Turkin matkasanakirja

Turkkia puhutaan Turkissa, Kyproksen saaren pohjoisosissa sekä jonkin verran Kreikassa ja Bulgariassa.

Kielioppi

Unlike many languages, Turkish forms words by a process known as "agglutination", where prefixes and suffixes are attached to words to mark different parts of speech and so on. Thus, an English phrase such as "I am an Australian" is rendered in Turkish with the one word "Avustralyalıyım - Avustralya-lı-y-ım".

Lausuminen

Turkish pronunciation looks daunting to non-native speakers, as many of the words are very long and look like tongue-twisters. With a bit of practice, however, it becomes much easier.

Vokaalit

Turkin vokaalit ovat:

A - kuten suomen auto
E - kuten suomen etana
I - ei ole vastinetta suomessa. Lähin vastine on viron õ. Äännetään kieli samassa asennossa kuin u mutta lavein huulin kuten i:tä äännettäessä.
İ - kuten suomen isä ja sanan İstanbul alussa
O - kuten suomen osa
Ö - kuten suomen yö
U - kuten suomen ura
Ü - kuten suomen yö

Remember that, in lower case, the two letters İ and I look different as well. The lower case form of İ is i, while the lower case form of I is ı.

Turkissa ei ole diftongeja ja pitkiä vokaaleja on vain harvoissa sanoissa.

Konsonantit

B - kuten suomen banaani
C - kuten suomen džonkki, kuten englannin jump
Ç - kuten suomen Tšekki, kuten englannin chapel
D - kuten suomen demokratia
F - kuten suomen filmi
G - kuten suomen gorilla
Ğ - ääntymätön kirjain, joka pidentää edeltävän vokaalin
H - kuten suomen hattu
J - kuten ranskalainen nimi Jean
K - kuten suomen kuningas
L - kuten suomen leijona
M - kuten suomen mies
N - kuten suomen nalle
P - kuten suomen pallo
R - kuten suomen rasia
S - kuten suomen sana
Ş - kuten suomen šakki, kuten englannin shake
T - kuten suomen tie
V - kuten suomen valo
Y - kuten suomen juna
Z - kuten englannin zoo

Huomio!

Y on turkissa aina konsonantti. Se ääntyy kuin suomen j. Vastaaavasti turkin j ääntyy kuin suomen ž ja turkin ü ääntyy kuin suomen y.

Sanakirja

Tavallisia kilpiä

AÇIK: Avoinna
KAPALI: Suljettu
GİRİŞ: Sisään
ÇIKIŞ: Ulos
İTİNİZ: Työnnä
ÇEKİNİZ: Vedä
TUVALET / WC: WC
BAY: Miehet
BAYAN: Naiset
YASAKTIR: Kielletty

Basics

Hello.: Merhaba. (mehr hah bah)
Hello. (informal): Selam. (sell um)
How are you? (polite/plural): Nasılsınız? (na suhl suhn uhz)
How are you? (informal singular): Nasılsın? (na suhl suhn)
What's up / How're you doing? (very informal, contraction of "Ne haber?", literally meaning "What is new?"): Naber? (na berr)
Fine, thank you.: İyiyim, teşekkürler. (ee yee yeem teh shek ür lerr)
What is your name? (polite): Adınız ne? (ad uhn uhz ne)
What is your name? (informal singular): Adın ne? (ad uhn ne)
My name is ______ .: Benim adım ______ . ( Benn im ad uhm _____ .)
Nice to meet you.: Memnun oldum. (mem noon oll doom)
Please.: Lütfen. (Luet fen)
Thank you.: Teşekkür ederim. (teh shek uer eh der eem)
You're welcome.: Bir şey değil. (Bir shey de yeel)
is/are there (any/some) ____?: ____ var mı? (var muh?)
there isn't any: Yok (yock) usually said with a upward movement of chin and eyebrows
Yes.: Evet. (eh vet)
No.: Hayır. (Hah yuhr)
Excuse me. (getting attention) (polite): Efendim. (E fen dim)
Excuse me. (begging pardon): Afedersiniz. (af fair dair sin niz)
I'm sorry.: Özür dilerim. (Ö zuer di lay reem)
I'm sorry.: Pardon. (Par don)
Goodbye (polite singular, used by the person leaving): Hoşça kalın. (Hosh cha kaluhn )
Goodbye (informal/plural, used by the person leaving): Hoşça kalın. (Hosh cha kaluhn )
Goodbye (used by the person staying): Güle güle. (guele guele)
I can't speak Turkish [well].: [İyi] Türkçe konuşamıyorum. ([E yee] Tuerck-che conusha-me-yoo-ruhm)
Do you speak English? (polite/plural): İngilizce biliyor musunuz? (literally, "Do you know English?")
Is there someone here who speaks English?: Burada İngilizce konuşan birisi var mı? ( boor-a-duh Eengleez jay kow noo shun bee ree seh wurrm ?)
Look out!: Dikkat! (Dick kaht !)
Good morning.: Günaydın. (Guen eye duhn )
Good evening.: İyi akşamlar. (E yee Ak sham lar )
Good night.: İyi geceler . (E yee Ge jay ler )
Good night (to sleep): İyi uykular (E yee yoo ku lar)
Welcome: Hoş geldiniz (Hosh Gel din iz)
Welcome (informal singular): Hoş geldin (Hosh Gel din)
I don't understand.: Anlamadım (An la ma duhm)
Where is the toilet?: Tuvalet nerede? (Too va let ner eh de?)
Is there any ...?: ... var mı? (var Muh)

Problems

Help!: İmdat! (Im Daht !)
Help!: Yardım Edin! (Yard um ed in)
Accident: kaza (ka za)
Doctor: doktor (dok tor)
Leave me alone.: Beni yalnız bırak. (beh nee yahl nuz bu rahk)
Don't touch me!: Bana dokunma! (bah nah doh koon mah)
I'll call the police.: Polisi arayacağım. (poh lee see ah rah yah jaa uhm)
Police!: Polis! (poh lees)
Stop! Thief!: Dur! Hırsız! (door huhr suhz)
I need your help.: Yardımınıza ihtiyacım var. (yahr duh muh nuh zah eeh tee yah juhm vahr)
It's an emergency.: Acil durum. (ah jeel doo room)
I'm lost.: Kayboldum. (kahy bohl doom)
I lost my bag.: Çantamı kaybettim. (chahn tah muh kahy beht teem)
I lost my wallet.: Cüzdanımı kaybettim. (jooz dah nuh muh kahy beht teem)
I'm sick.: Hastayım. (hahs tah yuhm)
I've been injured.: Yaralandım. (yah rah lahn duhm)
I need a doctor.: Bir doktora ihtiyacım var. (beer dohk toh rah eeh tee yah jum vahr)
Can I use your phone?: Telefonunuzu kullanabilir miyim? (teh leh foh noo noo zoo kool lah nah bee leer mee yeem)

Numbers

1: bir (beer)
2: iki (icki)
3: üç (uech)
4: dört (dirt)
5: beş (besh)
6: altı (altuh)
7: yedi (yedi)
8: sekiz (sekiz)
9: dokuz (dokuz)
10: on (on)
11: on bir (on bir)
12: on iki (on icki)
13: on üç (on uech)
14: on dört (on doert)
15: on beş (on besh)
16: on altı (on altuh)
17: on yedi (on yedi)
18: on sekiz (on sekiz)
19: on dokuz (on dokuz)
20: yirmi (yir mi)
21: yirmi bir(yir mi bir)
22: yirmi iki (yir mi icki)
23: yirmi üç (yir mi uech)
30: otuz (otuz)
40: kırk (kuhrk)
50: elli (elli)
60: altmış (altmuhsh)
70: yetmiş (yet mish)
80: seksen (seksen)
90: doksan (doksan)
100: yüz (yuez)
200: iki yüz (icky yuez)
300: üç yüz (uech yuez)
1000: bin (bin)
2000: iki bin (icky bin)
1,000,000: bir milyon (beer milyon)
1,000,000,000: bir milyar (beer milyar)
1,000,000,000,000: bir trilyon (beer trilyon)
number _____ (train, bus, etc.): _____ numara (numara)
half: buçuk (boo chuook) when after a number like one and a half : bir buçuk; yarım (yah ruhm) for e.g. half a bread : yarım ekmek
less: az (as)
more: çok (chock)

Time

now: şimdi (shim di)
later: sonra (...)
before: önce (...)
morning: sabah (...)
afternoon: öğleden sonra (...)
evening: akşam (ak sham)
night: gece (ge jay)

Clock time

one o'clock AM: Saat gece 1 (literally "hour is night one")
two o'clock AM: Saat gece 2
six o'clock AM: Saat sabah 6 (literally "hour is morning six")
noon: öğle/öğlen
one o'clock PM: Saat 13/öğleden sonra 1
two o'clock PM: Saat 14/öğleden sonra 2
five o'clock PM: Saat 17/akşam 5 (literally "hour is evening five")
eight o'clock PM: Saat 20/gece 8 (literally "hour is night eight")
midnight: gece yarısı

Please note that when saying what the clock is, one would normally only use one to twelve, unless having to make sure there's no doubt as to whether it's past or before noon, in which case the twenty-four hour system or affixes such as "morning", "afternoon", "evening", and "night" is used.

Duration

_____ minute(s): _____ dakika
_____ hour(s): _____ saat
_____ day(s): _____ gün
_____ week(s): _____ hafta
_____ month(s): _____ ay
_____ year(s): _____ yıl

Days (Günler)

Sunday: Pazar (paz ar)
Monday: Pazartesi (paz ar tesi)
Tuesday: Salı (saluh)
Wednesday: Çarşamba (char sham ba)
Thursday: Perşembe (per shem be)
Friday: Cuma (juma)
Saturday: Cumartesi (juma tesi)

Months

January: Ocak (o jak)
February: Şubat (shu bat)
March: Mart (mart)
April: Nisan (nee sahn)
May: Mayıs (ma yuhs)
June: Haziran (ha zee ran)
July: Temmuz (taem mooz)
August: Ağustos (aa hoos toss)
September: Eylül (aey luehl)
October: Ekim (ae keem)
November: Kasım (kah suhm)
December: Aralik (a ra luhk)

Writing time and date

What's the time?: Saat kaç?
What date is it today?: Bugünün tarihi nedir?
It's _____ o'clock.: Saat _____.

Please note that when saying what the clock is, one would normally only use one to twelve, unless having to make sure there's no doubt as to whether it's past or before noon, in which case the twenty-four hour system or affixes such as "morning", "afternoon", "evening", and "night" is used.

Colors

Black: Siyah (see yuh)
White: Beyaz (bei azh)
Yellow: Sarı (saa rıh)
Blue: Mavi (mao vee)
Navy: Lacivert (la jee vert)
Green: Yeşil (yea sheal)
Red: Kırmızı (khır mızı)
Pink: Pembe (pam bhe)
Orange: Turuncu (too roon joo)
Purple: Mor (more)
Brown: Kahverengi (kaah ve rengi)

Transportation

Bus and train

Which bus?: hangi otobüs (hangee auto boos)
How many kilometers?: kaç kilometre? (kach kilo metreh)
How much is a ticket to _____?: ____'a bir bilet kaç para? (___ ah beer bee leht kach pah rah)
One ticket to _____, please.: ____'a bir bilet lütfen. (___ ah beer bee leht loot fehn)
Where does this train/bus go?: Bu tren/otobüs nereye gider? (boo tee rehn/oh toh boos neh reh yeh gee dehr)
Where is the train/bus to _____?: ____'a giden tren/otobüs nerede? (___ ah gee dehn tee rehn/oh toh boos neh reh deh)
Does this train/bus stop in _____?: Bu tren/otobüs _____'da durur mu? (boo tee rehn/oh toh boos ___ dah doo roor moo)
When does the train/bus for _____ leave?: _____'a giden tren/otobüs ne zaman kalkacak? (___ ah gee dehn tee rehn/oh toh boos neh zaa mahn kaal kah jaak)
When will this train/bus arrive in _____?: Bu tren/otobüs _____'a ne zaman varacak? (boo tee rehn/oh toh boo ___ a neh zaa mahn vaa raa jaak)

Directions

Where?: (place) nerede? (nar edeh); (direction) nereye? (nar eyeh)
Left: sol (sole)
Right: sağ (saa)
Straight: düz (dooz)
Here: burada (bur ah da)
Forwards: İleri
Backwards: Geri
Above/over _____: _____nın üzerinde
Under(neath) _____: _____nın altında
Adjacent to _____: _____nın yanında

Taxi

Taxi!: Taksi! (tuck see)
Take me to _____, please.: Beni _____'a götürün, lütfen.
How much does it cost to get to _____?: _____'a gitmek kaç para tutar?
Take me there, please.: Beni oraya götürün, lütfen.
I want to get out: inecek var (ine jek var)

Lodging

One person

bir kişi (beer kee shee)

One night

bir gece (beer gay jay)

Hot water

sıcak su (see jak suu)

Breakfast included

kahvaltı dahil (kah val tuh da heel)

Do you have any rooms available?

Hiç boş odanız var mı? (heech bosh au daa naz vaar muh)

Do you have any single rooms available?

Tek kişilik odanız var mı?

How much is a room for one person/two people?

Bir/iki kişilik odalar kaç para?

How much is a room per person?

Kişi başına ne kadar? (kee shee bah shuh nah neh kah dahr)

Does the room come with _____

Odada _____ var mı?

...bedsheets?: ...yatak çarşafı
...a bathroom?: ...banyo/duş
...a telephone?: ...telefon
...a TV?: ...televizyon

May I see the room first?

Önce odayı görebilir miyim?

Do you have anything quieter?

Daha sessizi var mı?

...bigger?: ...büyüğü?
...cleaner?: ...temizi?
...cheaper?: ...ucuzu?

OK, I'll take it.

Tamam, alıyorum.

I will stay for _____ night(s).

_____ gece kalacağım.

Can you suggest another hotel?

Başka bir otel önerebilir misiniz?

Do you have a safe?

Kasanız var mı?

...lockers?: ...kilidiniz

Is breakfast/supper included?

Kahvaltı/akşam yemeği dahil mi?

What time is breakfast/supper?

Kahvaltı/akşam yemeği ne zaman?

Please clean my room.

Lütfen odamı temizleyin.

Can you wake me at _____?

Beni _____'da uyandırabilir misiniz?

I want to check out.

Odayı boşaltıyorum.

Money

Do you accept American/Australian/Canadian dollars?: Amerikan/Avustralya/Kanada doları kabul ediyor musunuz?
Do you accept British pounds?: İngiliz Sterlini kabul ediyor musunuz?
Do you accept credit cards?: Kredi kartı geçerli mi?
Can you change money for me?: Benim için para bozabilir misiniz?
Where can I get money changed?: Dövizimi nerede bozdurabilirim?
What is the exchange rate?: Döviz kuru nedir?
Where is an automatic teller machine (ATM)?: ATM/Bankamatik nerede?

Eating

Waiter! Excuse me!: bakar mısınız? (ba kar mis in izz)
Menu / price list: Menü / fiyat listesi (fee yot lis tesi)
Bill / check: hesap (he sap)
A table for one person/two people, please.: Bir/İki kişilik masa lütfen.
Can I look at the menu, please?: Menüye bakabilir miyim?
Can I look in the kitchen?: Mutfağa bakabilir miyim?
I'm a vegetarian.: Ben vejeteryanım (or et yemem, literally "I don't eat meat").
I don't eat pork.: Domuz eti yemem.
I don't eat beef.: Sığır eti yemem.
I only eat kosher food.: Yalnızca koşer yemek yerim
à la carte: à la carte/alakart
breakfast: kahvaltı
Lunch: öğle yemeği (oh lay yem ayee)
supper: akşam yemeği
I want _____.: _____ istiyorum.
I want a dish containing _____.: _____ içeren bir yemek istiyorum.
chicken: tavuk (tah vook)
beef: sığır eti (suh uhr ae tee)
fish: balık (bah luhk)
ham: jambon (zham bohn)
sausage: sosis (soh sees)
cheese: peynir (pay neer)
eggs: yumurta (yoo moor tah)
salad: salata (sah lah tah)
(fresh) vegetables: (taze) sebze ((tah zeh) sehb zeh)
(fresh) fruit: (taze) meyve ((tah zeh) may veh)
bread: ekmek (ehk mehk)
toast: tost (tohst)
noodles: şehriye (or noodle -pronounced same as English- when used for a Far-Eastern dish)
rice: pirinç
beans: fasulye
May I have a glass of _____?: Bir bardak _____ alabilir miyim?
May I have a cup of _____?: Bir fincan _____ alabilir miyim?
May I have a bottle of _____?: Bir şişe _____ alabilir miyim?
coffee: kahve (kaahh veh)
tea (drink): çay (chaay)
juice: meyve suyu (may veh soo yoo)
(bubbly) water: soda (soh dah)
water: su (soo)
beer: bira (bee rah)
red/white wine: kırmızı/beyaz şarap (kuhr muh zuh/beh yaaz shaa raap)
May I have some _____?: Biraz _____ alabilir miyim? (bee raaz ___ ah lah bee leer mee yeem)
salt: tuz (tooz)
black pepper: karabiber (kah rah bee behr)
butter: tereyağı (teh reh yaa uh)
I'm finished.: Bitirdim. (bee teer deem)
It was delicious.: Çok lezizdi. (chok leh zeez dee)
The check, please.: Hesap lütfen. (heh saap loot fehn)

Bars

Do you serve alcohol?: İçki var mı? (ickhi wha mhi)
Is there table service?: Masaya servis var mı?
A beer/two beers, please.: Bir/iki bira, lütfen (beer/icky bhira,luet fen)
A glass of red/white wine, please.: Bir bardak kırmızı/beyaz şarap, lütfen. (beer bar duck khırmizi/bay iz shar up, luet fen )
A pint, please.: Yarım litre, lütfen. (ya ream lit rhe, luet fen)
A bottle, please.: Şişe, lütfen. (shishe, luet fen)
whiskey: viski
vodka: votka
rum: rom (rhom)
water: su (sue)
club soda: soda (soda)
orange juice: portakal suyu (pore-tuck-al sue you )
Coke: Cola (cola)
One more, please.: Bir tane daha, lütfen. (beer thane dahha, luet fen)
Another round, please.: Birer tane daha, lütfen. (beer-ar thane dahha, luet fen)
When is closing time?: Ne zaman kapatıyorsunuz?
Cheers!: Şerefe! (sherafa)

Shopping

How much (money)?

kaç para? (koch pa rah)

Cheap

ucuz (oo juuz)

Expensive

pahalı (pahaluh)

Do you have this in my size?

Bedenime uyanından var mı?

How much is this?

Bu kaç para? (boo kach pa ra)

That's too expensive.

Çok pahalı.

expensive

pahalı

cheap

ucuz

I can't afford it.

Param yetmiyor.

I don't want it.

İstemiyorum.

You're cheating me.

Beni kandırıyorsun.

I'm not interested.

İlgilenmiyorum.

OK, I'll take it.

Tamam, alacağım.

Can I have a bag?

bir torba alabilir miyim?

Do you ship (overseas)?

(Yurtdışına) nakliyeniz var mı?

I need...

...a ihtiyacım var

...toothpaste.: ...diş macunu.
...a toothbrush.: ...diş fırçası.
...tampons.: ...tampon.
...sanitary napkins.: ...kağıt mendil.
...soap.: ...sabun.
...shampoo.: ...şampuan.
...pain reliever. (e.g., aspirin or ibuprofen): ...ağrı kesici.
...cold medicine.: ...soğuk algınlığı ilacı.
...stomach medicine.: ...mide ilacı.
...a razor.: ...jilet.
...an umbrella.: ...şemsiye.
...sunblock lotion.: ...güneş kremi.
...a postcard.: ...kartpostal.
...postage stamps.: ...pul.
...batteries.: ...pil.
...writing paper.: ...yazma kağıdı.
...a pen.: ...kalem.
...English-language books.: ...İngilizce kitaplar.
...English-language magazines.: ...İngilizce dergiler.
...an English-language newspaper.: ...İngilizce bir gazete.
...an English-Turkish dictionary.: ...bir İngilizce-Türkçe sözlük.

Driving

I want to rent a car.: Araba kiralamak istiyorum.
Can I get insurance?: Kasko yaptırabilir miyim?
stop (on a street sign): dur
one way: tek yön
no parking: park etmek yasaktır
speed limit: hız sınırı
gas (petrol) station: benzinci/benzin istasyonu
petrol: benzin
diesel: dizel/motorin

Authority

I haven't done anything wrong.: Yanlış hiç birşey yapmadım.
It was a misunderstanding.: Yanlış anlaşılma oldu.
Where are you taking me?: Beni nereye götürüyorsunuz?
Am I under arrest?: Tutuklu muyum?
I am an American/Australian/British/Canadian citizen.: Ben bir Amerikan/Avustralya/İngiliz/Kanada vatandaşıyım.
I want to talk to the American/Australian/British/Canadian embassy/consulate.: Amerikan/Avustralya/İngiltere/Kanada büyükelçiliğiyle/konsolosluğuyla konuşmak istiyorum.
I want to talk to a lawyer.: Bir avukatla konuşmak istiyorum.
Can I just pay a fine now?: Şimdi yalnızca bir ceza ödesem olur mu?
I want to speak to your superior: Amirinizle konuşmak istiyorum.

Opi lisää

Tämä on tynkä-artikkeli. Siinä on vähän sekalaista tietoa, mutta kokonaisuudesta puuttuu jotain oleellista. Sukella sisään ja auta tekemään siitä käyttökelpoinen!