28.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 383/1

(1)

Pismem zarejestrowanym w dniu 11.2.2002 r. (CAB(02)A/410) Komisja została powiadomiona o dwóch ustawach autonomicznej prowincji Bolzano, tj. o ustawie nr 4 z dnia 13.2.1997 r., rozdz. II i III oraz ustawie nr 9 z dnia 15.4.1991 r.

(2)

Pismem D/50813 z dnia 25.2.2002 r. oraz pismem D/53149 z dnia 18.6.2002 r. Komisja zwróciła się o przekazanie informacji uzupełniających. Władze włoskie odpowiedziały pismem nr A/32982 z dnia 22.4.2002 r. oraz pismem A/36773 z dnia 18.9.2002 r. Jako załącznik do drugiego pisma przekazano tekst nowych kryteriów stosowania ustawy nr 4/97, przyjęty uchwałami Zarządu prowincji (deliberazioni della Giunta provinciale) nr 4732 z dnia 11.12.2000 r. oraz 4607 z dnia 17.12.2001 r.

(3)

Pismem SG(2003)D/228597 z dnia 21.2.2003 r. Komisja poinformowała władze włoskie o swojej decyzji o wszczęciu postępowania, o którym mowa w art. 88 ust. 2 Traktatu, w odniesieniu do przedmiotowej pomocy.

(4)

Decyzja Komisji o wszczęciu postępowania została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej  (2). Komisja wezwała zainteresowane strony do przedstawienia swoich uwag w odniesieniu do przedmiotowej pomocy.

(5)

Komisja nie otrzymała żadnych uwag w tej kwestii od zainteresowanych stron.

(6)

Dnia 9. kwietnia i 5. sierpnia 2003 r. odbyły się w Brukseli dwa spotkania władz włoskich ze służbami Komisji.

(7)

Wielokrotnie przedstawiono Komisji w sposób nieformalny projekty odpowiedzi, dołączając do nich tekst nowych kryteriów stosowania programu pomocy, a następnie prowadzono wymianę korespondencji za pośrednictwem poczty elektronicznej. Dnia 22 października 2003 r. i 27 lutego 2004 r. Włochy zostały wezwane do formalnego przedstawienia swoich uwag.

(8)

Pismem nr 8000 z dnia 22.6.2004 r., zarejestrowanym w dniu 25.6.2004 r. pod numerem A/34747 Włochy przekazały swoje uwagi.

(9)

Po spotkaniu, które odbyło się w dniu 3 marca 2005 r., pismem nr D/52114 z dnia 18.3.2005 r. Komisja zażądała od władz włoskich dodatkowych informacji i zobowiązań, które zostały przekazane pismem A/34426 z dnia 2.6.2005 r.

(10)

Zdaniem skarżącego, na mocy ww. ustaw została przyznana pomoc na inwestycje, w formie dotacji lub kredytów na preferencyjnych warunkach, o maksymalnej intensywności 40 % dla przedsiębiorstw z Prowincji Bolzano, mimo że nie może ona podlegać odstępstwu, o którym mowa w art. 87 ust. 3 lit. a) i c) Traktatu.

(11)

Następujące ustawy Prowincji Bolzano, stanowiące przedmiot skargi, zostały zatwierdzone przez Komisję:

(12)

Tymczasem uchwałą zarządu prowincji (deliberazione della giunta provinciale) nr 4607 z dnia 17.12.2001 r., o której nie powiadomiono uprzednio Komisji, zostały przyjęte nowe kryteria udzielania pomocy określonej w ustawie nr 4/97 w sektorach rzemiosła, handlu, turystyki i usług. Uchwała ta nie została uprzednio zgłoszona Komisji.

(13)

Jeśli chodzi o pomoc na inwestycje, podstawowa przewidziana w ww. uchwale intensywność w wysokości 13 % i 6 %, odpowiednio dla małych i średnich przedsiębiorstw w sektorze rzemiosła, turystyki i handlu (zarówno hurtowego jak i detalicznego), jest systematycznie przekraczana poprzez różnego rodzaju dodatki.

(14)

Dzięki ww. dodatkom:

Wszystkie te dodatki w stosunku do podstawowej intensywności są zdaniem władz włoskich udzielane na zasadzie „de minimis”.

(15)

Ponadto mikroprzedsiębiorstwa rzemieślnicze, niezależnie od ich rozmiarów i sektora działalności, mogą być beneficjentami pomocy o intensywności 40 %. W szczególności zatrudniające maksymalnie 2 osoby mikroprzedsiębiorstwa, których przetrwanie jest niepewne i których działalność wymieniona jest w przedmiotowej uchwale, mogą być beneficjentami pomocy o tego rodzaju intensywności nawet wówczas, gdy nie spełniają warunków obowiązujących inne mikroprzedsiębiorstwa.

(16)

Ponadto na mocy ww. uchwały również duże przedsiębiorstwa z sektora turystyki mogą być beneficjentami pomocy na inwestycje o intensywności podstawowej w wysokości 6 % i najwyraźniej nie przewidziano żadnego obowiązku uprzedniego indywidualnego zgłoszenia.

Przewidziano również zwiększenie do 22,5 % intensywności pomocy na rzecz dużych przedsiębiorstw na podstawie kryterium „de minimis”. Maksymalna wartość inwestycji, która może być objęta pomocą, wynosi 3 mln EUR w ciągu trzech lat.

(17)

Ponadto przedmiotowa uchwała przewiduje pewne rodzaje pomocy na ochronę środowiska, udzielane w trzech przypadkach.

Po pierwsze przewidziano pomoc o intensywności 25 % dla MŚP z dowolnego sektora, a także dla dużych przedsiębiorstw z sektora turystyki na dostosowanie się do nowych obowiązujących norm.

Po drugie przewidziano pomoc o intensywności 40 % na spełnienie wymogów wykraczających poza obowiązkowe normy.

Wreszcie przewidziano wsparcie, również o intensywności 40 %, na projekty związane z audytami środowiskowymi.

Na podstawie zasady „de minimis” przewidziano zwiększenie maksymalnej intensywności pomocy do 30 %, 40 % i 75 % odpowiednio dla ww. trzech różnych środków. Maksymalna przewidziana wartość inwestycji kwalifikujących się do pomocy w przypadku pomocy na rzecz promowania przestrzegania nowych obowiązujących norm wspólnotowych wynosi od 1 do 4 mln EUR w zależności od wielkości przedsiębiorstwa.

(18)

W ramach pomocy na rzecz zatrudnienia uznano za kwalifikujące się do pomocy, na mocy uchwały nr 4607/2001, koszty związane z usługami doradztwa prawnego i podatkowego związane z tworzeniem nowych przedsiębiorstw lub z przenoszeniem przedsiębiorstw, jak również koszty nadzoru nad nowotworzonymi przedsiębiorstwami w ciągu dwóch pierwszych lat od ich powstania.

Do pomocy kwalifikują się ponadto wydatki na badania nad istniejącymi znakami towarowymi oraz patentami, a także koszty opatentowania nowych wyrobów. Przewidziana wielkość pomocy to 50 %. Również duże przedsiębiorstwa z sektora turystyki mogą, z zasady, być beneficjentami tej pomocy.

(19)

Wśród pomocy na umiędzynarodowienie działalności znajduje się pomoc przeznaczona na wydatki ponoszone przez MŚP na uczestnictwo w targach i wystawach (o intensywności – odpowiednio – 25 % w ramach UE i 40 % poza UE); pomoc na badania oraz usługi doradcze (intensywność do 50 %) i na inne inicjatywy wewnątrz UE i poza nią: (które najwyraźniej stanowi reklama przedsiębiorstw przez strony internetowe), w wysokości 50 %.

Do objęcia pomocą kwalifikują się również koszty ubezpieczenia kredytów eksportowych oraz ubezpieczenia z tytułu ryzyka kursowego o maksymalnej intensywności 50 % dla MŚP. Dla dużych przedsiębiorstw przewidziano również kredyt eksportowy do jakiegokolwiek kraju spoza UE do 50 %, zgodnie z zasadą „de minimis”.

(20)

Przewidziano pomoc na kształcenie i na usługi doradcze w wysokości 50 % kosztów kwalifikowanych. Przewidziano zwiększenie o 30 punktów procentowych na zasadzie „de minimis” za pierwsze cztery dni konsultacji, w których pośredniczy lub które przeprowadza Izba Handlowa lub „Business Innovation Centers” (BIC). Program pomocy dotyczy również dużych przedsiębiorstw; w analizowanym przypadku przewidziano pomoc o intensywności 35 % na wykonanie stron internetowych. Na zasadzie „de minimis” dopuszczona jest tylko intensywność pomocy wyższa niż 35 % w przypadku szkoleń oraz 50 % w przypadku usług doradczych.

(21)

Przewidziano również pomoc o maksymalnej intensywności 80 % w ramach programów wspólnotowych, między innymi LEADER i INTERREG, na rzecz wspólnych projektów (z wyłączeniem jednak indywidualnych wkładów w określone przedsięwzięcia).

(22)

Komisja zatwierdziła programy pomocy N192/97 i NN69/95, których podstawę prawną stanowi odpowiednio ustawa prowincjonalna (legge provinciale) 4/97 i 9/91 (patrz odnośny pkt 11 lit. a) i b).

(23)

Na podstawie analizy uchwały 4607/2001 stwierdzono, że nowe przyjęte w niej kryteria przyznawania w sektorze rzemiosła, handlu, turystyki i usług pomocy przewidzianej ustawą 4/97 (również w formie kredytów na preferencyjnych warunkach, przewidzianych ustawą 9/91), najwyraźniej nie były zgodne z decyzjami Komisji o zatwierdzeniu i również nie wydawały się zgodne z nowymi rozporządzeniami i z nowymi regulacjami prawnymi, obowiązującymi w tej kwestii, z poniżej wymienionych powodów.

(24)

W pierwszej kolejności władze włoskie poinformowały pismem A/32982 w ramach niniejszego postępowania, że zarówno średnie jak i duże przedsiębiorstwa z sektora handlu i turystyki mogły być na podstawie uchwały 4607/2001 beneficjentami pomocy w formie kredytów na preferencyjnych warunkach na kwalifikujące się do pomocy inwestycje w wysokości od 1 d 3 mln EUR.

(25)

Z tabel zawartych w uchwale 4607/2001 wynika, że dużym przedsiębiorstwom z sektora turystyki może być przyznana pomoc o intensywności podstawowej 6 %, która ewentualnie może być podniesiona do 22,5 % (zwiększenie na zasadzie „de minimis”) oraz że przewidziano intensywność pomocy od 6 do 20 % w przypadku przedsiębiorstw z sektora handlu.

W ww. uchwale, tylko w przypadku sektora handlu, uściśla się, że „pod warunkiem notyfikacji Komisji ‘w stosownych przypadkach’ dużym przedsiębiorstwom może zostać przyznana pomoc tylko na zasadzie”de minimis„”. Nie jest jednak najwyraźniej przewidziane żadne ograniczenie, jeśli chodzi o duże przedsiębiorstwa z sektora turystyki.

(26)

Duże przedsiębiorstwa poza obszarami objętymi pomocą na mocy art. 87 ust. 3 lit. a) i c) Traktatu nie powinny korzystać z pomocy na inwestycje. Prowincja Bolzano nie kwalifikowała się do pomocy na cele regionalne w czasie, gdy zatwierdzone zostały programy N192/97 i NN69/95 i nie kwalifikuje się do niej również dzisiaj.

W związku z tym podkreśla się, że decyzja Komisji w sprawie programu N192/97, już wcześniej wyraźnie wykluczyła możliwość korzystania z pomocy innej niż pomocy na zasadzie de minimis przez duże przedsiębiorstwa.

(27)

Jeśli chodzi o pomoc udzieloną w formie kredytów na preferencyjnych warunkach, udzielanych na podstawie ustawy 9/91, pomoc ta również należy do programu NN69/95, dotyczącego formy pomocy. Komisja wcześniej zatwierdziła tę ostatnią pomoc tylko i wyłącznie pod warunkiem, że jej beneficjentami będą MŚP oraz w następstwie powziętego przez władze włoskie zobowiązania do przestrzegania wszystkich, obowiązujących w owym czasie, przepisów prawa, dotyczących MŚP oraz do poinformowania o nich w formie okólnika, dotyczącego kryteriów stosowania programu, skierowanego do służb administracji prowincji celem zagwarantowania prawidłowego stosowania programu pomocy.

(28)

Pomimo to uchwała 4607/2001, dotycząca kryteriów stosowania programu N192/97 (oraz programu NN69/95 w zakresie pomocy przyznawanej w formie kredytów na preferencyjnych warunkach na podstawie ustawy 9/91), stanowi o przyznaniu pomocy na inwestycje również na rzecz dużych przedsiębiorstw.

(29)

W związku z tym Komisja uznała, że uchwała 4607/2001 stanowi przypadek nadużycia w stosowaniu pomocy N192/97 i NN69/95, w myśl art. 16 rozporządzenia Rady (WE) nr 659/99 (5) i poddała w wątpliwość fakt, że pomoc na inwestycje przyznana dużym przedsiębiorstwom na podstawie ww. uchwały i niestanowiąca pomocy na zasadzie de minimis mogła korzystać z odstępstwa od zakazu ustanowionego w art. 87 ust. 1 Traktatu.

(30)

Po ocenie dossier NN65/95 przez Komisję, władze włoskie zobowiązały się do przestrzegania wszystkich warunków przewidzianych przez przepisy wspólnotowe, dotyczące pomocy państwa na rzecz MŚP. W zgłoszeniu pomocy N192/97 zobowiązały się również nie przyznawać im żadnej pomocy na działalność operacyjną.

(31)

Należy podkreślić natomiast, że inwestycje kwalifikujące się do pomocy, przewidziane w uchwale 4607/2001, nie odpowiadają definicji inwestycji początkowej, o której mowa w rozporządzeniu (WE) nr 70/2001 (6), ponieważ nie są wyłączone inwestycje polegające na zwykłym zastąpieniu.

(32)

Ponadto fakt, że beneficjentami pomocy są wyłącznie MŚP, mające siedzibę prawną na terenie Prowincji Bolzano, stanowi naruszenie zasady swobody zakładania przedsiębiorstw w ramach Unii Europejskiej.

(33)

Wreszcie zasada potrzeby pomocy nie jest przestrzegana, ponieważ wnioski o pomoc z zasady muszą być składane przed upływem sześciu miesięcy od rozpoczęcia prac lub od daty pierwszej faktury, dotyczącej ww. prac.

(34)

W związku z powyższym Komisja miała wątpliwości co do zgodności przedmiotowej pomocy.

(35)

Władze włoskie stwierdziły, że intensywność pomocy w wysokości 40 % była zastrzeżona dla mikroprzedsiębiorstw rzemieślniczych, zatrudniających nie więcej niż 2 osoby, których przetrwanie jest niepewne i prowadzących jeden z rodzajów działalności ściśle określonych w tabeli (7), która została zacytowana w treści pisma A/36773 z dnia 18.9.2002 r. a także dla niektórych mikroprzedsiębiorstw handlowych.

(36)

Z analizy uchwały 4607/2001 wynika, że mikroprzedsiębiorstwa rzemieślnicze, o których mowa powyżej, mogą być beneficjentami pomocy o ww. intensywności również wówczas, gdy nie zaistnieją warunki przewidziane dla tego rodzaju zwiększeń intensywności dla innych mikroprzedsiębiorstw, ale także, że ww. intensywność jest rozszerzona na wszystkie mikroprzedsiębiorstwa rzemieślnicze, niezależnie od ich wielkości i sytuacji ekonomicznej. Zważywszy na fakt, że wartość inwestycji kwalifikującej się do pomocy wynosi 2 mln EUR w ciągu trzech lat (1 mln EUR w przypadku mikroprzedsiębiorstw zatrudniających nie więcej niż 2 osoby), poziom pomocy mógł sięgnąć 800 000 EUR (400 000 EUR dla mikroprzedsiębiorstw zatrudniających nie więcej niż 2 osoby).

(37)

Ponadto wydaje się, że definicja mikroprzedsiębiorstwa, które z założenia nie wpływa na wymianę wewnątrzwspólnotową i w związku z tym kwalifikuje się do 40 % intensywności pomocy, przyznanej uchwałą 4607/2001 (8), kładzie akcent raczej na fakt, że działalność prowadzona przez indywidualnych beneficjentów pomocy nie może powodować nawiązania stosunków gospodarczych z przedsiębiorstwami z innych państw członkowskich niż na brak wymiany wewnątrzwspólnotowej w sektorze działalności zainteresowanych przedsiębiorstw, co byłoby bardziej właściwe.

(38)

W świetle powyższego i zważywszy na kategorię mikroprzedsiębiorstw, jako że MŚP w myśl zalecenia 96/280/WE (9) jako takie nie podlegają stosowaniu art. 87 ust. 1 Traktatu, Komisja wyraziła wątpliwości co do faktu, że całość przyznanej im na mocy przedmiotowego środka pomocy odpowiada definicji pomocy państwa.

(39)

Komisja zatwierdziła pomoc na rzecz ochrony środowiska, przewidzianą ustawą prowincjonalną 4/97, na podstawie wcześniej obowiązujących wytycznych dotyczących pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego (10), które następnie zostały zastąpione nowymi wytycznymi, opublikowanymi dnia 3 lutego 2001 r. (Dz.U. C 37, str. 3).

W momencie wejścia w życie nowych wytycznych państwom członkowskim zaproponowano przyjęcie odpowiednich środków. Ponieważ Włochy je zatwierdziły, były zobowiązane do ich wprowadzenia. Dlatego też Komisja, oceniając przedmiotowy środek, oparła się na nowych, obecnie obowiązujących wytycznych dotyczących pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska.

(40)

Na podstawie pkt 28 wspólnotowych wytycznych dotyczących pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego (11) (zwanych dalej „wytycznymi”), pomoc przejściowa na inwestycje przyznawana na rzecz MŚP celem dostosowania się do nowych norm wspólnotowych może być dozwolona do poziomu 15 % brutto kosztów kwalifikowanych przez okres trzech lat od momentu wejścia w życie nowych obowiązkowych norm wspólnotowych.

(41)

W związku z powyższym Komisja uznała, że intensywność w wysokości 25 % dla MŚP celem dostosowania się do nowych norm wspólnotowych, przewidziana w ustawie i potwierdzona uchwałą 4607/2001, nie jest zgodna z wytycznymi i że pomoc na rzecz dużych przedsiębiorstw przeznaczona na dostosowanie się do nowych obowiązkowych norm w dziedzinie ochrony środowiska nie może korzystać z żadnego odstępstwa.

(42)

Ponadto na podstawie pkt 29 wytycznych dopuszczalna jest intensywność podstawowa w wysokości 30 % na spełnienie wymogów wykraczających poza normy wspólnotowe oraz na pomoc dla inwestycji realizowanych w sytuacji braku obowiązkowych norm wspólnotowych.

(43)

W związku z tym Komisja uznała, że 40 % intensywność pomocy na rzecz inwestycji na spełnienie wymogów wykraczających poza normy wspólnotowe, przewidziana w szczególności dla dużych przedsiębiorstw z sektora turystyki, nie może zostać uznana za zgodną z pkt 29 wytycznych.

(44)

Wreszcie w rozumieniu pkt 41 wytycznych może zostać przyznana pomoc na działalność konsultingową i doradczą w sektorze ochrony środowiska dla MŚP zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 70/2001 (12).

(45)

Dlatego też na projekty audytów środowiskowych, przewidziane w przedmiotowej uchwale, mogłaby zostać przyznana pomoc zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 70/2001 po warunkiem, że jej beneficjentami byłyby wyłącznie MŚP i że byłyby spełnione warunki, o których mowa w art. 5 lit. a) ww. rozporządzenia.

(46)

Komisja wyraziła ponadto wątpliwości co do przestrzegania pkt 36 i 37 wytycznych, dotyczących odpowiednio inwestycji, jakie należy uwzględnić oraz sposobów obliczania kosztów kwalifikowanych w przypadku pomocy na inwestycje na ochronę środowiska, w odniesieniu do dwóch pierwszych elementów środka na cele środowiskowe, wskazanych w pkt 41 i 43 niniejszego uzasadnienia.

(47)

Komisja zatwierdziła dla MŚP, w ramach programu N192/97, pomoc na rzecz zatrudnienia o maksymalnej intensywności w wysokości 25 % kosztów wynagrodzeń.

(48)

Zważywszy, że pomoc przewidziana z tego tytułu w uchwale 4607 nie dotyczy ani tworzenia ani utrzymania miejsc pracy, Komisja zauważyła, że nie może ona być określana jako pomoc na rzecz zatrudnienia; określona pomoc (pomoc na usługi doradcze) mogłaby ewentualnie korzystać z odstępstwa, o ile byłyby spełnione warunki, o których mowa w art. 5 rozporządzenia (WE) nr 70/2001 i o ile beneficjentami byłyby wyłącznie MŚP.

(49)

Ponadto Komisja uznała, że pomoc na badania w dziedzinie istniejących znaków towarowych i patentów oraz pomoc w zakresie opatentowania znaków towarowych i wyrobów, przewidziana między innymi w ramach specjalnego środka, dotyczącego pomocy na rzecz zatrudnienia, nie może korzystać z jakiegokolwiek odstępstwa dla dużych przedsiębiorstw, ponieważ nie wydaje się związana z jakąkolwiek działalnością badawczo-rozwojową.

(50)

Wszczynając postępowanie, przypomniano, że pomoc związana z uczestnictwem w targach i wystawach może być uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem w rozumieniu art. 5 lit. b) rozporządzenia 70/2001 pod warunkiem, że wydatki, do których stosuje się pomoc o intensywności nieprzekraczającej 50 % poniesione zostały na wynajem, ustawienie i prowadzenie stoiska. Takie wyłączenie jest stosowane wyłącznie w przypadku pierwszego uczestnictwa przedsiębiorstwa w danych targach czy wystawie.

Usługi doradcze świadczone przez zewnętrznych doradców nie mogą być działalnością stałą lub okresową, ani też nie mogą być związane ze zwykłymi wydatkami operacyjnymi przedsiębiorstwa, takimi jak reklama.

Wreszcie pomoc na rzecz działalności związanej z wywozem (13) nie jest objęta rozporządzeniem nr 70/2001, ani rozporządzeniem nr 69/2001 (14), ani też komunikatem Komisji z 1996 r. w sprawie pomocy „de minimis” (15).

(51)

W związku z tym zdaniem Komisji pomoc na umiędzynarodowienie działalności, o której mowa w uchwale 4607/2001, nie może być uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem również przy założeniu, że jej beneficjentami są wyłącznie MŚP, za wyjątkiem uczestnictwa w targach i wystawach i pod warunkiem przestrzegania warunków, o których mowa w art. 5 rozporządzenia 70/2001.

(52)

Ponadto Komisja uznała, że kredyt eksportowy, w szczególności przyznawany dużym przedsiębiorstwom, który został wyraźnie wyłączony w zawiadomieniu o ustawie 4/97, nie może korzystać z żadnego odstępstwa, nawet na mocy rozporządzenia nr 69/2001.

(53)

Takie wkłady, nieprzewidziane przez program N192/97, nie zostały uznane za pomoc państwa w uchwale nr 4607.

(54)

Komisja wyraziła jednak wątpliwości co do faktu, że przedsiębiorstwa w żaden sposób nie skorzystały na konkurencyjności w związku z uczestnictwem w projektach unijnych Leader i Interreg, dla których przewidziano intensywność w wysokości 80 %.

(55)

Należy wyjaśnić pojęcie usług doradczych, bowiem na podstawie obecnej definicji Komisja uważa, że żadna pomoc dla dużych przedsiębiorstw na usługi doradcze nie może korzystać z wyłączenia, za wyjątkiem przypadków, w których usługi te stanowią koszt kwalifikowany w projekcie pomocy szkoleniowej w rozumieniu art. 4 ust. 7 lit. e) rozporządzenia Komisji nr 68/2001 z 12 stycznia 2001 r. w sprawie pomocy szkoleniowej.

(56)

Według władz włoskich wszelkie zwiększenie intensywności pomocy względem poziomu podstawowego 13 % i 6 % odpowiednio dla małych i średnich przedsiębiorstw w przypadku pomocy na inwestycje było przyznawane na zasadzie „de minimis”.

(57)

W związku z tym należy zauważyć, że ani w ustawie nr 4/1997 ani w treści uchwały 4607, która została przyjęta dnia 17 grudnia 2001 r., to jest po wejściu w życie rozporządzenia 69/2001, nie znalazło się żadne odniesienie do sposobów kontrolowania progu i innych warunków ustalonych w rozporządzeniu „de minimis” (16) lub w poprzednim komunikacie z 1996 r. na ten sam temat (17).

(58)

Zważywszy na kwotę dopuszczalnych inwestycji (3,5 i 4 mln EUR w ciągu trzech lat odpowiednio dla małych i średnich przedsiębiorstw) oraz na maksymalną intensywność przewidzianą w uchwale 4607 (25 % i 22,5 %, w tym 12 i 16,5 punktów procentowych tytułem „de minimis”, odpowiednio w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw), Komisja wyraziła wątpliwości co do faktycznego przestrzegania progu 100 000 EUR w okresie trzech lat, o którym mowa w rozporządzeniu „de minimis”.

(59)

Bardziej ogólnie Komisja wyraziła wątpliwości co do przewidzianego w uchwale 4607/2001 wyjątkowo szerokiego zastosowania zasady „de minimis”, mającego na celu systematyczne przekraczanie maksymalnych dopuszczalnych progów intensywności dla MŚP, a także przyznawanie pomocy w maksymalnej wysokości 22,5 % dużym przedsiębiorstwom spoza obszarów objętych pomocą, zważywszy również na wysoką kwotę kwalifikowanych inwestycji.

(60)

Nie zostały przedłożone żadne uwagi ani przez zainteresowane strony trzecie ani przez zgłaszającego naruszenie przepisów, który został poinformowany pismem D/51908 z 24.3.2003 r. o wszczęciu postępowania i o możliwości przedstawienia, w świetle wspomnianego postępowania, uwag odmiennych od zawartych w pierwotnym zgłoszeniu naruszenia przepisów.

(61)

W odpowiedzi na decyzję o wszczęciu postępowania Włochy udzieliły uzupełniających informacji i przedstawiły swoje uwagi, których główne punkty są streszczone poniżej. Po dwóch spotkaniach przedstawicieli Prowincji Bolzano i służb Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Włochy przekazały uwagi pismem A/34747 z dnia 25.6.2004 r.

W swoim piśmie władze włoskie przedstawiają następujące argumenty:

(62)

Uchwała 4607/2001 nie przewidywała wyraźnie wyłączenia dużych przedsiębiorstw z sektora turystyki, co miało miejsce w przypadku przedsiębiorstw z sektora handlowego z powodu błędu merytorycznego.

(63)

Mimo to żadne duże przedsiębiorstwo z sektora turystyki nie skorzystało z pomocy w ramach programu N 192/1997 (ustawa prowincjonalna 4/97) ani programu NN 69/1995 (ustawa prowincjonalna 9/91). Jeśli chodzi o sektor handlu, duże przedsiębiorstwa były już wykluczone jako beneficjenci poza przypadkami „de minimis” w rozumieniu uchwały 4607/01.

(64)

W odniesieniu do pomocy przyznanej w formie kredytów na preferencyjnych warunkach zgodnie z programem NN69/95 władze włoskie zobowiązały się do wyraźniejszego wykluczenia dużych przedsiębiorstw, mimo że żadne z nich nie skorzystało z pomocy, chyba że na zasadzie „de minimis”.

(65)

Następnie pismem z dnia 2.6.2005 r., na skutek precyzyjnego zapytania Komisji, wyjaśniono dodatkowo, że nie została przyznana żadna pomoc dla dużych przedsiębiorstw z żadnego sektora oraz że przedsiębiorstwa, których podstawową działalnością jest transport, były wyłączone jako beneficjenci.

(66)

Ponadto projekt nowych kryteriów stosowania wyraźnie wyłącza wszystkie duże przedsiębiorstwa, chyba że na zasadzie „de minimis”, zgodnie ze wszystkimi warunkami rozporządzenia 69/2001.

(67)

Chociaż kryteria stosowania nie wykluczyły wyraźnie inwestycji, polegających na zwykłym zastąpieniu, według władz włoskich żadna pomoc na tego rodzaju inwestycje nie została przyznana.

(68)

W szczególności uznano za kwalifikujące się do pomocy inwestycje w rzeczowe aktywa trwałe dokonane zgodnie z definicją w art. 2 lit. c) rozporządzenia 70/2001 a w szczególności na tworzenie nowych przedsiębiorstw oraz inwestycje na modernizację lub dywersyfikację, które powodowałyby zasadniczą zmianę wyrobów lub procesów produkcyjnych istniejącego przedsiębiorstwa. W tym celu zostały ustalone minimalne progi inwestycji stosunkowo wysokie w porównaniu ze średnimi wymiarami zainteresowanych przedsiębiorstw.

(69)

W przekazanym tekście nowych kryteriów zarówno inwestycje polegające na zwykłym zastąpieniu jak i koszty utrzymania są wyraźnie wyłączone, a opis inwestycji kwalifikujących się do pomocy jest w pełni zgodny z definicją przewidzianą w rozporządzeniu 70/2001.

(70)

Warunek posiadania siedziby na terenie Prowincji Bolzano, którego spełnienie wymagane było według starych kryteriów przyznawania pomocy, nie był rygorystycznie stosowany również w przeszłości. W celu udokumentowania tego twierdzenia dostarczono listę 16 beneficjentów pomocy na inwestycje zgodnie z przedmiotowym programem, których siedziba znajduje się poza Prowincją Bolzano (a w jednym przypadku wręcz poza terytorium Włoch). Pomoc taka odnosi się w wielu przypadkach (dokładnie 6 na 16) do roku 1998, to jest dużo wcześniej niż Komisja wszczęła postępowanie w niniejszej sprawie. Ponadto również przedsiębiorstwa, posiadające tylko jeden oddział w Prowincji Bolzano, mogą być beneficjentami przedmiotowego programu pomocy.

(71)

Taka zasada jest już przestrzegana w myśl art. 7 ust. 2 rozporządzenia 70/2001, jako że warunki przyznania pomocy były tak obiektywne, że całkowicie wykluczały możliwość oparcia się Prowincji na opiniach subiektywnych.

(72)

Władze włoskie zobowiązały się jednak do ustalenia warunku, że wniosek winien być obowiązkowo składany przed przystąpieniem do realizacji projektu, do którego odnosi się pomoc.

(73)

Jakiekolwiek zwiększenie intensywności pomocy na inwestycje dla mikroprzedsiębiorstw ogólnie, ponad poziom 15 %, jest od teraz przewidziane wyłącznie na zasadzie „de minimis”.

(74)

Pomoc o intensywności 40 %, które nie jest objęta zastosowaniem art. 87 ust. 1 Traktatu WE i która nie jest też uważana za „de minimis”, jest teraz zastrzeżona wyłącznie dla pewnych rodzajów działalności, w szczególności dla drobnego rzemiosła o niepewnym przetrwaniu i dla drobnej działalności handlowej, w sposób wyczerpujący wymienionych w nowych kryteriach.

(75)

Dochodzenie przeprowadzone przez władze włoskie wykazało w każdym razie, że dotychczas nie została przyznana żadna pomoc, która przekraczałaby jednocześnie intensywność 15 % i próg „de minimis”.

(76)

Obecnie jest już przewidziana tylko pomoc o intensywności 15 % i 30 % dla, odpowiednio, pomocy przejściowej na inwestycje, przyznawanej dla MŚP na spełnienie obowiązujących norm wspólnotowe oraz pomocy na spełnienie wymogów wykraczających poza normy wspólnotowe lub na wsparcie inwestycji realizowanych w sytuacji braku obowiązkowych norm wspólnotowych.

(77)

Jeśli chodzi o audyt środowiskowy, obecnie ograniczony jest tylko do MŚP w myśl art. 5 lit. a) rozporządzenia 70/2001, pozostając natomiast dopuszczalnym dla dużych przedsiębiorstw na zasadzie „de minimis”. Przepis, o którym mowa w art. 12, ust. 4 ustawy 4/97, zgodnie z którym również i duże przedsiębiorstwa mogą korzystać z przedmiotowego środka, zostanie zniesiony najszybciej, jak to możliwe; władze włoskie zobowiązały się ponadto do niestosowania go już do czasu zniesienia.

(78)

Na koniec władze włoskie zobowiązały się do przestrzegania warunków określonych w pkt. 36 i 37 wytycznych odnośnie inwestycji, jakie należy uwzględnić oraz sposobów obliczania kosztów kwalifikowanych.

(79)

Tylko jeden wniosek został przyjęty na podstawie kryteriów obowiązujących wcześniej w sektorze rzemiosła na podstawie przedmiotowego środka na kwotę pomocy równą 14 719,02, która przekracza intensywność dopuszczalną o kwotę 7 359,51 EUR. Dlatego też ta ostatnia kwota została zaksięgowana na zasadzie „de minimis”.

(80)

Jako że pomoc ta związana jest z fazą uruchamiania nowych przedsiębiorstw (pierwsze 24 miesiące od utworzenia), choć stanowią ją formy wsparcia na usługi doradcze oraz na badania i/lub opatentowanie marek i wyrobów, zdaniem władz włoskich jej celem jest tworzenie miejsc pracy, a więc jest ona zgodna ze wspólnym rynkiem. W każdym razie żadne duże przedsiębiorstwo nie było beneficjentem tego rodzaju pomocy.

(81)

W każdym razie pomoc ta jest przewidziana, zgodnie z rozdziałem V ustawy 4/97, tylko w formie kredytów na preferencyjnych warunkach, zgodnie z rozdziałem VI ww. ustawy, aby zwiększyć dostępność środków pieniężnych na zasadzie i w granicach kryterium „de minimis”.

(82)

Do tej pory kilka razy przyznano pomoc w niewielkiej kwocie z tego tytułu. Jeśli chodzi o udział w wystawach i targach przyznano kilku MŚP pomoc o intensywności 25 %, zamiast dopuszczalnej intensywności 50 %, bez sprawdzania, czy chodzi o pierwsze uczestnictwo w danej imprezie, podczas gdy tylko dwa razy przyznano pomoc w formie udziału (50 %) w kosztach zabezpieczenia kredytów eksportowych do krajów spoza UE, na kwotę 3 500 EUR i 7 milionów ITL.

(83)

Jeśli chodzi o nowe kryteria stosowania, przewidują one wparcie o intensywności 50 % w formie udziału w kosztach usług doradczych świadczonych przez zewnętrznych konsultantów oraz w kosztach uczestnictwa w targach lub wystawach tylko dla MŚP, zarówno w ramach Unii jak i poza nią.

(84)

Jeśli chodzi o pomoc w formie ubezpieczenia kredytów eksportowych, kwalifikowana jest już tylko składka na ryzyko nieubezpieczalne na rynku, względem transakcji z państwami trzecimi z wyłączeniem niektórych państw OECD, których ryzyko jest ubezpieczalne na rynku (tzn. tak zwane „marketable countries”; obecnie Australia, Kanada, Islandia, Japonia, Nowa Zelandia, Norwegia, Szwajcaria i Stany Zjednoczone).

(85)

Pomoc o intensywności 80 % przewidziana wcześniej w stosunku do niektórych wspólnych projektów w ramach wspólnotowych programów Leader i Interreg, w których uczestniczą również i przedsiębiorstwa, nie jest już przyznawana.

(86)

Zdaniem władz włoskich przestrzeganie zasady „de minimis” jest zagwarantowane. W tym celu przede wszystkim właściwe organy administracyjne Prowincji Bolzano są połączone siecią Intranet. Ponadto przed otrzymaniem jakiejkolwiek pomocy na podstawie tej zasady beneficjenci muszą przedstawić oświadczenie dotyczące wszelkiej innej pomocy otrzymanej z tego tytułu w danym okresie trzech lat.

(87)

Wreszcie jest też w trakcie realizacji inny automatyczny system przetwarzania danych do kontrolowania wszelkiej pomocy, a nie tylko pomocy przyznanej przez Prowincje, który z kolei będzie połączony z siecią ogólnokrajową, obecnie w trakcie realizacji.

(88)

Środek może być uznany za pomoc w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu tylko wówczas, gdy spełnia jednocześnie cztery następujące warunki: przyznanie przy użyciu zasobów państwowych, selektywność, niezakłócanie konkurencji, wpływ na wymianę handlową.

(89)

W przedmiotowym przypadku spełniony jest warunek pierwszy, ponieważ środek finansowany jest z dochodów autonomicznej Prowincji Bolzano, a więc z zasobów państwowych; drugi, ponieważ tylko przedsiębiorstwa działające na terenie Prowincji Bolzano są beneficjentami pomocy; trzeci ze względu na fakt, że sytuacja finansowa beneficjentów była dzięki środkowi wzmocniona; czwarty, ponieważ zainteresowane przedsiębiorstwa mogą rzeczywiście prowadzić międzynarodową działalność, jako że znajdują się w regionie przygranicznym, który dodatkowo jest bardzo aktywny w sektorze turystyki. Z tych właśnie powodów przedmiotowe środki mogą mieć wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi, co jednak nie przesądza o ocenie środków, wynikających z zastosowania nowych kryteriów na rzecz określonych mikroprzedsiębiorstw, o których mowa w punkcie 116 niniejszej decyzji.

(90)

Ponadto środki, stanowiące przedmiot niniejszego postępowania, zostały już wcześniej uznane za pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu po przeprowadzeniu analizy przez Komisję w ramach postępowania dotyczącego pomocy państwa N192/97 i NN69/95.

(91)

Ponieważ środki nie zostały zgłoszone Komisji zgodnie z art. 88 ust. 3 Traktatu, zostały przyznane niezgodnie z prawem ze względu na brak zgłoszenia. Ponieważ w przedmiotowej sprawie stanowią kryteria stosowania programu N192/97 (i pośrednio programu NN69/95), stanowiły one podstawę nadużycia w zastosowaniu tych programów.

(92)

Ponieważ Prowincja Bolzano nie kwalifikowała się do pomocy na cele regionalne w całym okresie obowiązywania przedmiotowych środków, nie może być przyznane żadne odstępstwo względem pomocy na inwestycje dla dużych przedsiębiorstw na jej terenie.

(93)

Zresztą decyzja Komisji, dotycząca przypadku N192/97, już wcześniej wyraźnie wyłączyła duże przedsiębiorstwa z grona beneficjentów programu, chyba że na zasadzie „de minimis”.

(94)

Ponadto, jeśli chodzi o pomoc przyznaną w formie kredytów na preferencyjnych warunkach na podstawie ustawy nr 9/91, to należy ona również do programu pomocy NN69/95. Komisja zatwierdziła ten ostatni program pod warunkiem, że jego beneficjentami będą tylko MŚP oraz po zobowiązaniu się władz włoskich do przestrzegania wszystkich przepisów dotyczących MŚP i do powiadomienia o nich służb administracji prowincji celem zapewnienia właściwego stosowania programu.

(95)

Dlatego też przepisy uchwały 4607/2001 w sprawie kryteriów stosowania programu N192/97 (i programu NN69/95 w zakresie, w którym pomoc jest przyznawana w formie kredytów na preferencyjnych warunkach na podstawie ustawy nr 9/91), jako że przewidują przyznawanie pomocy na inwestycje również dla dużych przedsiębiorstw, są niezgodne ze wspólnym rynkiem.

(96)

Na koniec Komisja zauważa na podstawie dostarczonych jej przez władze włoskie informacji, że żadne duże przedsiębiorstwo w rzeczywistości nie było beneficjentem tego środka.

(97)

Przede wszystkim Komisja potwierdza, że jakakolwiek pomoc przyznana na inwestycje, polegające na zastąpieniu, musi być uznana za niezgodną ze wspólnym rynkiem, choć jednocześnie zauważa, że władze włoskie poinformowały, że nie przyznały w ramach analizowanego programu, żadnej pomocy dla tego typu inwestycji.

(98)

Ponadto pomoc na inwestycje, które przekraczają próg 15 % dla małych przedsiębiorstw i 7,5 % dla średnich przedsiębiorstw, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem.

(99)

Komisja potwierdza, że kategoria mikroprzedsiębiorstwa, stanowiąc część MŚP, zarówno na podstawie zalecenia 96/280/WE (18) jak i nowej definicji, obowiązującej od 1 stycznia 2005 r. (19), nie jest jako taka wyłączona z zastosowania art. 87 ust. 1 Traktatu. Wynika stąd, że przyznana takim przedsiębiorstwom pomoc na inwestycje, jeśli przekracza intensywność 15 % i nie może zostać uznana za korzystające z zasady „de minimis”, musi być uznana za niezgodną ze wspólnym rynkiem.

(100)

Komisja przyjmuje do wiadomości uściślenie w tej kwestii podane przez władze włoskie, z którego wynika, że nie została przyznana żadnemu mikroprzedsiębiorstwu pomoc, przekraczająca jednocześnie intensywność 15 % oraz próg „de minimis”.

(101)

Komisja uważa, że pomoc o intensywności odpowiednio 25 % i 40 %, przewidziana dla dwóch pierwszych aspektów przedmiotowego specjalnego środka (tj. na dostosowanie się do nowych obowiązkowych norm oraz na spełnienie wymagań norm wspólnotowych) oraz kwalifikowanie dużych przedsiębiorstw do pomocy na projekty związane z audytami środowiskowymi są niezgodne ze wspólnym rynkiem.

(102)

Komisja zauważa w tym względzie na podstawie informacji dostarczonych przez Włochy, że do tej pory tylko raz została przyznana pomoc, która przekraczała dopuszczalne progi na kwotę dużo niższą niż „de minimis” oraz że podstawa prawna dla trzeciej kategorii pomocy, o której mowa powyżej (pomoc na audyty środowiskowe) nie jest już stosowana i zostanie zniesiona tak szybko, jak tylko to będzie możliwe.

(103)

Komisja potwierdza, że pomoc określana tą nazwą przewidziana w uchwale 4607 nie odpowiada w żadnym wypadku pomocy zatwierdzonej na mocy decyzji Komisji w sprawie pomocy N192/97. Ponadto nie dotyczy ona ani utworzenia ani utrzymania miejsc pracy, ale raczej usług doradczych i działalności związanej ze znakami towarowymi oraz patentami, nie może więc zostać uznana za pomoc na rzecz zatrudnienia.

(104)

Ponieważ jednak większość wydatków kwalifikowanych zgodnie z przedmiotowym środkiem stanowią wydatki na działalność doradczo-konsultingową dla nowopowstałych MŚP lub na opatentowanie znaków towarowych i wyrobów, które mogą być kwalifikowane zgodnie z art. 5 i 5c rozporządzenia 70/2001, pomoc ta jest niezgodna ze wspólnym rynkiem tylko w stopniu, w jakim nie są spełnione warunki przewidziane w rozporządzeniach 70/2001 i 364/2004 (20).

(105)

Pomoc te jest natomiast niezgodna ze wspólnym rynkiem, o ile jej beneficjentami są też duże przedsiębiorstwa.

(106)

Komisja przyjmuje do wiadomości, że w tym zakresie została udzielona pomoc w niewielkiej kwocie, zgodnie z kryteriami stosowania, które stanowiły przedmiot wszczęcia postępowania. Ponadto przyznana intensywność w przypadku udziału w targach i wystawach wynosi 25 %, zamiast dopuszczalnych 50 %, choć prawdą jest, że nie sprawdzono, czy chodzi tu o pierwsze uczestnictwo w danej imprezie. Łącznie odnotowano 5 przypadków na kwotę pomocy od 1 250 do 8 875 EUR. Odnotowano tylko dwa przypadki, jeśli chodzi o pomoc na ubezpieczenie kredytów eksportowych o intensywności pomocy w wysokości 50 %, ograniczonych do kosztu składki ubezpieczeniowej oraz w odniesieniu do krajów spoza UE, w kwocie pomocy równej 3 500 EUR i 7 mln ITL (które odpowiadają kolejnym około 3 500 EUR). Jest ona w tym przypadku zgodna ze wspólnym rynkiem tylko pod warunkiem, że spełnia warunki komunikatu Komisji odnośnie ubezpieczenia krótkoterminowych kredytów eksportowych (21).

(107)

W każdym razie wszelka pomoc na usługi doradcze dla dużych przedsiębiorstw i na działalność związaną z wywozem (ta ostatnia również wówczas, gdy dotyczy MŚP) jest niezgodna ze wspólnym rynkiem. Niezgodna jest również pomoc na usługi doradcze dla przedsiębiorstw jakiejkolwiek wielkości, jeśli usługi te stanowią działalność stałą lub okresową oraz pomoc przyznawana na zwykłe wydatki operacyjne przedsiębiorstwa, jak na przykład wydatki na reklamę.

(108)

Komisja zauważa, że taki rodzaj pomocy, o intensywności 80 %, przewidziany w uchwale 4607, nie został zatwierdzony na mocy decyzji Komisji w sprawie przypadku N192/97. Zważywszy na wysoką intensywność, poza faktem, że nie został uwzględniony żaden dopuszczalny cel, taka pomoc jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim ma zastosowanie art. 87 ust. 1, w szczególności, jeśli beneficjentami mogą być również podmioty prowadzące działalność gospodarczą poprzez uczestniczenie we wspólnych projektach, dotowanych z przedmiotowego specjalnego środka.

(109)

Komisja zauważa jednak, że kwoty przyznane z tego tytułu dla poszczególnych branych pod uwagę projektów, są – według informacji udzielonych przez władze włoskie – bardzo niewielkie, w szczególności zaś sytuują się znacznie poniżej progu „de minimis”. Stąd wynika brak wpływu na wymianę międzynarodową. Można więc uznać, że te środki nie stanowią pomocy państwa w rozumieniu art. 87 Traktatu, pod warunkiem, że władze włoskie przedstawią Komisji dowód, że zostały spełnione wszystkie kryteria stosowania rozporządzenia 69/2001. Na koniec Komisja przyjmuje do wiadomości okoliczność, że pomoc na wspólne projekty w ramach projektów Leader i Interreg, w których uczestniczą również przedsiębiorstwa, nie jest już przewidziana w projekcie nowych kryteriów stosowania przedmiotowego programu.

(110)

Komisja utrzymuje swoje stanowisko, zgodnie z którym nie może być przyznana żadna pomoc na usługi doradcze i konsultingowe świadczone dużym przedsiębiorstwom, za wyjątkiem pomocy przyznanej w ramach projektu pomocy szkoleniowej zgodnie z art. 7 ust. 7 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 68/2001 (22). Jeśli pomoc nie spełnia tego warunku, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem.

(111)

Komisja przyjmuje do wiadomości zapewnienia władz włoskich w tej kwestii, według których wszystkie, mające zastosowanie warunki przewidziane w przepisach dotyczących zasady „de minimis”, tj. w chwili obecnej warunki przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 69/2001 (23), są rygorystycznie przestrzegane, w szczególności dzięki systemowi kontroli „service controlling ASTAT”.

(112)

Komisja zauważa, że, jeśli chodzi o pomoc na inwestycje, nowe kryteria stosowania wykluczają wyraźnie duże przedsiębiorstwa, chyba że na zasadzie „de minimis”.

(113)

Jeśli chodzi o pomoc na inwestycje dla MŚP, przypomina się, że definicja inwestycji kwalifikujących się do objęcia pomocą przewidziana w nowych kryteriach spełnia warunki ustanowione w rozporządzeniu 70/2001 (24) i że są wyraźnie wyłączone zarówno inwestycje, polegające na zastąpieniu, jak i koszty utrzymania.

(114)

Ponadto Komisja zauważa, że zasada swobody zakładania przedsiębiorstwa jest przestrzegana również z formalnego punktu widzenia, podczas gdy uprzednio była przestrzegana tylko faktycznie, jak wynika z odpowiedniej listy przekazanej w trakcie postępowania (patrz pkt 70 niniejszej decyzji), ponieważ wystarczające jest posiadanie oddziału na terenie prowincji Bolano, aby mieć dostęp do analizowanej pomocy.

(115)

Wreszcie przestrzegana jest zasada potrzeby pomocy, ponieważ jest teraz przewidziany obowiązek złożenia wniosku przed przystąpieniem do prac związanych z realizacją projektu stanowiącego przedmiot pomocy.

(116)

Jeśli chodzi o mikroprzedsiębiorstwa, to art. 87 ust. 1 Traktatu nie ma zastosowania o tyle, o ile pomoc dotyczy tylko przedsiębiorstw, które prowadzą działalność lokalną i nie są zdolne mieć jakiegokolwiek wpływu na wewnątrzwspólnotową wymianę handlową w związku ze swoją specyfiką, wielkością i lokalizacją, a także ze względu na brak zainteresowania wejściem na ich rynek ze strony przedsiębiorstw z innych państw członkowskich. Takie przedsiębiorstwa zatrudniają nie więcej niż dwie osoby i prowadzą określone rodzaje działalności w sektorze rzemiosła (w szczególności typowe tradycyjne zanikające zawody, takie jak szlifierz, bednarz, gręplarz i przędzarz, fabrykant świec lub wosku, wikliniarz, kowal itd.) oraz handlu (w szczególności działalność w zakresie sprzedaży detalicznej artykułów codziennego użytku – przede wszystkim artykułów żywnościowych – w gminach liczących nie więcej niż tysiąc mieszkańców, zlokalizowanych poza centrami handlowymi a w każdym razie poza obszarami najbardziej rozwiniętymi z punktu widzenia turystyki) ściśle określone, zarówno jeśli chodzi o rzemiosło jak i o handel, wymienione w nowych kryteriach stosowania programu.

(117)

Jeśli chodzi o pomoc na ochronę środowiska, Komisja uważa, że pomoc przejściowa tylko dla MŚP na spełnienie wymogów wykraczających poza nowe obowiązkowe normy, na okres trzech lat począwszy od ich wejścia w życie, o intensywności 15 %, są zgodne z pkt. 28 wspólnotowych wytycznych dotyczących przepisów odnośnie pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego (25) (zwanych dalej „wytycznymi”).

(118)

Ponadto pomoc na zachęcenie przedsiębiorstw o jakiejkolwiek wielkości do spełnienia wymogów wykraczających poza obowiązkowe normy wspólnotowe lub do uruchomienia inwestycji, również ukierunkowanych na ochronę środowiska, realizowanych w sytuacji braku obowiązkowych norm unijnych, o intensywności 30 % spełniają już warunki pkt 29 wytycznych.

(119)

Ponadto pomoc na działalność doradczą i konsultingową w sektorze ochrony środowiska, tylko w odniesieniu do MŚP, spełnia warunki art. 5 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 70/2001 (26), a więc są zgodne ze wspólnym rynkiem.

(120)

W każdym razie niniejsza decyzja nie przesądza zgodności uchwały nr 4007 z dnia 4.11.2002 r., na mocy której została dostosowana do nowych zaleceń Komisji całość pomocy na ochronę środowiska w Prowincji Bolzano, ponieważ uchwała ta nie jest przedmiotem niniejszego postępowania.

(121)

Jeśli chodzi o rzekomą pomoc na rzecz zatrudnienia, Komisja przyjmuje do wiadomości fakt, że pomoc ta ograniczona jest do przyznawania pożyczek na uzyskanie płynności, zgodnie z rozporządzeniem 69/2001 (27) w sprawie pomocy „de minimis”.

(122)

Odnośnie pomocy na umiędzynarodowienie działalności Komisja zauważa, że w nowych przekazanych kryteriach stosowania została utrzymana tylko pomoc o intensywności 50 %, dotycząca kosztów usług doradczych świadczonych przez zewnętrznych konsultantów oraz kosztów pierwszego uczestnictwa w określonych targach lub wystawie i przeznaczona jest tylko dla MŚP. Jest to zgodne z art. 5 rozporządzenia 70/2001 (28).

(123)

Komisja zauważa, że teraz kwalifikująca się do pomocy jest już tylko składka na zabezpieczenie kredytów nieubezpieczalnych na rynku, dotyczące operacji z krajami trzecimi, wyłączywszy kraje OECD, w których ryzyko jest ubezpieczalne na rynku (tzw. „marketable countries”; obecnie: Australia, Kanada, Islandia, Japonia, Nowa Zelandia, Norwegia, Szwajcaria i Stany Zjednoczone). Jest to zgodne z komunikatem, dotyczącym ubezpieczenia krótkoterminowych kredytów eksportowych (29).

(124)

Komisja potępia fakt, że kryteria stosowania ustawy prowincjonalnej 4/97, przyjęte uchwałą 4607 z dnia 17.12.2001 r., mimo że uprzednio nie zostały zgłoszone Komisji, zostały wprowadzone w życie we Włoszech, w Prowincji autonomicznej Bolzano, z naruszeniem art. 88 ust. 3 Traktatu i dlatego są niezgodne z prawem. Spowodowało to nadużycia w stosowaniu programu pomocy N192/97 (i pośrednio również programu NN69/95), zgodnie z art. 16 rozporządzenia 659/99 (30).

(125)

Dlatego też Komisja postanowiła wszcząć niniejsze formalne postępowanie wyjaśniające odnośnie przedmiotowej pomocy.

(126)

W każdym razie w toku postępowania władze włoskie wyjaśniły, że w większości przypadków przepisy przewidziane w uchwale 4607/2001, które w świetle analizy przeprowadzonej przez Komisję mogą być uznane za niezgodne ze wspólnym rynkiem, oprócz tego, że są niezgodne z prawem, nigdy nie zostały zastosowane lub zostały zastosowane dla ograniczonej liczby przypadków i na nieznaczne kwoty, dużo niższe od progu „de minimis”, również dla MŚP.

(127)

W tym celu dostarczono wiele danych, w szczególności odnośnie liczby i kwoty przyznanych pomocy oraz najbardziej kontrowersyjnych aspektów różnych specjalnych środków programu. Wynika z nich, że żadne duże przedsiębiorstwo nie było beneficjentem wsparcia z przedmiotowego programu, jeśli chodzi o pomoc na inwestycje. Dlatego też te ostatnie miały być rzeczywiście zastrzeżone dla MŚP, jak przewidziano w decyzji Komisji o zatwierdzeniu programów N192/97 i NN69/95.

(128)

Ponadto władze włoskie aktywnie współpracowały, wstrzymując stosowanie niektórych przepisów, które zostaną uchylone najszybciej, jak tylko to będzie możliwe (w szczególności jeśli chodzi o pomoc na usługi doradcze dla dużych przedsiębiorstw) i proponując zmiany w kryteriach stosowania pomocy, o której mowa w niniejszym postępowaniu.

(129)

Wreszcie Komisja przyjmuje do wiadomości gwarancje i zapewnienia składane przez Włochy odnośnie przestrzegania warunków i progu „de minimis”, co do bardzo szerokiego stosowania których Komisja wyraziła wątpliwości w ramach wszczętego postępowania.

(130)

Ponieważ beneficjentami przedmiotowej pomocy nie były ani wyłączone sektory ani działalność związana z wywozem i ponieważ nie była przewidziana żadna pomoc polegająca na preferencyjnym stosowaniu wyrobów krajowych względem wyrobów importowanych, do tej pomocy może być zastosowana, zgodnie z rozporządzeniem nr 69/2001, zasada „de minimis” pod warunkiem, że nie zostanie przekroczony próg 100.000 EUR dla każdego z przedsiębiorstw w odpowiednim okresie trzech lat. Dlatego też pomoc te nie jest objęta art. 87 ust. 1 Traktatu.

(131)

Komisja zauważa ponadto, że decyzja dotycząca programu pomocy nie przesądza możliwości zakwalifikowania indywidualnych środków jako pomocy państwa (jeśli indywidualna pomoc jest zgodna na przykład z zasadą „de minimis”, jak wskazano w punkcie poprzednim) lub uznania ich, w całości lub w części, za zgodne ze wspólnym rynkiem na podstawie ich specyfiki (w szczególności na podstawie zasady wyłączenia).

(132)

Choć w tym konkretnym przypadku, w świetle pkt 124-131 powyżej i uwag przedstawionych w części VI.3 dotyczącej zgodności środków wynikających ze stosowania uchwały 4607/2001, mogłoby się wydawać, że nie należy przeprowadzać procedury odzyskiwania pomocy – lub też wystarczy odzyskanie bardzo niewielkich kwot – jest jednak utrwaloną praktyką Komisji zarządzenie odzyskania od beneficjentów pomocy, która na podstawie art. 88 Traktatu została określona jako niezgodna z prawem lub niezgodna ze wspólnym rynkiem. Praktykę tę potwierdza art. 14 rozporządzenia nr 659/99 (31).

(133)

Komisja zarządza, by Włochy podjęły wszelkie środki niezbędne dla odzyskania pomocy niezgodnej ze wspólnym rynkiem od beneficjentów programu pomocy, za wyjątkiem indywidualnych przypadków, które spełniają warunki konieczne do zakwalifikowania pomocy jako zgodnej na podstawie właściwych przepisów. W tym celu Komisja oczekuje od władz włoskich, by poleciły beneficjentom programu pomocy zwrócić pomoc z odsetkami w ciągu dwóch miesięcy od daty niniejszej decyzji.

(134)

W świetle art. 14 ust. 2 rozporządzenia 659/99 pomoc, która ma być odzyskana, obejmuje odsetki, które należy obliczyć zgodnie z warunkami ustalonymi w rozdziale V rozporządzenia Komisji (WE) nr 794/2004 (32). Odsetki naliczane są od daty, w której niezgodna z prawem pomoc została udostępniona beneficjentowi do daty ich odzyskania.

(135)

Komisja zachęca Włochy do przekazania załączonego formularza dotyczącego stanu zaawansowania procedury odzyskania pomocy, do sporządzenia listy beneficjentów mających zwrócić przyznaną pomoc oraz do wyraźnego wskazania konkretnych środków przyjętych celem natychmiastowego i skutecznego odzyskania pomocy. Ponadto należy przekazać kompletną listę wszystkich środków pomocy wymienionych w niniejszej decyzji w ciągu dwóch miesięcy od daty notyfikacji niniejszej decyzji, podając dla każdego środka przyznaną kwotę pomocy, kwotę zgodną na mocy jednego z wymienionych wyłączeń oraz kwotę do odzyskania.

(136)

Komisja zachęca ponadto Włochy do przekazania w ciągu dwóch miesięcy od daty niniejszej decyzji dokumentów poświadczających wszczęcie postępowania odzyskiwania od beneficjentów pomocy niezgodnej z prawem i ze wspólnym rynkiem (jak np. wystosowane okólniki, polecenia zwrotu itd.).

(137)

Wreszcie nowe kryteria stosowania, przekazane pismem A/34747 z 25.6.2004 r., zmienione i uzupełnione pismem A/34426 z dnia 2.6.2005 r., spełniają warunki konieczne do uznania ich za zgodne ze wspólnym rynkiem, jak wskazano, omawiając poszczególne przypadki, w części VI.4 (punkt 112-123).

a)

wszelka pomoc na inwestycje dla dużych przedsiębiorstw;

b)

pomoc dla MŚP przyznawana na inwestycje polegające na zastąpieniu oraz wszystkie inwestycje w części przekraczającej próg 15 % intensywności pomocy brutto w przypadku małych przedsiębiorstw oraz 7,5 % w przypadku średnich przedsiębiorstw;

c)

pomoc na inwestycje dla mikroprzedsiębiorstw, inna niż pomoc wskazana w art. 3, w części przekraczającej próg 15 % intensywności pomocy brutto;

d)

na skutek wejścia życie nowych wytycznych dotyczących pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego (33) i zaakceptowania przez państwo członkowskie (34) propozycji odpowiednich środków na dostosowanie uprzednio zatwierdzonych programów, zgodnie z punktem 77 ww. wytycznych, tj. od dnia 1 stycznia 2002 r.:

e)

pomoc na umiędzynarodowienie działalności przedsiębiorstw, za wyjątkiem pomocy na pierwsze uczestnictwo przedsiębiorstwa w targach lub wystawie, tylko w odniesieniu do MŚP i pomoc, spełniająca kryteria ustanowione w komunikacie Komisji dotyczącym ubezpieczenia krótkoterminowych kredytów eksportowych (35);

f)

dotacje zwane „pomocą na rzecz zatrudnienia” (które faktycznie stanowią pomoc na usługi konsultingowe i doradcze oraz wydatki związane z opatentowaniem znaków towarowych), których beneficjentami są duże przedsiębiorstwa;

g)

wszelka pomoc na usługi doradcze, której beneficjentami są duże przedsiębiorstwa;

h)

pomoc o intensywności 80 %, przyznawana na wspólne projekty w ramach programów wspólnotowych, których beneficjentami są między innymi przedsiębiorstwa.

28.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 383/16

(1)

Pismem z dnia 21 stycznia 2004 r., zarejestrowanym przez Komisję w dniu 29 stycznia tego samego roku, Portugalia przedstawiła Komisji wniosek o przedłużenie trzyletniego terminu oddania dwóch chemikaliowców zbudowanych przez Estaleiros Navais de Viana do Castelo. Następnie, pismami z dnia 1 kwietnia 2004 r. (zarejestrowanym w dniu 2 kwietnia 2004 r.), z 11 czerwca 2004 r. (zarejestrowanym w dniu 15 czerwca 2004 r.) oraz z 24 sierpnia 2004 r. (zarejestrowanym w dniu 31 sierpnia 2004 r.), Portugalia przedstawiła Komisji dodatkowe informacje.

(2)

Pismem z dnia 20 października 2004 r. Komisja powiadomiła Portugalię o swojej decyzji wszczęcia procedury określonej w art. 88 ust. 2 Traktatu WE dotyczącej przedmiotowych środków pomocy.

(3)

Pismem z dnia 23 listopada 2004 r. (zarejestrowanym w dniu 1 grudnia tego samego roku) władze portugalskie przedstawiły swoje uwagi w ramach wspomnianej procedury.

(4)

Decyzja Komisji w sprawie wszczęcia formalnej procedury została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej  (3). Komisja zwróciła się do zainteresowanych stron o przedstawienie uwag.

(5)

Komisja otrzymała uwagi od zainteresowanych stron, które następnie przekazała Portugalii, aby ta mogła się do nich ustosunkować. Uwagi Portugalii otrzymano w piśmie z dnia 3 marca 2005 r. (zarejestrowanym w dniu 7 marca tego samego roku). W dniu 22 kwietnia 2005 r. zorganizowano spotkanie przedstawicieli służb Komisji i władz Portugalii. Pismem z dnia 23 maja 2005 r. (zarejestrowanym w dniu 27 maja tego samego roku) Portugalia przedstawiła dodatkowe uwagi.

(6)

Zgłoszony środek polega na udzieleniu pomocy operacyjnej związanej z umową na rzecz Estaleiros Navais de Viana do Castelo S.A., dotyczącej budowy dwóch zbiornikowców przeznaczonych do przewozu produktów naftowych i chemikaliów, oznaczonych jako C 224 oraz C 225. Zgłoszona pomoc wynosi 2 675 275 EUR dla każdego ze statków.

(7)

Portugalia zgłosiła środek pomocy jako zgodny z rozporządzeniem w sprawie przemysłu stoczniowego (4). Artykuł 3 tego rozporządzenia pozwala na przyznanie pomocy operacyjnej w odniesieniu do statków, na których budowę umowy zawarto przed dniem 31 grudnia 2000 r., jeśli statki zostaną oddane w maksymalnym terminie trzech lat od daty podpisania umowy. Dlatego też nie może zostać przyznana żadna pomoc operacyjna w związku z umowami na statki oddawane po upływie trzech lat od daty podpisania umowy, z zastrzeżeniem, że Komisja może przyznać przedłużenie tego terminu, zgodnie z postanowieniami art. 3 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 1540/98.

(8)

Portugalia wniosła o przedłużenie trzyletniego terminu oddania statku w odniesieniu do dwóch tankowców przeznaczonych do przewozu produktów naftowych i chemikaliów, zbudowanych przez Estaleiros Navais de Viana do Castelo S.A., uzasadniając ten wniosek złożonością techniczną projektu powiązaną z wystąpieniem nieprzewidzianych okoliczności opisanych poniżej.

(9)

W tym kontekście Portugalia oświadczyła, że umowy na budowę statków dotyczące dwóch jednostek zostały podpisane dnia 22 grudnia 2000 r. pomiędzy Estaleiros Navais de Viana do Castelo S.A. a spółką Alpha Navigation Ltd (dalej zwane „pierwotnymi umowami”). Dnia 14 maja 2001 r. spółka Alpha Navigation przeniosła prawa i obowiązki nabywcy na przedsiębiorstwo ABB Credit OY z siedzibą w Finlandii na mocy „umowy cesji” podpisanej przez trzy zainteresowane osoby: Alpha Navigation, ABB Credit OY oraz Estaleiros Navais de Viana do Castelo S.A. Nowy armator zażądał nowych specyfikacji, a mianowicie odpowiedniej adaptacji statków w celu zapewnienia zgodności z „klasą IA super” umożliwiającej żeglugę na zamarzających wodach, wobec czego podpisał z Estaleiros Navais de Viana do Castelo S.A. w dniu 14 maja 2001 r.„zmienioną i poprawioną umowa budowy statków” dotyczącą wspomnianych jednostek.

(10)

Według władz portugalskich nowe specyfikacje techniczne, których zażądał nowy armator, miały duży wpływ na różne właściwości jednostek oraz użyte materiały, co wymagało od stoczni zastosowania nowych technik, a to z kolei opóźniło proces produkcyjny. Portugalia w szczególności wymieniła następujące najważniejsze trudności związane ze złożonością projektu:

(11)

Zdaniem Portugalii opisane trudności, w szczególności te związane z zastosowaniem nowej normy oraz z dostawą wadliwych blach stalowych, stanowią nieprzewidziane okoliczności.

(12)

Zgodnie z warunkami ustalonymi z ABB Credit OY, stocznia miała oddać statek C 224 w dniu 30 października 2003 r., a statek C 225 w dniu 15 listopada 2003 r., to znaczy w przewidzianym terminie trzech lat. Jednak ze względu na wyżej wymienione czynniki statki zostały w rzeczywistości oddane odpowiednio w dniach 29 października 2004 r. i 4 lutego 2005 r. (6).

(13)

Komisja wszczęła formalną procedurę dochodzenia z następujących głównych powodów:

(14)

Komisja początkowo miała wątpliwości, czy zmienione i poprawione umowy podpisane z ABB Credit OY w dniu 21 maja 2001 r. mogą być uznawane za tożsame z pierwotnymi umowami, podpisanymi z Alpha Navigation. Zmienione i poprawione umowy zawarte z ABB Credit OY wprowadzają zmiany w pewnych cechach charakterystycznych statków, rodzajach farby wykorzystanej do pokrycia zbiorników ładunkowych, tożsamości nabywcy oraz cen statków. W związku z tym można było mieć wątpliwości co do tego, czy przedmiot tych umów jest taki sam, jak przedmiot umów pierwotnych oraz czy umowy zawarte z ABB Credit OY kwalifikują się do otrzymania pomocy.

(15)

W odniesieniu do argumentu przedstawionego przez Portugalię, uzasadniającego przedłużenie terminu techniczną złożonością projektu, Komisja miała wątpliwości, czy typ statków budowanych przez Estaleiros Navais de Viana do Castelo S.A. może zostać na takiej podstawie objęty przedłużeniem terminu. Komisja stara się interpretować argumenty dotyczące złożoności technicznej w sposób restrykcyjny i obiektywny (7), a elementy przedstawione przez Portugalię były niewystarczające do wyciągnięcia rozstrzygającego wniosku.

(16)

Komisja miała także wątpliwości, czy fakty wskazane przez Portugalię można uznać za „wyjątkowe i nieprzewidywalne okoliczności zewnętrzne” w rozumieniu art. 3 ust. 2 rozporządzenia w sprawie przemysłu stoczniowego. Komisja zauważyła, że większość trudności napotkanych przez stocznię wynikła ze zmian żądanych przez nowego armatora i w zakresie, w jakim stocznia zaakceptowała takie zmiany, wątpliwe jest, aby mogły one zostać uznane za „nieprzewidywalne okoliczności zewnętrzne”.

(17)

Komitet związkowy stoczniowców Unii Europejskiej (CESA) zauważył, że w sektorze stoczniowym przeniesienie umowy budowy statku przez jednego nabywcę na drugiego zdarza się co jakiś czas, zaś stocznia, która znajdzie się w takiej sytuacji, ma niewielkie możliwości, aby takiemu przeniesieniu zapobiec. W szczególności w Europie stocznie często zmuszone są dostosowywać się do zmian wymogów nabywców. W opinii CESA nie oznacza to, że zmienione umowy stają się nowymi umowami, o ile rodzaj produktu – to znaczy zbiornikowce przeznaczone do przewozu produktów naftowych oraz chemikaliów – jak również przedział ładowności lub tonażu całkowitego statków, pozostają niezmienione.

(18)

Jedna z osób zainteresowanych wniosła, aby Komisja sprawdziła prawidłowość klasyfikacji statków (zbiornikowce przeznaczone do przewozu produktów naftowych i chemikaliów w odróżnieniu od zwykłych chemikaliowców, o jakich początkowo była mowa w decyzji w sprawie wszczęcia procedury).

(19)

Portugalia zaznaczyła, że stocznia miała w planie ukończenie budowy statków w trzyletnim terminie określonym w rozporządzeniu w sprawie przemysłu stoczniowego. W chwili podpisania umów cesji na rzecz ABB portfel zamówień stoczni był praktycznie pełny, co zostawiało stoczni bardzo niewielkie pole manewru w odniesieniu do rozpoczęcia procesu budowy z uwzględnieniem nowych wymogów armatora. Ponadto Portugalia uznała, że trudności technicznych, jakie napotkała stocznia, nie dało się przewidzieć w chwili podpisywania umów. Jeżeli chodzi o specjalne pokrycie, już w zaawansowanej fazie projektu armator zażądał, aby wykorzystano je w większej liczbie zbiorników, co ponownie opóźniło proces produkcyjny.

(20)

Na poparcie swoich argumentów Portugalia przedstawiła oświadczenia armatora oraz przedsiębiorstwa Det Norske Veritas zajmującego się klasyfikacją omawianych statków, potwierdzające, że wspomniane nowe konstrukcje należy traktować jako konstrukcje o „zwiększonym poziome złożoności technicznej w ramach segmentu, do którego należą”. Przedsiębiorstwo dokonujące klasyfikacji w szczególności zwróciło uwagę, że nowe zbiorniki spełniają najwyższe wymogi stawiane statkom przeznaczonym do żeglugi w warunkach silnego oblodzenia, dysponują najnowocześniejszą technologią elektroniczną w zakresie bezpieczeństwa żeglugi oraz są zgodne z niezwykle wymagającymi umownymi specyfikacjami konstrukcyjnymi, dotyczącymi wykończenia podłoży stalowych oraz ich pokrycia.

(21)

Władze portugalskie stwierdzają również, że nie istniała żadna znana konkurencja w zakresie przedmiotu tych konkretnych umów ze strony innych stoczni na terenie UE, co ograniczało możliwość wystąpienia zakłócenia konkurencji w wyniku przyznania pomocy.

(22)

Zgodnie z art. 87 ust. 1 Traktatu WE wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.

(23)

Omawiana pomoc operacyjna dotyczy pokrycia z zasobów państwowych części kosztów, które przedmiotowa stocznia w normalnych warunkach musiałaby ponieść w celu zbudowania statku, co jest działaniem sprzyjającym tejże stoczni. Ponadto przemysł stoczniowy stanowi działalność gospodarczą wpływającą na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi. Dlatego też przedmiotowa pomoc podlega zakresowi stosowania art. 87 ust. 1 Traktatu WE.

(24)

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie przemysłu stoczniowego (8), przez „budowę statków” rozumie się budowę dalekomorskich statków handlowych z własnym napędem. Stocznia Estaleiros Navais de Viana do Castelo S.A. zajmuje się budową takich statków, dlatego też pomoc przyznana stoczni podlega zakresowi stosowania wspomnianego rozporządzenia.

(25)

Art. 3 ust. 1 rozporządzenia w sprawie przemysłu stoczniowego stanowi, że do dnia 31 grudnia 2000 r. dozwolona jest pomoc operacyjna związana z umowami budowy statków do maksymalnej wysokości 9 % wartości umowy (w odniesieniu do umów o wartości przekraczającej 10 mln EUR). Zgodnie z postanowieniami ust. 2 wspomnianego artykułu maksymalnym pułapem pomocy mającym zastosowanie w odniesieniu do danej umowy będzie pułap obowiązujący w dniu podpisania ostatecznej wersji umowy. Tym niemniej postanowienie to nie ma zastosowania wobec statków oddawanych w terminie przekraczającym trzy lata od daty podpisania ostatecznej umowy. W takich przypadkach maksymalnym pułapem mającym zastosowanie do danej umowy będzie pułap obowiązujący na trzy lata przed datą oddania statku. Dlatego też ostatecznym terminem, do którego statek mógł zostać objęty pomocą operacyjną, był dzień 31 grudnia 2003 r.

(26)

Jednakże art. 3 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia umożliwia Komisji udzielenie zezwolenie na „przedłużenie trzyletniego terminu oddania, jeżeli jest to uzasadnione techniczną złożonością projektu lub niespodziewanymi zakłóceniami w pracach stoczniowych o poważnym charakterze, spowodowanych wyjątkowymi i nieprzewidywalnymi okolicznościami zewnętrznymi.”

(27)

Należy zauważyć, że Portugalia uzasadniła swój wniosek złożonością techniczną projektu powiązaną z nieprzewidywalnymi okolicznościami, powołując się w ten sposób na obie przyczyny uprawniające do wyjątkowego traktowania.

(28)

Jeśli chodzi o złożoność techniczną projektu, służby Komisji zasięgnęły opinii niezależnego eksperta. Poniżej przedstawiono wnioski Komisji w świetle uwag przedłożonych przez eksperta oraz uwag przedstawionych przez Portugalię oraz osoby zainteresowane.

(29)

Stwierdza się, że pomimo przeniesienia prawa własności z Alpha Navigation na ABB Credit OY, rodzaj produktu będącego przedmiotem umów pozostaje niezmieniony: jest nim zbiornikowiec przeznaczony do przewozu produktów naftowych i chemikaliów. Tonaż statku nie zmienił się w znaczący sposób, przy uwzględnieniu przedziału właściwego dla tego typu produktu (9). Ponadto, zgodnie z informacjami dostarczonymi przez Portugalię, spółka ABB Credit OY przejęła wszystkie prawa i obowiązki Alpha Navigation przewidziane w pierwotnych umowach i zwróciła tej ostatniej kwotę płatności dokonanych na rzecz Estaleiros Navais de Viana do Castelo S.A. W związku z powyższym można wnioskować, że przeniesienie własności samo w sobie nie zmieniło charakteru umów i w związku z tym nie wpłynęło na to, czy umowy kwalifikują się do otrzymania pomocy.

(30)

Uwagi przedstawione w następstwie wszczęcia procedury potwierdzają istnienie argumentów na złożoność projektu mogących stanowić uzasadnienie przedłużenia terminu oddania, wnioskowanego przez Portugalię.

(31)

„Klasa IA super” mająca zastosowanie do omawianych statków jest najbardziej wymagająca w całej czteroklasowej skali, jeśli chodzi o grubość pokrywy lodowej, jaką statek winien pokonywać. Umożliwia statkom żeglugę w warunkach oblodzenia o grubości jednego metra, co powoduje konieczność sprostania specjalnym wymogom w zakresie konstrukcji. Wymogi te mają fundamentalny wpływ na całą koncepcję projektu (kadłub, napęd, instalacje), powodując konieczność dokonania odpowiednich zmian.

(32)

Wymogi dotyczące przygotowania powierzchni stalowych oraz zastosowania farb mogą stanowić szczególne wyzwanie w przypadku zbiornikowców, mając na uwadze ryzyko związane z rodzajem produktów, do jakich przewożenia statki te są projektowane. Wydaje się, że w przypadku statków „klasy IA super” wymagana jest stal o specjalnej klasie jakości w celu utrzymania integralności konstrukcji przy niskich temperaturach.

(33)

W omawianym przypadku stocznia początkowo napotkała trudności związane z jakością dostarczonej stali, w której wykryto wady wymagające poprawek. Ponadto poziom trudności w zakresie przygotowania powierzchni stalowych został znacznie zwiększony ze względu na same specyfikacje armatora. Władze portugalskie wyjaśniły, że powierzchnie stalowe zostały przygotowane zgodnie z parametrami przewidzianymi przez nową normę (10), która wymaga, by stal była „bez jakichkolwiek widocznych usterek” i że stocznia miała trudności ze sprostaniem oczekiwaniom armatora wynikającym z jego interpretacji tej normy. Sytuacja taka doprowadziła do przerw w procesie produkcyjnym i wymagała zwiększonego poziomu dokładności i precyzji wykonywanych robót.

(34)

Farba „Marineline 784” używana do malowania konstrukcji to specjalny rodzaj farby mający zapewnić zwiększoną odporność na korozję. Wymaga wygładzenia kantów oraz bardzo gładkich powierzchni. Farba nakładana jest przy bardzo wysokich temperaturach (od 80 oC do 122 oC), co sprawia, że przylegające powierzchnie nie mogą być malowane, jeśli nie są w stanie wytrzymać takich temperatur. Powoduje to zwiększenie ryzyka powstawania wad i usterek oraz odmowy odbioru robót, co z kolei powoduje konieczność prowadzenia prac naprawczych oraz wykończeniowych, które mogą mieć znaczące skutki dla harmonogramu robót.

(35)

W ramach decyzji w sprawie wszczęcia procedury Komisja przyjęła, że dostarczenie wadliwych blach stalowych, które wymagały dokonania napraw przez stocznię, miało wpływ na opóźnienie realizacji projektu o około 2 miesiące.

(36)

Wobec informacji otrzymanych w następstwie wszczęcia procedury uznaje się, że wyżej wymienione okoliczności miały znaczący wpływ na harmonogram realizacji projektu. Stopień doskonałości powierzchni stalowych stanowił podstawowy element omawianego projektu i był konieczny do właściwego nałożenia specjalnego pokrycia. Z drugiej strony stwierdzono, że takiego stopnia złożoności stocznia nie mogła przewidzieć, gdyż uzależnione to było od osób trzecich (wadliwość blach oraz wymogi dotyczące poziomu jakości przedstawione przez armatora) oraz że stocznia nie miała żadnego doświadczenia ze specjalnym rodzajem pokrycia, jakie zostało zastosowane.

(37)

W związku z powyższym Komisja jest zdania, zgodnie z postanowieniami art. 3, ust. 2, akapit drugi rozporządzenia nr 1540/98, że można zaakceptować przedłużenie trzyletniego terminu oddania dla dwóch zbiornikowców przeznaczonych do przewozu produktów naftowych i chemikaliów, zbudowanych przez Estaleiros Navais de Viana do Castelo S.A., ze względu na złożoność techniczną projektu. Komisja jednocześnie stwierdza, w świetle powyższego wniosku, że nie uważa za konieczne ponownego analizowania argumentów Portugalii w celu sprawdzenia, czy można uznać, że wystąpiły wyjątkowe i nieprzewidywalne okoliczności zewnętrzne w rozumieniu przywołanego artykułu.

(38)

Zatwierdza się przedłużenie terminu oddania do dat rzeczywistego oddania statków (29 października 2004 r. i 5 lutego 2005 r.).

28.12.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 383/21

(1)

Pismem z dnia 28 listopada 2002 r. zarejestrowanym w Komisji dnia 29 listopada 2002 r. (nr DG Tren/A 71122) władze belgijskie zawiadomiły o pomocy udzielonej celem ratowania firmy ABX Logistics (filie F, D, NL i grupa). Pomoc ta (dokumentacja N 769/2002) została zatwierdzona decyzją Komisji z dnia 21 stycznia 2003 r.

(2)

Pismem z dnia 17 lutego 2003 r., Belgia zgłosiła plan restrukturyzacji ABX Logistics, który został zarejestrowany dnia 17 lutego 2003 r. pod numerem Tren A/13396. Poprzez to zgłoszenie, jak również dzięki innym informacjom znajdującym się w jej posiadaniu, Komisja została poinformowana, że Belgia wydała pewne kwoty z funduszy publicznych na rzecz ABX Logistics poza zgłoszonym planem restrukturyzacji. W szczególności pismami z dnia 7 maja 2003 r., Belgia podała Komisji dodatkowe informacje.

(3)

Pismem z dnia 24 lipca 2003 r. (nr SG (2003) D/231003), Komisja poinformowała Belgię o swojej decyzji wszczęcia postępowania (nr C 53/03) przewidzianego w art. 88 ust. 2 Traktatu WE w odniesieniu do tych środków.

(4)

Po wyrażeniu zgody na usunięcie informacji o charakterze poufnym, decyzja Komisji o wszczęciu postępowania została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej  (2). Komisja poprosiła zainteresowane strony o przedkładanie uwag na temat przedmiotowych środków pomocowych.

(5)

W piśmie z dnia 29 sierpnia 2003 r. (nr GAB. Loyola de Palacio entrada nr 2805) władze belgijskie przedstawiły swoje uwagi w odniesieniu do wszczęcia tego postępowania.

(6)

Komisja otrzymała od zainteresowanych stron trzecich uwagi dotyczące tematu. Przekazała je następnie Belgii pismem z dnia 18 lutego 2004 r. (nr D (2004) 2823), dając jej możliwość ustosunkowania się do nich i otrzymała jej uwagi w piśmie z dnia 18 marca 2004 r. (nr A/15992).

(7)

W międzyczasie, władze belgijskie dostarczyły informacji dodatkowych pismami z dnia 12 grudnia 2003 r. (nr A/37839), 19 grudnia 2003 r. (nr A/38582) i 12 listopada 2004 r. (nr A/35928) i zaktualizowały plan restrukturyzacji ABX w szczególności pismami z dnia 14 stycznia 2005 r. (nr A/2010), 24 lutego 2005 r. (nr A/4889) i 14 marca 2005 r. (nr A/6690). Informacje dodatkowe zostały dostarczone w szczególności pismami z dnia 18 sierpnia 2005 r., 31 sierpnia 2005 r., 2 września 2005 r. i 26 września 2005 r.

(8)

Pismem z dnia 4 maja 2005 r., Komisja poinformowała Belgię o swojej decyzji rozszerzenia postępowania nr C 53/03 na nowe elementy przekazanych informacji. Po udzieleniu przez władze belgijskie zgody na usunięcie informacji o charakterze poufnym, decyzja Komisji o wszczęciu postępowania została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej  (3). Komisja zaprosiła zainteresowane strony trzecie do przedkładania uwag odnośnie do przedmiotowych środków pomocowych.

(9)

Komisja otrzymała uwagi dotyczące tego tematu od władz belgijskich i zainteresowanych stron trzecich. Przekazała uwagi stron trzecich Belgii pismem z dnia 18 lipca 2005 r. dając jej możliwość ich skomentowania i otrzymała jej uwagi w piśmie z dnia 18 sierpnia 2005 r. Po tych pismach zostały przesłane pisma informacyjne z dnia 2 września 2005 r. i 29 września 2005 r.

(10)

Pismem z dnia 3 sierpnia 2005 r., po upływie terminu wyznaczonego na przedkładanie uwag dotyczących rozszerzenia wspomnianej procedury, władze włoskie przekazały Komisji skargę dotyczącą sprzedaży ABX Logistics Worldwide. Pismem z dnia 19 sierpnia 2005 r., Komisja poprosiła władze belgijskie o przekazanie jej swojego stanowiska dotyczącego faktów podanych w piśmie władz włoskich. Władze belgijskie odpowiedziały pismem z dnia 15 września 2005 r.

(11)

Na koniec, władze belgijskie dostarczyły różnych dodatkowych informacji w listopadzie 2005 r., w szczególności pismem z dnia 1 grudnia 2005 r. (nr A/30862).

(12)

W ramach uzupełnienia szczegółowych danych dostarczonych w trakcie wszczęcia postępowania, Komisja pokrótce przypomniała, że Société nationale des chemins de fer belges (SNCB) nabyła w latach 1998-2001 grupę przedsiębiorstw indywidualnych. Grupa ta w tym czasie nie była jeszcze prawnie zorganizowana w formie holdingu, niemniej stanowiła sieć gospodarczą ABX LOGISTICS obejmującą około 107 skonsolidowanych filii na świecie, których 89 % sprzedaży było realizowane w Europie, 6 % w Azji i 5 % w Ameryce.

(13)

Niniejsza dokumentacja dotyczy restrukturyzacji tej sieci, którą władze belgijskie zgłosiły oficjalnie w dniu 17 lutego 2003 r.

(14)

Poniżej zostaną przypomniane główne zgłoszone elementy, jak również wątpliwości przedstawione przez Komisję w trakcie wszczęcia postępowania.

(15)

Początkowy plan restrukturyzacji przewidywał, z jednej strony, że 107 filii ABS spółki SNCB, będących w posiadaniu różnych holdingów ABX, powinno zostać przegrupowane w jeden ogólny holding. Z drugiej strony, filie firmy ABX LOGISTICS (Niemcy) GmbH (w dalszej części zwanej „ABX-D”), ABX LOGISTICS Holding (Holandia) BV (w dalszej części zwanej „ABX-NL”) i ABX LOGISTICS (Francja) (w dalszej części zwanej „ABX-F”) przeżywające trudności, musiały zostać zrestrukturyzowane, aby odzyskać rentowność.

(16)

Środki operacyjne mające na celu restrukturyzację polegały zasadniczo na reorganizacji struktur prawnych w taki sposób, aby połączyć zespół jednostek prawnych grupy z jedną spółką główną (i.) (4), na zbyciu i zamknięciu aktywów (ii.) (5) oraz na innych działaniach operacyjnych w Niemczech, Holandii i Francji podjętych w celu uzyskania dodatkowej poprawy wyników operacyjnych (iii.) (6).

(17)

W tym celu, władze belgijskie zawiadomiły Komisję, że SNCB wniesie zasadniczy wkład finansowy niezbędny dla tej restrukturyzacji. Początkowo podane kwoty wynosiły 91,6 milionów EUR tytułem konwersji przez SNCB zadłużenia na kapitał (finansowanie długoterminowe) spółki ABX-D, -NL i -F, i około 140 milionów EUR kredytu zwrotnego (finansowanie krótkoterminowe) udzielonego przez SNCB tym jednostkom.

(18)

W trakcie wszczęcia postępowania wyjaśniającego, Komisja prowizorycznie wyraziła swoje wątpliwości dotyczące niektórych aspektów.

(19)

Obecność pomocy: Najpierw Komisja przedstawiła swoje wątpliwości dotyczące zapewnienia władz belgijskich, z którego wynikało, że wpłata środków (czy to w formie kredytów zwrotnych, czy też w formie konwersji wierzytelności na kapitał własny) dokonana przez SNCB w ramach restrukturyzacji ABX stanowiła normalną transakcję w ramach grupy i nie stanowiła pomocy państwa w rozumieniu art. 87 Traktatu.

(20)

Restrukturyzacja – kwalifikowanie: Komisja przedstawiła również swoje wątpliwości dotyczące kwalifikowania się ABX-D, -NL i -F do otrzymania pomocy w ramach restrukturyzacji, wobec tego, że nie było jasne, w jakim stopniu pozostała część grupy ABX mogłaby wspomagać finansowo jednostki przewidziane do restrukturyzacji.

(21)

Restrukturyzacja – rentowność, zakłócenie i ograniczenie pomocy : Komisja wyraziła swoje wątpliwości dotyczące strony finansowej planu „restrukturyzacji”, który przewidywał złagodzenie potrzeb finansowych długoterminowych (potrzeba w środkach własnych) jednostek ABX za pośrednictwem dofinansowania zasadniczo krótkoterminowego (kredyt zwrotny w wysokości 140 milionów EUR). Wobec tego Komisja wyraziła również swoje wątpliwości, czy takie dofinansowanie mogłoby pozwolić na długotrwałe przywrócenie trwałej rentowności tych jednostek, czy zaproponowane kompensaty (zwłaszcza w odniesieniu do zmniejszenia zdolności produkcyjnych) będą wystarczające, aby nie spowodować zakłóceń rynku sprzecznych ze wspólnym interesem i czy taka zakładana pomoc nie umożliwi ABX wygenerowania potencjalnych nadwyżek środków finansowych.

(22)

Komisja wyraziła ponadto swoje wątpliwości dotyczące domniemanego braku pomocy państwa i zgodności (re)inwestycji dokonanych przez SNCB w ABX, jak również środków wykorzystanych do ich finansowania (ewentualnych gwarancji, subwencji skrośnych, finansowania bezpośredniego, przestrzegania obowiązujących dyrektyw). Zwłaszcza, jeżeli chodzi o następujące działania:

(23)

Pismami w szczególności z dnia 14 stycznia 2005 r. i 24 lutego 2005 r., władze belgijskie uzupełniły zawiadomienie początkowe informacjami zmieniającymi zasadniczo plan restrukturyzacji ABX. Zmiany te dotyczyły zwłaszcza zwiększenia dofinansowania restrukturyzacji przez SNCB i przez grupę ABX, sprzedaży ABX-Francja w formie wykupu przedsiębiorstwa przez pracowników („RES”) po cenie poniżej wartości rynkowej, zmniejszenia zdolności dodatkowych, zasadniczych działań w zakresie restrukturyzacji wewnętrznej, jak również sprzedaży po cenie rynkowej całej grupy ABX.

(24)

Komisja rozszerzyła postępowanie wyjaśniające. Jeżeli chodzi o dwa główne punkty tych dodatkowych informacji: zmiany budżetu przeznaczonego na restrukturyzację ABX i warunków sprzedaży, zwłaszcza ABX-Francja, ale również ABX-WW (ABX Worldwide), nowego holdingu ABX utworzonego w trakcie restrukturyzacji, to rozszerzenie to nie zastępuje, ale uzupełnia wszczęcie postępowania początkowego.

(25)

Zgodnie z nową sytuacją, powinny więc zostać wniesione:

(26)

Jeżeli chodzi o sprzedaż ABX-F (RES) po cenie poniżej wartości rynkowej, Komisja miała zastrzeżenia, co do obecności pomocy państwa w środkach wniesionych przez SNCB na rzecz nabywcy. Co do przewidywanej sprzedaży ABX-WW, Komisja przypomniała konieczność dostarczenia wszystkich informacji niezbędnych do zweryfikowania, czy taka sprzedaż odbędzie się rzeczywiście po cenie rynkowej.

(27)

W szczególności pismem z dnia 9 czerwca 2005 r., Belgia przedstawiła Komisji cały szereg informacji związanych z rozszerzeniem postępowania, przypominając i dorzucając elementy informacji dotyczące całej dokumentacji.

(28)

W piśmie z dnia 1 grudnia 2005 r., Belgia przedstawiła kilka uzupełniających informacji zawierających zasadniczo szczegóły informacji przekazanych wcześniej i stanowiących część nowego zobowiązania dotyczącego obecności ABX w Niemczech.

(29)

Oprócz działań ABX przedstawionych powyżej, a także opisanych we wszczęciu postępowania, władze belgijskie sprecyzowały, że pozycja strategiczna i handlowa ABX LOGISTICS Worldwide ma wyraźnie charakter „organizatora” lub „spedytora towarowego”.

(30)

Jako taka, ABX realizuje operacje wchodzące w zakres logistyki transportowej. Według opinii eksperckiej zleconej przez Komisję (w dalszej części zwanej „Jacobs”) (10), ogólnie rzecz biorąc, logistyka polega na „zarządzaniu jak i kiedy przewieźć zasoby do miejsca, w którym są one wymagane”. Według tej opinii, w przypadku ABX chodzi konkretniej o optymalizację ciągłego przepływu materiału przez powiązaną ze sobą sieć transportową i węzłowe punkty składowania.

(31)

Władze belgijskie dodają, że „przewoźnicy” nie posiadają zazwyczaj środków transportu (ciężarówek, statków, samolotów i innych), ale korzystają z przedsiębiorstw transportowych, co potwierdziła Jacobs.

(32)

W tym przypadku, z kilkoma wyjątkami, głównie w Holandii, zdolność transportowa grupy ABX jest prawie całkowicie realizowana przez podspedytorów. Liczba ciężarówek posiadanych na własność w Holandii od 2001 r. ciągle spada, a ponadto celem jest jej zmniejszenie do zera. W 2001 r., ABX LOGISTICS posiadała w Holandii 240 ciężarówek, w 2002 r. liczba ta została zmniejszona do 166, w 2003 r. do 138 i w 2004 r. do 110.

(33)

Dla potrzeb transportu drogowego krajowego lub międzynarodowego ABX LOGISTICS podnajmuje usługi transportowe u niezależnych przewoźników drogowych. W zakresie transportu lotniczego i morskiego ABX LOGISTICS działa jako „pośrednik” kupując w przedsiębiorstwach transportu morskiego („shipping lines”) lub lotniczego („airlines”) zdolność transportową wymaganą dla potrzeb swoich klientów.

(34)

Poniższa tabela potwierdza wyraźnie tę strategiczną pozycję: tylko 3 % ciężarówek wykorzystywanych przez ABX LOGISTICS jest własnością lub jest wykorzystywana w ramach leasingu przez spółki grupy (11).

(35)

„Zdolność transportowa” ABX LOGISTICS

(36)

Pozycja ABX w różnych segmentach rynku: Według władz belgijskich, działania ABX w 2003 r. w 49 % realizowane były na rynku transportu drogowego, w 42 % na rynkach Air&Sea, a w 8 % na rynku logistyki umów, który wchodzi w zakres składowania dóbr.

(37)

Uwzględniając poziom aktywności w Niemczech, Holandii i we Francji, ABX nie wlicza się do 5 najważniejszych przedsiębiorstw na rynkach indywidualnych na poziomie krajowym (drogi, powietrze, morze, umowy logistyczne), co wydaje się potwierdzać Jacobs.

(38)

Potencjał wzrostu przedmiotowych rynków – aspekt ogólny: Zarówno według władz belgijskich, jak i Jacobs, pomimo niedawnych trudności spowodowanych w szczególności wydarzeniami z 11 września 2001 r., popyt na usługi logistyczne wciąż rośnie. Według Jacobs, spowodowane to jest wzrostem liczby ludności w Europie, wzrastającymi preferencjami konsumentów odnośnie do zróżnicowanego wyboru produktów, wzrostem siły nabywczej konsumentów i wzrostem eksternalizacji usług logistycznych od producentów do specjalistów logistyki.

(39)

Potencjał wzrostu w Niemczech : Według Jacobs, niemiecki rynek logistyczny ma duży potencjał wzrostu. Rozwój podzlecania usług logistycznych na rynku niemieckim w ostatnich ośmiu latach wskazuje, że w najbliższych latach zarówno podaż, jak i popyt mogłyby wzrosnąć od 15 do 20 % rocznie.

(40)

Potencjał wzrostu transportu lotniczego: Zarówno Airbus, jak i Boeing przewidują podwojenie liczby samolotów cargo w ciągu najbliższych 15-20 lat, spowodowane wzrostem transportu powietrznego towarów, przewyższającego transport pasażerski. Airbus przewiduje trzykrotny wzrost transportu towarów do 2021 r., przy średnim wzroście 5,7 % rocznie, a Boeing – 6,4 %. Te duże marginesy wzrostu powinny również zapewnić margines wzrostu dla przewoźników i operatorów logistyki.

(41)

Potencjał wzrostu transportu drogowego: Ekspert wskazuje, że dla całej Europy, transport drogowy to przemysł z niskimi barierami wejścia, który wobec tego cierpi na stały strukturalny przerost zdolności produkcyjnych (12), co zostało potwierdzone spadkiem cen w ostatnich pięciu – siedmiu latach. Niemniej, ten przerost zdolności produkcyjnych dotyczy przedsiębiorstw realizujących przedmiotowy transport, a to nie jest przypadek ABX, która „organizuje” transport nie będąc jednakże jego wykonawcą. Według Jacobs, rynek drogowego transportu towarów wykazuje silną tendencję wzrostową. Wynika z tego, że taka ewolucja rynku powinna zapewnić również margines wzrostu przewoźnikom i operatorom logistyki.

(42)

Potencjał wzrostu transportu morskiego: Według Jacobs, wzrost w sektorze morskiej freight forwarding (reekspedycja towarów) w latach 1998 – 2002 wynosił średnio 7 %. Przyszła ewolucja wzrostu transportu towarów drogą morską będzie zależała od ogólnego rozwoju na poziomie światowym.

(43)

Pomimo, że operacje nabycia sieci ABX przez SNCB, które ze swej natury nie mogą przynieść korzyści dla ABX, nie stanowią przedmiotu niniejszej decyzji, Komisja, tytułem ogólnego kontekstu, przypomina poniżej główne etapy, jakie przedstawiły władze belgijskie.

(44)

Władze belgijskie podały, że decyzja o nabyciu poszczególnych spółek grupy ABX LOGISTICS została podjęta przez SNCB w oparciu o ogólny biznesplan wykazujący, w momencie podejmowania inwestycji, perspektywę szybkiego przywrócenia rentowności. Dla Thyssen Haniel Logistik („THL”)/Bahntrans, Dubois i Saima Avandero (które stały się ABX w Niemczech, Francji i Włoszech), warunki zakupu zostały pokrótce przedstawione poniżej.

(45)

Nabycie THL/Bahntrans (która stała się ABX w Niemczech) : Według informacji uzyskanych od władz belgijskich, zwłaszcza z października 2000 r., cena zakupu całej grupy THL wynosiła [...] (13) milionów marek niemieckich (DEM) (grupa Thyssen) + [...] DM (Deutsche Bahn AG). Wartość aktywów tej grupy została wyceniona na [wartość wyższą niż podana powyżej cena zakupu (14)] milionów DEM za Coopers & Lybrand (z czego [...] milionów DEM za działania połączenia w grupę) i na [...] milionów DEM biorąc pod uwagę koszty tego holdingu. W czasie tego zakupu, SNCB przejęła zobowiązania byłych akcjonariuszy dotyczące zwłaszcza wcześniej istniejącego zabezpieczenia na budynku w Monachium. Cena poniżej wartości rynkowej w wysokości [...] milionów EUR ([...] milionów DEM) za nabycie Bahntrans została zapłacona przez byłych akcjonariuszy spółek Bahntrans, Thyssen Handelsunion AG i Deutsche Bahn AG, dnia 1 października 1998 r.

(46)

ABX-D wykazywała straty od początku jej nabycia. Straty te mocno osłabiły strukturę finansową przedsiębiorstwa, którego środki własne stały się ujemne poczynając od roku obrotowego 1999 r. Ta sytuacja, która przedłużała się do 2005 r., doprowadziła SNCB, jako spółkę-matkę, do wystawienia pisma o braku zastrzeżeń związanego z ryzykiem wynikającym z sytuacji ujemnego kapitału własnego.

(47)

Nabycie Dubois (która stała się znaczącą częścią ABX we Francji): władze belgijskie wskazują, że w okresie 1998 – 2002, obliczenia będące w dyspozycji SNCB wykazywały IRR („Internal Rate of Return”, wewnętrzna stopa zwrotu) w wysokości 12,7 % dla WACC („Weighted Average Cost of Capital”, średni ważony koszt kapitału) na poziomie 9,5 % i NPV („Net Present Value”) na poziomie 9,7 milionów EUR, umożliwiającego spodziewanie się umiarkowanego zwrotu z inwestycji.

(48)

Nabycie Grupy Saima Avandero (która stała się ABX we Włoszech): władze belgijskie wskazują, że w okresie 1998 – 2008, obliczenia będące w dyspozycji SNCB wykazywały IRR w wysokości 13,0 % dla WACC na poziomie 9,0 % i NPV na poziomie 51,8 milionów EUR, umożliwiając spodziewanie się umiarkowanego zwrotu z inwestycji.

(49)

Ponadto, Komisja podniosła kwestię ewentualnej pomocy skrośnej wykorzystanej przez SNCB na dofinansowania swoich inwestycji w ABX. Władze belgijskie podają następujące wyjaśnienie:

(50)

Wreszcie władze belgijskie precyzują, że w następstwie tego nabycia, SNCB udzieliła pewnej liczby pism o braku zastrzeżeń wierzycielom licznych filii ABX, a zwłaszcza na rzecz wierzycieli ABX-D i ABX Hiszpania. Władze belgijskie uważają, że te pisma o braku zastrzeżeń w gospodarce prywatnej stanowią część zwyczajowych relacji pomiędzy spółką-matką i jej filiami.

(51)

Podwyższenie kapitału w Niemczech: SNCB pod koniec 2000 i w 2001 roku dokonała podwyższenia kapitału swojej niemieckiej filii (ex-Bahntrans), aportem w gotówce w wysokości 17,5 milionów EUR oraz w formie konwersji na kapitał pożyczki krótkoterminowej SNCB w wysokości 55 milionów EUR. Decyzja ta została podjęta w oparciu o zalecenia i analizy przeprowadzone przez Boston Consulting Group („BCG”).

(52)

Dokumenty BCG przedstawiały następujące argumenty i zalecenia:

(53)

Władze belgijskie podają, że IRR inwestycji ogółem wynoszących 72,5 milionów EUR, która mogłaby być spodziewana w momencie inwestycji, jest na poziomie 8 do 10 % w zależności od wziętych pod uwagę przewidywań wyniku. Taka wewnętrzna stopa zwrotu jest porównywalna z kosztem kapitału SNCB w tym momencie.

Obliczenie wewnętrznej stopy zwrotu (IRR) dla reinwestycji SNCB w ABX Niemcy w 2001 roku w wysokości […] milionów euro

(54)

Podwyższenie kapitału o 12,2 milionów EUR w Holandii: plan strategiczny dotyczący „odcinka holenderskiego” (ex-grupa Kersten Hunik nabyta w lutym 1999 r., łącząc równocześnie udziały w Irlandii) polegał na:

(55)

Władze belgijskie uważają, że wewnętrzna stopa zwrotu inwestycji w oparciu o przewidywania wyników wówczas dostępne kształtuje się na poziomie 11 % dla tej inwestycji w wysokości 12,2 milionów EUR.

Obliczenie wewnętrznej stopy zwrotu (IRR) dla reinwestycji SNCB w ABX Holandia w 2001 r. w wysokości 12,2 milionów EUR (kwoty w milionach EUR)

(56)

Podwyższenie kapitału o 30 milionów EUR we Francji: W grudniu 2001 r., SNCB podwyższyła kapitał zakładowy francuskiej spółki nabytej w latach 1999-2000, aby umożliwić uruchomienie programu sekurytyzacji wierzytelności w celu uzyskania bankowej linii kredytowej w wysokości 70 milionów EUR. To podwyższenie kapitału zostało narzucone przez Société Générale, dystrybutora kredytu ABX LOGISTICS (Francja) SA jako niezbędny warunek wstępny sekurytyzacji portfela wierzytelności handlowych ABX LOGISTICS (Francja) SA.

(57)

Według władz belgijskich, prognozy finansowe ABX LOGISTICS (Francja) SA wówczas dostępne wykazywały perspektywę przywrócenia rentowności w ramach planu uzdrowienia. Ten plan przewidywał poprawę wyników przedsiębiorstwa (EBIT) z -19,6 milionów EUR w 2001 r. do 4,6 milionów EUR w 2003 r., w następstwie szeregu środków poprawy operacyjnej (w zakresie informatyki, przeglądu procesów dystrybucji, zamknięcia i zaprzestania działalności, harmonizacji warunków zatrudnienia, zintegrowania działalności).

Przewidywany rozwój wyników ABX Logistics Francja (we wrześniu 2001 r.)

(58)

SNCB szacowała, że operacja sekurytyzacji pozwoli na zmianę finansowania zewnętrznego przez finansowanie krótkoterminowe realizowane przez SNCB. W krótkim okresie, znaczna część nadwyżek finansów uwolniona przez tę sekurytyzację mogła w rzeczywistości zostać wstrzyknięta w cash pool (wzajemność finansowa) ABX, umożliwiając w ten sposób spółkom będącym jej członkami częściowy zwrot ich własnych zobowiązań kredytowych w stosunku do SNCB.

(59)

Władze belgijskie uważają, że przewidywania wyników dostępne wówczas, wykazywały IRR na poziomie 14 % dla tej inwestycji o wartości 30 milionów EUR.

Obliczenie wewnętrznej stopy zwrotu (IRR) dla reinwestycji SNCB w ABX Francja w 2001 r. w wysokości 30 milionów EUR (kwoty w milionach EUR)

(60)

Władze belgijskie sprecyzowały, że po nabyciu przez SNCB spółek w Irlandii, Portugalii i działalności Air&Sea w Belgii, SNCB przejęła na siebie wszystkie lub część długów tychże spółek, a następnie dokonała ich konwersji na kapitał. Według władz belgijskich, konwersje na kapitał, które zakwalifikowały jako „wkłady równoległe”, miały na celu:

(61)

Według Belgii, odtworzenie środków własnych i szybkie przywrócenie rentowności były zagwarantowane z racji: (1) relacji strat do wielkości obrotów handlowych, (2) wysokości bezwzględnej kwoty konwersji i (3) przewidywań finansowych (budżet na 2003 r.) ustalonych przez dyrekcję pod koniec 2002 r. przewidujących przywrócenie równowagi pod koniec 2003 roku. Filie te nie miały być traktowane jako przedsiębiorstwa „zagrożone”, a więc ich sytuacja nie jest porównywalna do sytuacji trzech jednostek zagrożonych, wskazanych w początkowym planie restrukturyzacji. Według władz belgijskich, miejscowa i jednorazowa interwencja SNCB w przedmiocie tych filii stanowi normalną operację finansowania niektórych filii przez spółkę-matkę w trakcie prowadzenia działalności, a wobec tego jest całkowicie zgodna z zasadami prywatnego inwestora działającego w gospodarce rynkowej.

(62)

Budżet 2003 r., ustalony na koniec 2002 r., dla trzech przedmiotowych spółek, wykazał ponadto perspektywę przywrócenia równowagi lub quasi-równowagi (straty poniżej 1 miliona EUR) w przeciągu 12 miesięcy od wprowadzenia planu.

Dane finansowe kluczowe w 2002 spółek w Irlandii, w Portugalii i Air&Sea Belgique (Mln EUR)

(63)

Władze belgijskie dostarczyły obliczenia wewnętrznej stopy zwrotu (IRR) dla każdej operacji. W obliczeniach tych, które nie zostały tutaj przedstawione in extenso, wykorzystuje się metodę porównywalną do metody obliczeniowej przedstawionej dla reinwestycji z 2001 r. Za każdym razem wykazują IRR mieszczącą się w granicach 9,6 do 12,7 %.

(64)

SNCB dokonała również inwestycji w wysokości 3,8 milionów EUR w ABX Singapur. Według władz belgijskich, interwencje dotyczące ABX Singapur nie podlegają w żaden sposób zakresowi zastosowania art. 87 Traktatu. Na wniosek Komisji władze belgijskie dostarczyły wycenę rentowności wewnętrznej dla tej inwestycji, z której wynika IRR na poziomie 10,9 %.

(65)

SNCB udzieliła również w 2000 r. gwarancji w wysokości 3 milionów EUR na budowę budynku w Singapurze. Władze belgijskie uważają, że ta operacje jest tak samo poza zakresem zastosowania Traktatu. Sprecyzowały one następnie, że wierzytelność gwarantowana w pierwszym rzędzie ma pokrycie w budynku, uważanym za dobrze zlokalizowany na dynamicznym rynku znajdującym się w ciągłym wzroście. Budynek ten został sprzedany w 2005 r.

(66)

Uzupełniając elementy zatwierdzone przy wszczęciu postępowania, Komisja podsumowuje tutaj niektóre aspekty dotyczące SNCB i potencjalnego wpływu państwa na jej decyzje.

(67)

SNCB jest samodzielnym przedsiębiorstwem publicznym. Jako samodzielne przedsiębiorstwo publiczne SNCB nie podlega ustawie o upadłości w myśl ustawy z 21 marca 1991 r. (26) dotyczącej reformy niektórych publicznych przedsiębiorstw gospodarczych. Przedmiotem jej działalności jest transport pasażerów i towarów, jednak może ona również prowadzić wszelką działalność handlową bezpośrednio lub pośrednio związaną z przedmiotem jej działalności. Jej organami są Rada Nadzorcza (CA), Zarząd (CD) i pełnomocny członek Zarządu (AD). Rada Nadzorcza składa się z dziesięciu członków, w tym członek Zarządu. Członkowie Zarządu (27) powoływani są przez Króla i wybierani w zależności od komplementarności ich umiejętności (28).

(68)

Pomimo, że SNCB ma swobodę w prowadzeniu każdej działalności spójnej z jej przedmiotem działalności, prawodawca belgijski wprowadził pewne mechanizmy ograniczające celem weryfikacji, czy samodzielne przedsiębiorstwo publiczne nie łamie prawa, swojego statutu lub umowy dotyczącej zarządzania. Głównym mechanizmem jest obecność w ramach organów zarządzania, zwłaszcza Rady Nadzorczej i Zarządu, komisarza rządu, który czuwa nad przestrzeganiem prawa, statutu SNCB i umowy dotyczącej zarządzania.

(69)

Belgijski Trybunał Obrachunkowy w maju 2001 r. przedstawił raport (29) na temat SNCB, który zawiera kilka wskazówek istotnych dla wyjaśnienia kwestii wpływu państwa na decyzje podejmowane przez SNCB, a dotyczące jej działalności handlowej. Raport ten podaje z jednej strony, że „przedmiot działalności S.N.C.B. został określony następująco: ‘Przedmiotem działalności Spółki jest transport pasażerów i towarów kolejami żelaznymi. Spółka może, samodzielnie lub w drodze udziałów w jednostkach istniejących, lub które zostaną utworzone, belgijskich, zagranicznych lub międzynarodowych, dokonywać wszelkich operacji handlowych, przemysłowych lub finansowych odnoszących się, bezpośrednio lub pośrednio, w całości lub części, do jej przedmiotu działalności lub umożliwiających jego realizację lub sprzyjających jego realizacji lub rozwojowi (…).’

Oryginalny tekst ustawy z dnia 23 lipca 1926 r., w myśl którego utworzono S.N.C.B. nie podawał przedmiotu działalności. Ustawa z dnia 1 sierpnia 1960 r. (zawierająca nowelizację wyżej wspomnianej ustawy) uzupełnia przedmiot działalności spółki w tekście ustawy, w oparciu o następujące uwagi: ‘przedstawiony projekt ustawy precyzuje więc przedmiot działalności S.N.C.B zastrzegając, że spółka może na mocy prawa poświęcać się wszelkiej działalności związanej z eksploatacją sieci, zwłaszcza z użytkowaniem bufetów, barów, itp. ...., konstruowaniem taboru przeznaczonego do jej użytku, organizacją całego transportu drogowego w celu ułatwienia przewozu towarów (…).’

Przedmiot działalności SNCB jest więc celowo bardzo szeroki. Definicja ta nie zawiera ponadto żadnych ograniczeń o charakterze geograficznym (…). Ten przedmiot działalności może więc być interpretowany w sposób, który pozwala uzasadnić każdą działalność handlową, a nawet finansową.”

(70)

Z drugiej strony, odnośnie do wydatków SNCB na rzecz ABX, Trybunał Obrachunkowy wskazuje perspektywę, w jakiej zostały zredagowane niektóre części tego raportu: „Biorąc pod uwagę samodzielność S.N.C.B., poziom ryzyka oraz wyzwania, szczególną uwagę zwrócono na decyzje dotyczące nabywania w ramach rozwoju sieci ABX. Analiza ta ma na celu zasadniczo wyjaśnienie warunków, w jakich zostały podjęte te decyzje oraz ich następstwa, przede wszystkim, aby ukazać trudności związane z wdrażaniem przepisów prawnych umożliwiających państwu zapobieganie sytuacji, w której zostałaby zagrożona zdolność przedsiębiorstwa do wypełniania jego zobowiązań usług użyteczności publicznej”  (30) .

(71)

W tym kontekście Trybunał Obrachunkowy dochodzi do następujących wniosków:

(72)

To właśnie w ten kontekst świadomości ryzyka zagrażającego usługom użyteczności publicznej SNCB i niedostatecznych środków kontroli, którymi dysponuje państwo w celu ograniczenia tego ryzyka, wpisują się działania komisarza rządu i odpowiedniego ministra przedstawione przez Trybunał Obrachunkowy. W ten sposób, interwencja komisarza rządowego z dnia 2 marca 2000 r. (36) miała na celu sprawdzenie, czy inwestycja w ABX, gałąź włoską, „… nie narusza realizacji usług użyteczności publicznej [SNCB] …”. Dnia 28 kwietnia 2000 r. (37), Minister Komunikacji i Transportu interweniuje, aby wyrazić życzenie, by „strategiczne operacje przedsiębiorstwa wpisywały się w okres długoterminowy i mogły zapewnić jego ciągłość i rentowność”. Dnia 31 maja 2000 r. (38), Minister Komunikacji i Transportu sprecyzował „… warunki sprawowania nadzoru państwa w przypadku nabycia lub objęcia udziałów …” interwencja, która była następstwem interwencji komisarza rządu z dnia 26 maja 2000 r. (39), w której przypomina on „… wymogi zgodności działań handlowych z przedmiotem działalności spółki S.N.C.B., jak również misję, która została jej przypisana na mocy prawa …”.

(73)

Ponadto, wszczynając postępowanie wyjaśniające, Komisja przywołała sprawozdanie z posiedzenia Rady Ministrów [rządu belgijskiego] z dnia 22 lutego 2002 r. i komunikat prasowy dotyczący posiedzenia (40), które wyraźnie ukazują zaangażowanie rządu, w tym okresie, w podjęcie decyzji dotyczącej restrukturyzacji ABX : „Na wniosek Premiera, Rada Ministrów zatwierdziła szereg środków dotyczących działalności ABX. Następujące decyzje zostały podjęte w oparciu o informacje i uwagi strategiczne przekazane przez SNCB: utworzenie przez SNCB holdingu obejmującego całą działalność ABX, (…).”

(74)

Komisja stwierdziła, że w latach 1998-2001 SNCB sama była w dostatecznie dobrej sytuacji finansowej, pozwalającej jej na uzyskanie pożyczek na rynku. Wynika to w szczególności:

(75)

Niemniej, począwszy od 2002 roku, sytuacja finansowa SNCB pogorszyła się. W istocie jej zadłużenie finansowe wykazywane w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych przekroczyło 3,9 miliardów EUR w 2001 r., w 2000 r. urosło do 5 miliardów EUR, a w 2003 r. jej zadłużenie wynosiło 6,2 miliardów EUR, przy całkowitym zadłużeniu skonsolidowanym wynoszącym 8,6 miliardów EUR w 2001 r., 9,6 miliardów EUR w 2002 r. i 10,7 miliardów EUR w 2003 r., podczas gdy kapitał własny SNCB zmniejszył się z 4,9 miliardów EUR w 2001 r. do 4,4 miliardów EUR w 2002 r. i 4,2 miliardów EUR w 2003 r. Biorąc pod uwagę wyłącznie zadłużenie finansowe na okres krótszy i dłuższy niż jeden rok (44), ten stosunek wzrasta od poziomu 80 % w 2001 r., dochodząc do 114 % w 2002 r. i 150 % w 2003 r., kiedy to SNCB ogłosiła skonsolidowaną stratę w stosunku do tych lat.

(76)

Działalności grupy ABX zostały połączone w ramach holdingu o nazwie ABX LOGISTICS Worldwide NV/SA (w dalszej części zwanego „ABX-WW”) (45). Ponadto, działalność Air&Sea do tej pory połączona w różnych jednostkach krajowych ABX jest już w większości połączona w ramach ABX LOGISTICS Air&Sea Worldwide SA/NV, nowoutworzonej podgrupy ABX-WW, w dalszej części zwanej „ABX-Air&Sea” (46).

To połączenie wpisuje się w ramy głębokiej restrukturyzacji całej działalności grupy, rozpoczętej w 2002 r. Restrukturyzacja ta obejmuje zarówno środki operacyjne (połączenie różnych jednostek, utworzenie służby centralnej, organizacja w centrach zysku, zmniejszenie zdolności i wysiłków produkcyjnych, ...), jak również środki finansowe mające na celu odbudowę struktury finansowej i rentowność grupy. Biorąc pod uwagę te środki restrukturyzacji, SNCB zawarła z inwestorem umowę przedwstępną dotyczącą sprzedaży grupy ABX-Worldwide, pod warunkiem zatwierdzenia restrukturyzacji przez Komisję.

Główne elementy składowe tej restrukturyzacji zostały opisane poniżej.

(77)

Władze belgijskie podają, że dzięki tej restrukturyzacji, ABX-WW odzyska swoją rentowność operacyjną począwszy od 2004 r. (EBIT na poziomie 11,6 milionów EUR) i powinna odzyskać swoją rentowność netto od 2006 r. (Wynik netto 10,7 milionów EUR) (47).

(78)

Zostały wprowadzone różne działania mające na celu integrację spółek grupy ABX: integracja struktury zarządzania grupą (program Phoenix), systemów informatycznych, zarządzania finansowego i zarządzania zasobami ludzkimi.

(79)

Phoenix: władze belgijskie wskazują, że program ten dąży do zintegrowania międzynarodowego zarządzania różnych form działalności grupy, uzyskania synergii operacyjnej, skoncentrowania wielkości zakupów u mniejszej liczby dostawców, wzmocnienia „Corporate Centra” wyposażając je w procesy, kompetencje i narzędzia informatyczne niezbędne do wykorzystania ich umiejętności, koordynowania, poprzez komórki „Produkt”, działań handlowych i operacyjnych pomiędzy krajami i jakości obsługi klienta oraz do wzmocnienia odpowiedzialności i motywacji lokalnego managementu do pracy przy współdziałaniu z innymi jednostkami grupy.

(80)

Informatyka: władze belgijskie wskazują, że integracja systemów informatycznych ma na celu zintegrowanie istniejących systemów, zracjonalizowanie aplikacji i wprowadzenie globalnych rozwiązań dla grupy.

(81)

Centralizacja finansów: zespół zarządzania finansowego w siedzibie grupy został wzmocniony w celu scentralizowania tej służby w ramach grupy. I tak, wzmocnione zostały zespoły kontrolowania finansowego i finansów oraz zorganizowane zostały nowe zespoły w celu skonsolidowania wyników i obsługi wierzytelności klientów. Jakość informacji finansowej została poprawiona dzięki wyżej wspomnianym projektom integracji informatycznej i zastosowaniu standardyzacji informacji finansowych przekazywanych przez poszczególne kraje do siedziby grupy.

(82)

W ramach tej centralizacji finansowej, ABX wprowadziło mechanizm wspólnego zarządzania finansami wszystkich spółek należących do grupy. Ten „cash pooling” doprowadził grupę ABX do otwarcia w instytucji finansowej, w styczniu 2001 r., z gwarancją SNCB, jednej linii kredytowej środków pieniężnych w maksymalnej wysokości [...] milionów EUR.

Władze belgijskie podały Komisji, że bank, który udzielił tej linii w wysokości [...] milionów EUR otrzymuje wynagrodzenie handlowe i że gwarancja udzielona w styczniu 2001 r. przez SNCB na tę linię kredytową stanowi przedmiot wynagrodzenia w wysokości [...] punktów bazowych.

(83)

Zasoby ludzkie: Dyrektor Zasobów Ludzkich grupy został zatrudniony w listopadzie 2003 r., z zadaniem utworzenia struktur i procesów koordynacji zarządzania zasobami ludzkimi w filiach oraz wspólnych procedur rekrutacji, oceny i wynagradzania kadry kierowniczej i „high potentials” grupy. W 2005 r. została powołana Europejska Rada Przedsiębiorstwa.

(84)

Władze belgijskie podają, że centralizacja działań koordynacji doprowadziła do lepszej efektywności służb centralnych. Koszt obsługi centralnej, składający się z kosztu „Global Accounts” (rozliczenia globalne) klientów międzynarodowych i/lub wielo-produktów, koszty informatyki centralnej, i koszty struktury (finansowej, prawnej, zasobów ludzkich, komunikacyjnej) jest refakturowany na filie ABX-WW za „license i service fees” (opłaty licencyjne i opłaty za dostęp do sieci). To refakturowanie wynosi około [...] % obrotu handlowego filii ABX-WW i pokrywa koszty związane z ochroną i wykorzystaniem znaku towarowego, jak również ze wszystkimi usługami, które siedziba świadczy na rzecz filii.

(85)

Ponadto, cytując zwłaszcza niedawne badania (48), władze belgijskie sygnalizują, że koszty struktury ABX-WW są mniejsze niż przeciętne koszty grupy o podobnej wielkości, bez względu na sektor. Rzeczywiście, jeżeli chodzi o względną wielkość „Headquarters” (siedziba) w stosunku do wielkości grupy, z tych wskazówek wynika, że średnia geometryczna wszystkich zbadanych grup mieści się na poziomie 186 zatrudnionych w Headquarters na 10 000 zatrudnionych ogółem. Ta średnia jest wyższa niż w ABX, która liczy 60 zatrudnionych w jednostce centralnej na 10 000 zatrudnionych ogółem.

(86)

Operacje ABX podzielone są na pewną ilość „centrów zysku” odpowiadających ilości typów działalności, które indywidualnie mogą być rentowne (w tym działalność Road Domestic w Niemczech, której sytuacja była najtrudniejsza) do 2006 r.

(87)

Środki operacyjne: oprócz środków restrukturyzacji operacyjnej opisanych we wszczęciu postępowania, środki dodatkowe w formie zbycia filii i działalności, zamknięcia przedstawicielstw i działalności, jak również zyski produkcyjne, przyniosą w rezultacie ogólne zmniejszenie liczby zakładów o 64 (69 %), obrotu handlowego o 184 milionów EUR (-30 %), personelu o 1 589 osób zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin (-43 %) i powierzchni operacyjnej o 405 062 m2 (-56 %) (49), od zakończenia planu restrukturyzacji, przypadającego zasadniczo na koniec 2005 r. przy przywróceniu rentowności grupy w latach 2006-2007.

(88)

W piśmie z dnia 1 grudnia 2005 r., władze belgijskie wskazały ponadto, że „z powodu niekorzystnego rozwoju rynku w Niemczech, a także biorąc pod uwagę wymogi określone w Wytycznych Komisji Europejskiej, ABX pracuje nad planem, który umożliwiłby jej zmniejszenie [...] zakresu jej działalności krajowego transportu drogowego w Niemczech. (…)

Ten plan nie został jeszcze sfinalizowany. ABX LOGISTICS może tymczasem przyjąć wobec Komisji Europejskiej zobowiązanie zredukowania, przed [...], swojej sieci krajowych przedsiębiorstw spedycji drogowej w Niemczech, w drodze zamknięcia, zbycia lub umów partnerskich, stawiając sobie za cel zmniejszenie liczby agencji kontrolowanych przez ABX, aktualnie wynoszącej 30 o [...] agencji. ABX mogłaby ponadto pozostać akcjonariuszem [...] około [...] zakładów [...].”

(89)

Zyski produkcyjne: Według informacji przekazanych przez władze belgijskie, środki restrukturyzacji operacyjnej w Niemczech wygenerują poprawę (teoretycznie w formie stałych obrotów handlowych) marży operacyjnej rzędu 14,6 milionów EUR dla ABX Niemcy.

(90)

Restrukturyzacja finansowa: SNCB zamierza przystąpić do konwersji na kapitał wierzytelności w wysokości 50 milionów EUR, oddania do dyspozycji dodatkowych środków własnych w wysokości 100 milionów EUR i do konwersji na kapitał odsetek w wysokości 7,4 milionów EUR. Środki zostaną podjęte po uprzednim ich zatwierdzeniu przez Komisję. Ten aport do kapitału powinien umożliwić ABX-D przywrócenie poziomu środków własnych na dzień 31 grudnia 2004 r., z - 143 milionów EUR (w międzyczasie kwota został aktualizowana na - 141,2 milionów EUR) do 14,4 milionów EUR. Według władz belgijskich, taka kwota jest wymagana dla ABX-D, aby przeprowadzić przewidzianą prywatyzację ABX-WW (50).

(91)

Spodziewane wyniki: Zastosowanie wszystkich tych środków powinno, według business planu (planu przedsiębiorstwa), doprowadzić do przywrócenia rentowności operacyjnej ABX-D od 2006 r. (EBIT na poziomie [...] milionów EUR) i przywrócenia rentowności netto od 2007 r. (wynik netto na poziomie [...] milionów EUR).

(92)

Środki operacyjne: oprócz środków restrukturyzacji operacyjnej opisanych we wszczęciu procedury, zbycia filii i działalności, zamknięcie przedstawicielstw i filii, jak również zysk produkcyjny przyniosą w rezultacie ogólne zmniejszenie liczby zakładów o 4 (-44 %), obrotu handlowego o 14 milionów EUR (-21 %), personelu o 93 osoby zatrudnione w pełnym wymiarze godzin (-22 %) i powierzchni operacyjnej o 18 4000 m2 (-28 %).

(93)

Zysk produkcyjny: Według informacji przekazanych przez władze belgijskie, środki restrukturyzacji operacyjnej w Holandii wygenerują poprawę (teoretycznie w formie stałych obrotów handlowych) marży operacyjnej rzędu 5,7 milionów EUR dla ABX Holandia najpóźniej do momentu przywrócenia rentowności grupy spodziewanej w latach 2006-2007.

(94)

Restrukturyzacja finansowa: SNCB zamierza przystąpić do konwersji na kapitał wierzytelności w wysokości 10 milionów EUR, odsetek w wysokości 0,6 milionów EUR, po uprzednim zatwierdzeniu przez Komisję. Ten aport do kapitału powinien umożliwić ABX-NL przywrócenie poziomu środków własnych na dzień 31 grudnia 2004 r., z -1,3 milionów EUR (w międzyczasie kwota został aktualizowana na -1,5 milionów EUR) do 9,3 milionów EUR. Według władz belgijskich, taka kwota jest wymagana dla ABX-NL, aby przeprowadzić przewidzianą prywatyzację ABX-WW (51).

(95)

Spodziewane wyniki : Zastosowanie wszystkich tych środków powinno, według business planu (planu przedsiębiorstwa), doprowadzić do przywrócenia rentowności operacyjnej ABX-NL od 2005 r. (EBIT na poziomie [...] milionów EUR) i do przywrócenia rentowności netto od 2006 r. (wynik netto na poziomie [...] milionów EUR).

(96)

W obliczu trudności jakie napotkała ABX-F, uznanych za krytyczne dla rentowności całej grupy ABX, władze belgijskie podały, że SNCB wycofała się z krajowej działalności drogowej ABX-Francja za pośrednictwem „RES”. Ponieważ RES jest szczegółowo opisane w rozszerzeniu procedury, przypomina się pokrótce, że działalność krajowa ABX-F została sprzedana w drodze RES, po cenie poniżej wartości rynkowej wynoszącej [...] milionów EUR. Rzeczywista sprzedaż miała miejsce w dniu 13 marca 2005 r. o północy. Pozostałe zakresy działalności ABX-F zostały przekazane do ABX-WW.

(97)

Dwóch ekspertów, Deloitte i Ernst & Young Transaction Advisory Services doszło do wniosku, że cena sprzedaży w wysokości [...] milionów euro z podziału krajowego ABX-F jest właściwa i odpowiada wartości rynkowej.

(98)

Według władz belgijskich, „SNCB zrezygnowała z kontynuowania swojej inwestycji w ABX Francja: środki dotyczące rekapitalizacji, takie jak podano w zawiadomieniu z lutego 2003 r., nie zostały podjęte. Środki dotyczące Francji – w tym RES – wpisały się w logikę zaprzestania działalności, ale kontrolowanego i odpowiedzialnego na płaszczyźnie społecznej, pozwalającego uratować ponad 2300 miejsc pracy. SNCB wycofuje się z Francji: po wdrożeniu ‘RES’, jedyną działalnością ABX Francja jest realizacja trzech rentownych umów logistycznych, która będzie kontynuowana aż do końca [...], a które zamykają się wielkością obrotów jedynie na poziomie 29 mln EUR. W tym momencie, ABX Francja nie będzie miała już żadnej działalności operacyjnej i zostanie bez wątpienia postawiona w stan likwidacji” (52). „Od tego momentu, jeżeli można uznać, że wycofanie się z działalności we Francji stanowi część, w szerokim rozumieniu, restrukturyzacji grupy ABX Logistics, nie chodzi o restrukturyzację działalności ABX LOGISTICS we Francji w znaczeniu środków podjętych w Niemczech i Holandii, będących przedmiotem zawiadomienia” (53) .

(99)

Dla przypomnienia, władze belgijskie porównały scenariusz „RES” (wykupienie przedsiębiorstwa przez pracowników) w odniesieniu do części krajowej działalności ABX ze scenariuszem likwidacji dobrowolnej i doszły do wniosku, że „RES” stanowiło rozwiązanie mniej kosztowne. W rozszerzeniu procedury, Komisja zakwestionowała to rozumowanie wskazując, że powinno zostać również przeprowadzone właściwe porównanie „RES” ze scenariuszem likwidacji przymusowej, uzasadniając, że inwestor prywatny znajdujący się w porównywalnej sytuacji szukałby rozwiązania najmniej kosztownego dla siebie, nie wykluczając hipotezy likwidacji sądowej, jeżeli byłaby ona bardziej interesująca z punktu widzenia ekonomicznego.

(100)

Władze belgijskie nadal utrzymują, że likwidacja sądowa byłaby w każdym razie kosztowniejsza niż „RES” i utrzymują również, że pomimo wątpliwości Komisji porównanie z likwidacją dobrowolną jest nie tylko społecznie bardziej odpowiedzialne, ale pozostaje przede wszystkim porównaniem właściwym, z niżej podanych przyczyn.

(101)

Władze belgijskie porównały koszty trzech opcji: „RES”, likwidacji dobrowolnej i likwidacji sądowej. Szczegóły tego porównania przedstawia poniższa tabela (54):

(102)

Jeżeli chodzi o różnicę kosztów „RES” i likwidacji dobrowolnej (głównie koszt planu socjalnego dla personelu pozostającego i pokrycie strat podczas okresu negocjacji tego planu), to władze belgijskie podają, że zostało to sprawdzone i potwierdzone przez Spółkę Ernst & Young. Eksperci ci stwierdzili co następuje: „… we conclude that on an overall level the price differential between the scenario of the Management Buy-Out and the scenario of the Liquidation of Domestic Road Transport Activities amounting to € 45,5 million to be fair and reasonable” („Z tego wnioskujemy, że ogólnie, różnica ceny pomiędzy scenariuszem wykupu przedsiębiorstwa przez jego kierownictwo a likwidacją wewnętrznej działalności transportu drogowego wynosząca 45,5 milionów EUR jest rzetelna i rozsądna”).

(103)

Według władz belgijskich, koszt likwidacji sądowej byłby o wiele wyższy niż aktywa netto ABX Francja w momencie realizacji operacji (to znaczy –[...] milionów EUR) z powodu:

(104)

Ryzyko wysokości [...] ([...] milionów EUR): Według władz belgijskich (55)„scenariusz likwidacji sądowej naraziłby SNCB na ryzyko [...] podważając jej odpowiedzialność. [...] (56), [...] (57), [...] (58)” (59).

(105)

Władze belgijskie cytują również jako przykład niedawną decyzję [...] (60).

(106)

Władze belgijskie uważają, że „Komisja powinna ograniczyć się do stwierdzenia istnienia ryzyka i jego prawdopodobnego charakteru oraz do określenia, czy wobec takiego ryzyka, prywatny operator, w tej samej sytuacji, starałby się prawdopodobnie uniknąć likwidacji sądowej i wybrać likwidację dobrowolną [...]” (61).

(107)

Francuska kancelaria adwokacka Grand, Auzas et Associés zwróciła uwagę SNCB na to ryzyko pod koniec roku 2004 r. i potwierdziła pisemnie swoją analizę tego ryzyka.

(108)

Podobnie kancelaria Linklaters wskazała władzom belgijskim, że jeżeli „[...] (62) [...]” (63).

(109)

Jeżeli chodzi o SNCB [...], władze belgijskie uważają, że powinna co najmniej sfinansować plan socjalny dla 1300 pozostających pracowników, to znaczy koszt w wysokości [...] milionów EUR, i wypłacić odszkodowanie wierzycielom ABX Francja (8 milionów EUR dla wierzycieli nieruchomości i 6 milionów EUR dla innych wierzycieli).

(110)

Spadek wartości grupy ABX na skutek utraty klientów (112 milionów EUR): Władze belgijskie szacują, ze likwidacja sądowa działalności road domestic we Francji poważnie i trwale pogorszyłaby wizerunek i reputację grupy i pociągnęłaby za sobą utratę klienteli niekorzystną dla całej grupy. Ich szacunkowe obliczenie spadku wartości grupy ABX zostało przedstawione w poniższej tabeli.

Władze belgijskie szacują, że utrata obrotów handlowych zostałaby częściowo zrekompensowana przez natychmiastowe zniknięcie bezpośrednich kosztów transportu. Ale koszty pośrednie (koszty struktury) mogłyby być zmniejszane jedynie stopniowo (poprzez zwolnienia personelu proporcjonalnie do rozmiarów utraconej działalności) w ciągu 3 lat, tak aby wrócić do sytuacji sprzed likwidacji sądowej. Wpływ utraty klienteli na wynik operacyjny (EBIT) byłby więc maksymalny w pierwszym roku i zmniejszał się w 2 kolejnych latach, aż do przywrócenia sytuacji sprzed likwidacji sądowej.

Zmniejszenie wartości grupy spowodowane zmniejszeniem wolumenu na skutek likwidacji sądowej ABX LOGISTICS Francja S.A.

(111)

W tym względzie, władze belgijskie podały również, że według Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, „należy (…) przyjąć, że spółka-matka może również, w ograniczonym okresie, ponosić straty jednej ze swoich filii w celu umożliwienia zaprzestania działalności filii przy jak najkorzystniejszych warunkach. Takie decyzje mogą być uzasadniane nie tylko prawdopodobieństwem osiągnięcia w tej sytuacji pośrednich korzyści materialnych, ale również innymi powodami, takimi jak staranie o utrzymanie wizerunku marki grupy lub zmiana kierunku działalności” (64).

(112)

Koszty zwolnienia personelu, którego liczebność jest nadmierna na skutek zmniejszenia wielkości obrotów ([...] milionów EUR): Jak podano poniżej, władze belgijskie przyjęły hipotezę, że w celu przywrócenia równowagi, koszty pośrednie mogłyby być stopniowo zmniejszane, poprzez zwolnienia w okresie 3 lat. Szacunki wzięte pod uwagę przez władze belgijskie podają około 1 000 zwolnień (to znaczy około 550 osób w Niemczech, 200 we Francji, 100 w Belgii i 200 w pozostałych miejscach na świecie).

(113)

Wpływ na zapotrzebowanie grupy ABX na kapitał obrotowy (45 milionów EUR) : władze belgijskie szacują, że scenariusz likwidacji sądowej grupy spowodowałby istotną presję ze strony dostawców reszty grupy na renegocjacje terminów płatności ich faktur (na przykład, wymagana płatność natychmiastowa zamiast płatności na koniec miesiąca po 30 dniach). Obliczają, że skrócenie o 7 dni średniego terminu płatności wobec dostawców spowodowałoby natychmiastowe zapotrzebowanie na gotówkę rzędu 45 milionów EUR.

(114)

Wpływ na średni koszt finansowania SNCB i ABX LOGISTICS Worldwide (14 + 7 milionów EUR): Według władz belgijskich, średni koszt finansowania SNCB i ABX LOGISTICS w odpowiednich bankach mógłby wzrosnąć z powodu wstrzymania płatności jednej z ich filii. Potencjalny wzrost kosztu finansowania został oszacowany na 100 punktów bazowych (1 %) z tytułu zadłużenia bankowego ABX LOGISTICS (około 240 milionów EUR) i na 50 punktów bazowych z tytułu zadłużenia bankowego SNCB (około 900 milionów EUR), które nie stanowiło przedmiotu przejęcia przez państwo belgijskie. Zakładając, że wzrost kosztu zostałby zneutralizowany w przeciągu trzech lat, władze belgijskie szacują, że wzrost kosztów związany z finansowaniem zadłużenia SNCB sięgałby rzędu 14 milionów EUR, a wzrost kosztów związany z finansowaniem zadłużenia związanego z ABX LOGISTICS sięgałby rzędu 7 milionów EUR.

(115)

W uzupełnieniu porównań szacowanego kosztu różnych scenariuszy, władze belgijskie uważają, że również inne czynniki brane są pod uwagę przez inwestorów w przypadku zaprzestania lub zamknięcia działalności.

(116)

Uważają one, że ogłoszenie upadłości mogłoby spowodować zakłócenia społeczne prowadzące do zablokowania działalności ABX LOGISTICS w zakładach nieobjętych likwidacją (działalność międzynarodowa), co miałoby wpływ na obroty z innymi krajami, na przykład obroty SNCB. Według władz belgijskich spółka prywatna, która znalazłaby się w takiej samej sytuacji, również brałaby pod uwagę analogiczne, bardzo ważne ryzyko i wybrałaby scenariusz likwidacji dobrowolnej.

(117)

Ogólnie, według władz belgijskich, „nie jest prawdą, że inwestor prywatny, a tym bardziej europejski o podobnej wielkości jak SNCB, z pewnością wybrałby scenariusz przymusowej likwidacji, jeżeli byłaby ona mniej kosztowna niż likwidacja dobrowolna. Zresztą, inne spółki prywatne, w tych samych okolicznościach, wybrały scenariusz likwidacji dobrowolnej z dofinansowaniem planu socjalnego dla pracowników, których dotyczyło zamknięcie działalności” (65). Według ekspertyzy, o którą zabiegały władze belgijskie w kancelarii adwokackiej specjalizującej się w prawie socjalnym (Claeys & Engels), istnieje wiele niedawnych przykładów spółek, które przyjęły taki sposób postępowania.

(118)

Ponadto, władze belgijskie podają, że prywatna spółka TNT podjęła takie same działania jak SNCB, decydując się raczej zamknąć swoją deficytową działalność w zakresie transportu krajowego i część działalności „umów logistycznych” we Francji niż ogłosić ich likwidację dobrowolną lub sądową (66).

(119)

Wreszcie, władze belgijskie cytują komunikat Komisji z marca 2005 r. dotyczący restrukturyzacji przedsiębiorstw, wskazujący w szczególności, że „zachowywanie spójności społecznej, będącej charakterystyczną cechą europejskiego modelu socjalnego, wymaga wdrożenia polityki wspierającej mającej na celu minimalizowanie kosztów społecznych, jak również wspieranie poszukiwania alternatywnych źródeł zatrudnienia i przychodów. (…) Restrukturyzacje przedsiębiorstw często postrzegane są jako zjawisko wyłącznie negatywne, przy czym podkreślany jest przede wszystkim bezpośredni wpływ na zatrudnienie oraz na warunki pracy. (…) Konieczne jest zatem wspieranie tych przemian w taki sposób, aby ich wpływ na zatrudnienie i warunki pracy był tak przejściowy i ograniczony, jak to możliwe” (67).

(120)

Podsumowując, władze belgijskie wskazały, że SNCB wybrała scenariusz „RES” z następujących powodów:

(121)

Restrukturyzacja grupy ABX pociągnęła za sobą istotne redukcje zdolności jej działalności „freight forwarding” (reekspedycja ładunku). W tej działalności, zdolność jest stale mierzona takimi wskaźnikami, jak zafakturowane obroty handlowe, liczba zakładów, powierzchnia składowania lub liczba pracowników.

(122)

Według władz belgijskich, ogół środków restrukturyzacji operacyjnej zastosowanych do całej grupy ABX-WW wykracza znacząco poza pierwotnie przewidziane środki.

Początkowy plan przewidywał sprzedaż 3 filii przedstawiających 98,5 milionów EUR obrotów, zamknięcie 7 oddziałów i 3 magazynów w Niemczech, 4 oddziałów we Francji, 2 oddziałów w Holandii, redukcję o 690 ilości pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin, w tym wpływ zamknięcia oddziałów.

Środki w zakresie redukcji zdolności, o których powiadomiono w 2005 r. roku przyniosły od tego momentu do końca restrukturyzacji, redukcję liczby zakładów o 176 (-31 %), obrotów o 624 milionów EUR (-21 %), personelu o 5827 pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin (-40 %) i powierzchni operacyjnej (68) o 917 377 m2 (-54 %).

Dodatkowe zobowiązania wobec Niemiec, jakie podjęła Belgia w listopadzie 2005 r., pogłębiły te redukcje.

(123)

Władze belgijskie podają, że redukcje strefy i zbycia przeprowadzone od 2002 r., również te ostatnio jeszcze przewidziane, są maksymalne i że dodatkowe redukcje doprowadziłyby do zniszczenia sieci ABX LOGISTICS. Według władz belgijskich, istnienie sieci międzynarodowej stanowi w rzeczywistości podstawę strategicznej i handlowej pozycji ABX i jej konkurentów; zniszczenie sieci miałoby poważny, negatywny wpływ, który zagrażałby strukturalnej konkurencyjnej pozycji grupy na rynku, możliwości zrealizowania planu restrukturyzacji oraz atrakcyjności grupy dla potencjalnych partnerów w ramach prywatyzacji.

Uważają one w tym względzie, że operacji zaprzestania działalności transportu krajowego we Francji nie można powielić w Niemczech; integracja działalności krajowego i międzynarodowego transportu drogowego towarów realizowanego przez spółki grupy w Niemczech i w Holandii jest w rzeczywistości bardziej zaawansowana niż w przypadku działalności transportu drogowego we Francji, z powodu integracji operacji i systemów informatycznych oraz znaczącej proporcji klientów wspólnych; ta większa integracja wynika nie tylko ze struktury rynku niemieckiego, ale również z danych historycznych ABX LOGISTICS – ponieważ oddziały „międzynarodowy” i „krajowy” we Francji zostały połączone dopiero w 2003 r. i tylko częściowo, podczas, gdy w Niemczech, działalność transportu krajowego i międzynarodowa działalność freight forwarding transportu drogowego współistniały w ramach tej samej jednostki od momentu fuzji w 1996 r. spółek THL i Bahntrans (które stały się ABX w Niemczech).

Dodają one, że, zarówno w Niemczech, jak i w Holandii, dodatkowe zmniejszenie gęstości sieci Road doprowadziłoby do wyjścia z rynku niemieckiego, wziąwszy pod uwagę liczbę zakładów ABX LOGISTICS oraz jej konkurentów w każdym z tych krajów.

Porównanie liczby zakładów „Road” ABX LOGISTICS i jej głównych konkurentów na rynkach niemieckich i holenderskich (przed uwzględnieniem zobowiązań dotyczących dodatkowej redukcji w Niemczech) (69)

Podkreślają one wreszcie, że wycofania się z działalności mają miejsce w chwili, gdy główni konkurencji ABX przystępują do zakupu spółek transportowych lub łączą się w grupy, zwłaszcza w Niemczech, w celu rozwijania swojej własnej sieci transportu krajowego w danym kraju.

(124)

SNCB przyznała pożyczki różnym filiom ABX.

Odpowiednio w kwietniu i maju 2002 roku SNCB przyznała swojej belgijskiej filii ABX LOGISTICS group NV trzy pożyczki w wysokości odpowiednio 50 milionów EUR, 10 milionów EUR i 29 milionów EUR, oprocentowanych według stopy zmiennej. Według władz belgijskich, średnia stopa oprocentowania tych pożyczek wynosi odpowiednio [...] %, [...] % i [...] %.

W dniu 30 czerwca 2004 r., pożyczki te zostały przejęte przez SNCB i udzielone bezpośrednio ABX Niemcy, ABX Holandia i ABX Francja, ze stopami oprocentowania odpowiednio [...] %, [...] % i [...] %.

(125)

Według władz belgijskich „SNCB potwierdziła swoją chęć sprywatyzowania ABX LOGISTICS Worldwide w przeciągu sześciu miesięcy od decyzji Komisji zatwierdzającej plan restrukturyzacji. (…) Umowa zasadnicza zobowiązująca (‘Term sheet’) została zawarta przez SNCB Holding z potencjalnym nabywcą i podpisana dnia 22 marca 2005 r. Ta umowa jest jednakże określona warunkiem zawieszającym, że Komisja podejmie pozytywną decyzję zatwierdzającą plan restrukturyzacji.” (70)

(126)

Władze belgijskie podały, że w następstwie decyzji o restrukturyzacji i sprzedaży ABX przez SNCB, przedsiębiorstwo rozpoczęło negocjacje z różnymi potencjalnymi nabywcami. W tej perspektywie, SNCB upoważniła ABX-WW, jak również spółkę „Petercam”, do jej reprezentowania w ramach tej sprzedaży.

(127)

Od czerwca 2003 r., ABX-WW rozpoczęła wstępne rozmowy z pierwszym partnerem, grupą przemysłową. W marcu i czerwcu 2004 r., został sporządzony projekt „memorandum of understanding” (protokołu porozumienia). W okresie od czerwca do sierpnia 2004 r. negocjacje zostały zawieszone z przyczyn zależnych od pierwszego potencjalnego partnera.

(128)

W czerwcu 2004 r., ABX-WW skontaktowała się z drugim partnerem przemysłowym. Jednakże, we wrześniu 2004 r., ten drugi potencjalny partner położył ostateczny kres negocjacjom z ABX-WW.

(129)

Pod koniec sierpnia 2004 r. zostały nawiązane kontakty z trzecim potencjalnym partnerem, inną grupą przemysłową. Jednakże, negocjacje zostały przerwane na rzecz owocnych kontaktów z czwartym partnerem, który w listopadzie 2004 r. przedstawił SNCB wiążącą ofertę przejęcia ABX-WW, taką jaką opisano powyżej. To z tym kandydatem, w dalszej części zwanym „Yvan”, SNCB zawarła, w marcu 2005 r., przedwstępną umowę sprzedaży i wyżej wspomniany „Term Sheet” (istotne warunki).

(130)

Według wyżej wspomnianego „Term sheet” (istotne warunki), Yvan zobowiązał się, pod warunkiem pozytywnej decyzji Komisji, zainwestować kwotę [pomiędzy 60 a 150(**)] milionów EUR, z czego [...] milionów EUR jako płatność za akcje ABX LOGISTICS Worldwide dla SNCB Holding. Co do reszty, inwestycja ta realizowana przez Yvan byłaby wykorzystana w następujący sposób:

(131)

„Term Sheet” (istotne warunki) przewiduje, że, z zastrzeżeniem warunków i analiz due diligence stosowanych w przypadku sprzedaży, Yvan i SNCB będą zobowiązane przystąpić do sprzedaży grupy ABX, kiedy tylko warunek zawieszający odnoszący się do decyzji Komisji zostanie zniesiony.

W razie, gdyby warunek nie został zniesiony, Yvan i SNCB mogłyby, w niektórych okolicznościach, nie być już związane przedwstępną umową sprzedaży.

(132)

Wreszcie, władze belgijskie sprecyzowały, że „po prywatyzacji ABX-WW, SNCB zostanie uwolniona od wszelkich zobowiązań pozabilansowych, gwarancji i pism o braku zastrzeżeń . [...] Pisma o braku zastrzeżeń nie będą już miały racji bytu i stracą ważność, kiedy tylko środki finansowe rekapitalizacji filii niemieckiej zostaną zatwierdzone przez Komisję i uruchomione” (71).

(133)

Mając na uwadze okoliczności sprawy, w szczególności wnioski przedstawione przez Komisję przy wszczęciu postępowania, następujące zainteresowane strony przedstawiły, oddzielnie i niezależnie od siebie, następujące uwagi.

(134)

Najpierw przedstawiono argumenty pierwszej grupy zainteresowanych stron, to znaczy: 1. Verein zur Förderung des Wettbewerbs und lauteren Verhaltens im Speditions- Logistik- und Transportgewerbe E.V. Köln, 2. H.A.L.T.E., 3. Ziegler, 4. Freshfields, Bruckhaus, Deringer (w charakterze pełnomocnika Deutschen Post AG) 5. De Beroepsorganisatie van de Vlaamse Goederentransport Ondernemers w Logistieke Dienstverleners (SAV), których argumenty łączą się i zostały przedstawione poniżej (72).

(135)

W odniesieniu do planu restrukturyzacji: Zainteresowane strony podkreślają istotne słabości planu restrukturyzacji przedstawionego pierwotnie przez ABX. Kwestionuje się fakt, że przedmiotowe jednostki kwalifikują się do pomocy na restrukturyzację, od momentu ich integracji, przynajmniej gospodarczej, z grupą przedsiębiorstw, która powinna móc współfinansować planowane środki. Podkreśla się, że pomoc na restrukturyzację może zostać przyznana tylko w przypadku, gdy łączy się ona ze skutecznym planem restrukturyzacji, który zapewnia przywrócenie rentowności w dłuższej perspektywie czasowej. Tak więc, zainteresowane strony są zgodne co wszczęcia postępowania biorąc pod uwagę, że plan ten nie prowadzi do długotrwałego przywrócenia rentowności, wobec niedostatecznego finansowania oraz niewystarczających środków operacyjnych restrukturyzacji. Wynika z tego, że zatwierdzenie pomocy nie prowadzącej do przywrócenia rentowności zakłócałoby konkurencję w sposób sprzeczny z interesem wspólnotowym.

(136)

Ogólnie, prawdopodobieństwo przywrócenia normalnej rentowności kapitałów nie byłoby oczywiste, nie bardziej niż warunki takiego rozwoju w znaczeniu globalnego wzrostu rynku, zyski z części rynku, poprawa produkcyjności i jakości usług oraz zmiana zachowania klienteli.

(137)

Przewidziane środki restrukturyzacji i racjonalizacji odpowiadają dostosowaniu do zmian cech przedsiębiorstwa spedycyjnego i logistycznego, które ABX powinna była przeprowadzać wiele lat temu, a które inne przedsiębiorstwa tego sektora już przeprowadziły za cenę dużych wysiłków. W ten sposób, zatwierdzenie planu przez Komisję spowodowałoby jedynie istniejące już zakłócenie rynku i przyniosłoby trudności ekonomiczne przedsiębiorstwom, które poniosły już wysiłek restrukturyzacji, szczególnie średnim przedsiębiorstwom z prywatnym kapitałem, a wręcz doprowadziłoby niektóre spośród nich do sytuacji, w której nie byłyby w stanie pokonać trudności.

(138)

W odniesieniu do ingerencji państwa: Opóźnienia restrukturyzacji ABX wynikały w dużej części z ciągłego wpływania SNCB na codzienne zarządzanie ABX i politycznego mianowania członków zarządu ABX. Niektóre zainteresowane strony podkreślają brak przejrzystości w wyborze członków zarządu, zarówno ABX Logistics Group, jak i na skutek tego ABX Logistics Worldwide. Członkowie zarządu byli mianowani w sposób uznaniowy przez dyrekcję SNCB według kryteriów politycznych, co uniemożliwiało samodzielność zarządzania przedsiębiorstwem. Zostało w szczególności przypomniane, że decyzje dotyczące zarządzania spółką ABX były podejmowane zarówno przez Radę Ministrów, jak i przez dyrekcję SNCB oraz że nie można utrzymywać, aby ABX była zarządzana przez własny komitet wykonawczy.

(139)

W odniesieniu do restrukturyzacji filii we Francji : Kwota niezbędnego refinansowania jest niedoszacowana. Początkowy plan niedoszacował wielkości wsparcia niezbędnego po prostu aby usunąć straty zarejestrowane od momentu utworzenia sieci filii ABX. Ogólnie, przewidywania poprawy działalności były nierealne i niemożliwe do zrealizowania bez uzupełniającej, dodatkowej pomocy i bez przejęcia rynku ze szkodą dla konkurencji przez politykę dezorganizującą rynek.

(140)

W odniesieniu do prywatyzacji ABX: Niektóre zainteresowane strony domagały się prywatyzacji ABX. Krytykuje się, że ta prywatyzacja jest jedynie rozważana, a nie pojawiają się tymczasem sygnały wskazujące na konkretyzację podobnej sprzedaży.

(141)

W odniesieniu do nabycia i rozszerzenia sieci ABX : Wyżej wspomniane strony trzecie szacują, że interwencja ABX w sektorze przesyłek transportowych i usług logistycznych od 1998 r. realizowana jest z wykorzystaniem nielegalnej pomocy państwa, która spowodowała poważne zakłócenia konkurencji na rynku. Utworzenie sieci ABX było możliwe tylko dzięki olbrzymiej pomocy państwa udzielonej przez SNCB.

(142)

Następnie przedstawiono argumenty drugiej grupy zainteresowanych stron trzecich, to znaczy: 6. FGTE CFDT Route (Union Fédérale Route), 7. Fédération Nationale des Syndicats de Transports CGT, 8. Fédération Royale Belge des Transporteurs, 9. ABX Logistics – reprezentanci niemieckiej grupy ABX Logistics, których argumenty łączą się i zostały podsumowane poniżej (73).

(143)

Sytuacja pracowników ABX stanowi przedmiot wielu uwag zainteresowanych stron. Strony te przypominają, że wiele setek pracowników zostało już objętych poprzednimi planami socjalnymi we Francji i że miejsca pracy w działalności logistycznej są zagrożone. Reprezentanci filii niemieckiej przypominają również redukcję wynoszącą około 4 000 pracowników od 1998 r., do których należy doliczyć związanych z nią 2 000 miejsc pracy podwykonawców. Przypomniano ponadto, że ABX rozważa prywatyzację oraz że wysiłki prowadzące do tego celu nie powinny zostać zniszczone.

(144)

Fédération Nationale des Syndicats de Transport CGT żąda, bardziej konkretnie, utworzenia społecznej obowiązkowej taryfikacji, aby walczyć z „dumpingiem ekonomicznym”, jawnie praktykowanym przez przedsiębiorstwa konkurencyjne dla ABX we Francji.

(145)

La Fédération Royale Belge des Transporteurs (FRBT) podkreśla jednak, że ABX potrafiła dowieść chęci współpracy, zgadzając się dobrowolnie na wgląd do swoich ksiąg. W ten sposób, FRBT ma możliwość potwierdzenia, że przepisy obowiązująca w zakresie zezwoleń i ubezpieczenia pojazdów są przestrzegane.

(146)

Poza tym zasygnalizowano, że dyrekcja ABX (Belgia) S.A. przekazała Komisji, po wygaśnięciu terminu zgłaszania uwag, petycję kierowców działających w różnych regionalnych centrach dystrybucji ABX Belgia, proszących wyraźnie o pozytywną decyzję w sprawie restrukturyzacji ABX.

(147)

Mając na uwadze rozszerzenie postępowania, następujące zainteresowane strony przedstawiły, oddzielnie i niezależnie, następujące uwagi.

(148)

Najpierw przedstawiono argumenty pierwszej grupy zainteresowanych stron trzecich, to znaczy: 1. „HALTE”; 2. Freshfields Bruckhaus Dehringer; 3. BCA – Belgian Courrier Association; 4. Monsieur Rober Ziegler (74), 5. Febetra (Federation Royale Belge des Transporteurs i des Prestataires de Services Logistiques) ; 6. SAV – Koninklijke Beroepsvereninging Goederenvervoerders Vlaams Gewest en Brusselse Hoofdstedelijk Gewest, których argumenty łączą się i zostały podsumowane poniżej (75).

(149)

Strony te wyrażają zasadniczo wątpliwości, co do zgodności pomocy otrzymanej przez ABX i domagają się przywrócenia przejrzystych warunków konkurencji. Zwłaszcza uwzględniając zwiększenie zgłoszonej pomocy i biorąc pod uwagę ważną pozycję, jaką grupa ABX zajmuje na rynkach, na których występuje silna konkurencja, szczególnie w Niemczech. Niemniej jednak, ewentualnemu zatwierdzeniu pomocy musiałyby towarzyszyć wystarczające kompensaty ze strony ABX. W sprawie sprzedaży części ABX Francja, strony te wnioskują, aby zweryfikowano, czy ta sprzedaż została przeprowadzona w sposób niedający miejsca nowemu udzieleniu pomocy. Sprzedaż ABX jest traktowana jako pozytywny krok, pod warunkiem, że jest ona realizowana w warunkach rynkowych, sprzedaż, która nie powinna jednakże doprowadzić Komisji do podjęcia mniej surowej decyzji w stosunku do pomocy otrzymanej przez ABX w przypadku braku sprzedaży.

(150)

Zostało ponadto zaznaczone przez Pana Zieglera, że ogłoszony zwrot pożyczki w wysokości 140 milionów EUR na rzecz ABX nie miał miejsca, że należy się obawiać czy ABX uzyska jakieś korzyści po prywatyzacji grupy ABX, biorąc pod uwagę warunki tej prywatyzacji, że SNCB nie przystąpiła do sprzedaży ABX-Francja, że restrukturyzacja ABX nie wydaje się realna w obecnych warunkach zarządzania i strategii przedsiębiorstwa oraz że upadłość ABX miałaby poważne konsekwencje.

(151)

Następnie przedstawiono argumenty drugiej grupy zainteresowanych stron trzeciech, to znaczy: 1. ABARENT N.V., 2. DOL & SERVICES, 3. Pierre Lepoint, 4. Geert Lagae BVBA, 5. WEVETRA – Werner Vranckx Transport, 6. Claude Bogaerts, 7. Johan Vergote, 8. Cooljet, 9. UPTR – Union Professionnelle du Transport par Route, 10. Vervoerbedrijf Van Hauwermeiren „BA.AN” BVBA, 11. SD Transport BVBA, 12. Gincotrans, 13. Vervoer Marc Cobbaert, 14. François Timmermans, 15. Tractrans, 16. GPF, 17. Transport Fabrice, 18. SOS Transport, 19. Eddy Ommeslag, których argumenty łączą się i zostały podsumowane poniżej (76).

(152)

Te strony trzecie w większości zaznaczyły, że nie chcą, aby Komisja narażała na niebezpieczeństwo zatrudnienie tysięcy podwykonawców pracujących dla ABX z powodu ewentualnej negatywnej decyzji.

(153)

Cool Jet zaznacza, że działalności odkupione w ramach operacji „RES” będą mogły być w dobrej kondycji po reorganizacji, która powinna zostać przeprowadzona według strategicznego planu, w okresie 3 lat od przejęcia działalności; cena sprzedaży uwzględnia straty rozważnie oczekiwane i ujęte w budżecie; przejęte działalności nie dysponują znaczącą częścią rynku (1,5 % rynku transportu przesyłek i przesyłek ekspresowych we Francji) i wreszcie, że Spółka Cool Jet zatrudnia 1300 osób, miejsca pracy, które zostałyby utracone, jeżeli Cool Jet nie mogłaby nabyć przedmiotowych działalności.

(154)

Ponadto, UPTR podaje, że mogła zapoznać się z księgami ABX całkowicie jawnie i stwierdza poprawę wyników grupy, która była rentowna na poziomie operacyjnym po raz pierwszy w 2004 r. UPTR zachęca Komisję do podjęcia szybkiej decyzji, aby umożliwić prywatyzację ABX, która zagwarantuje stabilność lojalnego podmiotu, a którego obecność jest korzystna dla belgijskiego sektora transportu drogowego.

(155)

Komisja otrzymała również, poza terminem wyznaczonym przez postępowanie, skargę na sprzedaż ABX-WW, według którego SNCB Holding nie spełniła warunków przejrzystej, otwartej i niedyskryminującej procedury, mającej na celu prywatyzację ABX Logistics, w ten sposób odsuwając skarżących inwestorów.

(156)

Podstawowe elementy zawarte w uwagach Belgii dotyczących wszczęcia i rozszerzenia postępowania, zasadniczo są ujęte w części opisowej. Pozostałe elementy zostały zasadniczo przedstawione poniżej.

(157)

W odniesieniu do przypisania niektórych działań państwu belgijskiemu : Władze belgijskie zaznaczały, że w ciągu trwania całej sprawy nie było żadnej ingerencji państwa belgijskiego, w znaczeniu prawodawstwa Stardust Trybunału Sprawiedliwości, w proces decyzyjny SNCB dotyczący ABX Logistics. Przypomniały one również, że to Komisja powinna wykazać, w danym przypadku, przypisanie takiej odpowiedzialności.

(158)

Jeżeli chodzi o inwestycje w ABX, to władze belgijskie podtrzymywały podczas całego postępowania, że państwo nie interweniowało w podejmowanie decyzji w SNCB.

(159)

Jeżeli chodzi o komunikat prasowy Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2002 r., to władze belgijskie przypomniały (77), że:

(160)

W odpowiedzi na uwagi zainteresowanych stron dotyczących wyboru członków zarządu w zależności od ich przynależności politycznej, władze belgijskie podają, że działania ABX Logistics nie dotyczą zadań służby publicznej SNCB. Te działania i zarządzanie nimi dotyczyły więc w pełni autonomicznego zarządzania SNCB. Wynika stąd, że procedura mianowania członków zarządu ABX Logistics była taka, jak procedura przewidziana przez prawo belgijskie dla każdej spółki akcyjnej regulowanej przez to prawo. Powoływanie członków zarządu ABX Logistics lub jej filii było więc zgodne z przejrzystością procedury określonej przez prawo, a wiec nie zależało od arbitrażu według przynależności politycznej.

(161)

W odniesieniu do finansowania sieci ABX Logistics: Władze belgijskie zapewniają, że struktura bilansu SNCB aż do 2001 r. była zdrowa i że wynik skonsolidowany za lata 1998 i 1999 był dodatni.

(162)

Argumenty Belgii dotyczące (re)inwestycji: Oprócz informacji władz belgijskich dotyczących (re)inwestycji, zgodnie z tym, co streszczono w przedstawieniu faktów, władze belgijskie podają również, że miejscowa interwencja SNCB odnośnie do przedmiotowych filii (Niemcy, Francja, Holandia, Irlandia, Portugalia, Belgia) jest wobec tego całkowicie zgodna z zasadą prywatnego inwestora działającego w gospodarce rynkowej. Ponadto zauważono, że interwencje dotyczące ABX LOGISTICS Singapur nie podlegają zakresowi zastosowania art. 87 Traktatu.

(163)

Jeżeli chodzi o uwagi stron trzecich dotyczące rozszerzenia postępowania, to władze belgijskie podają, że już w poprzednich swoich deklaracjach odpowiedziały na uwagi, które tylko powtarzają wątpliwości Komisji.

(164)

Jeżeli chodzi o interwencję Pana Roberta Ziegler’a, to władze belgijskie podają, że pożyczka na czas określony w wysokości 140 milionów EUR, podobnie jak nowe środki mające na celu kapitalizację tej pożyczki, zostały podane do wiadomości Komisji. W oczekiwaniu na zatwierdzenie, nie było zobowiązań ze strony SNCB lub ABX. To samo dotyczy zresztą aportu 157,4 milionów EUR w środki własne na restrukturyzację ABX-Niemcy, podobnie jak i innych środków, o których powiadomiono. Jeżeli chodzi o potencjalny zysk, jaki mogłaby osiągnąć ABX dzięki swojej prywatyzacji, to władze belgijskie odsyłają do „fairness opinion” (opinii o rzetelności) przygotowanej przez KPMG, a dostarczonej Komisji, która podaje, że „the terms of the proposed sale to [Yvan] are fair and reasonable and represent fair market value”(„Zaproponowane postanowienia dotyczące sprzedaży na rzecz [Yvan] są słuszne i zasadne i stanowią uczciwą wartość rynkową”). Jeżeli chodzi o rzekomy brak sprzedaży ABX Francja, to władze belgijskie przypominają, że podały one jakie części zostały sprzedane. Jeżeli chodzi o warunki tej sprzedaży to powołują się one zwłaszcza na raport Ernst &Young, według którego „the price valuation for Road Domestic Transport Activities amounting to (…) is fair”(„Szacunkowa cena działalności krajowego transportu drogowego wynosząca (…) jest właściwa”). Wreszcie, na zapytanie dotyczące konsekwencji ewentualnej upadłości grupy ABX, władze belgijskie mogą jedynie podkreślić poważne konsekwencje, nawet tylko częściowo negatywnej, decyzji Komisji zarówno dla ABX LOGISTICS Worldwide, jak i dla SNCB Holding.

(165)

Sprzedaż ABX-WW : Według władz belgijskich, SNCB Holding nie była w żaden sposób zobowiązana do przeprowadzenia prywatyzacji ABX Logistics Worldwide drogą zaproszenia do składania ofert przetargowych.

(166)

Władze belgijskie podają, że analiza praktyki Komisji w zakresie pomocy państwa odnośnie do prywatyzacji pokazuje, że w przypadku braku zaproszenia do składania ofert przetargowych, Komisja zadowala się sprawdzeniem czy sprzedaż aktywów miała miejsce po cenie rynkowej, w oparciu o wycenę przeprowadzoną przez niezależnego biegłego. W tym względzie, władze belgijskie przedłożyły Komisji – zgodnie z tymi zasadami – niezależną ocenę warunków sprzedaży ABX Logistics Worldwide, przeprowadzoną przez biuro doradców KPMG Corporate Finance.

(167)

W rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu „wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi”

(168)

Tytułem wstępu, Komisja stwierdza, że wyżej opisane środki dotyczyły wielu spółek należących do sieci ABX od jej utworzenia, a które później, na skutek utworzenia holdingu ABX-WW, zostały włączone do grupy ABX. Zauważa ona, że nawet przed prawnym utworzeniem tego holdingu, spółki te tworzyły, w ramach grupy SNCB, wyraźnie odrębną jednostkę gospodarczą (w dalszej części zwaną „grupą ABX”), którą, dla potrzeb poniższej analizy, należy traktować jako właściwą jednostkę.

(169)

Komisja stwierdza od razu, że trzy z czterech kryteriów art. 87 ust. 1 Traktatu („sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom”, „grożenie zakłóceniem konkurencji” i „wpływanie na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi”) są spełnione.

Istotnie, wkłady wniesione przez SNCB do grupy ABX faworyzują tę spółkę w porównaniu z innymi przedsiębiorstwami obecnymi na jej rynkach.

Ponadto, środki te, przynosząc korzyści wyłącznie grupie ABX lub jej filiom, zakłócają lub grożą zakłóceniem konkurencji w części jej działalności podlegającej wolnej konkurencji.

Wreszcie, ponieważ analizowana działalność konkurencyjna prowadzona jest również w wielu innych państwach członkowskich, środki te wpływają na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi. Ten wniosek ma również zastosowanie do środków przyznanych na rzecz spółek grupy aktywnych poza Wspólnotą. W rzeczywistości, z jednej strony, zgodnie z orzecznictwem „Tubemeuse” (78), uwzględniając wzajemną zależność rynków, na których działają przedsiębiorstwa wspólnotowe, nie jest wykluczone, że pomoc może zakłócić konkurencję wewnątrzwspólnotową, nawet, jeżeli przedsiębiorstwo beneficjent pomocy eksportuje prawie całą swoją produkcję poza Wspólnotę. Z drugiej strony, ponieważ chodzi o grupę transportu międzynarodowego, prowadzącą swoją działalność na poziomie światowym, w konkurencji z innymi operatorami wspólnotowymi, pomoc przyznana jednej spółce grupy działającej w krajach trzecich wzmacnia całą grupę, a tym samym, wpływa na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi i zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji w obrębie Wspólnoty.

(170)

Następnie, ponieważ przedmiotowe środki mobilizują zasoby SNCB, dlatego muszą być traktowane jako zaangażowanie zasobów państwa (środków publicznych).

(171)

Istotnie, posiadanie SNCB przez państwo i jej specjalny status przedsiębiorstwa publicznego prowadzą do wniosku, że zasoby SNCB pozostają wciąż pod kontrolą publiczną. Ten wniosek jest wzmocniony przez stwierdzenie, że SNCB podlega przepisom ustawy z dnia 21 marca 1991 r., która daje jej specjalną ochronę przed ryzykiem upadłości, podobną do gwarancji udzielanej przez państwo.

(172)

Tak więc, w swoim orzeczeniu Stardust Marine (79), Trybunał podaje: „należy przypomnieć, co wynika już z orzecznictwa Trybunału, że art. 87 ust. 1 WE obejmuje wszystkie środki pieniężne, które władze publiczne mogą rzeczywiście wykorzystywać do wspierania przedsiębiorstw, bez względu na to czy te środki rzeczowo należą lub nie do majątku państwa. W konsekwencji, nawet jeżeli sumy odpowiadające przedmiotowym środkom nie znajdują się trwale w posiadaniu Skarbu Państwa, fakt, że pozostają one stale pod kontrola publiczną, a więc w dyspozycji właściwych władz krajowych, wystarczy, żeby zostały one zakwalifikowane jako zasoby państwowe”.

(173)

Ponadto, również w orzeczeniu Stardust Marine, w punkcie 52, Trybunał podaje, że: „… sam fakt, że przedsiębiorstwo publiczne jest pod kontrolą państwową nie wystarczy, aby państwu przypisać środki podejmowane przez to przedsiębiorstwo, takie jak środki przedmiotowego wsparcia finansowego. Należy jeszcze przeanalizować czy władze publiczne powinny być postrzegane jako zaangażowane, w taki czy inny sposób, w podejmowanie tych środków”.

(174)

Aby środki podjęte przez przedsiębiorstwo mogły nosić znamiona pomocy państwa musi być spełniony jeszcze jeden warunek, a mianowicie, że środki te nie byłyby zgodne z zachowaniem, jakie przyjąłby prywatny inwestor znajdujący się z porównywalnej sytuacji.

(175)

W konsekwencji, dla każdego ze środków podjętych przez SNCB na rzecz grupy ABX, Komisja zbada w dalszej części czy można je równocześnie przypisać państwu i czy różnią się od prawdopodobnego zachowania prywatnego inwestora. Jeżeli te dwa warunki łączą się, to środki noszą znamiona pomocy państwa, a Komisja bada jej cel i wysokość.

(176)

Władze belgijskie wskazały, że reinwestycje dokonane w 2001 r. przez SNCB w działalność niemiecką, holenderska i francuską grupy ABX opierały się na pozytywnych prognozach ekonomicznych i radach ekspertów do spraw rozwoju przedsiębiorstwa.

(177)

Wyżej przedstawione obliczenia rentowności wydają się opierać na akceptowalnych założeniach rozwoju działalności, takich jakie mogły być postrzegane przez SNCB w 2001 r.

(178)

Inwestycje w Niemczech opierają się na ekspertyzie, która szacowała, że udane uzdrowienie ABX-D umożliwiłoby kontynuowanie strategii ABX z potencjalną wartością do wytworzenia rzędu 300 milionów EUR porównywalną ze wstrzyknięciem 50 milionów EUR oraz zadowalającą wydajnością wewnętrzną.

(179)

Dla inwestycji w wysokości 30 milionów EUR we Francji, obliczenie rentowności prowadzi do oceny, że SNCB mogła oczekiwać wewnętrznej stopy zwrotu na poziomie 8 – 14 %. Ponadto, ta inwestycja umożliwiła uruchomienie programu sekurytyzacji, umożliwiając spółce uzyskanie bankowej linii kredytowej w wysokości 70 milionów EUR.

(180)

Jeżeli chodzi o inwestycje zrealizowane w 2001 r. w ABX-NL, Komisja uważa, że nie jest wystarczająco uzasadnione, jak proponują władze belgijskie, aby obliczenie IRR opierać na kwocie podwyższenia kapitału po odjęciu kosztów nabycia Wegtransport. Jednakże, zakładając, że całkowita kwota inwestycji SNCB obejmuje ten koszt nabycia i wynosi 19,2 milionów EUR, a nie 12,2 milionów EUR, to IRR inwestycji plasuje się w przedziale pomiędzy 8,9 % a 10,2 % i pozostaje więc do zaakceptowania, przede wszystkim w zestawieniu z faktem, że w momencie inwestycji, przywrócenie rentowności całego ABX-NL było przewidywane w krótkim okresie – dwóch lat.

(181)

Tak samo, szacunki stopy rentowności „wkładów równoległych” w kapitał Spółek Grupy ABX obecnych w Irlandii, Belgii, Portugali i Singapurze (które nie znajdowały się w trudnej sytuacji finansowej), pokazuje przewidywaną IRR w przedziale między 9,6 % a 12,7 %, i wydaje się być do przyjęcia.

(182)

Komisja przypomina ponadto, że aż do końca 2001 r. SNCB dysponowała strukturą finansową umożliwiającą finansowanie jej rozwoju handlowego bez nadmiernego obciążania własnej struktury finansowej (wskaźnik zadłużenia w stosunku do środków własnych ewoluował od 0,6 do 0,9 w okresie 1997 – 2001), przy czym sytuacja ta zmieniła się począwszy od 2002 r.

(183)

Wreszcie, należy odnotować, że wszystkie te decyzje inwestycyjne wpisują się w strategię grupy. W tych warunkach, było rzeczą uzasadnioną, z punktu widzenia SNCB, uwzględnienie nie tylko wewnętrznej rentowności oczekiwanej od każdej z tych operacji, ale również pozytywnych wyników oczekiwanych na poziomie grupy.

(184)

Komisja wnioskuje z tego, że z punktu widzenia perspektywy, przystępując do realizacji inwestycji w 2001 r. i do „wkładów równoległych” SNCB zachowała się tak, jakby mógł to zrobić prywatny inwestor i że te środki nie stanowią pomocy państwa.

(185)

Natomiast, Komisja stwierdza, że SNCB udzieliła swojej gwarancji ABX Singapur nie żądając od niej wynagrodzenia, inaczej niż zrobiłby to inwestor prywatny. Wiedząc, że taka gwarancja została udzielona w czerwcu 2000 r., w momencie, gdy ABX zaczęła wzbudzać zainteresowanie publiczne, jak również interwencje władz publicznych dotyczące SNCB, i uwzględniając w swojej analizie każdy element potencjalnej pomocy, Komisja uważa, że udzielenie tej gwarancji nieodpłatnie, może zawierać w sobie pomoc państwa. Ponieważ ta gwarancja została udzielona jednej ze spółek grupy ABX w momencie, gdy decyzja o reorganizacji i restrukturyzacji sieci została już podjęta i była w trakcie realizacji, Komisja przeanalizuje tę pomoc wraz z innymi środkami restrukturyzacji grupy ABX, która wchłonęła ABX Singapour.

(186)

Posiedzenie belgijskiej Rady Ministrów z lutego 2002 r. stanowi niezbity dowód zaangażowania się rządu belgijskiego, poczynając od tego dnia, w zarządzanie sprawą ABX przez SNCB. Środki rekapitalizacji ABX Niemcy (w kwocie 157,4 milionów EUR) i ABX Holandia (w kwocie 10,6 milionów EUR) zostały przekazane przez Belgię po tej dacie i nie zostały jeszcze wdrożone. Belgia nie przedstawiła tych środków jako inwestycji rozważnej, ale jako pomoc na restrukturyzację. Wobec tego nie ma wątpliwości, że te środki należy zakwalifikować jako pomoc państwa i przeanalizować jako pomoc na restrukturyzację.

(187)

Pismo o braku zastrzeżeń, które SNCB musiała wystawić dla swojej niemieckiej filii, ponieważ stan środków własnych filii był negatywny w miesiącach po jej nabyciu, był powtarzany co roku aż do 2005 r., w tym także w okresie, kiedy możliwość przypisania państwu decyzji SNCB dotyczących ABX nie ulega wątpliwości. Jako, że pismo to zawiera zobowiązania porównywalne do zobowiązań gwarancyjnych i nie wiąże się z wynagrodzeniem dla SNCB, Komisja uważa, że ma do czynienia z elementami pomocy państwa. Jednakże, wobec tego, że rekapitalizacja ABX Niemcy przez SNCB, stanowiąca przedmiot niniejszej decyzji, przynosi wierzycielom tej spółki, faktycznie i definitywnie, bezpieczeństwo, którego szukali w formie tego pisma o braku zastrzeżeń, które wobec tego staje się bezprzedmiotowe, nie ma powodu, aby uczynić z niego przedmiot badania odrębny i niepotrzebny w stosunku do badania samych środków rekapitalizacji.

(188)

SNCB udzielała pożyczek ABX Logistics NV, ABX-D, -NL i -F od kwietnia i maja 2002 r., a więc w okresie, kiedy możliwość przypisania państwu decyzji SNCB dotyczących ABX nie ulega wątpliwości.

(189)

Jak podano w części opisowej, pożyczki te skutkowały wynagrodzeniami zawierającymi się w przedziale [...] do [...] %. Komisja uważa, biorąc pod uwagę sytuację omawianych przedsiębiorstw, że ten poziom wynagrodzenia jest nieadekwatny. Za wskaźnik o właściwym poziomie stopy uważa ona stopę referencyjną Komisji, która zresztą została zastosowana do taryfikacji pomocy na ratowanie przyznanej w 2003 r. dla ABX Niemcy, to znaczy 5,06 %.

(190)

Komisja wnioskuje z tego, że te pożyczki zawierają elementy pomocy państwa. Komisja szacuje, w oparciu o wyżej wspomnianą stopę referencyjną, powiększoną o 400 punktów bazowych dla przedsiębiorstwa zagrożonego, ale także będącego w trakcie restrukturyzacji, że wysokości elementu pomocy odpowiadająca tej pożyczce sięga rzędu 8 milionów EUR.

(191)

Ponieważ pożyczki zostały udzielone różnym Spółkom Grupy ABX, w momencie, gdy decyzja o reorganizacji i restrukturyzacji już zapadła i była w trakcie realizacji, Komisja przeanalizuje tę pomoc wraz z innymi środkami restrukturyzacji grupy ABX, która wchłonęła zachowane działalności spółek mających korzystać z tych pożyczek.

(192)

Jak przypomniano w opisie środków restrukturyzacji, władze belgijskie podały, że linia środków pieniężnych, otwarta w instytucji finansowej dla grupy ABX, w wysokości [...] milionów EUR skutkowała wynagrodzeniem handlowym i że gwarancja udzielona w styczniu 2001 r. przez SNCB na tę linię kredytową stanowi przedmiot wynagrodzenia w wysokości [...] punktów bazowych.

(193)

Ta stopa wydaje się dopuszczalna w porównaniu ze stopami bankowymi zazwyczaj ustalanymi w podobnych sytuacjach (80). Komisja wnioskuje z tego, że ta gwarancja nie przyniosła grupie ABX korzyści stanowiącej pomoc państwa. Zresztą, nawet jeżeli należałoby uznać, że stopa wymagana przez prywatnego inwestora byłaby wyższa o kilka punktów bazowych lub nawet byłaby dwukrotnie wyższa, wyniknęłaby z tego korzyść bez znaczenia w porównaniu z innymi środkami pomocowymi (0,07 milionów EUR rocznie) i która nie zmieniłaby poniższej analizy zgodności całości środków pomocowych na restrukturyzację.

(194)

Władze belgijskie potwierdziły, że poza gwarancjami przejętymi w chwili początkowego nabycia niektórych spółek należących do sieci, jedynymi nowymi gwarancjami udzielonymi przez SNCB na rzecz grupy ABX są dwie wyżej wspomniane gwarancje na rzecz ABX Singapour, które zakończyły się w 2005 r. oraz na rzecz przedsiębiorstwa, któremu została udzielona linia środków pieniężnych dla potrzeb cash pool. SNCB wystawiła jednak kilka pism o braku zastrzeżeń.

(195)

Władze belgijskie uważają, że te pisma o braku zastrzeżeń, które nie skutkują wynagrodzeniem, stanowią normalną praktykę w gospodarce rynkowej w relacjach pomiędzy spółka-matką i jej filiami. W tym szczególnym przypadku, poza analizowanym już pismem na rzecz ABX Niemcy i pismem o braku zastrzeżeń na rzecz ABX Hiszpania na kwotę 12,3 milionów EUR, Komisja stwierdziła, że żadne z nowych znanych jej pism o braku zastrzeżeń, a które zostały wystawione od 2000 r. (w momencie, gdy ABX zaczyna wzbudzać zainteresowanie publiczne) nie zawiera treści prawnie wiążących SNCB. Komisja uważa, że pismo o braku zastrzeżeń wspierające ABX Hiszpania jest równoznaczne z gwarancją bankową, ponieważ SNCB zobowiązuje się udzielić środków koniecznych do tego, aby ABX Espagne mogła zapłacić swoje wierzytelności bankowi. Komisja przypomina, że elementem pomocy jest koszt gwarancji, który przedsiębiorstwo musiałoby ponieść, aby uzyskać taką pożyczkę, a który należy dodać do kosztu samego kredytu. Ten element jest w każdym razie ograniczony i odpowiada kilku punktom bazowym. Zatem jeżeli uzna się za odpowiednią marżę w wysokości [...] punktów bazowych, zapłaconą zresztą przez grupę ABX na rzecz SNCB, to wynikający z tego element pomocy pozostanie marginalny (0,02 milionów EUR rocznie). Nawet, jeżeli ten koszt gwarancji powinien być znacznie wyższy, na przykład dwukrotnie, to znaczy [...] punktów bazowych, co wydawałoby się dużo, element pomocy sam w sobie pozostałby tak samo marginalny (0,04 milionów EUR rocznie) i nie zmieniłby wniosków dotyczących pomocy na restrukturyzację.

(196)

Ponieważ wybór i warunki zaprzestania przez ABX Francja swojej działalności road domestic Francja można wyraźnie przypisać państwu belgijskiemu, Komisja musi zweryfikować argumenty wysuwane przez władze belgijskie na uzasadnienie wyboru „RES”, jako zgodnego z tym, jakiego dokonałby prywatny inwestor znajdujący się w takich samych warunkach.

(197)

Koszt scenariusza wybranego przez SNCB : całkowity koszt scenariusza zaprzestania działalności wybranego przez SNCB wynosi 137,5 milionów EUR, to znaczy [...] milionów EUR odpowiadających ujemnym aktywom netto w momencie zaprzestania działalności i kwocie [...] milionów EUR ceny sprzedaży poniżej wartości rynkowej.

(198)

Komisja zauważa, co potwierdziły dwie niezależne ekspertyzy, że ta kwota, wynosząca [...] milionów EUR, odpowiada wartości ujemnej działalności road domestic odstąpionej pracownikom.

Zatem, „Deloitte Corporate Finance” przejrzał business plan (plan przedsiębiorstwa) przedmiotowej działalności i wycenił ją, korzystając z metody „discounted cash flows” (zdyskontowanych przepływów pieniężnych). Plan przedsiębiorstwa obejmuje lata 2005 – 2008. Wycena doprowadziła do wartości krajowej ABX-F, która odpowiada wyżej wymienionej cenie poniżej wartości rynkowej. Ten wynik został potwierdzony przez Ernst & Young Transaction Advisory Services, która przejrzała wycenę przeprowadzoną przez Deloitte.

Zważywszy, że ci dwaj niezależni eksperci korzystali z ogólnie przyjętych i właściwych metod wyceny, Komisja akceptuje, że ta cena odpowiada cenie rynkowej i że przejmujący działalność Road domestic Francja nie skorzystał z pomocy państwa przy okazji tego wykupu.

(199)

Koszt scenariusza likwidacji dobrowolnej: Według władz belgijskich, koszt scenariusza likwidacji dobrowolnej wyniósłby 183 milionów EUR, to znaczy [...] milionów EUR tytułem ujemnych aktywów netto w momencie podjęcia decyzji o sprzedaży. i [...] milionów EUR innych kosztów dodatkowych.

(200)

W zakresie planu likwidacji dobrowolnej, SNCB musiałaby spłacić grupę wierzycieli likwidowanej spółki, czego nie można byłoby pokryć ze środków płynnych. Jest więc rzeczywiście uzasadnione, aby uwzględnić koszt [...] milionów EUR.

(201)

Inne koszty dodatkowe wzięte pod uwagę przez władze belgijskie obejmują zwłaszcza [...] milionów EUR tytułem planu socjalnego, który miałby być zrealizowany przez SNCB po likwidacji oraz [...] milionów EUR tytułem strat, które poniosłaby grupa ABX w trakcie negocjacji tego planu.

(202)

Te dwie wyceny wydają się słuszne. Rzeczywiście, ponieważ chodzi o plan socjalny, ta kwota odpowiada kosztowi planu socjalnemu w wysokości [...] EUR na pracownika, co jest do przyjęcia; odnośnie do strat, jakie należy ponieść podczas realizacji tego planu, przewidywana kwota jest porównywalna z poziomem straty szacowanym na 2005 r. w planie przedsiębiorstwa w momencie sprzedaży (pomiędzy [...] a [...] milionów EUR). Władze belgijskie biorą zresztą pod uwagę w swoich szacunkach dodatkową kwotę 15 milionów EUR tytułem strat dotyczących pierwszego kwartału 2006 r.

(203)

W konsekwencji, ponieważ ABX Francja musiałaby stawić czoła różnym odszkodowaniom za zerwanie umów (w kwocie oszacowanej przez władze belgijskie na 14 milionów EUR) i konsekwencjom, jakie miałaby dla pozostałych obszarów grupy utrata dostępu do rynku francuskiego, należy uznać, że likwidacja dobrowolna doprowadziłaby SNCB do poniesienia kosztu wyższego niż koszt wykupu działalności road domestic Francja przez pracowników.

(204)

Koszt scenariusza likwidacji sądowej. Według władz belgijskich, koszt scenariusza likwidacji sądowej wyniósłby 346 milionów EUR, czyli [...] milionów EUR tytułem ujemnych aktywów netto sprzedawanej spółki w momencie podjęcia decyzji o sprzedaży i [...] milionów EUR innych kosztów dodatkowych.

(205)

Według Komisji, w odróżnieniu od scenariusza sprzedaży lub likwidacji dobrowolnej, nie jest uzasadnione przyjęcie, że w scenariuszu likwidacji przymusowej SNCB musiałaby pokryć całość kwoty [...] milionów EUR odpowiadających ujemnym aktywom netto w momencie podjęcia decyzji o sprzedaży, ponieważ z definicji nie starałaby się spłacić wierzycieli swojej filii.

(206)

Wśród innych kosztów dodatkowych, władze belgijskie zakładają, że w tym scenariuszu SNCB mogłaby ponieść ryzyko [...] w wysokości 58 milionów EUR.

(207)

Na poparcie tej tezy władze belgijskie dostarczyły Komisji wiele dokumentów, a zwłaszcza opinię ekspertów Linklaters et Grand Auzas et Associés, według których scenariusz likwidacji sądowej naraziłby SNCB na realne i nie bez znaczenia ryzyko [...] podważając jej odpowiedzialność.

(208)

Komisja nie neguje, że w niektórych wyjątkowych przypadkach, niektóre krajowe przepisy prawne przewidują możliwość zwrócenia się stron trzecich przeciwko akcjonariuszom likwidowanej spółki, zwłaszcza, jeżeli ci akcjonariusze mogą być postrzegani jako [...] i/lub osoby, które popełniły błędy w zarządzaniu.

(209)

Jednakże, w danym wypadku, pomimo, że taka możliwość istnieje w prawie francuskim i że władze belgijskie dostarczyły kilku informacji dotyczących takiego ryzyka, w tym konkretnym przypadku podczas rozszerzenia postępowania w kwietniu 2005 r., nie rozwiały one w wystarczającym stopniu wątpliwości przedstawionych w niniejszej sprawie. Komisja wnioskuje z tego, że nie jest uzasadnione, w tym przypadku, zaliczenie do kosztów tego scenariusza kwoty 58 milionów EUR związanych, według władz belgijskich, z ryzykiem w wysokości [...].

(210)

W ten sam sposób, Komisja, przeciwnie niż sądzą władze belgijskie, uważa, że, biorąc pod uwagę zwłaszcza specjalny status SNCB, jest mało prawdopodobne, aby ewentualna likwidacja sądowa działalności road domestic Francja wpłynęła w znaczący sposób na koszt finansowania SNCB. Można natomiast przyjąć, że likwidacja ta mogłaby spowodować nadwyżkę kosztów finansowania zadłużenia bankowego grupy ABX, w maksymalnej kwocie 7 milionów EUR szacowanych przez władze belgijskie.

(211)

Symulacja władz belgijskich uwzględnia również wpływ na zapotrzebowanie na środki obrotowe grupy, z tego powodu, że wierzyciele całej grupy mogliby, na skutek postawienia w stan likwidacji działalności road domestic Francja, zażądać drastycznego skrócenia ich terminów płatności. Oszacowanie wpływu tego zjawiska na 45 milionów EUR, oparte na założeniu skrócenia o jeden tydzień średniego terminu płatności przyznanego dostawcom, czyli 15 %, wydaje się do przyjęcia. Nawet jeżeli wpływ mógłby być umiarkowany dla klientów filii grupy znajdujących się w dobrej sytuacji finansowej, mógłby być znacznie poważniejszy niż jeden tydzień dla klientów pozostałych filii znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej w momencie likwidacji działalności we Francji.

(212)

Wreszcie władze belgijskie uważają, że likwidacja działalności road domestic Francja mogłoby również spowodować utratę klientów od 5 do 30 % w roku likwidacji w pozostałych obszarach działalności grupy. Odnośnie do grupy oferującej zintegrowane usługi w Europie, a której poszczególne rodzaje działalności są silnie współzależne, uzasadnione jest, aby rozważyć, czy postawienie w stan likwidacji sądowej mogłoby w efekcie spowodować pogorszenie wizerunku i utratę działalności dla pozostałych rodzajów działalności grupy, tym bardziej, że jak wynika z szacunków władz belgijskich działalność i/lub przedmiotowy kraj są zbliżone do działalności i kraju spółki, która zostałaby zlikwidowana. Takie rozumowanie nie mogłoby zostać zastosowane do wybranego scenariusza „RES”. Istotnie, z jednej strony to rozwiązania zachowuje wizerunek grupy, z drugiej strony umowa sprzedaży działalności road domestic zawiera porozumienie o współpracy pomiędzy spółką obejmującą działalność zbytą w trybie „RES” oraz działalność międzynarodową ABX-F, które pozostają w ramach grupy ABX, dzięki której klienci tej ostatniej zachowają dostęp do usługi we Francji. Komisja zauważa, że trudno jest potwierdzić utratę klienteli dochodzącą aż do poziomu 30 %. Podobnie, zważywszy na fakt, że poszczególne filie grupy mają wielu ważnych klientów wspólnych, a także mając na uwadze znaczenie Francji w działalnościach międzynarodowych grupy we Francji, w Niemczech i w Holandii (która mieści się w przedziale 14 – 36 %), zamiast nadwyżki kosztów w wysokości 112 milionów EUR przewidywanej przez władze belgijskie, Komisja uważa, że aby oszacować wpływ tego zjawiska, należy ostrożnie przyjąć szacunkową wartość kosztów odpowiadającą maksymalnej stracie w wysokości 20 % klienteli w pierwszym roku w tych rodzajach działalności, które zostałyby najbardziej dotknięte), czyli około 75 milionów EUR.

(213)

Jest również uzasadnione przyjęcie hipotezy, że zmniejszenie działalności doprowadziłoby grupę do zmniejszenia zatrudnienia, ponieważ w celu uniknięcia zbyt dużej straty marży brutto przedsiębiorstwo mogłoby być zmuszone do konieczności dodatkowych zwolnień pracowników. Władze belgijskie oszacowały ten dodatkowy koszt na 35 milionów EUR. Z tą wielkością, a więc kosztem tych zwolnień, związana jest wielkość straty działalności; taka sama ostrożna hipoteza jak powyżej pozwala uznać wartość szacunkową dwóch trzecich tych dodatkowych kosztów, to znaczy 24 milionów EUR.

(214)

Ogółem Komisja szacuje, że zamiast 346 milionów EUR przyjętych przez władze belgijskie, można uznać, że scenariusz likwidacji sądowej działalności road domestic Francja mógłby doprowadzić SNCB do poniesienia kosztu w wysokości co najmniej 7 + 45 + 75 + 24, czyli 151 milionów EUR (poza ewentualnym ryzykiem [...]), który jest wyższy od kosztu scenariusza przyjętego przez SNCB.

(215)

Wniosek: Na zakończenie tej analizy, Komisja uważa, że wybór dokonany przez SNCB dotyczący sprzedaży pracownikom swojej działalności road domestic Francja i tryb jej przeprowadzenia mogą być uważane jako zgodne z wyborem, jakiego dokonałby prywatny inwestor kierujący się wyłącznie racjami ekonomicznymi, a więc, że ta operacja nie zawiera elementów pomocy państwa.

(216)

Komisja opiera powyższą analizę jedynie na tych założeniach, które wydają się jej uzasadnione i wystarczająco umotywowane. Te oceny prowadzą do stwierdzenia, że różnica pomiędzy scenariuszem wybranym przez SNCB a alternatywami likwidacji wynosi co najmniej 13 milionów EUR, co powinno dostatecznie pokryć ewentualny margines błędu w szacunkach przyjętych po analizie.

(217)

Komisja stwierdza, że SNCB dokonała szeroko zakrojonego poszukiwania nabywcy ABX-WW korzystając zwłaszcza z pośrednictwa specjalistycznej spółki.

(218)

Jeżeli chodzi o cenę i warunki sprzedaży ABX-Worldwide, Komisja wzięła pod uwagę raport KPMG, której zlecono sprawdzenie pod kątem finansowym („fairness”) oferty sprzedaży wszystkich pozostałych, wyżej opisanych, aktywów ABX-WW.

(219)

W swoim raporcie (81), KPMG opiera się zasadniczo na porównaniu dwóch metod wyceny: metodzie „discounted cash flow” (DCF, zdyskontowanych przepływów pieniężnych) polegającej na wycenie aktualnej wartości netto przyszłych zdyskontowanych dochodów i metody „capitalised earnings” (CEA, wartości produkcyjnej kapitalizaowanej) polegającej na porównaniu różnych poziomów dochodów (CA, EBITDA, EBIT …) zdyskontowanych dla przedsiębiorstwa w stosunku do innych przedsiębiorstw z tego samego sektora, z zastosowaniem mnożników danego rynku.

(220)

Biorąc pod uwagę fakt, że ekspert przeprowadził dogłębną analizę przypadku zbycia i skorzystał z uznanych metod wyceny stosowanych do tego typu fairness opinion, Komisja uważa, że końcowy wniosek KPMG, według którego „the term of the proposed sale to Yvan is fair and reasonable and represents fair market value” („Zaproponowane warunki dotyczące zbycia na rzecz [Yvan] są właściwe i zasadne i stanowią uczciwą wartość rynkową”) jest do przyjęcia. Wyciąga stąd wniosek, że zbycie ABX WW, pod warunkiem, że nastąpi ono po uzgodnionej cenie i pod warunkiem jedynie zwyczajowych i ekonomicznie uzasadnionych w przypadku zbycia wyrównań, nie zawiera elementów pomocy państwa na rzecz przejmującego.

(221)

Warunki zbycia gwarantują Belgii cenę zbycia i zobowiązanie istotnego wkładu ze strony Yvan, co obniży publiczne wydatki przeznaczone przez Belgię na tę sprawę. Gwarantują również rzeczywiste zbycie przez SNCB całej działalności grupy ABX.

(222)

Komisja przeanalizuje w dalszej części zgodność pomocy państwa, którą właśnie rozpoznała względem swoich wytycznych w zakresie pomocy udzielanej na ratowanie i na restrukturyzację przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji. Pierwotne zgłoszenie zostało złożona przez władze w 2003 r. i spowodowało wszczęcie postępowania w lipcu 2003 r. w oparciu o wytyczne wspólnotowe w zakresie pomocy państwa na ratowanie i na restrukturyzację zagrożonych przedsiębiorstw z 1999 (82) r. (w dalszej części zwanych „wytycznymi z 1999 r.”). Jednakże, z jednej strony, aktualizacja planu restrukturyzacji, która miała miejsce po wejściu w życie nowych wytycznych, przewiduje zasadniczy wzrost kwoty pomocy przewidzianej pierwotnie; z drugiej strony, z powyższej analizy wynika, że SNCB udzieliła nielegalnej pomocy grupie ABX. Biorąc pod uwagę te elementy oraz pkt 103 i 104 wytycznych wspólnotowych w zakresie pomocy państwa udzielanej na ratowanie i na restrukturyzację zagrożonych przedsiębiorstw z 2004 r. (83) (w dalszej części zwane „wytycznymi z 2004 r.”), Komisja rozważa całość tej pomocy w odniesieniu do tego ostatniego tekstu, biorąc pod uwagę, że początkowa notyfikacja planu została przedstawiona w odniesieniu do wytycznych z 1999 r.. W każdym przypadku, poniższa analiza wykazuje, że przedmiotowa pomoc może zostać uznana za zgodną z tymi samymi warunkami zarówno w rozumieniu wytycznych z 1999 r., jak z wytycznymi z 2004 r.

(223)

Komisja stwierdza, w oparciu o wiele rzeczowych wskazówek, że grupa ABX, jako całość, musi być traktowana jako przedsiębiorstwo zagrożone w rozumieniu pkt 11 wytycznych z 2004 r. Istotnie, z jednej strony straty operacyjne grupy zwiększyły się w latach 2001 i 2002 i w 2002 r. osiągnęły poziom 50 milionów EUR; straty również zwiększyły się, wynik netto spadł z - 73 milionów EUR w 2000 r. do – 186 milionów EUR w 2002 r.; obciążenia finansowe wzrosty w tym samym okresie z 15 do 41 milionów EUR, podobnie jak zadłużenie z 442 do 512 milionów EUR. Z drugiej strony i przede wszystkim, działalność grupy ABX w Niemczech, we Francji i w Holandii napotkała na poważne trudności finansowe, które zostały opisane w decyzji zatwierdzającej pomoc na ratowanie ABX i stanowią tym samym bezsprzecznie przedsiębiorstwa zagrożone, jak to stwierdziła Komisja we wspomnianej powyżej decyzji (84); otóż te jednostki odgrywały wówczas decydującą rolę w strategii grupy ABX i w jej zdolności do zapewnienia zintegrowanej obsługi logistycznej transportu w Europie; ponadto miały znaczący wkład (rzędu 60 % w 2002 r.) w obroty grupy, na tyle duży, że poważne trudności tych jednostek stanowiły zagrożenie dla przeżycia całej grupy w jej konfiguracji w tamtym okresie.

(224)

Komisja uważa ponadto, że pozostała część grupy ABX nie mogła wnieść większego wkładu w jej restrukturyzację.

(225)

Istotnie, władze belgijskie podały, że ABX-WW wygenerowała 24,3 milionów EUR, uzyskanych ze zbycia, z dofinansowania zewnętrznego oraz z zysków produkcyjnych (zwłaszcza we Włoszech, Niemczech, Portugali, Holandii i Hiszpanii), które umożliwiły częściowe sfinansowanie restrukturyzacji grupy.

(226)

Te sprzedaże aktywów, które zbiegły się z wewnętrznymi środkami racjonalizacji, zasadniczo zredukowały skalę grupy ABX: liczba zakładów została zredukowana o 31 %, obroty handlowe o 21 %, personel (zatrudniony pełnym wymiarze godzin) o 40 %, a powierzchnia (magazynowa) o 54 %. Te liczby są jeszcze wyższe w Niemczech, gdzie redukcje doszły do 69 %, przed uwzględnieniem zobowiązań podjętych przez Belgię w listopadzie 2005 r. Można uznać, że to dodatkowe zbycie aktywów mogłoby wpłynąć na zdolność do prowadzenia działalności grupy jako sieci zintegrowanych usług logistycznych wielomodalnych w Europie.

(227)

Ponadto zdrowe jednostki grupy utrzymywały jednostki przeżywające trudności przyczyniając się w ten sposób do przywrócenia ich równowagi. Na przykład ABX LOGISTICS (Belgia) NV/SA odstąpiła od żądania zapłaty wierzytelności przez ABX Holandia w wysokości 10,6 milionów EUR.

(228)

Wreszcie należy zaznaczyć, że stan środków pieniężnych [...] całej grupy, która od 2001 r. wspólnie zarządza finansami, jest ujemny, ponieważ przepływy uwolnione z działalności dochodowej zostały pochłonięte przez działalność deficytową.

(229)

Istotnie, sytuacja linii środków pieniężnych cash pool jest ciągle ujemna i często bliska maksymalnego poziomu przyznanego w kwocie [...] milionów EUR (na przykład: - [...] milionów EUR w czerwcu 2005 r.), a grupa jest [...] dłużnikiem krótkoterminowych środków pieniężnych:

Stan skonsolidowanych środków płynnych ABX LOGISTICS Worldwide S.A.

(230)

Wreszcie Komisja stwierdza, że pomimo, iż holding ABX-WW został utworzony zaledwie w 2003 r., grupa jako jednostka gospodarcza nie stanowi przedsiębiorstwa nowoutworzonego w rozumieniu wytycznych z 2004 r., ponieważ powstała z połączenia wielu wcześniej istniejących jednostek aktywnych w tym samym sektorze i że nowa struktura grupy została utworzona właśnie w celu restrukturyzacji.

(231)

Szacunkowe wyniki spodziewane dla ABX-WW, ABX-D i – NL, jak wskazano w powyższej części opisowej i oparte na realnych założeniach, przewidują przywrócenie rentowności przedsiębiorstwa w latach 2006 – 2007.

(232)

Ponadto, wyniki finansowe wyraźnie się poprawiły od 2002 r., roku opracowania planu restrukturyzacji. Na poziomie ABX LOGISTICS Worldwide S.A., chodzi o poprawę wyniku operacyjnego (EBIT) z –28,7 milionów EUR (2002 r.) do +11,6 milionów EUR (2004 r.). Wynik operacyjny ABX LOGISTICS (Niemcy) GmbH (poza Air&Sea) zmienił się z –32,0 milionów EUR na –[...] milionów EUR w tym samym okresie, a wynik operacyjny ABX LOGISTICS Holding (Holandia) BV zbliżył się do równowagi ewoluując z –6,7 milionów EUR do –[...] milionów EUR.

(233)

Oprócz tej niezaprzeczalnej reorganizacji finansowej obserwowanej w ostatnich latach, z części opisowej wynika, że grupa ABX wyraźnie przechodzi prawdziwą organiczną restrukturyzację, która pozwoli na długotrwałe przywrócenie rentowności.

(234)

Wreszcie, Komisja uważa, że podpisanie porozumienia o sprzedaży całej grupy ABX LOGISTICS WW, z którego wynika obowiązek zbycia pod warunkiem jego zatwierdzenia i zastosowania zwyczajowych warunków stosowanych w przypadku zbycia, a także połączony ze znaczącymi zobowiązaniami inwestycyjnymi ze strony prywatnego nabywcy, stanowi dodatkowy wskaźnik określający jakość planu restrukturyzacji grupy ABX i jej długotrwałej rentowności.

(235)

Według wytycznych z 2004 r., powinny zostać podjęte środki kompensujące na rzecz złagodzenia, na tyle na ile to możliwe, niekorzystnych dla konkurencji skutków pomocy. W razie braku takich środków, pomoc powinna zostać uznana jako sprzeczna ze wspólnym interesem.

(236)

Grupa ABX od teraz zaangażowała się poważnie w ograniczenie swoich zdolności. Jak już wspomniano, w ramach restrukturyzacji znacznie ograniczy liczbę swoich zakładów, swoją powierzchnię operacyjną, swoje obroty lub zatrudnienie, aby osiągnąć redukcje na poziomie ABX-WW do 54 %, na poziomie ABX-D do 69 %, na poziomie ABX-NL do 44 % i na poziomie ABX-F do 76 % (zwłaszcza w formie zbycia i zamykania agencji). Te redukcje będą jeszcze większe na rynku niemieckim z powodu dodatkowych zobowiązań podjętych przez władze belgijskie w [...] 2005 r. Te redukcje, które znacznie wykraczają poza redukcje przewidziane w planie początkowym, w takiej części zwolnią udziały w rynku na korzyść konkurencji.

(237)

Komisja uważa, że te zamknięcia i zbycia mogą być traktowane jako proporcjonalne, uwzględniając zarazem ich znaczenie ilościowe, małą część rynku pozostałą dla grupy ABX jako freight forwarding (poniżej 2 % w Niemczech, 1 % w Holandii w 2002 r.), konieczność dysponowania minimalną siecią w wielu krajach Europy w celu ochrony dochodowej działalności usług logistycznych intermodalnych w Europie, i wreszcie fakt, że rynek logistyki transportowej nie charakteryzuje się przerostem zdolności produkcyjnych, a znajduje się w sytuacji ekspansji, jak wynika z analizy przedstawionej w sekcji 2.2. Celem przypomnienia, grupa ABX prawie nie posiada środków transportu i wobec tego prawie nie prowadzi działalności jako przewoźnik drogowy.

(238)

Ponadto Komisja w oparciu o informacje przedstawione przez władze belgijskie zweryfikowała, że bardzo istotną część redukcji zdolności dotyczy jej aktywów krótkoterminowych. Te dodatkowe redukcje dotyczą 19 % w stosunku do ogółu 31 % redukcji zakładów, 12 % w stosunku do ogółu 21 % redukcji obrotów handlowych, 15 % w stosunku do ogółu 40 % redukcji personelu i 40 % w stosunku do ogółu 54 % redukcji powierzchni magazynowej.

(239)

Wytyczne z 2004 r. wymagają, żeby wysokość i natężenie pomocy były ograniczone do minimum.

(240)

W tym względzie, Komisja stwierdza, po pierwsze, że rekapitalizacja prowadzi grupę do relacji zadłużenia do środków własnych na poziomie 80 %, po wdrożeniu notyfikowanych środków. Ta stopa wyniesie 155 % po wyeliminowaniu goodwill w wysokości 146 milionów EUR w rachunkach grupy.

ABX LOGISTICS Worldwide S.A., bilans skonsolidowany

(241)

Komisja uważa za zasadne uwzględnienie również tej drugiej liczby 155 %, ponieważ goodwill pochodzi w znacznej części z pierwotnego nabycia ABX-D ([...] milionów EUR) i NL ([...] milionów EUR), których zdolności zostaną poważnie ograniczone w ramach restrukturyzacji (co zostało wzmocnione w wyniku zobowiązań [...] do redukcji obecności w Niemczech, o których władze belgijskie powiadomiły w grudniu 2005 r.). Władze belgijskie uważają ponadto, że wprowadzenie środków restrukturyzacji spowodowałoby całkowite zniknięcie w rachunkach SNCB [...] goodwill dla filii niemieckich i holenderskich.

(242)

Tak więc, te dwa wskaźniki 80 i 155 % są zasadniczo wyższe niż wskaźniki obserwowane u większości konkurentów porównywalnych z grupą ABX. Tytułem przykładu, średnia (ważona dla obrotów) wskaźników tych konkurentów wynosi 43 % (i obniży się do 16 %, jeżeli uwzględnimy Spółkę DPWN, co nie wydaje się jednak wystarczająco porównywalne, aby mogło być uwzględnione).

(243)

Oznacza to, że grupa ABX będzie rekapitalizowana na poziomie niższym od średniej w sektorze i nie będzie dysponowała, przez swoją strukturę finansową, nadwyżką zasobów.

(244)

Po drugie, Komisja przypomina, że sytuacja środków pieniężnych netto ABX-WW jest negatywna od 2003 r., tak że grupa ABX nie ma do swojej dyspozycji nadwyżki środków pieniężnych.

(245)

Po trzecie należy wziąć pod uwagę fakt, że cena, jaką musi otrzymać SNCB jako wynagrodzenie ze sprzedaży swoich akcji ABX WW przyczyni się do rzeczywistego zmniejszenia pomocy. Istotnie, byłoby to równoznaczne dla grupy i jej konkurentów, jak również dla SNCB i Yvan, z tym, że pomoc udzielona przez SNCB zostanie zmniejszona o tę samą wielkość, że sprzedaż miała miejsce za cenę symboliczną i że stosowne finansowanie zostanie wniesione bezpośrednio przez nabywcę.

(246)

Ponadto Komisja musi również upewnić się, że korzystający z pomocy wniesie istotny wkład w plan restrukturyzacji, w formie własnych środków pieniężnych lub finansowania zewnętrznego na warunkach rynkowych.

(247)

W tym celu Komisja przystąpi do określenia całkowitego kosztu restrukturyzacji, po odjęciu zysków produkcyjnych i redukcji zapotrzebowania na środki obrotowe.

Koszty netto restrukturyzacji

(248)

W tym względzie, Komisja uważa za zasadne uwzględnienie kosztów podanych w powyższej tabeli, szczególnie z następujących powodów: