Дайн

Дайн (монгол:ᠳᠠᠢᠨ, англи: war)᠎ бол улс төрийн бүлгүүдийн хоорондын зэвсэгт мөргөлдөөн бөгөөд хугацаа, цар хүрээгээрээ ялгардаг байна. Улс орнуудын явуулж буй стратегийн бодлогоос үүдэн гарсан зэвсэгт тэмцлийг албан ёсоор дайн гэж үздэг билээ.

Тодорхойлолт

1974 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн НҮБ-ын тогтоолын 1 дүгээр зүйлд зааснаар түрэмгийлэл гэдэг нь өөр улсын тусгаар тогтнол, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдал, улс төрийн тусгаар тогтнолын эсрэг зэвсэгт хүч хэрэглэх, эсхүл НҮБ-ын Дүрэмд харшлах аливаа хэлбэрээр үйлдэхийг түрэмгийлэл гэнэ. Түрэмгийлэл гэж үзэх тохиолдлууд:

a) өөр улсын нутаг дэвсгэрт аль нэг улсын зэвсэгт хүчний халдлага, түр зуурынх ч гэсэн ийм түрэмгийлэл, дайралт, эсхүл өөр улсын нутаг дэвсгэр эсвэл түүний хэсгийг хүчээр авч хавсаргасны үр дүнд үүссэн аливаа цэргийн эзлэн түрэмгийлэл гэнэ;

b) аль нэг улсын зэвсэгт хүчин өөр улсын нутаг дэвсгэрийг бөмбөгдөх, эсхүл аль нэг муж өөр улсын нутаг дэвсгэрт ямар нэгэн зэвсэг хэрэглэх;

c) өөр улсын зэвсэгт хүчин аль нэг улсын боомт, далайн буюу усан эргийг бүслэх;

d) аль нэг улсын зэвсэгт хүчин бусад улсын хуурай газар, тэнгис, агаарын хүчин, тэнгисийн болон агаарын флот руу довтолсон;

e) хүлээн авагч улстай тохиролцсоны дагуу нөгөө улсын нутаг дэвсгэрт байрлах нэг улсын зэвсэгт хүчнийг гэрээнд заасан болзолыг зөрчиж ашиглах, эсхүл тухайн нутаг дэвсгэрт байх хугацаа дуусгавар болсны дараа үргэлжлүүлэх. тохиролцоо;

f) өөр улсын мэдэлд өгсөн нутаг дэвсгэрээ гуравдагч улсын эсрэг түрэмгийллийн үйлдэл хийхэд ашиглахыг зөвшөөрсөн улсын акт;

g) өөр улсын эсрэг дээр дурдсан үйлдлүүдтэй тэнцэхүйц ноцтой зэвсэгт хүчний ажиллагаа явуулж буй зэвсэгт бүлэглэл, бүлэглэл, жирийн бус цэрэг, хөлсний цэргүүдийг улсаас буюу түүний нэрийн өмнөөс илгээх, эсхүл түүний томоохон оролцоог хэлнэ.

Түүх

Хүний анхан шатны нийгэмд янз бүрийн бүлгийн хүмүүсийн хооронд зэвсэг ашиглахтай холбоотой зөрчилдөөн гарч байжээ. Ийм зөрчилдөөн нь маш харгис хэрцгий байсан. Тэжээхэд хэцүү байсан тул хоригдлуудыг авдагүй байсан юм.

Археологийн олдворуудаас үзэхэд анхны дайныг МЭӨ 12 мянган онд Нил мөрний эрэг дээрх Жебел Сахабд гэж тэмдэглэсэн байдаг. Уг дайн хүнсний хомсдолоос үүссэн гэж судлаач эрдэмтэд тайлбарладаг юм.

Боолчлол бий болсноор дайны гол зорилгын нэг нь боолуудыг олзлох явдал байв. Эртний ертөнц дэх дайн бол улс орнуудын хоорондох ердийн нөхцөл байдал байсан бөгөөд тэдгээрийн хоорондын зөрчилдөөнийг ихэвчлэн зэвсэгт хүчээр шийддэг байв.

Дундад зууны үед Европ, Азид олон том жижиг феодалын бүлгүүд хоорондоо байнга зөрчилдөж, олон тооны жижиг дайнууд болж байв.

Хүн төрөлхтөн түүхэндээ 2000 гаруй томоохон дайн тулалдаан хийж иржээ. Тэртээ 19-р зуунд Наполеон "Жад сэлэмгүйгээр дайнд ялах цаг ирнэ" гэж хэлсэн байдаг.

Хүн төрөлхтөн үүссэн цагаасаа эхлээд өөр хоорондоо дайтсаар ирсэн түүхтэй. Энэ дайн тулаан анхандаа нэг овог омгийн хооронд болдог байснаа яваандаа хоёр ба түүнээс олон тооны улсыг хамрах болж, цаашлаад дэлхийн хэмжээнд 100 гаруй улс, тэрбум гаруй оршин суугч, хэдэн арван мянган хавтгай дөрвөлжин км бүс нутгийг хамран явагддаг болсон билээ. Үүний жишээ нь хамгийн хохирол учруулсан гэж үздэг Дэлхийн нэгдүгээр дайн ба Дэлхийн хоёрдугаар дайн юм.

Дараах хэлбэрийн дайнууд байдаг:

Мөн үзэх

Дайны жагсаалт

Энэ зэвсэгт хүчний тухай өгүүлэл дутуу дулимаг бичигджээ. Нэмж гүйцээж өгөхийг хүсье.