Stichting Democratie en Media

🔮 "De dood van de journalistiek is vaak ten onrechte voorspeld. De werkelijke kwestie is of overleven lukt zonder terugtrekking in een niche." In de Volkskrant geeft Kustaw Bessems woorden aan het dilemma waar de journalistiek voor staat: "Het is voor media hoe dan ook kiezen: een regelrechte route naar de marge of een taai gevecht om het voortbestaan van voorlopige waarheden." "Omdat ze hun advertentie-inkomsten zijn kwijtgeraakt aan techbedrijven, zijn oude media afhankelijker geworden van betalende klanten en is het verleidelijk om die klanten te geven wat ze lekker vinden. Dus niet te veel ideeën die hun tegen de haren in strijken. " Het roept de vraag op, zegt Bessems, of jij en je buurman nog wel genoeg overlappende feiten tot je nemen om een gesprek te kunnen voeren. Hoe kan de journalistiek haar relevantie behouden voor alle burgers? Bessems sluit af met een van de inzichten van de Journalistieke Driedaagse van Stichting Democratie en Media: "Meer persoonlijk contact van journalisten met hun publiek, om vertrouwen te herstellen. Misschien is dat een beginnetje." 👉 Lees hier de hele column: https://lnkd.in/evqVTQsb 👉 Lees hier meer over de Journalistieke Driedaagse: https://lnkd.in/epinXcBr

🎶 O, beslisboom, o, beslisboom... 🎶 Namens het team van Stichting Democratie en Media hele fijne feestdagen gewenst. 🎄 Naast de kerstboom dagen we je uit een blik te werpen op deze beslisboom van Katinka Polderman: Is het journalistiek of activisme? We horen hieronder graag waar jij uitkomt!

🥸 Leesbril op? Mooi zo! We hebben hier onze eindejaarsnieuwsbrief voor je. 👉 Voortaan onze kwartaalnieuwsbrief standaard in je inbox? https://lnkd.in/ejRQtgRZ 🎄 In de eindejaarsnieuwsbrief lees je over de grote, maar zeker niet onoverwinnelijke uitdagingen voor het voortbestaan van onze democratische rechtsstaat (al kunnen een noodradio en blikvoer onder de boom zeker geen kwaad). Lees verder over alles waar Stichting Democratie en Media de afgelopen tijd mee bezig is geweest: 🖋️ Onze directeur-bestuurder Nienke Venema schreef een opiniestuk en schoof aan bij NPO Radio 1 🖋️ SDM organiseerde een Journalistieke Driedaagse 🖋️ Ila Kasem werd lid van de raad van toezicht 🖋️ Lees- en kijktips van het SDM-team om de donkere dagen mee door te komen. 🖋️ En nog veel meer... 👉 Hier lees je onze eindejaarsnieuwsbrief: https://lnkd.in/dkFGJsxZ

⚔️ 'Groepen worden weggezet en tegenover elkaar geplaatst door actoren die daar belang bij hebben, bijvoorbeeld in de politiek. Het tegengaan van deze gevaarlijke ontwikkeling vergt ook een stevige inzet van de journalistiek.' Sinds juli is Ila Kasem lid van de raad van toezicht van Stichting Democratie en Media. Tot voor kort was hij toezichthouder bij de NRC-stichting Lux et Libertas. 'Daar heb ik een beter begrip gekregen van de worsteling tussen het zijn van een private, commerciële entiteit en het waarborgen van je rol voor de samenleving als een journalistiek medium.’ Ook vertelt Kasem welk perspectief hij aan SDM hoopt toe te voegen: 'Ik ben op jonge leeftijd vanuit Marokko naar Nederland gekomen. Een van de dingen waar we ons hoofd als raad van toezicht nu over breken is de impact van de huidige politiek op de rechtsstaat en groepen die gemarginaliseerd worden. Nou realiseer ik me dat ik als persoon een bevoorrechte positie heb, maar ik bevind me ook volop in het deel van de samenleving dat vaker achtergesteld wordt. Hopelijk kan ik die perspectieven evenwichtig inbrengen.’ Ook vertelt Kasem over de blinde vlekken van de journalistiek en voor welke uitdagingen SDM volgens hem staat. 👉 Je leest het hele interview via: https://lnkd.in/eheWzU6D

📉 “Journalism is a market failure.” Die woorden sprak de professor van Fabienne Meijer met twinkelende ogen uit voor een collegezaal journalistiekstudenten. Zijn uitleg: redacties kunnen de waarde die zij opleveren voor de samenleving onmogelijk terugverdienen. Kwalitatieve journalistiek is niet goedkoop. Terwijl journalisten met gemak (tien)duizenden euro's in een verhaal investeren, is het eindproduct van hun harde werk een 'public good'. Iedereen plukt er de vruchten van. Zelfs als een artikel alleen beschikbaar is voor betalende abonnees, nemen andere media de details of conclusies wel over in een openbaar nieuwsbericht. Inmiddels is Fabienne Meijer trainer en consultant. Tijdens de Journalistieke Driedaagse van Stichting Democratie en Media raakte ze overtuigd: we moeten het binnen de journalistiek over 'product thinking' gaan hebben. Redacties zullen op zoek moeten naar nieuwe manieren om relevante, gedegen journalistiek te bedrijven en tegelijk hun hoofd boven water te houden. Daarom is Meijer een nieuwsbrief begonnen: de Durfredactie. Volgens ons is deze nieuwsbrief een warme aanbeveling voor iedereen die wil bouwen aan een toekomstbestendige journalistiek. 👉 Abonneer je gratis op de Durfredactie: https://lnkd.in/eSiyB7_b 👉 Lees hier de eerste nieuwsbrief van de Durfredactie: https://lnkd.in/eZFbMpkG Als we het toch over nieuwsbrieven hebben, kunnen we De Nieuwe Lezer van Sophie van Oostvoorn niet onbenoemd laten. Daarin schrijft ze over de rol van de journalistiek in de samenleving en haar veranderende verhouding met het publiek. 👉 Abonneer gratis op De Nieuwe Lezer: https://lnkd.in/e26dNMbZ 👉 Lees hier de meest recente nieuwsbrief van De Nieuwe Lezer: https://lnkd.in/eh_XuxxD

🎻 ‘Over vijf jaar willen we niet in de hoek van de klassieke muziek zitten’ Op initiatief van Stichting Democratie en Media kwamen een twintigtal journalistieke professionals van dertien verschillende redacties (o.a. NU.nl, de Volkskrant, BNNVARA en RTL Nieuws) eind november bijeen voor de Journalistieke Driedaagse in Breukelen. Een weekend lang gingen ze samen het gesprek aan over de vraag: wat moet de journalistiek doen om haar relevantie en zeggingskracht voor het publiek te behouden – of zelfs te herwinnen? Om dichter bij het antwoord op deze vraag te komen, werd de discussie verrijkt door drie kritische denkers: Maxim Februari, Hans (J.C.J) Boutellier en Alyt Damstra. Daarnaast gingen ze aan de slag met hoe ze hieraan in hun eigen werk kunnen bijdragen. Het levert vijf inzichten op. 1️⃣ Vertrouwen en verbinding zijn noodzakelijk - Journalisten moeten verbinding zien te maken met een publiek dat soms het vertrouwen in journalistieke media is verloren. Dat publiek kennen is een eerste voorwaarde voor verbinding. 2️⃣ Geen poortwachter meer - De context waarin journalistiek opereert is ingrijpend veranderd: ze is haar monopoliepositie verloren. Binnen een ‘anarchistische informatieruimte’ moet de journalistiek tegenwoordig met sociale mediaplatforms en streamingsdiensten strijden om schaarse aandacht. 3️⃣ Veranderende functies - Journalistiek moet het vertrouwen verdienen door samen met het publiek op zoek te gaan naar waar haar eigen meerwaarde schuilt. De journalistieke basisfuncties (informeren, controleren en een platform bieden voor debat) blijven onmisbaar voor een goed functionerende democratie, maar hoe zit het met de ‘zachtere’ functies van verbinden en vertrouwen bieden? 4️⃣ Economisch en democratisch belang op gespannen voet - Onder het juk van sturende algoritmes en veranderende verdienmodellen kunnen economische motieven democratische waarden verdringen. Journalistiek moet zich opnieuw richten op het dienen van het algemeen belang, weg van het ‘u vraagt, wij draaien’. 5️⃣ Je hebt meer invloed dan je denkt - Individuele journalisten en onderzoekers staan te midden van dit krachtenveld niet machteloos. ‘Ik heb ontdekt wat voor kleine en grote stappen ik morgen al kan gaan zetten om verder te komen in mijn werk – ik sta er nog steeds van te stuiteren,’ zei een deelnemer naderhand. Stichting Democratie en Media kijkt terug op een waardevol weekend met alle ruimte voor de grote journalistieke vraagstukken van deze tijd. In 2025 zal SDM haar rol als aanjager van deze gesprekken voortzetten met een nieuwe reeks journalistieke reflectiesessies en een tweede editie van het evenement Media voor Democratie. 👉 Lees hier een uitgebreid verslag van de Journalistieke Driedaagse, met daarin de bijdragen van Maxim Februari, Hans Boutellier en Alyt Damstra: https://lnkd.in/epinXcBr

🗣️ Als je als journalist niet vrijuit met bronnen kunt spreken, dan kun je ook geen misstanden blootleggen. Dat is funest voor onze democratie. Gisteren was onze directeur-bestuurder Nienke Venema te gast bij de ochtendshow VROEG! van NPO Radio 1 om te vertellen over de rechtszaak die De Correspondent heeft aangespannen tegen het Openbaar Ministerie. Stichting Democratie en Media staat De Correspondent financieel bij in deze juridische strijd om bronbescherming. In het gesprek van Nienke en Jan van Poppel kwamen ook andere uitdagingen voor de journalistiek aan bod. Nienke zegt daarover: "De beste remedie tegen politieke druk, maar ook tegen financiële en technologische druk, is om je relevantie voor het publiek te blijven aantonen. Daar ligt het belangrijkste vraagstuk voor de journalistiek." 👉 Luister hier het hele interview met Nienke terug: https://lnkd.in/eWWerGuw 👉 Lees hier de uitleg van Correspondent-oprichter Rob Wijnberg over deze rechtszaak:  https://lnkd.in/eF-h6ZJE

❓ Ben jij neutraal? En wat is dat eigenlijk, neutraal zijn? Met die vragen trapte (A)WAKE de derde editie van haar halfjaarlijkse festival New Radicalism af. Met een diversiteit aan stemmen uit verschillende achtergronden en disciplines werd onderzocht wat er in Nederland verondersteld wordt met het begrip 'neutraliteit'. Op een toegankelijke manier kwamen complexe thema's als politieke correctheid, dubbele moraal en de betekenis van objectiviteit aan bod. Het bevragen van bestaande structuren en normen is binnen een democratie van groot belang. Zeker als de vermeende neutraliteit mechanismen als uitsluiting en ongelijkheid in de hand werkt. Stichting Democratie en Media steunt dit festival omdat het een podium geeft aan kwetsbare groepen die lijden onder 'neutrale' machtsstructuren en hierover de dialoog aangaat. 👉 Lees hier meer over het festival New Radicalism: https://lnkd.in/dwUFdqJj 👉 Lees hier meer over (A)Wake: https://lnkd.in/dtdFv43q

🗳 'Democratie is min of meer passé' Rechtsfilosoof Maxim Februari was een van de sprekers tijdens ons evenement Media voor Democratie. Hij vertaalde het Amerikaanse begrip 'authoritarian envy' naar het Nederlands: autoritaire jaloezie, oftewel het verlangen naar de stootkracht van de dictator. Sinds de herverkiezing van Trump heeft de autoritaire, dictatoriale jaloezie zich misschien nog wel dieper in de samenleving genesteld. De vraag rijst hoe de democratie gered kan worden. Wat moeten we doen? Daarop antwoordt Februari het volgende: 'Dat wilt u horen en dat wil heel Nederland horen. Het is een teken van autoritaire jaloezie: vertel ons wat we moeten doen, grote leider. Helaas, ik weet niet wat u (...) moet doen.' 👉 Lees het stuk ‘Laten we het eens over de actualiteit hebben’ hier: https://lnkd.in/eP7HDppU 👉 Lees meer over Media voor Democratie: https://lnkd.in/gebm-3JH

⚠️ Opnieuw politieke bemoeienis met journalistieke werkwijze Nieuw Sociaal Contract-Kamerlid Aant Jelle Soepboer roept naar aanleiding van het 'Sunneklaasjournaal' van PowNed op om de journalistieke code te herzien. De impact van verslaggeving over het Sunneklaasfeest op de Amelandse gemeenschap is volgens hem 'disproportioneel'. Het is de tweede keer in korte tijd dat een regeringsfractie zich kritisch uitlaat over de werkwijze van journalisten. Eerder wilde de BBB BoerBurgerBeweging de NOS laten onderzoeken op vermeende partijdigheid in haar berichtgeving rondom het Israël-Palestinaconflict. Nogmaals: het is zeer zorgelijk als regeringsfracties openlijk de werkwijze van nieuwsorganisaties bekritiseren. Journalistiek kent een vorm van zelfregulering, met klachten kunnen benadeelden naar de Ombudsman voor de publieke omroepen en daarna naar de Raad voor de Journalistiek. Zij beoordelen of de grenzen van journalistieke ethiek zijn overschreden. Dat is niet aan individuele Kamerleden. Wanneer journalisten niet meer vrij en onafhankelijk hun werk kunnen doen, komt de kwaliteit van informatievoorziening in gevaar. Bovendien ondermijnen zulk soort verdachtmakingen het broze vertrouwen in de journalistiek. Dit alles toornt aan het functioneren van de democratie. Minister Eppo Bruins toont gelukkig meer begrip voor onafhankelijke journalistiek. Op de oproep van Soepboer om de journalistieke code te veranderen, antwoordt hij daar niet over te gaan. Zou hij het wel doen, dan dreigt 'de schijn van bemoeienis' te ontstaan. 👉 Lees hier meer over de oproep van NSC: https://lnkd.in/d5Sncs2x