Trefpunt Groen Eindhoven

Het is al twee weken geleden dat Jessica den Outer ✊🌳⚖️ te gast was in ons Groen Café. Tijdens de discussie werd nogmaals gewezen op het Handvest van de VN Harmony with Nature als kader voor alle initiatieven wereldwijd, waarbij deze elkaar inspireren. Ons bestuurlid Jos Smeets schreef een uitgebreid verslag van de avond. Wil je hier meer over weten? Er staat een verslag op onze website van de lezing. Nóg meer weten? Dan kun je natuurlijk het boek van Jessica, Rechten van de natuur lezen. 📚🪱 Ons volgende Groen Café is op 23 januari, over gezondheid en biodiversiteit, om én in ons. Kaarten zijn al beschikbaar via onze website, link in bio en de website van Bibliotheek Eindhoven. Tot dan! 🩺❤️🩹

"Anders gooi je het toch gewoon even in ChatGPT..." Steeds vaker hoor ik deze zin. Of een variant daarvan, met bv een andere AI. AI-modellen zoals ChatGPT of Copilot worden voor van alles en nog wat gebruikt. Ik hoor collega's die ChatGPT gebruiken voor restaurantsuggesties, voor een Sinterklaasgedicht of voor een recept. Maar... ChatGPT verbruikt per prompt 25 keer meer energie dan een Google-zoekopdracht! En een gesprek bevat al snel zo'n 20 prompts. Bovendien wordt er veel water verbruikt voor koeling van de servers waar de software op draait. Per AI gesprek verdampt er ongeveer een halve liter (schoon) water. De energieconsumptie door AI stijgt snel. Volgens sommige berekeningen zou AI tegen 2030 dubbel zoveel energie verbruiken als heel Frankrijk (!). Begrijp me niet verkeerd, er zijn zeker goede toepassingen voor AI. Ik gebruik het zelf ook. Ik kijk uit naar de toepassingen die er nog aankomen. Wat ik met deze post wil bereiken, is dat we gaan nadenken over of de vraag die we hebben er wel eentje is voor AI. Momenteel vragen we erg veel aan AI, wat ook gewoon op een andere plek te vinden is. Is voor je vraag al die rekenkracht wel nodig? Neem nu die restaurant suggesties - daar zijn vele reisblog websites voor te vinden. En dat Sinterklaasgedicht? Genoeg rijmwoordenwebsites waarmee je een veel persoonlijker gedicht kan maken dan AI ooit voor je in elkaar kan flansen. En voor een recept kan je terecht op vele receptenwebsites. Er zit een heel groot energieverbruikverschil tussen zelf even naar Wikipedia surfen of je vraag aan AI stellen - en ik snap heus wel dat AI cooler en moderner voelt. Maar soms is de saaiste oplossing wel de beste voor de planeet. Dus de volgende keer dat je iets "even in ChatGPT wil gooien" - denk even aan het klimaat en overweeg om je vraag ergens anders te stellen.

We behandelen de natuur als object. Dat was de pijnlijke conclusie van het antwoord op de vraag; 'Wie heeft meer rechten: een kraai of een theepot?' Jessica den Outer ✊🌳⚖️ stelde deze vraag aan de aanwezigen van ons Groen Café over de rechten van de natuur. 🐦⬛ Benieuwd naar een ervaring uit de zaal? Mirjam van Laarhoven - Boekhoven 🌍 Was er ook bij! ⬇️

Afgelopen zondag stond VPRO Tegenlicht in het teken van de economie van de natuur. In deze aflevering aandacht voor De Wielewaal. De gemeente kocht dit voormalig Philips-landgoed om het open te stellen voor de stad. Onderzoekers van RIVM National Institute for Public Health and the Environment, Centraal Bureau voor de Statistiek en Foundation for Sustainable Development berekenden wat deze openstelling oplevert aan ecosysteemdiensten zoals recreatiemogelijkheden en gezondheidsbaten. De conclusie was dat de investering binnen 10 jaar rendeert, of zoals wethouder Rik Thijs het verwoordt: ‘Het levert de stad geen harde euro’s op, maar de aankoop verdient zichzelf meer dan terug in de vorm van maatschappelijke baten.’ In deze aflevering van Tegenlicht legt onderzoeker Vince van 't Hoff uit waarom het belangrijk is om de waarde van natuur mee te wegen als maatschappelijk rendement in onze ruimtelijke planvorming.

 Natuur is essentieel in onze straten, wijken en stadsdelen, maar verlichting is dat ook. Straatlantaarns, verkeerslichten en gebouwverlichting zorgen ervoor dat we ons veilig kunnen verplaatsen, ook na zonsondergang. Helaas heeft licht ook negatieve effecten: met name op ecologie en natuur. Wat is het beleid van Gemeente Eindhoven, en hoe zit het met het begrip ‘licht op maat’? 💡 🔦

De rechter heeft nu officieel erkend dat naast overheden ook bedrijven een maatschappelijke zorgplicht hebben om de schade van klimaatverandering tegen te gaan. Dit betekent dat bedrijven zich niet meer kunnen verschuilen achter het argument dat zij zich aan de wet houden. Ze moeten zich committeren aan de klimaatdoelen van het Parijs akkoord. De enige manier voor Nederland om de klimaatdoelen in 2030 nog te halen is om de grootste CO2-uitstoters aan te pakken. In 2023 was 10% van de bedrijven verantwoordelijk voor 86.5% van de CO2-uitstoot, in 2018 was dat nog 83%. De grootste CO2-uitstoters bestaan uit energieproducenten, olieraffinaderijen, chemische industrie en een staalfabriek. De 10 grootste CO2-uitstoters zijn verantwoordelijk voor zo'n 30% van de CO2-uitstoot in Nederland. Het zijn Tata Steel, Shell, Vattenfall, Uniper, Esso, RWE (2x), BP, Enecogen en Yara. Nederland probeert al jarenlang 'maatwerkafspraken' te maken met deze grote vervuilers, maar nog altijd is geen enkele maatafspraak gemaakt. Sterker nog, steeds meer ontwikkelingen leiden tot vertraging: problemen met netcongestie, hoge energie- en netbeheerkosten en langdurende vergunningstrajecten. Het wordt nu hoog tijd dat die maatwerkafspraken er ook komen als onderdeel van een groen industriebeleid. Want als de overheid Tata Steel wil laten verduurzamen met groene waterstof kost dat miljarden aan investeringen, zowel van het bedrijf zelf als van de overheid. In ruil daarvoor kan de overheid harde CO2-eisen mag stellen aan Tata Steel. Landen als Duitsland, Spanje en Frankrijk steunen hun staalindustrie al met vele miljarden in de overgang naar groene waterstof. Maatwerkafspraken zijn ingewikkeld maar onvermijdelijk. Het vraagt om leiderschap vanuit Politiek Den Haag en om een visie op de toekomst van de industrie. Welke industrie willen we in Nederland behouden en welke niet? Nederland zal hierin fors moeten investeren om zijn strategische positie te kunnen behouden. Draghi gaf onlangs in een doorwrochte analyse aan dat Europa sneller zal moeten verduurzamen om de concurrentie met China en de VS niet te verliezen. Dat geldt dus ook voor Nederland: hoe sneller de energietransitie verloopt hoe beter het is voor de strategische positie van Nederland.

'GLOW verwonderd en vervuilt'. Mooie brief vandaag van Lenny Mennen in het Eindhovens Dagblad. Zij stelt dat de schaduwzijde van het gebruik van kunstlicht over het hoofd wordt gezien. "Dieren, zoals vogels en insecten, raken verstoord in hun natuurlijke ritmes, wat kan leiden tot verstoring van hun voortplanting en migratie. Bij mensen kan het ons slaapritme verstoren, en we weten allemaal dat een goede nachtrust belangrijk is voor een goede gezondheid." 💡🦉 We kregen al vaker de vraag wat wij nu eigenlijk van GLOW vinden. Het blijft inderdaad schadelijk, maar we zijn in ieder geval blij om te zien dat de route voornamelijk door het stedelijk gebied liep dit jaar. Daarnaast is dit ecologisch gezien de minst schadelijke tijd. Voor vleermuizen zal de verstoring niet groot zijn, zij zijn als het goed is grotendeels in hun winterverblijfplaats. De meeste nachtdieren, waaronder nachtvlinders en insecten, zijn op het moment (bijna) niet actief. Ook zitten we nu buiten de piek van het trekvogelseizoen. Ook dit is weer een interessante discussie: waar ligt de juiste balans tussen recreatie en ecologie? En dan zijn er ook nog de gezondheidsaspecten die Lenny terecht benoemt. 🌿

Het is bijna zo ver: Jessica den Outer ✊🌳⚖️ is donderdag 28 november te gast tijdens ons Groen Café! Ze geeft een lezing over haar boek 'Rechten voor de natuur' en gaat daarna met ons in gesprek. Want zeg nu zelf, het zou toch geweldig zijn voor de Eindhovense natuur als de Dommel of Genneper Parken ook rechten krijgen?

Is lichtstad Eindhoven overbelicht? Wel als je het vraagt aan vleermuizen. Hoewel ze regelmatig worden gezien bij lantaarnpalen, zijn een aantal soorten erg gevoelig voor licht. Onze straatverlichting, sierverlichting en tuinverlichting heeft flink wat impact op zijn verblijfplaats, vliegroutes en jaaggebied.

Wist je dat ... de geur van regen van bacteriën komt? 🌧 Als het even droog geweest is, ruikt het zo lekker na een regenbuitje, vooral als het warm is geweest. Het zijn specifieke bacteriën die dan geosmine maken, wat een lekker aards geurtje oplevert. Voor veel mensen werkt dit motiverend of juist ontspannend. In de herfst en winter is dat minder, want ten eerste is het dan kouder en ten tweede meestal minder lang droog. Een verschijnsel als de lekkere geur van geosmine is in dit natte jaar sowieso minder voorgekomen. Het is erg nat geweest en veel minder vaak warm en droog. Na de hete en droge zomers van vorige jaren snakte de natuur wel naar flink wat regen! Soorten die in ons natte kikkerlandje echt aan water gebonden zijn, varen er wel bij. Die kunnen opgelucht adem halen en weer groeien en bloeien. Het grondwater herstelt, veen klinkt minder snel in en oppervlaktewateren zoals vennen zijn weer gevuld. Toch kan ook de natuur niet zo veel met de hoosbuien die wij en de rest van Europa de laatste maanden gehad hebben. Dat water komt te snel en in te korte tijd. Ook is het landschap zo ingericht dat het water in hoog tempo wordt afgevoerd naar lager gelegen delen, met alle gevolgen van dien, voor mens én natuur. De natuur heeft het meeste profijt van normale hoeveelheden regen, die rustig valt en niet in de vorm van hoosbuien. Graag weer enkele gemiddelde jaren wat betreft neerslag, dat zou mooi zijn. Want soorten die afgelopen jaren vochtigere plekken hebben opgezocht, zijn nu verzopen. Juist de klimaatverandering zorgt voor meer weersextremen. Het creëren van goede gradiënten in het landschap helpt om soorten te laten overleven! #klimaat #regenwater #grondwater #wistjedat