Primata

Primata
Primates
Taksonomi (id)
Filum	Chordata
Kelas	Mammalia
Superordo	Euarchontoglires
Ordo	Primates Linnaeus, 1758
Distribusi

Primata iyâ arèya mamalia sè maso' ka ḍâlem ordo Primates. Primata bâḍâ ḍâ'-aḍâ'ân 85-55 juta taon sè tapongkor ḍâri mamalia dhârât sè bhâdhânna kènnè' sè adaptasi ka'angghuy oḍi' è ka'-bhungka'an tropis. Bânnyâ' tandhâna primata sè la adaptasi bi' kaoḍi'ân è dhunnyâ, èantarana otak sè rajâ, pandhângan (visual) sè tajhâm, pangabâsân bârna, lang-tolang ghellâng bhâu sè bisa bânnya' ghuli è sendi bhâu, bân tanang sè teppa' ghulina. Primata apèsa dhâddhi duwâ' surbondo iyâ rèya Strepsirrhini (tamaso' lemmur bân loris) bân Haplorhini (tamaso' kettang, motak, bân manossa). Èlmo sè aèssè pangajhârân primata èsebbhut primatologi.

Pangalompo'an

Ḍâftar famili primata sè ghi' oḍi' sampè' satèya (sintas) bhâkal èsebbhutaghina è bâbâ rèya. Klasifikasi otabâ pangalompo'an sè laèn èangghuy kèya, akanta kalompo' alternatif ḍâri Strepsirrhini sè ghi' oḍi' sè èdhu'um dhâddhi duwâ' infraordo, Lemuriformes bân Lorisiformes.

• Ordo Primates
  • Subordo Strepsirrhini: lemur, galago, bân loris
    • Infraordo Lemuriformes
      • Superfamili Lemuroidea
        • Famili Cheirogaleidae: lemur kerdil dan lemurs-tèkos (34 spèsiès)
        • Famili Daubentoniidae: aye-aye (1 spèsiès)
        • Famili Lemuridae: lemur ekor-cincin bân bhâlâna (21 spèsiès)
        • Famili Lepilemuridae: sportive lemurs (26 spèsiès)
        • Famili Indriidae: woolly lemurs bân bhâlâna (19 spèsiès)
      • Superfamili Lorisoidea
        • Famili Lorisidae: loris (14 spèsiès)
        • Famili Galagidae: galago (19 spèsiès)
  • Subordo Haplorhini: tarsius, kettang bân motak
    • Infraordo Tarsiiformes
      • Famili Tarsiidae: tarsius (11 spèsiès)
    • Infraordo Simiiformes (atau Anthropoidea)
      • Parvordo Platyrrhini: kettang Dunnya Anyar
        • Famili Callitrichidae: marmoset bân tamarin (42 spèsiès)
        • Famili Cebidae: capuchins bân kettang ebbhu' (14 spèsiès)
        • Famili Aotidae: kettang malem bân kettag mano' bâung (douroucoulis) (11 spèsiès)
        • Famili Pitheciidae: titis, sakis, bân uakaris (43 spèsiès)
        • Famili Atelidae: kettang wool (29 spèsiès)
      • Parvordo Catarrhini
        • Superfamili Cercopithecoidea
          • Famili Cercopithecidae: Kettang DHunnya Kona (138 spèsiès
        • Superfamili Hominoidea
          • Famili Hylobatidae: owa otabâ "motak kènnè'" (18 spèsiès)
          • Famili Hominidae: motak rajâ, tamaso' manossa (8 spèsiès)