wkład do budowania świadomości europejskiej.

21.

Ponawia swój apel o podwyższenie do 1 mln EUR dla pojedynczego przypadku w ciągu trzech lat podatkowych wartości progowych w przypadku zasady de minimis odnoszących się do pomocy państwa dla usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, które często są korzystne także dla istotnej dla turystyki infrastruktury. W regionach, których stabilność gospodarcza i społeczna zależy w dużym stopniu od turystyki i które są dotknięte wysokim bezrobociem, te wartości progowe powinny mieć zastosowanie także w przypadku inwestycji publicznych w infrastrukturę służącą turystyce, o ile będzie ona także regularnie wykorzystywana przez ludność miejscową. Jednocześnie przypomina, że obecne ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych (UE) nr 651/2014 obowiązujące do 31 grudnia 2020 r. już obejmuje pomoc na rzecz kultury i zachowania dziedzictwa kulturowego oraz pomoc na rzecz infrastruktury sportowej i wielofunkcyjnej infrastruktury rekreacyjnej.

22.

Zaznacza, iż turystyka stanowi kluczowy element strategii wielu regionów słabiej rozwiniętych, które dysponują dużym i nadal nie w pełni wykorzystanym potencjałem gospodarczym i środowiskowym.

23.

Zwraca uwagę na trudności związane z ramami regulacyjnymi i zaleca państwom członkowskim, by unikały niepotrzebnego zaostrzania prawodawstwa UE regulacjami krajowymi (nadmiernie rygorystyczne wdrażanie). Europejski Komitet Regionów zaleca Komisji Europejskiej, by w ramach programu REFIT podjęła następujące inicjatywy dotyczące turystyki:

24.

Apeluje, by w strategiach rewitalizacji centrum miasta, podczas analizy przyszłych potrzeb w zakresie inwestowania w rewitalizację lub infrastrukturę, zwracać szczególną uwagę na możliwy wpływ takich inwestycji na zachowanie lub zwiększenie lokalnej atrakcyjności działalności turystycznej oraz na poprawę dostępności z punktu widzenia mieszkańców i turystów o ograniczonej możliwości poruszania się.

25.

Proponuje wspieranie tematycznych projektów turystycznych  (13) w rozumieniu inteligentnej specjalizacji (inteligentne regiony i miasta), by przeciwdziałać negatywnym efektom turystyki masowej, oraz wprowadzenie tytułu „Europejska Stolica Inteligentnej Turystyki”, przyznawanego co roku maksymalnie trzem miastom lub regionom UE przez przedstawicieli branży turystycznej, KE, PE oraz KR-u. Szczególną uwagę powinno się przy tym poświęcić promowaniu zrównoważonych i konkurencyjnych kierunków turystycznych jako wartości dodanej względem Modelowych Ośrodków Turystycznych Europy (EDEN). Należy również wziąć pod uwagę kierunki turystyczne położone poza centrami miast i atrakcjami miejskimi o ugruntowanej pozycji, tak by korzyści mogły odnieść także węzły miejskie położone na peryferiach obszarów miejskich lub też małe i średnie miasta.

26.

Podkreśla, że turystyka miejska stwarza dynamikę przestrzenną sprzyjającą przekształcaniu krajobrazu miejskiego poprzez regenerację publicznej przestrzeni i infrastruktury, poprawę jakości sieci połączeń, rozwój lokalnych obiektów użyteczności publicznej oraz obiektów rekreacyjnych. Przynosi to korzyści nie tylko turystom, ale także lokalnym społecznościom i mieszkańcom.

27.

Domaga się wspierania turystyki kulturowej, przyrodniczej, historycznej i religijnej, która wnosi wkład w zatrudnienie, zrozumienie międzykulturowe oraz rozwój lokalny i regionalny i rozwój obszarów wiejskich. Domaga się też powiązania atrakcji turystycznych w celu stworzenia tematycznych tras podróży na szczeblu europejskim, krajowym i lokalnym, takich jak miasta i obiekty znajdujące się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. W tym celu należy stworzyć w UE Europejską Sieć Miast Stanowiących Dziedzictwo Ludzkości oraz przyjąć konkretne środki w celu ich ochrony i rozpropagowania wiedzy na ich temat.

28.

Ponownie zwraca uwagę, że turystyka zdrowotna i uzdrowiskowa, przyciągająca seniorów z UE i z państw trzecich, jest jednym z najszybciej rozwijających się sektorów turystyki, i zaleca wzmocnienie powiązania między turystyką a programem działań na rzecz srebrnej gospodarki.

29.

Podkreśla, że turystyka wiejska przyczynia się do zachowania społeczności lokalnych poprzez tworzenie miejsc pracy, pobudzanie rozwoju i ochronę środowiska, wspieranie wiejskiej kultury, sztuki i rzemiosła, zatem:

30.

Podkreśla, że turystyka kulinarna odgrywa ważną rolę w tworzeniu dodatkowych i trwałych miejsc pracy i zauważa, że rozwój tego sektora turystyki ma na celu propagowanie tradycyjnych i lokalnych produktów wysokiej jakości. Jako że ponad jedna trzecia wydatków turystów przeznaczana jest na produkty żywnościowe, sztuka kulinarna stanowi pewne i ważne źródło dochodów.

31.

Ponownie podkreśla swoje poparcie dla Europejskich Stolic Kultury i znaku dziedzictwa europejskiego, a także dla Europejskich Dni Dziedzictwa i unijnej nagrody za dziedzictwo kulturowe.

32.

Przypomina, że turystyka jest w wielu regionach czynnikiem zabezpieczającym wzrost gospodarczy, dochody i zatrudnienie. KR wzywa regiony, by w swoich koncepcjach turystyki  (14) zwróciły uwagę na zrównoważony rozwój  (15) poprzez innowacyjne instrumenty mające na celu monitorowanie i wzmacnianie zrównoważonej turystyki w jej trzech wymiarach: środowiskowym, społecznym i gospodarczym (ETIS), aby zapewnić całościowe podejście pozwalające przewidzieć większe obciążenie środowiska w wyniku działalności związanej z turystyką oraz środki łagodzące to obciążenie. Polityka spójności UE powinna zapewniać ukierunkowane wsparcie tych strategii.

33.

Wzywa do przyjęcia europejskiego rozwiązania legislacyjnego, które regulowałoby trend w kierunku gospodarki dzielenia się, która oprócz pozytywnych efektów niesie ze sobą także zagrożenia, takie jak brak zabezpieczenia społecznego pracowników, brak przepisów dotyczących zakwaterowania klientów/turystów, przeniesienie na pracowników ryzyka ponoszonego przez pracodawców oraz negatywne skutki fiskalne i brak kontroli jakości kierunków turystycznych.

34.

Wspiera rozwój zrównoważonej turystyki kulturalnej w miastach, która może być istotnym katalizatorem generowania dochodów dla innowacyjnych praktyk w zakresie zachowania dziedzictwa kulturowego i zarządzania nim. Turystyka w miastach również pobudza innowacje. Korzystanie z informacji, technologii komunikacyjnych i koncepcji inteligentnych miast nie tylko tworzy wysokiej jakości ofertę dla zwiedzających, lecz także przekłada się na lepszą jakość życia miejscowej ludności.

35.

Zachęca regiony turystyczne, by w obliczu zmiany klimatu dokonały dywersyfikacji swoich priorytetów ekonomicznych – w szczególności regiony górskie i przybrzeżne mają korzystne warunki do pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych (energia wodna lub wiatrowa, słońce, geotermia, biomasa) – oraz by wspólnie z branżą inwestowały w przyjazne dla klimatu projekty z wykorzystaniem takich narzędzi, jak inicjatywa dotycząca rozwiązań energetycznych w hotelarstwie (Hotel Energy Solutions – HES) (16) czy inicjatywa dotycząca hoteli o niemal zerowym zużyciu energii (Nearly Zero Energy Hotels – neZEH) (17).

36.

Wzywa KE do wspierania kampanii zwiększających świadomość branży w kwestii zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi (pod kątem zmniejszenia zużycia wody, marnotrawienia żywności, zużycia detergentów i środków higieny).

37.

Domaga się od KE i państw członkowskich dalszych działań na rzecz transgranicznego formalnego uznawania kwalifikacji zawodowych w sektorze turystycznym oraz wszechstronnego kształcenia w celu zmniejszenia zależności od sezonowości. Uznawanie kwalifikacji zawodowych musi być oparte na rygorystycznych kryteriach (18).

38.

Podkreśla, że trzeba zwalczać wykorzystywanie pracy nierejestrowanej lub nieprawidłowo rejestrowanej, które to zjawisko jest szczególnie rozpowszechnione w sektorze turystyki (19).

39.

Wzywa KE, by w ramach EURES razem z krajowymi agencjami pośrednictwa pracy opracowała związane z turystyką programy europejskiego pośrednictwa pracy dla wykwalifikowanych pracowników w regionach turystycznych.

40.

Wzywa samorządy lokalne i regionalne oraz agencje rynku pracy do tworzenia razem z branżą turystyczną zespołów szkolących, które – w myśl uczenia się przez całe życie – oferowałyby szkolenia zawodowe z myślą o podnoszeniu jakości (trwałości, wsparcia, bezpieczeństwa itd.) i technik wprowadzania na rynek (cyfryzacji).

41.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych na swej 70. sesji przyjęło nowe cele zrównoważonego rozwoju (20), i podkreśla, że wśród 17 celów rozwoju turystyka została wyraźnie wymieniona w celu 8, 12 i 14 jako sektor mogący: rozwijać wzrost gospodarczy, wspierać włączenie społeczne i godne zatrudnienie dla wszystkich, propagować zrównoważoną konsumpcję i produkcję, a także przyspieszyć ochronę i zrównoważony rozwój zasobów wodnych. Odnotowuje przy tym, że kluczowymi kierunkami działania mają być: rzecznictwo i podnoszenie świadomości, tworzenie i rozpowszechnianie wiedzy, kształtowanie polityki oraz budowanie potencjału i kształcenie.

42.

Proponuje w ramach europejskiej koncentracji na kształceniu, by:

43.

Wzywa państwa członkowskie, regiony i miasta do szybszego integrowania na rynku pracy migrantów i osób ubiegających się o azyl, do wykorzystania ich umiejętności i znajomości języków oraz do poszerzania tych umiejętności przez odpowiednie szkolenia.

44.

Podkreśla, że obywatel Unii będący turystą w UE widzi siebie jako konsumenta chronionego prawem UE, który może się swobodnie poruszać na rynku wewnętrznym UE i w strefie Schengen. Turystyka ma w związku z tym duże znaczenie dla budowania poczucia obywatelstwa europejskiego i szerzenia wzajemnego zrozumienia. Z tego powodu należy stworzyć zachęty do tego, aby obywatele Unii częściej spędzali urlop w Europie. KR wzywa KE i państwa członkowskie, by – przy poszanowaniu zasad pomocniczości oraz wielopoziomowego sprawowania rządów – zastanowiły się nad możliwością:

45.

Podkreśla, że turystyka stanowi istotny wkład w budowie porozumienia między narodami i przyczynia się do lepszego poznawania kultur.

46.

Proponuje utworzenie przyznawanej przez KE, PE i KR nagrody dla mediów (Turystyczny Oskar), którą honorowano by dokumentacje (w mediach drukowanych i audiowizualnych) przekazujące wiedzę na temat europejskiego dziedzictwa kulturowego i naturalnego oraz regionalnych i lokalnych atrakcji turystycznych w Europie i przyczyniające się do stworzenia europejskiej świadomości obywatelskiej.

47.

Podkreśla rolę rynku wewnętrznego i strefy Schengen dla turystyki transgranicznej i rynków lokalnych. KR usilnie wzywa państwa członkowskie UE do zagwarantowania strefy Schengen bez granic.

48.

Z zadowoleniem przyjmuje zatwierdzony przez KE w kwietniu 2014 r. „pakiet wizowy” (23) i podkreśla, że ułatwienia wizowe są głównym warunkiem nakłonienia turystów do odwiedzenia Europy (24). Należy przy tym dokładnie wyważyć kwestię: bezpieczeństwo a wkład turystyki w gospodarkę. W tym kontekście Komitet z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie europejskiego systemu informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS (25)), który zwiększa bezpieczeństwo podróży do strefy Schengen odbywanych w ramach umów o ruchu bezwizowym.

49.

Sugeruje, by kwestie dotyczące turystyki, a zwłaszcza środków służących poprawie bezpieczeństwa europejskich turystów w państwach nienależących do UE, stały się przedmiotem sprawozdania Eurośródziemnomorskiego Zgromadzenia Samorządów Lokalnych i Regionalnych (ARLEM).

50.

Popiera nowo utworzone platformy na rzecz współpracy między UE i partnerami międzynarodowymi takimi jak Chiny, poprzez takie inicjatywy jak Komisja Rozwoju Kultury i Turystyki w ramach koncepcji „Jeden pas i jeden szlak” Europa–Chiny (26).

51.

W pełni popiera decyzję, by ogłosić rok 2018 Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego, mając na uwadze, że turystyka będzie kluczowym czynnikiem umożliwiającym realizację wszystkich odpowiednich inicjatyw, i apeluje o ustanowienie Europejskiego Roku Turystyki.

52.

Domaga się koordynowania form wspólnego reklamowania Europy w państwach trzecich między organizacją nadrzędną krajowych biur promocji turystycznej a Europejską Komisją Turystyki.

53.

Zachęca do wzmocnienia i ukierunkowania oferty turystycznej zarówno do konkretnych państw, jak i do grup zainteresowań, grup zawodowych itd. zwracając uwagę na rozpowszechnianie informacji na całym świecie w odpowiedni i zrozumiały sposób przy użyciu możliwie najnowocześniejszych kanałów. Zwiększenie dostępności wiedzy o europejskich produktach turystycznych może zdynamizować ruch turystyczny w ramach Europy, również z państw odległych geograficznie.

54.

Wzywa Komisję do dokładniejszego zajęcia się kwestią wzajemnego oddziaływania turystyki oraz migracji i przepływów uchodźców, do przeanalizowania efektów kulturowych, gospodarczych i społecznych, a także do zbadania wraz z KR-em potencjału możliwości (np. rynku pracy itp.) regionów dotkniętych tymi procesami.

55.

Zaleca Komisji Europejskiej, by:

56.

Wzywa KE, by włączyła KR do corocznego europejskiego forum turystycznego i Europejskiego Dnia Turystyki.

57.

Domaga się corocznej debaty na temat turystyki między właściwymi komisjami i gremiami PE i KR; w jej ramach można by przewidzieć wspólne wysłuchanie zainteresowanych podmiotów z branży.

58.

Wzywa przyszłe prezydencje Rady Unii Europejskiej, by umieściły w porządku dziennym zagadnienia związane z turystyką europejską i zaangażowały przedstawicieli KR-u.

59.

Popiera manifest „Turystyka na rzecz wzrostu i zatrudnienia” (Tourism for Growth and Jobs Manifesto (29)), inicjatywę europejskich publicznych i prywatnych podmiotów branży turystycznej, i proponuje jego podpisanie z myślą o tym, by połączyć siły w celu utrzymania rangi Europy jako atrakcyjnego kierunku turystycznego i zagwarantować, że branża będzie dalej przyczyniała się do spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w Europie.

60.

Zachęca Światową Organizację Turystyki do wsparcia jego inicjatywy w celu rozwoju turystyki europejskiej.

61.

Wzywa do promowania wśród rządów i sektora prywatnego odpowiedzialnej polityki i praktyk w dziedzinie turystyki, zgodnie z ogólnym kodeksem etyki w turystyce opracowanym przez Światową Organizację Turystyki. Kodeks ten stanowi kompleksowe ramy rozwoju zrównoważonej, odpowiedzialnej i powszechnie dostępnej turystyki, obejmujące wszystkie jej wymiary – gospodarczy, społeczny, kulturowy i środowiskowy.

62.

Kładzie szczególny nacisk na odpowiedzialność społeczną turystyki i wzywa obywateli Europy oraz obywateli krajów spoza UE, by byli świadomymi i odpowiedzialnymi turystami i podróżnymi oraz by szanowali lokalne zwyczaje i kulturę.

9.6.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 185/24

1.

Odnotowuje, że w komunikacie „Europejski program na rzecz gospodarki dzielenia się” opublikowanym w dniu 2 czerwca 2016 r. Komisja Europejska potwierdziła, że woli używać określenia „gospodarka dzielenia się”, a nie ogólniej zrozumiałego terminu „konsumpcja współdzielona”.

2.

Zauważa, że odniesienie w komunikacie do aspektu „no profit” gospodarki dzielenia się („transakcje w ramach gospodarki dzielenia się nie wiążą się zwykle z przeniesieniem własności i mogą być dokonywane odpłatnie lub nieodpłatnie”) nie jest wystarczające, gdyż zmiany i innowacje pojawiające się wraz z gospodarką dzielenia się nie ograniczają się do skutków wynikających z relacji podaży i popytu w sektorze usług.

3.

Podkreśla pozytywne podejście i otwartość wobec gospodarki dzielenia się widoczne w dokumencie Komisji. Konieczne są wspólne ramy regulacyjne wytyczające pewien kierunek państwom członkowskim oraz władzom lokalnym i regionalnym.

4.

W związku z tym, że omawiane zjawisko w sposób oczywisty dotyczy wielu płaszczyzn, Komitet przypomina o znaczeniu podejścia wielopoziomowego oraz ścisłej i stałej interakcji i współpracy między różnymi szczeblami instytucjonalnymi.

5.

Ubolewa, że program prac Komisji na rok 2017 nie zawiera żadnego wniosku dotyczącego działań następczych w związku z europejskim programem na rzecz gospodarki dzielenia się. Tymczasem odpowiednie prawodawstwo europejskie jest raczej nieskonsolidowane, a ramy stosunków umownych między platformami a ich uczestnikami wydają się niepewne.

6.

Uważa, że potrzebne jest podejście regulacyjne oparte na wielopoziomowym sprawowaniu rządów, uczestnictwie, proporcjonalności oraz unikaniu biurokracji zważywszy, że ta nowa gospodarka oparta jest w wielu dziedzinach na upodmiotowieniu obywateli i konsumentów.

7.

Domaga się, aby przyszłe inicjatywy w tej dziedzinie były poddawane szczegółowej ocenie oddziaływania terytorialnego przez Komisję. Jest to konieczne w świetle seminarium ekspertów na temat oceny oddziaływania na miasta zorganizowanego przez KR i poświęconego tej kwestii (1). Widoczny jest silny wymiar lokalny i regionalny omawianego zjawiska, gdyż wiele inicjatyw z zakresu gospodarki dzielenia się ma znaczny wpływ zwłaszcza na poziomie miast. Często są one bowiem określane, regulowane, a czasami opodatkowane na poziomie lokalnym lub regionalnym.

8.

Zgadza się z opinią Komisji Europejskiej, że należy unikać fragmentacji uregulowań, i apeluje, aby cel ten był realizowany z myślą o dopilnowaniu, by gospodarka na poziomie lokalnym i regionalnym czerpała korzyści z gospodarki dzielenia się. W związku z tym zwraca się do Komisji, by uwzględniła lokalny i regionalny wymiar „nadrzędnego interesu publicznego”, określonego w art. 4 ust. 8 dyrektywy usługowej.

9.

Podkreśla konieczność zajęcia się gospodarką dzielenia się jako zjawiskiem przekrojowym w kontekście programu rozwoju miast w Unii Europejskiej, w szczególności w odniesieniu do przejścia do gospodarki cyfrowej, co jest jednym z priorytetów paktu amsterdamskiego.

10.

Uważa, że niezbędne jest podejście całościowe, by wykorzystać potencjał gospodarczy, społeczny i ekologiczny już istniejących systemów zarządzania/współdzielenia/wymiany towarów i usług za pośrednictwem nowych technologii.

11.

Podkreśla, że pomimo swojej złożoności, natychmiastowe działanie mające na celu głównie uniknięcie rozdrobnienia byłoby znacznie mniej skomplikowane niż harmonizacja ex post 28 regulacji krajowych i niezliczonych przepisów na szczeblu lokalnym i regionalnym.

12.

Zauważa, że nadmierne środki regulacyjne mogą ograniczać innowacje. Z drugiej zaś strony podkreśla, że brak środków regulacyjnych może wprowadzać niepewność, która może ograniczać inwestycje i rozwój sektora.

13.

Uważa, że jest to istotna kwestia również ze względu na potrzebę zmniejszenia przepaści cyfrowej. Niejednolite podejście w tej dziedzinie grozi zwiększeniem przepaści między obszarami wiejskimi i miejskimi.

14.

Zwraca uwagę na dominującą obecność przedsiębiorstw amerykańskich w gospodarce dzielenia się i podkreśla, że wprowadzenie na poziomie UE jasnych przepisów uwzględniających zasady proporcjonalności i pomocniczości pozwoli europejskim przedsiębiorstwom rozpoczynającym działalność na rozwój i zwiększenie konkurencyjności na arenie międzynarodowej. Uważa zresztą, że należy uwzględnić koszt braku działań na poziomie europejskim w zakresie gospodarki dzielenia się lub konsumpcji współdzielonej (2).

15.

Uważa, że siła tego nowego podejścia opartego na współdzieleniu/współpracy/uczestnictwie/kontaktach leży nie tylko w nowych technologiach, ale także w budowaniu zaufania i odpowiedzialności, i że ma ono wartość nie tylko ekonomiczną, ale również społeczną i jest źródłem doświadczeń.

16.

Zwraca uwagę, że w gospodarce dzielenia się (konsumpcji współdzielonej) organizacje przedsiębiorstw mające długoterminową wizję powinny odgrywać aktywną rolę w kształtowaniu przyszłej polityki w tej dziedzinie.

17.

Uważa, że w pierwszej kolejności należy zidentyfikować i określić parametry i wartości, które chcemy wspierać i chronić, tak aby nowy paradygmat nie przybrał formy, która „nie należy do nas” i aby był zrównoważony pod względem społecznym. Potrzeba taka widoczna jest np. w turystyce, gdzie istnieje ryzyko nieuczciwej konkurencji między usługami z zakresu gospodarki dzielenia się a tradycyjną działalnością, co może mieć wpływ na rynek mieszkaniowy przez wzrost cen lub zmianę przeznaczenia budynków. Kwestią, którą należy zająć się na szczeblu lokalnym, jest to, w jakim stopniu platformy gospodarki dzielenia się uzupełniają istniejące zasoby mieszkaniowe i tradycyjnych operatorów hotelowych.

18.

Uważa, że w celu zapewnienia ochrony praw należy dążyć do jak najbardziej zbliżonych pojęć i definicji, w pełnym poszanowaniu zasad pomocniczości i proporcjonalności, aby zagwarantować spójność i pewność prawa na szczeblu europejskim. Sądzi, że UE powinna jaśniej zdefiniować pojęcia usługodawcy, pracodawców i pracowników oraz rozwiązać kwestię relacji między konsumentami, jak również między przedsiębiorcami na platformach online, aby następnie ustalić, do jakich praw i przepisów się odnieść.

19.

W jednej z wcześniejszej opinii Komitet stwierdził, że „regulacja wcześniej istniejących rynków powinna podlegać regularnemu przeglądowi w celu zweryfikowania, czy jest ona w stanie umożliwić stały proces innowacji. Należałoby uwzględnić konsumpcję współdzieloną m.in. w debacie w sprawie gospodarki o obiegu zamkniętym i jednolitego rynku cyfrowego” (3).

20.

Ubolewa nad brakiem jakiegokolwiek odniesienia do zamiaru włączenia władz lokalnych i regionalnych w opracowanie przyszłych analiz i nad pozostawieniem państwom członkowskim nadmiernej dowolności, co niesie ryzyko rozproszenia, którego należy uniknąć.

21.

Uważa, że komunikat Komisji zawiera elementy i kryteria oceny, ale nie dostarcza pełnego rozwiązania. W związku z tym w sposób nieunikniony doprowadzi do rozbieżnych interpretacji i do dalszego rozdrobnienia jednolitego rynku. Wzywa zatem Komisję do przedłożenia jasnych ram prawnych w tej dziedzinie, zapewniających przestrzeganie zasad uczciwej konkurencji. Wyraża w związku z tym ubolewanie, że strategią Komisji zdaje się być zezwolenie na to, by prawodawca europejski jedynie przejmował szereg elementów orzecznictwa (4), w szczególności w kwestii tego, co dokładnie obejmuje wyłączenie transportu z zakresu stosowania art. 2 dyrektywy 2006/123/WE w sprawie usług.

22.

Z zadowoleniem przyjmuje stanowisko Komisji, w którym m.in. dzięki danym zgromadzonym w dokumencie roboczym swych służb mówi ona o potencjale gospodarczym gospodarki dzielenia się. Jednocześnie zwraca uwagę, że należy przeanalizować i uznać nie tylko finansowe korzyści gospodarcze, ale także zysk i oszczędności, jakie gospodarka dzielenia się generuje w dziedzinie ochrony środowiska i w dziedzinie społecznej. Komitet proponuje więc, aby określić najlepszy sposób badania i monitorowania tego „bogactwa” powstałego w wyniku dzielenia się, które tym samym będzie mogło zostać uznane za aktywny element gospodarki o obiegu zamkniętym.

23.

Zauważa, że utworzenie punktów kompleksowej obsługi dla przedsiębiorców w gospodarce dzielenia się (konsumpcji współdzielonej), które objęłyby wszystkie usługi wsparcia dla biznesu, może pomóc w szerszym rozpowszechnieniu działalności gospodarki dzielenia się (konsumpcji współdzielonej).

24.

Zastanawia się, czy pojęcie „usługodawcy” w rozumieniu dyrektywy o usługach jest nadal odpowiednie, biorąc pod uwagę fakt, że obecne brzmienie obejmuje każdą działalność gospodarczą, w tym wiele świadczeń o niezwykle rzadkim i nieprofesjonalnym charakterze.

25.

Uważa, że szczególnie przydatne byłoby określenie „wartości progowych”, jakościowych i ilościowych, dla dostępu, aby ustalić, kto podlega wymogom w zakresie dostępu do rynku, ale również aby zapobiegać upowszechnianiu się takich rodzajów działalności, które pod szyldem gospodarki dzielenia się mogą służyć obchodzeniu przepisów i regulacji.

26.

Uważa, że Komisja powinna jaśniej określić wytyczne dotyczące definicji „przedsiębiorcy”. Sądzi, że brak celu zarobkowego powinien wykluczać przyznanie dostawcy statusu przedsiębiorcy, i że na poziomie UE należy stosować wartości progowe ustalone na podstawie częstotliwości świadczonych usług.

27.

Zwraca uwagę, że recenzje i oceny mogą być ważnym czynnikiem, obok wymogów prawnych, aby zapewnić zaufanie i ochronę konsumentów i podkreśla, że platformy powinny uczynić więcej w celu zwalczania zjawiska fikcyjnych ocen.

28.

Zauważa, że wiele form pracy w ramach gospodarki dzielenia się wydaje się mieścić między zatrudnieniem a samozatrudnieniem, co nasuwa istotne pytania dotyczące warunków pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy, ubezpieczeń zdrowotnych, płatnych zwolnień chorobowych, zasiłków dla bezrobotnych i emerytur. Podkreśla, że może to prowadzić do powstania nowej kategorii pracowników zatrudnionych na niepewnych warunkach.

29.

Zauważa, że niektóre z modeli biznesowych gospodarki dzielenia się wytwarzają silne negatywne skutki zewnętrzne, zarówno społeczne, jak i związane z zatrudnieniem, w szczególności przez nadużywanie koncepcji „samozatrudnienia”, i opierają się na różnicach socjalnych między pracownikami w zależności od przepisów krajowych stosowanych w kraju, w którym świadczone są usługi. Wzywa Komisję do określenia bardziej konkretnych ram dla zapewnienia koordynacji między państwami członkowskimi.

30.

Wobec wyzwań wynikających z gospodarki dzielenia się apeluje do państw członkowskich, władz regionalnych i lokalnych, jak również do Komisji o wspieranie innowacyjnych rozwiązań społecznych, takich jak np. spółdzielnie lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych przyznające status pracowników osobom, które w przeciwnym wypadku byłyby zmuszone do przyjęcia, wbrew ich woli, statusu pracownika samozatrudnionego, i zapewniające im w związku z tym dostęp do różnorodnych form ochrony socjalnej.

31.

Podkreśla, że jakakolwiek działalność wykonywana za pośrednictwem platformy internetowej jest całkowicie identyfikowalna, oraz że dzięki odpowiednim środkom politycznym gospodarka dzielenia się może być narzędziem poprawy przestrzegania przepisów podatkowych i zmniejszania obciążeń administracyjnych.

32.

Apeluje do wszystkich platform gospodarki dzielenia się, by wymagały od usługodawców przestrzegania obowiązujących przepisów podatkowych oraz współpracowały z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi w celu ustalenia trybu przekazywania informacji niezbędnych do egzekwowania tych zobowiązań w pełnym poszanowaniu obowiązujących przepisów dotyczących ochrony danych. Wskazuje, że przykłady tego rodzaju systemów już istnieją i powinny być upowszechniane.

33.

Podkreśla w szczególności przypadek opłat pobytowych, które stanowią poważny problem dla wielu władz lokalnych i regionalnych, gdyż w wielu miejscach, w których obowiązują takie opłaty, nie zawsze są one pobierane w przypadku pobytów zarezerwowanych za pośrednictwem platform gospodarki dzielenia się. Dodaje, że takie naruszanie przepisów nie może być tolerowane, że prowadzi do nieuczciwej konkurencji wobec tradycyjnych form zakwaterowania oraz że pozbawia dochodów władze lokalne i regionalne. Z zadowoleniem przyjmuje umowy zawierane przez niektóre miasta z platformami w sprawie regularnego pobierania takich opłat.

34.

Podkreśla, że obowiązki socjalne platform, we wszystkich różnorodnych formach tych platform, powinny być określone dokładniej, w szczególności w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy oraz w zakresie szkoleń. Podkreśla, że prawo pracowników do informacji i konsultacji w ramach przedsiębiorstwa oraz prawo do rokowań i działań zbiorowych, zawarte odpowiednio w art. 27 i 28 Karty praw podstawowych, muszą być zagwarantowane niezależnie od przyjętego modelu biznesowego.

35.

Uważa, że pierwszorzędne znaczenie ma rola platform internetowych, które są narzędziem upowszechniania tego paradygmatu gospodarczego. Sądzi, że powinny one wziąć odpowiedzialność za zapewnianie poszanowania praw zarówno wobec użytkowników, jak i wobec społeczności i regionu, co nie oznacza automatycznie jakiegoś hamulca lub barier.

36.

Z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź Komisji, że jej inicjatywa dotycząca „swobodnego przepływu danych” ułatwi przechodzenie i przenoszenie danych między różnymi platformami internetowymi. Jest to kluczowy element zapewnienia uczciwej konkurencji oraz ochrony użytkowników na jednolitym rynku.

37.

Zwraca się do Komisji o zbadanie konieczności i możliwości prawnego zobowiązania platform do udostępnienia zwięzłego, prostego i łatwego w użyciu opisu swoich ogólnych warunków oprócz dokumentów ogólnego zastosowania, z uwagi na to, że długość i złożoność tych ostatnich zniechęca większość użytkowników do ich lektury, co jest przyczyną wysoce asymetrycznych stosunków.

38.

Z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do współpracy z platformami internetowymi, aby wprowadzić kodeks postępowania przeciwko mowie nienawiści w internecie.

39.

Wzywa Komisję do jak najszybszego przyjęcia całościowego podejścia do tego zjawiska, aby nie blokować postępów i rozwoju gospodarki dzielenia się w najbliższej przyszłości.

40.

Popiera możliwość utworzenia w perspektywie średnioterminowej specjalnego europejskiego statutu platform gospodarki dzielenia się, co mogłoby zostać poprzedzone procesem znakowania zapoczątkowanym przez same platformy lub, o ile tak się nie stanie, przez władze publiczne. Takie znakowanie powinno umożliwiać platformom doprecyzowanie ich zakresu odpowiedzialności, a w szczególności ustanawianie minimalnych norm dotyczących przepisów i zasad mających zastosowanie do pracowników w ramach gospodarki dzielenia się (wynagrodzenie, zasady zaszeregowania i odwołania, rozstrzyganie sporów itp.).

41.

Podkreśla potrzebę znalezienia odpowiedniej równowagi w prawodawstwie. Decydenci polityczni nie powinni hamować innowacyjności i tak regulować gospodarki dzielenia się, aż ją zdławią, a jednocześnie muszą interweniować w precyzyjny sposób, by uniknąć rozdrobnienia i sprostać wyzwaniom społeczno-gospodarczym.

42.

Zwraca się do Komisji o przedstawianie sprawozdań, informowanie i angażowanie wszystkich szczebli, by znany był projekt pilotażowy, zatwierdzony przez nią na wniosek Parlamentu Europejskiego, dotyczący badań, monitorowania i szkolenia w dziedzinie gospodarki dzielenia się.

43.

Wzywa do zbadania i rozważenia możliwości określenia na poziomie UE progów, poniżej których działalność gospodarcza nie jest działalnością zawodową i odbywa się „między równymi partnerami”, a więc nie podlega żadnym warunkom odnoszącym się do dostępu do rynku.

44.

Jest zdania, że wspomniane wartości progowe powinny być względne i określone na podstawie czasowej (np. liczba noclegów w danym miejscu zakwaterowania, liczba dni/godzin przepracowanych w innych sektorach), a nie bezwzględne i finansowe w celu zapewnienia jednolitych warunków dla wszystkich. Uważa, że progi te powinny być niskie, aby uniknąć nadużyć i zagwarantować, że dana działalność ma charakter rzeczywiście okazjonalny i niezawodowy.

45.

Apeluje, by platformy gospodarki dzielenia się w sektorze zakwaterowania wymagały od usługodawców przestrzegania przepisów dotyczących opłat pobytowych i doliczały obowiązkowo takie opłaty do wszystkich rezerwacji dokonywanych za ich pośrednictwem w zainteresowanych miastach i regionach, tak aby trafiały one do odpowiednich władz. Podkreśla, że istnieją już przykłady tego rodzaju współpracy między władzami a platformami.

46.

Popiera ustanowienie „Forum miast” poświęconego gospodarce dzielenia się w celu wymiany doświadczeń i dobrych praktyk, w które oprócz Komitetu powinny zaangażować się europejskie organizacje i sieci aktywne w lokalnym i regionalnym wymiarze gospodarki dzielenia się. Forum to powinno tworzyć powiązania z odpowiednimi partnerstwami tematycznymi unijnego programu rozwoju miast. Podkreśla, że byłoby ono ważnym instrumentem i pierwszoplanowym partnerem w ramach niezbędnej oceny oddziaływania terytorialnego w tym sektorze.

47.

Wzywa wszystkie szczeble polityczne do pracy nad obecną sytuacją i do uwzględnienia, że prawdziwe wyzwanie polityczne polega na przygotowaniu przyszłości gospodarki dzielenia się.

9.6.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 185/29

1.

Podkreśla, że kwestia nowego programu na rzecz umiejętności ma ogromne znaczenie dla dalszego rozwoju w Europie. Inwestycje gospodarcze, społeczne i kulturalne wywierają długofalowy wpływ i mają ogromne znaczenie. Dlatego z zadowoleniem przyjmuje nowy program na rzecz umiejętności i jest zdania, że należy podjąć wszelkie wysiłki w celu jego szybkiego i skutecznego wdrożenia. Są to kwestie, które mają największe znaczenie przede wszystkim dla władz szczebla lokalnego i regionalnego w Europie.

2.

Podkreśla, że rynek pracy staje się coraz bardziej płynny. Ludzie muszą być wszechstronni i elastyczni, aby móc sprostać nieoczekiwanym zmianom i czerpać korzyści z nowych możliwości. Oprócz umiejętności charakterystycznych dla danego zawodu pracodawcy coraz częściej poszukują umiejętności zwanych „przekrojowymi” lub „miękkimi”. Jest to zgodne z wymogami współczesnego życia i społeczeństwa, w którym kompetentni, wszechstronnie wykształceni ludzie nie tylko osiągają lepsze wyniki na rynku pracy, lecz są również lepiej poinformowanymi osobami, bardziej zaangażowanymi obywatelami i inteligentniejszymi konsumentami.

3.

Zwraca uwagę, że konieczne jest, aby dzięki działaniom służącym podnoszeniu umiejętności zapewnić tym obywatelom Europy, którzy nie dysponują pełnym zestawem podstawowych umiejętności, warunki pozwalające na aktywny udział w rynku pracy oraz możliwość samodzielnego utrzymania się. Jest to istotne zarówno z perspektywy jednostki, jak i społeczeństwa jako całości. W ostatnim czasie w Europie widoczne są oznaki niepokojów społecznych. Pokazuje to wyraźnie, że włączenie społeczne stanowi niezbędny cel podstawowych działań w dziedzinie kształcenia i szkolenia, które pełnią rolę środka przeciwdziałania wykluczeniu. Aktywność obywatelska, która oznacza świadomość wartości demokratycznych i wiedzę na temat tego, z czym wiąże się przyjmowanie aktywnej odpowiedzialności za stanie na ich straży, powinna cechować wszystkich. Ważne jest zatem z punktu widzenia integracji, aby gwarancją umiejętności zostali objęci w odpowiedni sposób także migranci, w tym osoby ubiegające się o azyl i uchodźcy.

4.

Podkreśla jednak, że umiejętności podstawowe muszą być przekazywane przede wszystkim na najwcześniejszym etapie kształcenia, a w każdym razie w trakcie kształcenia obowiązkowego.

5.

Uważa, że program na rzecz umiejętności odgrywa znaczącą rolę w kontekście rozwiązania problemu niedoboru kwalifikacji w Europie, obejmując całe spektrum potrzeb w zakresie umiejętności, od umiejętności podstawowych do złożonych i od umiejętności przekrojowych do specyficznych dla danego sektora. Wprawdzie sprawą ważną jest rozwijanie szerokiego zestawu umiejętności od wczesnych lat, niemniej program na rzecz umiejętności jest także istotny w przypadku różnych kategorii dorosłych: osób, które muszą podnieść swoje umiejętności, aby wejść na rynek pracy albo zachować pracę; osób, które potrzebują możliwości rozwoju umiejętności pracy w innych obszarach; osób, które pragną przemieszczać się między państwami, a także osób, które muszą mieć pewne przygotowanie, aby móc dalej się kształcić i szkolić. Ponadto uważa, że jeśli chodzi o realizację środków służących podwyższaniu poziomu umiejętności, istotne jest zapewnienie spójności i komplementarności między ogólnie kształceniem i szkoleniem – zwłaszcza zaś kształceniem zawodowym – a szkoleniem w miejscu pracy, a także w ramach takiego kształcenia i szkolenia.

6.

Popiera wniosek Komisji w sprawie gwarancji umiejętności mający na celu zwiększenie szans zatrudnienia i pełnego włączenia społecznego wśród nisko wykwalifikowanych osób dorosłych w Europie. Oferta uczestnictwa w gwarancji umiejętności powinna zawierać jasno określone cele dotyczące poziomu umiejętności lub kwalifikacji, który trzeba osiągnąć, oraz obowiązki, którym muszą sprostać nisko wykwalifikowane osoby dorosłe. Powinna ona uwzględniać poziom i charakter umiejętności wymaganych na rynku pracy oraz – tam, gdzie to możliwe – zapewnić możliwość wykorzystania już istniejących kompetencji zawodowych. Wspomniane kwestie mają bardzo istotne znaczenie dla władz szczebla lokalnego i regionalnego, gdyż posiadają one kompetencje w dziedzinie kształcenia, szkolenia i zatrudnienia.

7.

Jest zdania, że potrzebne jest wyraźne powiązanie między audytem umiejętności a będącymi jego następstwem działaniami w dziedzinie kształcenia, przyjmujące postać zindywidualizowanych programów nauczania. Należycie opracowany zindywidualizowany program nauczania powinien zawierać konkretne informacje na temat podejścia i celów dotyczących kształcenia poszczególnych osób.

8.

Jest ponadto zdania, że dla opracowania zindywidualizowanych programów nauczania konieczne jest zapewnienie przez całe życie skutecznych, wysokiej jakości usług informacyjnych i usług poradnictwa zawodowego. Dzięki tym usługom zainteresowany otrzyma informacje na temat możliwości uczenia się, które będą dostosowane do jego potrzeb i pomogą mu w opanowaniu umiejętności niezbędnych do wejścia na rynek pracy. Mogą one obejmować także poradnictwo, wizyty studyjne i działania praktyczne, doradztwo w zakresie finansowania kształcenia i informacje na temat możliwości kształcenia, a także informacje dotyczące dostępu do różnych form szkolenia i podmiotów uczestniczących w procesie kształcenia.

9.

Zauważa, że celem działań w dziedzinie kształcenia powinno być zdobycie przez jednostkę umiejętności niezbędnych dorosłemu do rozpoczęcia lub podtrzymania aktywności zawodowej i uczestnictwa w życiu społecznym. Podkreśla znaczenie tego, aby uczestnicy mieli także możliwości łączenia ze sobą nauki na różnych szczeblach sytemu kształcenia oraz w różnych warunkach nauki, które odpowiadają jednostce. Ma to na celu szybkie zdobycie tych kompetencji, które są potrzebne na rynku pracy i w życiu społecznym, a także w celu zadomowienia się przez osoby ubiegające się o azyl i uchodźców. Może to dotyczyć na przykład podstawowych umiejętności językowych i nauki na szczeblu szkolnictwa podstawowego, średniego lub wyższego. Należy także ułatwić odbywanie studiów równolegle z wykonywaniem pracy.

10.

Zwraca uwagę, że poszczególnym osobom w grupie docelowej należy dać możliwości korzystania z różnych form uczenia się i szkolenia przy uwzględnieniu czasu i miejsca, który odpowiada danej osobie ze względu na przykład na uwarunkowania geograficzne lub społeczne, a także możliwość łączenia studiów z innymi aktywnościami i różnymi metodami nauki. Podkreśla wagę wykorzystania, pod odpowiednim kierownictwem, nowych możliwości uczenia się z wykorzystaniem różnego rodzaju metod komputerowych, na przykład zdalnego uczenia się (w czasie rzeczywistym), a także w formie nauczania mieszanego lub innych otwartych metod uczenia się. Istnieją powody, aby przypuszczać, że w nadchodzących latach możliwości techniczne będą się bardzo szybko rozwijały. Wyzwaniem pozostaje zapewnienie, aby działania pedagogiczne dotrzymywały kroku temu rozwojowi.

11.

Podkreśla, że tego rodzaju struktura powinna również obejmować działania informacyjne w celu dotarcia do zaniedbanych grup, których członkowie muszą podnieść swoje umiejętności, ale sami z siebie nie poszukują możliwości kształcenia. Działania zmierzające w tym kierunku mogą z korzyścią obejmować połączone ze sobą instrumenty szczebla krajowego lub lokalnego/regionalnego. Może tu na przykład chodzić o wzięcie odpowiedzialności przez władze lokalne/regionalne za zidentyfikowanie grup, na które ukierunkowane będą te wysiłki, i zmotywowanie ich członków poprzez prowadzenie działań informacyjnych, a następnie zapewnienie osobom zakwalifikowanym dostępu do ustanowionych na szczeblu krajowym form pomocy, na przykład wyższych stypendiów, ulg podatkowych lub urlopów. Zwraca uwagę, że podmioty społeczeństwa obywatelskiego, na przykład różnego rodzaju organizacje młodzieżowe, mogą odegrać znaczącą rolę, gdy chodzi o działania informacyjne.

12.

Zgadza się z zawartą w komunikacie konkluzją, że pracodawcy w mniejszym niż dotychczas stopniu poszukują umiejętności właściwych do wykonywania konkretnego zawodu, natomiast są coraz bardziej zainteresowani uniwersalnymi umiejętnościami, takimi jak umiejętność pracy w zespole, kreatywne myślenie i rozwiązywanie problemów, a także umiejętność pracy na różnych obszarach. Przy opracowywaniu i realizowaniu działań w dziedzinie kształcenia należy zwracać uwagę na te nowe uwarunkowania. Uważa jednak, że konieczne jest opracowanie konkretnych programów szkoleń adresowanych do nowych sektorów gospodarczych, takich jak zielona czy też niebieska gospodarka.

13.

Wzywa do rozwoju współpracy opartej na partnerstwie między władzami szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego, przedsiębiorstwami, pracownikami i ich organizacjami, a także podmiotami społeczeństwa obywatelskiego w celu coraz większego wykorzystywania wiedzy i umiejętności zdobytych w ramach uczenia się pozaformalnego i nieformalnego. Walidacja wiedzy zdobytej poza formalnym systemem kształcenia może znacząco poprawić świadomość w zakresie potrzeb dotyczących nowych umiejętności i kwalifikacji.

14.

Podkreśla, że chociaż treść oraz organizacja systemów kształcenia i szkolenia leży w kompetencji państw członkowskich, to gwarancja umiejętności powinna być skonstruowana z uwzględnieniem uwarunkowań krajowych, regionalnych oraz lokalnych i dostępnych zasobów, a jednocześnie powinna uwzględniać fakt, że inwestycje w kapitał ludzki muszą być postrzegane jako inwestycje społeczne. Podkreśla, że możliwość współfinansowania ze środków europejskich – z wykorzystaniem istniejących lub przyszłych programów finansowania – ma duże znaczenie dla wdrażania gwarancji umiejętności w państwach członkowskich.

15.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zamierza podejmować dalsze działania w celu wypracowania wspólnego zrozumienia dotyczącego kompetencji kluczowych, tak by zostały one jasno wyrażone w zasadach krajowych, znalazły odbicie w pedagogice oraz zostały poddane ocenie na różnych szczeblach łańcucha kierowniczego w ramach systemu edukacji. Istotne jest, aby kwestie dotyczące znaczenia kompetencji kluczowych, których celem jest również umożliwienie ludziom stawiania czoła szybko zmieniającym się wymogom rynku pracy, były podnoszone w Europie na różnych szczeblach – krajowym, regionalnym i lokalnym. Dlatego też najlepiej, by obejmowało to ścisły dialog między przedstawicielami organizacji społecznych, rynku pracy, sektora edukacji, badań naukowych oraz społeczeństwa obywatelskiego.

16.

Uważa za wskazane, aby władze lokalne i regionalne, jako między innymi podmioty zapewniające kształcenie i szkolenie, a także podmioty zajmujące się kształceniem nauczycieli, zostały zaangażowane w te prace już na etapie proponowanych działań rozwojowych. Ma to na celu możliwie jak najszybsze upowszechnienie kompetencji. Podkreśla, że opracowane przez Komisję ramy odniesienia dla umiejętności cyfrowych oraz z zakresu przedsiębiorczości stanowią bardzo poważny krok na drodze do tego rozwoju. Proponuje dlatego, aby opracować równoważny dokument dotyczący pozostałych kompetencji kluczowych, takich jak podstawowa wiedza finansowa, któremu towarzyszyłyby materiały ułatwiające wdrażanie, weryfikację i ocenę.

17.

Uważa za wskazane, aby Komisja nadal realizowała podejmowane działania przyjmujące formę tygodni umiejętności we współpracy ze Światową Organizacją Kwalifikacyjną. Ma to z kolei stymulować i wspierać krajowe, regionalne i lokalne wysiłki zmierzające do promowania kształcenia i szkolenia zawodowego z wykorzystaniem dni informacyjnych i konkursów umiejętności zawodowych, w tym wydarzeń pozwalających sprawdzić swoje zdolności.

18.

Przyjmuje z zadowoleniem działania UE na rzecz rozwiązania problemu niedoborów umiejętności, które często stanowią szczególny problem dla mniejszych samorządów lokalnych i regionalnych na obszarach wiejskich. Oczekuje w tym kontekście realizacji nowej propozycji dotyczącej projektu współpracy sektorowej w zakresie umiejętności, by zobaczyć, czy ten nowy program może przyczynić się do współpracy międzysektorowej władz lokalnych i regionalnych. Tego rodzaju platforma współpracy międzysektorowej mogłaby przynieść korzyści gospodarce lokalnej, pracownikom i służbom publicznym.

19.

Popiera wyrażoną przez Komisję ideę zwrócenia się do państw członkowskich o umożliwienie stopniowego przechodzenia z kształcenia ogólnego na kształcenie ukierunkowane na różne dziedziny pracy dzięki ustanowieniu własnego systemu kształcenia.

20.

Popiera ideę zwrócenia się do państw członkowskich o zatroszczenie się o zapewnienie osobom nowo przybyłym, które szybko podejmują aktywność zawodową dzięki ukierunkowanemu wsparciu, możliwości uczestnictwa w okresowych szkoleniach, tak by przeciwdziałać ich wykluczeniu z rynku pracy.

21.

Wspiera Komisję w jej zamierzeniu stymulowania szerszej oferty kształcenia i szkolenia zawodowego na poziomie wyższym z myślą o tym, aby poziom kształcenia i szkolenia zawodowego stale wzrastał. Odpowiednio dojrzałe partnerstwo między organizatorami kształcenia, ośrodkami badawczymi i przedsiębiorstwami oraz władzami lokalnymi/regionalnymi powinno zapewnić ramy takich struktur kształcenia.

22.

Przypomina, że Komisja musi nadal podejmować wysiłki w celu zagwarantowania, aby kształcenie i szkolenie zawodowe promowało ciągłe uczenie się przez całe życie i dawało możliwości kontynuowania dalszego uczenia się na bardziej specjalistycznym szczeblu.

23.

Popiera zgłoszoną przez Komisję propozycję zwrócenia się do państw członkowskich o wypracowanie kompleksowej krajowej strategii w zakresie umiejętności cyfrowych.

24.

Zwraca uwagę, że dobrej jakości i innowacyjne praktyki nauczania i formy uczenia się z wykorzystaniem zasobów cyfrowych wymagają:

25.

Postrzega cyfryzację jako środek pozwalający stawić czoła wielu wyzwaniom stojącym przed szkołami. Może to dotyczyć:

26.

Zwraca uwagę, że skuteczne skoncentrowanie się na umiejętnościach cyfrowych wymaga silnego kierownictwa pedagogicznego na różnych szczeblach w szkole. Jest zdania, że skoncentrowanie się na umiejętnościach cyfrowych w szkole może się przełożyć na bardziej atrakcyjne miejsca pracy, w których chęć i zdolności rozwijania przez nauczycieli swoich umiejętności będą zwiększane.

27.

Zauważa, że należy odróżnić od siebie podstawowe umiejętności cyfrowe, które powinni przyswoić sobie wszyscy, oraz bardziej specyficzne umiejętności cyfrowe, które są powiązane z konkretnym obszarem tematycznym lub obszarem wiedzy.

28.

Oczekuje, że przegląd europejskich ram kwalifikacji zapewni odpowiednie aktualizowanie krajowych ram kwalifikacji i wspólny format sprawozdawczości. Niemniej jednak powtarza, że wpisuje się to jednocześnie w przysługującą państwom członkowskim kompetencję opracowywania zasad zapewniania jakości krajowych ram kwalifikacji.

29.

Podkreśla wagę dalszej współpracy na rzecz jakości między państwami członkowskimi oraz zgadza się z Komisją Europejską, że należy przyjąć stopniowe podejście do nawiązywania współpracy między UE a państwami trzecimi w zakresie porównywalności kwalifikacji.

30.

Podkreśla, że większość zawodów i dziedzin pracy podlega istotnym zmianom, że powstają nowe zawody, a inne stają się przestarzałe. Dlatego ważne jest, aby opisy umiejętności i zgromadzone informacje na temat umiejętności przeznaczone do wykorzystania w przyszłości mogły stanowić odbicie szybko zmieniającego się i ewoluującego rynku pracy. W tym kontekście należy zwrócić szczególną uwagę na znaczenie kluczowych kompetencji.

31.

Zwraca uwagę, że zgodnie z oświadczeniem Parlamentu Europejskiego (2016) (1) istnieje pilna potrzeba wspierania włączenia i integracji uchodźców, osób ubiegających się o azyl oraz osób znajdujących się w podobnej sytuacji. Dlatego ważne jest, aby możliwie jak najszybciej poprzeć zapewnienie przez państwa członkowskie dostępu do działań służących identyfikacji i grupowaniu umiejętności, wprowadzeniu do języka, działań służących podnoszeniu umiejętności oraz innych środków wspierających rozpoczęcie aktywności zawodowej i uczestnictwa w życiu społecznym. Istnieje ponadto potrzeba niezwłocznego weryfikowania wykształcenia zdobytego w kraju pochodzenia/egzaminów zdanych w kraju pochodzenia.

32.

Pozytywnie ustosunkowuje się do złożonej przez Komisję obietnicy zwrócenia w programie na rzecz umiejętności szczególnej uwagi na innowacje w dziedzinie pedagogiki i oczekuje, że ułatwi to także nabywanie kluczowych kompetencji, które jest zasadniczym elementem systemu kształcenia i szkolenia w Europie.

33.

Jest zdania, że Komisja powinna podejmować prace w celu dalszego rozwoju uczenia się nastawionego na ucznia pod kątem aspektów dotyczących cyfrowego uczenia się, które wskazał w swojej opinii dotyczącej komunikatu Komisji w sprawie działań na rzecz otwartej edukacji (2014) (2).

34.

Zwraca uwagę, że realizacja programu na rzecz nowych umiejętności będzie uzależniona od doskonalenia zawodowego wszystkich nauczycieli, a zwłaszcza tych zajmujących się kształceniem dorosłych oraz uczeniem we wspólnocie. W planach realizacji przygotowywanych przez państwa członkowskie należy odpowiednio uwzględnić wsparcie dla personelu dydaktycznego oraz można byłoby podjąć kroki w celu zwiększania świadomości na temat ePlatformy na rzecz uczenia się dorosłych w Europie (EPALE).

35.

Podziela pogląd Komisji w sprawie konieczności wzmocnienia przez państwa członkowskie kształcenia i ustawicznego szkolenia zawodowego nauczycieli oraz innych osób pracujących nad wdrożeniem gwarancji umiejętności.

36.

Docenia wyrażony przez Komisję zamiar współpracy z różnymi zainteresowanymi stronami w ramach ich wysiłków zmierzających do modernizacji szkolnictwa wyższego, zwłaszcza z uwzględnieniem kwestii związanych z oceną umiejętności. Takie działania powinny uwzględniać krajowe ramy kształcenia państw członkowskich oraz lokalne i regionalne atuty i wyzwania, w tym zróżnicowane potrzeby lokalnych i regionalnych rynków pracy. Nalega w związku z tym na potrzebę wyciągnięcia wniosków z poprzednich sukcesów i porażek podobnych działań, aby zapewnić niezbędne zaangażowanie na rzecz osiągnięcia konsensusu w sprawie dalszej modernizacji szkolnictwa wyższego.

37.

W odniesieniu do zapowiedzianej przez Komisję inicjatywy monitorowania losów absolwentów szkół wyższych podkreśla, że inicjatywa ta nie może powodować dodatkowych obciążeń administracyjnych dla władz krajowych i regionalnych ani obciążeń dla szkół wyższych i studentów. Ponadto wskazuje na konieczność przestrzegania zasad ochrony danych osobowych. Z tego względu należy podać w wątpliwość wykorzystywanie w tym celu informacji podatkowych i dotyczących zabezpieczenia socjalnego.

38.

Z zadowoleniem przyjmuje zamiar przeprowadzenia przez Komisję przeglądu obecnych ram Europass. Aby zapewniać dokładne i aktualne informacje na temat zapotrzebowania na umiejętności i ich podaży, zmienione ramy Europass muszą wykorzystywać obecne doświadczenia dostępne na szczeblu lokalnym i regionalnym. Dlatego też władze lokalne i regionalne mogłyby wnosić użyteczny wkład w gromadzenie informacji na temat umiejętności oraz działania proponowanej internetowej platformy usług.

9.6.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 185/36

1.

Zauważa, że plan działania przeciwko zmienności cen produktów rolnych, przyjęty na szczycie G-20 w czerwcu 2011 r., przyniósł jak dotąd niewielkie postępy, i dlatego apeluje o wznowienie negocjacji w tej sprawie w okresie sprawowania przez Niemcy przewodnictwa w G-20 w 2017 r.

2.

Zauważa, że pomimo przeprowadzonych w ostatnich latach reform wspólnej polityki rolnej (WPR) systemy zarządzania ryzykiem, umożliwiające rolnikom zabezpieczenie się przed negatywnym wpływem wahań plonów i cen oraz przed szkodami związanymi z aspektami zdrowotnymi lub środowiskowymi, nadal są traktowane po macoszemu. Przeznacza się na nie mniej niż 2 % środków z drugiego filaru WPR i 0,4 % całego budżetu rolnego. Państwa członkowskie swobodnie decydują, w jakim zakresie chcą wykorzystywać te instrumenty w ramach rozporządzenia o EFRROW.

3.

Uważa, że należy zdecydowanie wzmocnić mechanizmy gwarantowania rolnikom dochodów, aby ograniczyć negatywne skutki silnych wahań cen produktów rolnych i czynników produkcji z myślą o poprawie konkurencyjności europejskich branż rolno-spożywczych, utrzymaniu działalności rolniczej we wszystkich regionach, zachęcaniu do modernizacji i innowacji oraz zachowaniu prężnych społeczności wiejskich.

4.

Sądzi, że cel ten można osiągnąć pod warunkiem że wdroży się jednocześnie szereg środków zmierzających do: (i) wzmocnienia roli prywatnych podmiotów sektora rolno-spożywczego w regulacji rynków rolnych z myślą o częściowym zrekompensowaniu deregulacji WPR; (ii) poszerzenia i ułatwienia dostępu do zestawu dostępnych rolnikom narzędzi zarządzania ryzykiem, gdyż instrumenty istniejące w ramach EFRROW nie mogą zostać wykorzystane z uwagi na niewystarczającą ilość środków w drugim filarze, które to środki należy zwiększyć bez uszczerbku dla funduszy dostępnych w ramach pierwszego filaru; (iii) zachęcenia, w ramach przyszłej reformy WPR, a także na poziomie lokalnym i regionalnym, do zwiększenia wartości dodanej europejskich gospodarstw rolnych, aby uczynić je mniej wrażliwymi na zmiany światowych cen produktów rolnych.

5.

Przypomina, że umowy zapewniają rolnikom zbyt produkcji, a przetwórcom dostawy po cenach znanych z wyprzedzeniem. Przyczyniają się w ten sposób do zrównoważenia podaży i popytu i umożliwiają lepszą kontrolę nad jakością produktu, co może przełożyć się na wyższe ceny producentów i na bardziej sprawiedliwy podział zysków na poszczególnych etapach łańcucha dostaw.

6.

Proponuje, by w państwach członkowskich, w których nie ma dobrze ugruntowanych form wertykalnej współpracy, wzmocnić zawieranie umów w całym łańcuchu dostaw żywności (a nie tylko między rolnikami i przetwórcami produktów rolnych) i umożliwić państwom członkowskim nadanie tym umowom obowiązkowego charakteru oraz propagować zawierania umów wielostronnych, np. między organizacją producentów, przetwórcą i dystrybutorem.

7.

Proponuje, aby w ramach bardziej elastycznej i jednolitej w całej Unii interpretacji zasad konkurencji wzmocnić – w celu zapobiegania kryzysom – rolę przedsiębiorstw rolnych, organizacji producentów i uznanych organizacji międzybranżowych oraz podmiotów rynku rolno-spożywczego i ośrodków uznanych za struktury właściwe dla ochrony interesu publicznego. W tym celu organizacje międzybranżowe, reprezentujące różne ogniwa łańcucha produkcji, oraz wspomniane podmioty rynku rolno-spożywczego i ośrodki muszą być w stanie dostarczyć przedsiębiorstwom prognozy rynkowe, aby pomóc im w podejmowaniu właściwych decyzji; nie powinny jednak przy tym określać cen referencyjnych. Praktyka taka jest już stosowana w niektórych państwach członkowskich i dlatego należy również wziąć ją pod uwagę w ramach wymiany najlepszych praktyk.

8.

Proponuje, aby w przypadku zakłóceń równowagi na rynku lub stwierdzonego ryzyka wystąpienia takich zakłóceń, oszacowanego na podstawie określonych wskaźników, gospodarstwa rolne, w tym organizacje producentów i ich stowarzyszenia, mogły wykorzystać swą swobodę działania i w skoordynowany sposób zmniejszyć produkcję, nawet zanim zezwoli na to Komisja Europejska zgodnie z art. 222 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 w sprawie wspólnej organizacji rynków produktów rolnych (WORR). WORR powinna w ten sposób jednoznacznie umożliwiać przedsiębiorstwom rolnym, w tym organizacjom producentów i ich stowarzyszeniom, podejmowanie działań zapobiegawczych mających na celu przywrócenie równowagi rynku i uniknięcie nadużywania pozycji dominującej, o których to działaniach informowane byłyby uprzednio właściwe organy.

9.

Zauważa, że regulacja zmienności cen produktów rolnych oraz zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych w ramach łańcucha dostaw żywności są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ wahania na rynkach nasilają nierówność układu sił, jeśli chodzi o podział wartości dodanej w poszczególnych branżach, a wynikające z tego rozstrzygnięcia są najczęściej niekorzystne dla producentów, których siła przetargowa jest ograniczona m.in. z powodu rosnącej koncentracji przemysłu rolno-spożywczego, a zwłaszcza sprzedaży detalicznej na dużą skalę, oraz z powodu rozproszenia producentów i ich niewystarczającej organizacji.

10.

Zaleca opracowanie europejskich regulacji wymierzonych przeciwko nieuczciwym praktykom handlowym w łańcuchu dostaw żywności, co zaproponowano w rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 7 czerwca 2016 r. (2015/2065(INI)), ponieważ: umowy oznaczają pewien podział ryzyka, ale nie korygują w dogłębny sposób braku równości stron; przepisy antymonopolowe nie są wystarczające, by zaradzić nieuczciwym praktykom handlowym i nierównemu układowi sił, które charakteryzują sektor rolno-spożywczy; mechanizmy samoregulacji podmiotów tego sektora nie są skuteczne, w szczególności ponieważ rolnicy i przetwórcy często boją się złożyć skargę, obawiając się, że zostaną wykluczeni z rynku; potrzebny jest ramowy akt prawny na poziomie Unii Europejskiej, aby ujednolicić warunki konkurencji i sprawić, by rolnikom i konsumentom europejskim oferowane były uczciwe warunki sprzedaży i zakupu.

11.

Zaleca rozszerzenie prawa do zbiorowego negocjowania umów na całą produkcję rolną w celu wzmocnienia siły przetargowej rolników w obrębie branż.

12.

Uznaje, że dzięki koncentracji oferty można umożliwić drobnym producentom uniknięcie presji ogromnej siły przetargowej zwłaszcza dużego przemysłu, gwarantując jednocześnie konsumentom większą przejrzystość cenową i identyfikowalność produktów.

13.

Zauważa, że wzmocnienie roli podmiotów prywatnych w regulacji rynków rolnych wymaga większej przejrzystości rynków.

14.

Proponuje utworzenie w tym celu europejskiego centrum obserwacji rynków rolnych, wspomaganego przez sieć centrów krajowych w rozbiciu na poszczególne sektory towarów, które korzystałoby z doświadczenia Europejskiego Centrum Obserwacji Rynku Mleka i tablicy wyników dla rynków, którą regularnie publikuje Komisja Europejska. To nowe centrum obserwacji dostarczałoby w jasny sposób, w odpowiednim czasie danych niezbędnych do zapewnienia znajomości rynków – pod względem koniunkturalnym (zwłaszcza w celu przewidywania kryzysów) i strukturalnym (co umożliwiłoby analizę zmian cen i marż poszczególnych podmiotów w ramach branż).

15.

Podkreśla, że stosowanie przepisów dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID 2), przewidziane na 2018 r., musi sprzyjać większej znajomości i regularnemu monitorowaniu pozycji utrzymywanych przez poszczególne kategorie uczestników na rynkach finansowych produktów rolnych, aby ograniczyć ryzyko nadmiernej spekulacji oraz umożliwić skuteczne zarządzanie ryzykiem cenowym przez podmioty gospodarcze sektora.

16.

Zauważa, że wdrożenie i wzmocnienie obecnych narzędzi zarządzania ryzykiem i w sytuacjach kryzysowych w ramach WPR napotyka wiele przeszkód, w tym takich jak konkurencja między funduszami drugiego filaru, w skład którego wchodzi większość tych narzędzi, niewystarczająca wielkość rezerwy na wypadek kryzysów, która jest niezbędna i nie powinna powstawać w oparciu o roczne obniżki płatności bezpośrednich, brak aktualnych danych i prognoz dotyczących wyników gospodarczych gospodarstw rolnych itp. Podkreśla potrzebę zmniejszenia tych przeszkód, aby wdrożyć skuteczną i ambitną strategię zarządzania ryzykiem w rolnictwie.

17.

Uważa, że przyszła reforma WPR powinna zachęcić państwa członkowskie do opracowania i wdrożenia szerokiego zestawu narzędzi zarządzania ryzykiem, które wzajemnie by się uzupełniały i były przystępne cenowo dla rolników. Należy przy tym przyjąć segmentowe podejście do różnych rodzajów ryzyka, sklasyfikowanych według natężenia (1): (i) ryzyko normalne, które zasadniczo może zostać zaabsorbowane przez samych rolników, przezornie gromadzących oszczędności na taką ewentualność, oraz poprzez środki fiskalne; (ii) ryzyko średnie, które rolnicy mogą przenieść na rynki finansowe (poprzez transakcje terminowe, opcje, kontrakty będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym), na ubezpieczycieli (w odniesieniu do zarządzania ryzykiem związanym z plonami, obrotem i marżą brutto) i na fundusze wspólnego inwestowania (w odniesieniu do zarządzania ryzykiem związanym z zagrożeniami dla zdrowia i środowiska oraz stabilizacji dochodów gospodarstw); (iii) ryzyko katastrofalne, które zasadniczo przyjmują na siebie władze publiczne poprzez zabezpieczenia dotyczące cen i nadzwyczajne środki podejmowane w sytuacjach kryzysowych. Należy przy tym zadbać o to, by z uwagi na większą segmentację nie wzrosły koszty administracyjne.

18.

Podkreśla, że rozwój narzędzi zarządzania ryzykiem nie może istotnie wpływać na stabilność budżetu WPR, którą to stabilność obecnie zapewnia przyznawanie pomocy niezwiązanej z wielkością produkcji i cen. Budżet, którego wydatki ściśle odwzorowywałyby wahania cen produktów rolnych i zmniejszałyby się cyklicznie w okresie dobrej sytuacji na rynkach, byłby de facto narażony na ryzyko znaczącej redukcji w ramach dyskusji na temat wieloletnich ram finansowych Unii Europejskiej. Spowodowałoby to obniżenie ochrony zapewnianej przez WPR ze szkodą dla rolników w razie zmiany sytuacji rynkowej.

19.

Proponuje, aby w celu zgromadzenia oszczędności jako zabezpieczenia przed niestabilnością rynków jedną z możliwości było odłożenie przez rolników na specjalnym rachunku części płatności z pierwszego filaru. Takie umieszczenie w rezerwie części płatności podstawowej byłoby obowiązkowe w przypadku wzrostu niektórych wskaźników rynkowych, takich jak ceny produktów rolnych lub stosunek ceny produktów rolnych do ceny czynników produkcji. Kwoty umieszczone w rezerwie mogłyby zostać odblokowane i wykorzystane przez rolników, gdy wskaźniki rynkowe się obniżą. Należy przy tym w każdym razie unikać dodatkowych kosztów administracyjnych.

20.

Przyznaje, że oprócz poprawy zdolności rolników do samoubezpieczenia rozwiązanie to miałoby szereg innych zalet: częściowo zastąpiłoby obecną rezerwę na wypadek kryzysów, która ewidentnie nie spełnia swej funkcji; koszty zarządzania nim byłyby niskie; nie miałoby wpływu na budżet WPR; uczyniłoby pomoc niezwiązaną z wielkością produkcji bardziej uzasadnioną w oczach opinii publicznej w okresie wysokich cen produktów rolnych.

21.

Zauważa, że można też przewidzieć inne mechanizmy mające wspierać zapobiegawcze gromadzenie oszczędności; inspiracją może być np. obowiązujący w Kanadzie system, zgodnie z którym rolnikom, którzy dokonają wpłaty na rachunek oszczędnościowy, władze publiczne dopłacają taką samą kwotę.

22.

Podkreśla znaczenie wspierania tworzenia i przyjmowania nowych, bardziej zróżnicowanych i być może tańszych produktów ubezpieczeniowych zabezpieczających przed ryzykiem gospodarczym, z jakim mają do czynienia gospodarstwa rolne; inspiracją mogą tu być zwłaszcza programy ubezpieczeń istniejące w Stanach Zjednoczonych. Te nowe produkty mogłyby obejmować na przykład: (i) ubezpieczenie obrotów, gwarantujące dochody z upraw przewidziane w momencie wysiewu na podstawie historycznych plonów w danym gospodarstwie i cen na rynkach kontraktów terminowych, przy czym w przypadku tego ubezpieczenia jedynie element dotyczący plonu byłby subwencjonowany, aby zachować zgodność z kryteriami zielonej kategorii Światowej Organizacji Handlu (WTO); (ii) ubezpieczenia indeksowe oparte na plonach, obrotach lub średniej marży brutto w regionie, w którym znajduje się gospodarstwo (lecz w przypadku tego ubezpieczenia jedynie element dotyczący plonów byłby subwencjonowany), mając na uwadze, że koszty zarządzania takimi ubezpieczeniami są znacznie niższe niż koszty zarządzania ubezpieczeniami opartymi na plonach uzyskiwanych przez indywidualnego rolnika; (iii) ubezpieczenie ogólnych dochodów gospodarstwa, które mogłoby być zarezerwowane dla małych i średnich gospodarstw prowadzących uprawy mieszane i hodowlę lub produkujących owoce i warzywa czy prowadzących uprawy specjalne, które nie otrzymują wsparcia, otrzymują niewielkie wsparcie lub dla których nie istnieje ubezpieczenie zbiorów; (iv) specjalne ubezpieczenie dla gospodarstw prowadzących produkcję ekologiczną, które uwzględniałoby zazwyczaj niższe plony, wyższe koszty produkcji i ogólnie wyższe ceny rynkowe takich produktów. Rozwiązania te powinny podlegać analizie, w ramach której oszacowano by zwłaszcza ich potencjalne koszty pod względem reasekuracji przez państwo.

23.

Wzywa Komisję Europejską do ścisłej współpracy z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi i organizacjami rolników w celu zwiększenia świadomości i zrozumienia narzędzi zarządzania ryzykiem dostępnych w ramach drugiego filaru WPR. Ponadto wzywa Komisję do zwiększenia zasobów finansowych narzędzi zarządzania ryzykiem w ramach drugiego filaru WPR powyżej obecnych 2 % środków drugiego filaru.

24.

Zaleca tworzenie funduszy wspólnego inwestowania inspirowanych narzędziem stabilizacji dochodów utworzonym w ramach reformy WPR w 2013 r., przy jednoczesnym zadbaniu o sprawiedliwą równowagę redystrybucji między regionami i sektorami działalności, które to fundusze jednak tylko dwa państwa członkowskie (Węgry i Włochy) i jeden region (Kastylia i León w Hiszpanii) uwzględniły w swym planie rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014–2020. Takie fundusze zapewniałyby ochronę przed silnymi obniżkami (powyżej 30 %) marży brutto gospodarstwa, mierzonymi w stosunku do trzech lub pięciu poprzednich lat. Straty na taką skalę trudno jest zrekompensować jedynie poprzez zapobiegawcze gromadzenie oszczędności przez rolników. Ponadto strat tych nie obejmuje ubezpieczenie obrotów podobne jak to istniejące w Stanach Zjednoczonych, które oferuje zabezpieczenie przed zmniejszeniem przewidywanych dochodów między okresem siewu i zbiorów i samo w sobie nie stanowi ochrony przed niskimi cenami.

25.

Apeluje, by wdrożyć fundusze stabilizacji dochodów na poziomie sektorowym, aby wzmocnić integrację branż rolnictwa, i na poziomie krajowym lub transgranicznym, aby zwiększyć uwspólnianie ryzyka i obniżyć koszty. W ten sposób w każdym państwie członkowskim istniałby fundusz dla roślin uprawnych, fundusz dla mleka, fundusz dla owoców i warzyw itd.

26.

Zaleca, by państwa członkowskie przeprowadziły eksperymentalne testy funduszy stabilizacji dochodów przed ich wprowadzeniem na szeroką skalę, ze względu na związane z tym rozwiązaniem praktyczne trudności na etapie wdrażania i funkcjonowania (gromadzenie danych rachunkowych o gospodarstwach, potrzeba reasekuracji itp.).

27.

Podkreśla, że trzy rodzaje narzędzi zarządzania ryzykiem opisane powyżej – zapobiegawcze gromadzenie oszczędności, ubezpieczenia, fundusze stabilizacji dochodów – uzupełniają się wzajemnie i powinny być wdrażane łącznie, aby stworzyć solidne i spójne zabezpieczenie przed wahaniami cen i pomóc ograniczyć częstotliwość i intensywność kryzysów dotykających rolników.

28.

Jest zdania, że aby umożliwić producentom sprostanie, w porównywalnych warunkach, zmienności cen, stawki płatności bezpośrednich powinny być zharmonizowane między państwami członkowskimi Unii Europejskiej.

29.

Jest przekonany, że płatności bezpośrednie powinny pozostać instrumentem WPR po roku 2020, aby przyczyniać się do wspierania i stabilizowania dochodów gospodarstw rolnych i kompensowania kosztów wynikających z przestrzegania wysokich norm Unii Europejskiej.

30.

Proponuje, by w razie gdyby podczas kolejnej reformy WPR zadecydowano o zmniejszeniu pomocy bezpośredniej z pierwszego filaru i przeznaczeniu tak uwolnionych kwot na zarządzanie ryzykiem, rolnicy mogli otrzymać bony o wartości równej pewnemu odsetkowi ich płatności podstawowej. Rolnicy wykorzystywaliby te bony dobrowolnie, aby przyłączyć się do wybranego przez siebie rozwiązania: zapobiegawczego gromadzenia oszczędności, ubezpieczenia lub funduszu wspólnego inwestowania. System umożliwiłby zwiększenie finansowania narzędzi zarządzania ryzykiem bez naruszania stabilności budżetu pierwszego filaru WPR (2).

31.

Domaga się, by Komisja Europejska przeprowadziła szczegółowe badanie dotyczące istniejących różnych możliwości rozszerzenia zestawu narzędzi zarządzania ryzykiem, w tym zwłaszcza zapobiegawczego gromadzenia oszczędności, ubezpieczeń i funduszy wspólnego inwestowania mających na celu stabilizowanie dochodów. Badanie to określiłoby konsekwencje, zalety i ograniczenia każdego z tych narzędzi, z uwzględnieniem różnych kryteriów. Ponadto przeanalizowano by w nim różne scenariusze finansowania strategii rozwoju zarządzania ryzykiem, w tym system bonów zaproponowany w pkt 30.

32.

Uważa, że publiczne strategie polityczne powinny przyczyniać się do zwiększenia wartości dodanej europejskich gospodarstw rolnych, jednocześnie poprawiając zrównoważenie środowiskowe praktyk rolniczych, aby uczynić gospodarstwa mniej wrażliwymi na wahania cen na rynkach światowych oraz by wprowadzić rolnictwo na drogę przemiany ekologicznej niezbędnej do złagodzenia zmiany klimatu, przystosowania się do niej oraz zmniejszenia presji na ekosystemy.

33.

W tym kontekście podkreśla potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi na sektor rolnictwa w regionach najbardziej oddalonych, które wymagają dostosowanych i wyłącznych środków ze względu na swoją specyfikę i szczególne cechy uznane w TFUE.

34.

Dostrzega, że europejskie rolnictwo jest bardzo zróżnicowane: większość gospodarstw sprzedaje swą produkcję na rynku wspólnotowym, podczas gdy inne eksportują, bezpośrednio lub pośrednio, część swej produkcji do krajów trzecich.

35.

Uważa, że ważne jest zachowanie tej różnorodności, ponieważ sprzedaż części produkcji rolnej do krajów trzecich przyczynia się do utrzymania równowagi podaży i popytu na rynku wspólnotowym, a Unia Europejska, jako największy światowy eksporter produktów rolno-spożywczych, powinna być w stanie czerpać korzyści ze wzrostu, pod względem jakości i ilości, światowego zapotrzebowania na żywność.

36.

Sądzi, że istnieją dwie główne drogi do zwiększenia wartości dodanej gospodarstw rolnych: (i) zwiększenie wydajności rolnictwa, która daje niepokojące oznaki słabnięcia w niektórych branżach, poprzez zrównoważoną intensyfikację rolnictwa, czyli produkowanie więcej przy mniejszych nakładach lub zmniejszenie zakupów czynników produkcji w celu poprawy autonomii gospodarstw, co jest możliwe dzięki przyjęciu innowacyjnych i bardziej odpornych systemów produkcji, opartych na rolnictwie precyzyjnym, uproszczeniu uprawy gleby, płodozmianie i zróżnicowaniu upraw oraz lepszym wykorzystywaniu systemów pastwiskowych i innych praktyk; (ii) zachęcanie do rozwoju zregionalizowanych systemów żywnościowych, odpowiadających na rosnący popyt ze strony europejskich konsumentów i umożliwiających częściowe uniezależnienie się od niestabilności światowych rynków surowców rolnych, co oznacza rozwój lokalnych łańcuchów dostaw (stołówki szkolne, catering, sprzedaż bezpośrednia), rynków niszowych i produktów wysokiej jakości, z preferencją dla sposobów produkcji bardziej przyjaznych dla środowiska (rolnictwo ekologiczne i inne systemy).

37.

Zaleca, aby WPR i polityki krajowe zachęcały rolników do wypróbowania obu tych rozwiązań, przy udziale władz lokalnych i regionalnych.

9.6.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 185/41

1.

Z zadowoleniem przyjmuje przegląd dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych oraz fakt, że Komisja Europejska za interesujące uznała kilka propozycji przedstawionych przez Komitet Regionów w przyjętej w 2015 r. opinii w tej sprawie.

2.

Pozytywnie odnosi się do zmian dotyczących odstępstw od zasady kraju pochodzenia, które pozwalają uwzględnić interesy kraju przeznaczenia w ramach jaśniejszych i prostszych procedur.

3.

Niemniej ubolewa, że nowa dyrektywa nie uwzględnia wymiaru regionalnego w sposób zalecany wcześniej przez Komitet. Przyczyniłoby się to do uwypuklenia europejskich tożsamości kulturowych, koprodukcji transgranicznych w UE i kreatywnych innowacji lokalnych.

4.

Zwraca uwagę na konieczność włączenia władz lokalnych i regionalnych w proces wdrażania dyrektywy, gdyż władze te odgrywają niezwykle ważną rolę w obszarze audiowizualnych usług medialnych. W kilku państwach członkowskich są one właścicielami przedsiębiorstw medialnych, toteż nie można ich zakwalifikować do kategorii mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw.

5.

Przypomina, że niezależność krajowych organów regulacyjnych zarówno od władz publicznych, jak i podmiotów audiowizualnych i partii politycznych stanowi fundamentalny aspekt europejskich uregulowań dotyczących mediów audiowizualnych. Każde państwo członkowskie musi za wszelką cenę zapewnić tę niezależność, gdyż jest to podstawowa gwarancja zróżnicowania informacji oraz pluralizmu mediów na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym.

6.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że zmieniona dyrektywa rozszerza zakres zastosowania na usługi platform udostępniania plików wideo, które odgrywają coraz ważniejszą rolę wśród dostawców audiowizualnych usług medialnych.

7.

Z niepokojem odnotowuje, że zaproponowane przepisy dotyczące jurysdykcji, której podlegają platformy udostępniania plików wideo, nie wyjaśniają sytuacji, w której dostawca nie jest zainteresowany posiadaniem siedziby w UE, ale świadczy usługi dostępne dla obywateli europejskich.

8.

Odnotowuje, że obecnie odsprzedaż treści bez własnej infrastruktury (usługi OTT), stanowiąca coraz większy segment rynku audiowizualnych usług medialnych, ma miejsce w niejasnych warunkach prawnych. Zachęca Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na wyjaśnienie sytuacji prawnej tej praktyki w przyszłych uregulowaniach dotyczących mediów i komunikacji, a zwłaszcza podczas przeglądu przepisów dotyczących komunikacji elektronicznej.

9.

Pragnie powtórnie zwrócić uwagę Komisji na mniejszości językowe i kulturowe, które napotykają trudności w dostępie do audiowizualnych usług medialnych w swoim języku.

10.

Jest zdania, że w kontekście różnych procedur ERGA należy uwzględnić wymiar regionalny niektórych kwestii regulacyjnych i odzwierciedlić zasady terytorialne.

11.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że zmieniona dyrektywa wzmacnia i harmonizuje kwestię ochrony nieletnich, zgodnie z wcześniejszymi zaleceniami Komitetu. Ponownie apeluje o wprowadzenie zachęt do przygotowywania treści skierowanych i dostosowanych specjalnie do dzieci, a także o promowanie partnerstw między operatorami mediów audiowizualnych a sektorem kształcenia w środowisku cyfrowym.

12.

Przypomina o znaczeniu szerszego propagowania umiejętności korzystania z mediów, zwłaszcza nowych mediów.

13.

Zaznacza, że trzeba poświęcić więcej środków na rozwój umiejętności korzystania z mediów, tak aby oferta audiowizualnych usług medialnych była zróżnicowana i odzwierciedlała struktury i specyfikę regionów w wymiarze gospodarczym, handlowym i kulturowym.

14.

Jest zaniepokojony faktem, że w proponowanym rozporządzeniu nie porusza się kwestii przejrzystości struktury własnościowej mediów, koncentracji mediów i konfliktów interesów, co łącznie wywiera duży wpływ na pluralizm i wolność mediów.

15.

Wyraża zadowolenie, że zmiana dyrektywy obejmuje złagodzenie przepisów dotyczących czasu reklamowego, a zwłaszcza że rozciąga zakres stosowania uregulowań na audiowizualne usługi medialne na żądanie.

16.

Popiera fakt, że mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa nie będą zobligowane do wnoszenia wkładu finansowego w produkcję utworów europejskich. Zwraca jednak uwagę Komisji, że do tej kategorii nie wlicza się wiele stacji lokalnych i regionalnych nadających programy na własnych stronach internetowych w formie audiowizualnych usług medialnych na żądanie.

17.

Z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w wypadku usług na żądanie zmieniona dyrektywa gwarantuje utworom europejskim równe warunki. Utwory te powinny stanowić co najmniej 20 % oferty dostawców usług.

18.

Podkreśla jednak, że w wypadku usług na żądanie nałożony na dostawców usług wymóg 20 % nie wystarcza. Trzeba zadbać również o to, by użytkownicy mogli łatwo znaleźć te utwory i mieli do nich dostęp.

19.

Podkreśla, że chociaż wniosek wydaje się zgodny z zasadami pomocniczości i proporcjonalności, trzeba utrzymać podejście zakładające minimalną harmonizację i mechanizmy współpracy, w związku z czym proponowane przepisy dotyczące krajowych organów regulacyjnych muszą pozostawiać wystarczające pole manewru do podejmowania decyzji na szczeblu krajowym i niższym niż krajowy.

9.6.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 185/55

1.

Z zadowoleniem przyjmuje plan działania Komisji Europejskiej w zakresie integracji obywateli państw trzecich (1) w kontekście nieustannie rosnącej różnorodności europejskich społeczeństw, a także potrzeby ich pełnej integracji w naszym społeczeństwie. Podkreśla znaczenie integracji jako procesu dwukierunkowego, w którym uczestniczą zarówno obywatele państw trzecich, jak i społeczeństwo przyjmujące.

2.

Uważa, że integrację należy postrzegać jako proces dynamiczny, interaktywny i tymczasowy, który umożliwia obywatelom państw trzecich pełną integrację w społeczeństwie przyjmującym i dążenie do samodzielności. Zachęca do kontaktów ze społeczeństwem przyjmującym i do czynnego uczestnictwa w tym społeczeństwie.

3.

Podkreśla, że integracja należy do kompetencji państw członkowskich, zgodnie z postanowieniami Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (2), który umożliwia ustanowienie środków na poziomie europejskim z myślą o stworzeniu zachęt i wsparcia dla działań państw członkowskich na rzecz wspierania integracji obywateli państw trzecich przebywających legalnie na ich terytoriach, z wyłączeniem wszelkiej harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich. Wzywa do dalszych wysiłków na rzecz monitorowania przestrzegania zasady pomocniczości oraz przypomina, że działania państw członkowskich w tej dziedzinie muszą wpisywać się we wspólnotowy dorobek prawny, w tym we wspólne podstawowe zasady dotyczące polityki integracji imigrantów w UE.

4.

Przypomina, że właściwa polityka integracji jest realizowana zwłaszcza na szczeblach politycznych znajdujących się jak najbliżej obywateli. W związku z tym podejście oparte na wielopoziomowym sprawowaniu rządów jest zdecydowanie odpowiednie, ze szczególnym ukierunkowaniem na władze lokalne i regionalne, ponieważ są one najbardziej bezpośrednio konfrontowane z wyzwaniami i szansami w zakresie integracji.

5.

Wskazuje, że w debacie politycznej istotne jest stosowanie prawidłowej terminologii w odniesieniu do różnych kategorii obywateli państw trzecich. Plan działania dotyczy tylko nowo przybyłych (migrantów, uchodźców i beneficjentów ochrony uzupełniającej), którzy są obywatelami państwa trzeciego i przebywają legalnie w UE. Nie obejmuje zatem obywateli państw członkowskich UE, których rodzice lub dziadkowie pochodzą z państw trzecich, ani obywateli UE, którzy skorzystali z prawa do swobodnego przemieszczania się, oraz członków ich rodzin.

6.

Podkreśla, że integracja jako obszar polityki nie może istnieć w odizolowaniu oraz że z definicji przenika ona różne tradycyjne obszary polityki, takie jak edukacja, zatrudnienie, opieka społeczna i zdrowie publiczne, mieszkalnictwo itd. W związku z tym polityka integracyjna powinna być najlepiej wdrażana horyzontalnie i należy w każdym obszarze polityki skupiać się na wyzwaniach i możliwościach związanych z integracją.

7.

Podkreśla, że integracja jest procesem dwukierunkowym, który powinien wpisywać się w kontekst praw i obowiązków, zarówno w przypadku obywatela państwa trzeciego, jak i społeczności przyjmującej, z których każde musi wziąć na siebie swoją część odpowiedzialności.

8.

Podkreśla, że integracja powinna teoretycznie stanowić ukoronowanie polityki migracji i azylu, a w związku z tym planu działania nie należałoby postrzegać w oddzieleniu od m.in. wniosków Komisji Europejskiej w sprawie wspólnego europejskiego systemu azylowego (3) oraz nowych ram partnerstwa z krajami trzecimi w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji (4).

9.

Uznając, że zatrudnienie stanowi zasadniczy wkład w społeczną integrację obywateli państw trzecich, wskazuje także na związek z niebieską kartą, omawianą we wniosku Komisji w sprawie legalnej migracji, w którym przewidziano przegląd dyrektywy w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich umiejętności (5).

10.

Popiera analizę Komisji, z której wynika, że brak integracji oznaczałby olbrzymie straty zarówno dla obywateli państw trzecich, jak i przyjmującego ich społeczeństwa, zaś społeczne i gospodarcze koszty braku integracji mogą nawet przekraczać koszty inwestowania w politykę integracji wraz z możliwościami, jakie są z nią związane.

11.

Jest przekonany, że skuteczna polityka integracyjna jest jednym z niezbędnych warunków rozwiązania problemu względnie gorszych wyników, jakie osiągają obywatele państw trzecich w zakresie zatrudnienia, edukacji, poziomu dochodów, warunków mieszkaniowych, stanu zdrowia, aktywności obywatelskiej i spójności społecznej, jak wynika ze wskaźników OECD (6).

12.

Popiera apel Komisji o bardziej zindywidualizowane podejście i jest przekonany, że polityka integracyjna musi się bardziej koncentrować na ogromnym zróżnicowaniu w obrębie rozmaitych grup obywateli państw trzecich oraz na ich różnych potrzebach. Dobra polityka integracyjna opiera się zatem na spełnianiu indywidualnych potrzeb, a nie na koncepcji „jednego kryterium odpowiedniego dla wszystkich”. Należy wziąć pod uwagę m.in. umiejętności językowe, kontekst kulturowy, poziom wykształcenia, oczekiwaną długość pobytu, powody migracji, umiejętności, doświadczenie zawodowe, ewentualne przeżycia traumatyczne itd. Władze lokalne i regionalne są predysponowane do tego, aby móc reagować na to znaczne zróżnicowanie pomiędzy obywatelami państw trzecich oraz ich specyficznymi potrzebami, oraz mogą stworzyć forum wymiany wiedzy i doświadczeń w tej dziedzinie. W tym kontekście Komitet Regionów wskazuje na dobre praktyki, w ramach których za punkt wyjścia obiera się indywidualną perspektywę w zakresie ścieżek integracji społecznej i obywatelskiej, które są dopasowane do potrzeb obywateli państw trzecich.

13.

Z zadowoleniem przyjmuje pogląd Komisji i Parlamentu Europejskiego (7), że polityka w zakresie integracji w ogóle, a w zakresie integracji uchodźców na rynku pracy w szczególności, nie powinna być realizowana kosztem polityki skierowanej do innych grup szczególnie wrażliwych w społeczeństwie przyjmującym.

14.

Podkreśla, że europejskie społeczeństwo opiera się na podstawowych normach i wartościach, takich jak demokracja, praworządność, wolność wypowiedzi, wolność wyznania, równość mężczyzn i kobiet, prawa człowieka, solidarność, tolerancja itp. Przyjmuje z zadowoleniem fakt, że związek między integracją a tymi wartościami i normami został uwzględniony na posiedzeniu Rady Europejskiej ds. Ogólnych z dnia 24 maja 2016 r. (8) poświęconym zagadnieniu praworządności. Wzywa przyszłe prezydencje (maltańską i estońską) do dalszego dialogu, z myślą o głębszym wzajemnym zrozumieniu przez państwa członkowskie, instytucje UE, władze lokalne i regionalne oraz społeczeństwo obywatelskie potrzeby ochrony tych zasad i wartości oraz tego, jak mogą się one przyczynić do integracji.

15.

Jest przekonany, że do powodzenia integracji potrzebne jest zrozumienie i akceptacja europejskich norm i wartości zarówno ze strony obywateli państw trzecich, jak i społeczeństwa przyjmującego. Odpowiada to koncepcji, zgodnie z którą polityka integracji powinna najlepiej być powiązana z integracją obywatelską i budowaniem wspólnoty i że z tego względu należy opracować i wspierać na różnych poziomach odpowiednie narzędzia na rzecz budowania wzajemnego zrozumienia, przy stosownym wsparciu na szczeblu europejskim, w tym poprzez edukację obywatelską na drodze zarówno klasycznych kursów, jak i nowoczesnych form nauczania.

16.

Zwraca uwagę na potrzebę opracowania mechanizmów mających na celu wzmocnienie, z jednej strony, solidarności i współpracy między wszystkimi regionami europejskimi i, z drugiej strony, współpracy różnych organów administracji i wyspecjalizowanego personelu. Niezbędnym wyzwaniem jest uwrażliwienie na to zagadnienie rządów państw członkowskich posiadających kompetencje w zakresie polityki azylowej.

17.

W związku z tym zwraca uwagę na dobre praktyki w zakresie integracji obywatelskiej, które polegają na oferowaniu obywatelom państw trzecich kursów orientacji społecznej w celu zapoznania ich w sposób interaktywny z europejskimi normami i wartościami oraz ze stylem życia społeczeństwa przyjmującego. Ma to na celu wspomaganie ich w nabywaniu niezbędnych narzędzi, które pozwolą im stać się członkami społeczeństwa uczestniczącymi w pełni w jego życiu.

18.

Proponuje w tym kontekście, by zebrać informacje na temat inicjatyw realizowanych w kilku państwach członkowskich UE, polegających na tym, że obywatele państw trzecich są proszeni o podpisywanie oświadczeń o zaangażowaniu lub udziale, zawierających m.in. podstawowe normy i wartości. Należy zbadać, jak inicjatywy te mogą wpływać na dane społeczeństwo, a także rozpowszechnić wyniki takich programów i płynące z nich doświadczenia, tak aby mogły z nich skorzystać władze lokalne i regionalne. Zaznacza, że nie tylko obywatele państw trzecich, ale także społeczność lokalna musi się aktywnie zobowiązać do przestrzegania tych podstawowych norm i wartości.

19.

Przypomina, że integracja jest procesem dwukierunkowym, w którym kraj przyjmujący również ma do odegrania ważną rolę. W tym kontekście społeczności przyjmujące muszą umożliwiać obywatelom państw trzecich aktywne uczestnictwo w społeczeństwie, usuwając bariery i zapewniając tym osobom dostęp do podstawowych usług oraz organizując proces integracji w taki sposób, by obywatele państw trzecich mogli zaznajomić się ze społeczeństwem, w którym żyją. W szczególności w przypadku emigracji rodzinnej społeczność przyjmująca może odegrać istotną rolę w procesie integracji. Odnosi się to głównie do państw członkowskich oraz władz lokalnych i regionalnych, jednak kluczowymi partnerami w realizacji strategii integracyjnych są także organizacje pozarządowe, społeczeństwo obywatelskie, sektor prywatny, wspólnoty religijne i mniejszościowe wspólnoty etniczne.

20.

Wskazuje również, że wszystkie te różne podmioty są odpowiedzialne za przygotowanie społeczeństwa przyjmującego na przybycie obywateli państw trzecich oraz zachęcanie go do ich przyjęcia, i podkreśla w tym kontekście znaczenie prawidłowego informowania społeczeństwa przyjmującego.

21.

Jest przekonany, że proces integracji powinno się – w miarę możliwości – rozpocząć jak najwcześniej, nawet jeszcze wtedy, gdy obywatel państwa trzeciego nadal przebywa w kraju pochodzenia.

22.

Zauważa, że znajomość języka kraju przyjmującego ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia udanej integracji oraz że nauka nowego języka często wymaga czasu. Dlatego też różne państwa członkowskie UE już obecnie organizują lekcje lub testy językowe dla obywateli państw trzecich przed ich przyjazdem do państwa przyjmującego. W ten sposób okres, w którym obywatele państw trzecich przebywają w państwie przyjmującym bez możliwości porozumiewania się w języku lokalnym, staje się możliwie najkrótszy, lub nawet w ogóle nie występuje, co ułatwia interakcje z lokalną społecznością przyjmującą. Oczywiście nie może to stanowić warunku przyznania ochrony uchodźcom i osobom objętym ochroną uzupełniającą.

23.

Podkreśla, że dla wypracowania zindywidualizowanego podejścia niezbędnym narzędziem są rozmowy z obywatelami państw trzecich, ponieważ pozwalają one lepiej poznać oczekiwania tychże osób oraz społeczności przyjmującej. W miarę możliwości rozmowy te powinny być częściowo przeprowadzane już w kraju pochodzenia, tak aby obywatel państwa trzeciego mógł zaraz po przyjeździe do społeczności przyjmującej skoncentrować się całkowicie na rzeczywistym procesie integracji.

24.

Podkreśla znaczenie środków towarzyszących w ramach informowania społeczeństwa przyjmującego przed przyjazdem obywateli państw trzecich, zwłaszcza w przypadku społeczności, w których umieszczono przesiedlonych uchodźców.

25.

Przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja koncentruje się na edukacji jako jednym z głównych obszarów polityki służących pomyślnej realizacji polityki integracyjnej, oraz wzywa w tym kontekście do dalszego czuwania nad zasadą pomocniczości.

26.

Podkreśla, że nauka języków urzędowych kraju przyjmującego powinna mieć priorytetowe znaczenie, tak aby obywatele państw trzecich i ich dzieci byli jak najszybciej w stanie wchodzić w interakcje ze społecznością przyjmującą, korzystać ze swoich praw oraz wykonywać swoje obowiązki. Ważne jest także tutaj zindywidualizowane podejście do edukacji na podstawie profilu obywatela państwa trzeciego i jego konkretnych potrzeb.

27.

Wskazuje na dobre praktyki w zakresie kursów przystosowujących w szkolnictwie podstawowym i średnim, oferowanych w sposób zindywidualizowany obywatelom państw trzecich posługującym się językiem innym niż obowiązujący w kraju przyjmującym, którzy mogą uczyć się w oddzielnej klasie, w zwykłej klasie z dodatkowym wsparciem lub też korzystać z połączenia obu tych rozwiązań (9).

28.

Wskazuje na dobre praktyki w zakresie środków pozwalających przezwyciężyć barierę językową, takie jak np. zaangażowanie w szkolnictwie społecznych tłumaczy pisemnych i ustnych, którzy pomagają nauczycielom i wychowawcom zadbać o to, by obywatele państw trzecich, którzy nie opanowali jeszcze języka kraju przyjmującego, mogli jednak utrzymywać kontakty z personelem placówek oświatowych, w których naukę pobierają ich dzieci.

29.

Przyjmuje z zadowoleniem propozycję Komisji dotyczącą dokładniejszego zbadania możliwości oferowania kursów wiedzy o społeczeństwie w szkołach średnich, mając na uwadze potrzebę informowania o prawie, kulturze, wartościach i normach społeczności. Proponuje podjęcie takich kroków również w ramach kształcenia dorosłych i szkoleń zawodowych.

30.

Apeluje o zwrócenie dodatkowej uwagi na grupę docelową obywateli państw trzecich w przedziale wiekowym 16–18 lat, które często zbliżają się do górnej granicy wieku obowiązkowego kształcenia i w wielu wypadkach nie mają jeszcze odpowiednich narzędzi do rozpoczęcia szkolenia zawodowego podjęcia studiów lub osiągnięcia sukcesu na rynku pracy.

31.

Przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja uznaje integrację na rynku pracy za jeden z priorytetów, jeśli chodzi o możliwości osiedlania się obywateli państw trzecich i uczestnictwa w życiu społeczeństwa, w świetle wyzwań związanych z ogólnie niższym wskaźnikiem zatrudnienia obywateli państw trzecich, a zwłaszcza kobiet, w porównaniu z osobami urodzonymi w kraju przyjmującym (10).

32.

Wzywa do wprowadzenia odpowiednich systemów, ewentualnie poprzez stworzenie możliwości staży zawodowych, a także usług doradczych i pomocy prawnej, tak by w jak najkrótszym czasie umożliwić obywatelom państw trzecich dostęp do rynku pracy. Stwarza to możliwość praktycznego doskonalenia języka poprzez kontakty z kolegami w pracy i tym samym pozwala nawiązać znajomości, które mogą doprowadzić do zatrudnienia i samodzielnego utrzymania się.

33.

W kontekście systemu kształcenia i integracji na rynku pracy przyjmuje z zadowoleniem środki skierowane do obywateli państw trzecich niepodlegających już obowiązkowi szkolnemu, mające na celu umożliwienie im uzyskania podstawowego wykształcenia zawodowego i poprawę umiejętności uczenia się.

34.

Jest przekonany, że ukierunkowana migracja zarobkowa może pomóc w sprostaniu wyzwaniom, jakie stwarza starzenie się siły roboczej, zapotrzebowanie na pracowników o określonych szczególnych kwalifikacjach oraz presja wywierana na nasze systemy zabezpieczenia społecznego. Podkreśla jednak, że przyjmowanie i integracja uchodźców oraz zasada łączenia rodzin powinny być przede wszystkim postrzegane jako działanie w interesie zarówno przyjmującego społeczeństwa, jak i migranta, a także opierać się na prawach podstawowych i zobowiązaniach międzynarodowych, i nie mogą być błędnie przedstawiane jako rozwiązanie dla problemów na naszym rynku pracy.

35.

Zauważa konieczność dokonania szybkiej i właściwej oceny oraz potwierdzenia umiejętności i kwalifikacji obywateli państw trzecich, gdyż priorytetem jest umożliwienie im udziału w rynku pracy lub przygotowanie ich do tego poprzez szkolenie zawodowe. W związku z tym oczekuje z zainteresowaniem m.in. na opracowanie wniosków Komisji w ramach jej nowego europejskiego programu na rzecz umiejętności (11).

36.

Podkreśla w kontekście przeglądu dyrektywy w sprawie niebieskiej karty (12), że dla gospodarek europejskich istotne jest aby skutecznie przyciągnąć wysoko wykwalifikowanych pracowników w celu obsadzenia faktycznie wolnych miejsc pracy.

37.

Przyjmuje z zadowoleniem poświęcone kryzysowi uchodźczemu posiedzenie trójstronnego szczytu społecznego, które odbyło się 16 marca 2016 r., ale apeluje o uwzględnienie także wkładu świata nauki, który jest ważnym partnerem mogącym przyczynić się do postępu dyskusji na temat integracji (na rynku pracy).

38.

Ponownie wyraża pogląd, że należy dokonać wyraźnego rozróżnienia pomiędzy migrantami (ekonomicznymi) a uchodźcami lub beneficjentami ochrony uzupełniającej, szczególnie w ramach debaty politycznej w sprawie dostępu do podstawowych usług, zważywszy że różne grupy docelowe mają różne potrzeby, co wymaga zasadniczo odmiennego podejścia. Podkreśla jednak, że potrzeba umożliwienia uwieńczonej sukcesem integracji dotyczy wszystkich obywateli państw trzecich przebywających legalnie w UE.

39.

Podkreśla, że to państwa członkowskie powinny projektować swoje systemy zabezpieczenia społecznego, i odnotowuje prowadzoną w kilku państwach członkowskich debatę polityczną, w której proponuje się zasadę ubezpieczenia i w związku z tym optuje się za stopniowym zwiększaniem określonych praw socjalnych, również w przypadku obywateli państw trzecich, w oparciu o uiszczane składki.

40.

Domaga się, aby w ramach opieki zdrowotnej położyć większy nacisk na aspekt zdrowia psychicznego, który może być szczególnie ważny w kontekście przyjmowania i integracji uchodźców, zwłaszcza dzieci i młodzieży, którzy doświadczyli wojny lub mieli inne traumatyczne doświadczenia.

41.

Jest świadom tego, że państwa członkowskie mają prawo domagać się od migrantów, którzy nie mają prawa do ochrony zgodnie z prawem międzynarodowym, aby po przybyciu do kraju przyjmującego byli w stanie utrzymać się samodzielnie i nie musieli korzystać z systemu zabezpieczenia społecznego.

42.

Podkreśla, że nadal należy poświęcać należytą uwagę budownictwu socjalnemu, bez względu na to, że lokatorzy, niezależnie od tego, czy są, czy też nie są obywatelami państw trzecich, w dłuższej perspektywie powinni być w stanie uzyskać samodzielność, co pozwoli im znaleźć mieszkanie na rynku prywatnym.

43.

Przyjmuje z zadowoleniem stanowisko Komisji, iż polityki integracyjnej nie można realizować kosztem polityki skierowanej do innych słabszych grup w społeczeństwie przyjmującym.

44.

Przyjmuje z zadowoleniem fakt, że w tej części swojego planu działania Komisja stawia na aktywne obywatelstwo, co oznacza, że obywatele państw trzecich nie pozostają na zawsze nowo przybyłymi osobami, lecz jak najszybciej stają się częścią społeczeństwa przyjmującego, bez względu na swoje obywatelstwo. Dlatego też zachęca nie tylko do polityki integracji, ale również integracji obywatelskiej i budowania społeczności.

45.

Zgadza się z Komisją, że integracja polega nie tylko na posługiwaniu się językiem i znalezieniu pracy, ale również na aktywnym udziale w życiu społeczności i społeczeństwa obywatelskiego. Także z tego względu bardzo istotne jest, aby integracja obywateli państw trzecich nie była wyłącznie propozycją lub nakazem środowiska politycznego, ale żeby było w nią zaangażowane także społeczeństwo obywatelskie.

46.

Jest zdania, że oprócz formalnego uczenia się języków urzędowych społeczeństwa przyjmującego za pośrednictwem systemu kształcenia, interakcje ze społeczeństwem obywatelskim stwarzają obywatelom państw trzecich nieformalny kontekst, w którym mogą oni posługiwać się nowymi językami i ćwiczyć ich używanie, dzięki czemu mają możliwość zapoznać się z nimi w bardzo praktyczny sposób.

47.

Podobnie jak Komisja jest przekonany, że aktywny udział obywateli państw trzecich osób w społeczeństwie obywatelskim społeczności przyjmującej sprzyja dialogowi i wzajemnemu zrozumieniu między tymi osobami a społeczeństwem przyjmującym, zwiększa akceptację ze strony społeczności przyjmującej oraz ogranicza postawy dyskryminacji i rasizmu.

48.

Popiera wezwanie Komisji skierowane do państw członkowskich, by zapewnić egzekwowanie praw w odniesieniu do ochrony przed dyskryminacją i rasizmem, oraz apeluje o aktywną politykę równych szans i braku dyskryminacji w celu umocnienia wspólnego obywatelstwa.

49.

Przyjmuje z zadowoleniem podejmowane przez Komisję wysiłki, by przekształcić istniejącą sieć krajowych punktów kontaktowych ds. integracji w europejską sieć integracji, kładąc większy nacisk na wzmocnienie wymiany dobrych praktyk, w szczególności we współpracy ze społeczeństwem obywatelskim oraz władzami lokalnymi i regionalnymi.

50.

Apeluje do Komisji, aby europejska sieć integracji stanowiła platformę na rzecz zachęcania do opartych na współpracy i współodpowiedzialnych działań różnych poziomów – krajowego, regionalnego i lokalnego – w opracowywaniu polityki integracyjnej i do wspierania tych działań, a także do koordynacji i podziału kompetencji w dziedzinie integracji (13).

51.

Niezależnie od faktu, że chodzi tu o kompetencje własne państw członkowskich, wyraża ubolewanie, że w kontekście wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 państwa członkowskie przeznaczyły w swoich programach krajowych w ramach Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (AMIF) mniej środków na rzecz integracji, podczas gdy potrzeby wzrosły, zwłaszcza w kontekście obecnego kryzysu migracyjnego, azylowego i humanitarnego.

52.

Przyjmuje z zadowoleniem fakt, że Komisja Europejska dąży do zwiększenia, w projekcie budżetu na rok 2017, wsparcia finansowego UE dla państw członkowskich na rzecz polityki integracji w ramach AMIF.

53.

Jest przekonany, że należy zapewnić efekt synergii między różnymi funduszami europejskimi, które mogą wspierać polityki integracyjne. W pierwszej kolejności chodzi oczywiście o fundusz AMIF, ale realizację różnych projektów integracyjnych powinny także umożliwiać Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW), Europejski Fundusz Społeczny (EFS), Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR) i Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD) (14).

54.

Wzywa Komisję Europejską do rozważenia możliwości utworzenia konkretnego celu tematycznego dotyczącego integracji w ramach polityki spójności po 2020 r., aby zapewnić bardziej skuteczne i ukierunkowane zasoby na projekty integracyjne w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. W odniesieniu do okresu programowania 2014–2020, należy przewidzieć dalsze wytyczne dla instytucji zarządzających, tak jasne i szczegółowe, jak to tylko możliwe, na temat działań w zakresie integracji finansowanych w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych.

55.

Nawołuje do zadbania o to, by państwa członkowskie, władze lokalne i regionalne oraz społeczeństwo obywatelskie mogły w możliwie najprostszy sposób przedstawiać propozycje dotyczące programów krajowych w kontekście różnych funduszy, i w związku z tym przyjmuje z zadowoleniem m.in. propozycję Komisji, aby nadać większe znaczenie stosowaniu mechanizmów partnerstwa.

56.

Wzywa do szerszego i lepiej ukierunkowanego wykorzystywania Interreg w ramach wspierania projektów integracyjnych, w tym za pośrednictwem przekształcenia przepisów i priorytetów odpowiednich programów operacyjnych. Podkreśla kluczową rolę, jaką europejska współpraca terytorialna może odgrywać w doskonaleniu polityki integracji, zwłaszcza na szczeblu lokalnym, sprzyjając synergii i wymianie dobrych praktyk.

57.

Wzywa Komisję do zmniejszenia nadmiernych obciążeń administracyjnych i biurokratycznych, jakie występują w mechanizmach kontroli różnych funduszy europejskich służących projektom dotyczącym integracji, tak aby cała energia państw członkowskich oraz władz lokalnych i regionalnych mogła zostać skutecznie spożytkowana w polityce integracji w terenie, bez uszczerbku dla uzasadnionych rygorystycznych kontroli mających zagwarantować, że środki publiczne są wykorzystywane w sposób efektywny.

58.

Wzywa Komisję do włączenia ukierunkowanego podejścia, którego wymaga polityka integracji, również do mechanizmów kontroli różnych funduszy europejskich służących projektom dotyczącym integracji, bez uszczerbku dla uzasadnionych rygorystycznych kontroli mających zagwarantować, że środki publiczne są wykorzystywane w sposób efektywny.

59.

Przypomina ponownie, że właściwa polityka integracyjna prowadzona jest przede wszystkim na poziomie lokalnym i regionalnym oraz że poziom ten styka się w sposób najbardziej bezpośredni z wyzwaniami i możliwościami w zakresie integracji.

60.

Wzywa zatem Komisję do uwzględnienia specyficznych potrzeb władz lokalnych i regionalnych, a także do ich angażowania w większym niż dotychczas stopniu w politykę w dziedzinie integracji opracowywaną, prowadzoną lub promowaną na szczeblu europejskim oraz do ich wspierania w tym zakresie.

61.

Wzywa Komisję do zachęcania i finansowego wspierania państw członkowskich i regionów w realizacji działań na rzecz integracji, zwłaszcza w dziedzinie edukacji i kształcenia zawodowego, wchodzenia na rynek pracy i mieszkalnictwa, a także do ułatwiania wymiany dobrych praktyk wprowadzonych przez regiony, które wdrożyły już środki integracji, takie jak zdecentralizowane przyjmowanie nowo przybyłych.

62.

Wzywa w tym kontekście Komisję, aby traktowała Komitet Regionów, będący unijnym organem doradczym złożonym z przedstawicieli europejskich władz lokalnych i regionalnych, jako uprzywilejowanego partnera, ale również zachęcała do innych form współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi, ich stowarzyszeniami i innymi partnerstwami, sieciami i platformami (np. Eurośródziemnomorskim Zgromadzeniem Samorządów Lokalnych i Regionalnych, Konferencją Władz Lokalnych i Regionalnych Partnerstwa Wschodniego, wspólnymi komitetami konsultacyjnymi, grupami roboczymi, Konferencją Peryferyjnych Regionów Nadmorskich Europy, Radą Gmin i Regionów Europy itp.) w celu uzyskania jak największego wkładu pochodzącego od władz lokalnych i regionalnych.

63.

Wzywa Komisję do aktywnego angażowania Komitetu Regionów we wsparcie i wymianę dobrych praktyk władz lokalnych i regionalnych, gdy chodzi zwłaszcza o środki polityki w dziedzinie integracji poprzedzające wyjazd lub przyjazd, a także politykę w dziedzinie integracji w odniesieniu do edukacji, rynku pracy i szkolenia zawodowego, dostępu do podstawowych usług oraz aktywnego uczestnictwa i włączenia społecznego. Powołuje się w tym kontekście m.in. na analizę porównawczą polityki w dziedzinie integracji, którą przeprowadził Komitet Regionów (15).

64.

Wzywa Komisję do poczynienia dalszych postępów w kwestii małoletnich bez opieki w procesie migracji, która to dziedzina podlega kompetencjom niektórych regionów, oraz wnosi, by Komisja propagowała wśród państw członkowskich solidarny podział wysiłków i odpowiedzialności pomiędzy władze szczebla europejskiego, krajowego i regionalnego. W związku z tym z niecierpliwością oczekuje nowej globalnej strategii Komisji, która zostanie wdrożona jako uzupełnienie do Planu działania w zakresie małoletnich bez opieki (2011–2014) w celu uwzględnienia sytuacji dzieci zaginionych i pozostawionych bez opieki.

65.

Przyjmuje z zadowoleniem konkretne odesłanie przez Komisję do sieci SHARE i do jej projektu „Share City Curriculum” (16) umożliwiającego władzom lokalnym i regionalnym dostęp do zestawu narzędzi, które pomagają im stosować środki integracji w społeczności przyjmującej w ramach przesiedlenia uchodźców.

66.

Wzywa Komisję do aktywnego angażowania Komitetu Regionów w nową europejską sieć integracji, w Europejskie Forum Migracji, partnerstwo na rzecz integracji obywateli państw trzecich w ramach programu rozwoju miast w UE (17), a także w ocenę i dalsze monitorowanie tzw. wskaźników integracji.

9.6.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 185/62