Bevestig de capaciteitsmarkt om de bevoorradingszekerheid te waarborgen in de context van de energiecrisis

De Belgische elektriciteitsproducenten maken zich zorgen over de bevoorradingszekerheid van België in 2025 en daarna. Indien de federale regering zou beslissen om 2 GW nucleaire capaciteit te verlengen, dan moet zij onmiddellijk een spoedprocedure opstarten bij de DG Concurrentie van de Europese Commissie om de Belgische capaciteitsmarkt opnieuw te valideren, rekening houdend met de recente en uitzonderlijke ontwikkelingen in het Europese energielandschap.

Bevoorradingszekerheid in een veranderde context

De oorlog in Oekraïne en de huidige gedeeltelijke onbeschikbaarheid van de Franse kerncentrales, die groter is dan verwacht, tonen aan dat het meer dan ooit van cruciaal belang is om te beschikken over voldoende lokale en stuurbare productie om de bevoorradingszekerheid te waarborgen.

In de context van deze ongekende crisis, en rekening houdend met de tijd die nodig is om de noodzakelijke, grote elektriciteitsproductiecapaciteit te bouwen, vragen de Belgische elektriciteitsproducenten dat er duidelijkheid komt over de toekomst van de Belgische capaciteitsmarkt (CRM).

Ter herinnering: het principe van deze capaciteitsmarkt is wettelijk vastgelegd in België, zoals dat ook het geval is in verschillende Europese buurlanden. De eerste veilingen vonden inmiddels plaats (T-4, voor levering in 2025), met een zeer grote participatie van de marktdeelnemers. De DG Concurrentie van de Europese Commissie had echter ingestemd met het Belgische CRM op voorwaarde van een volledige kernuitstap.

Kernenergie of niet, het CRM blijft onmisbaar

Er is een politiek debat aan de gang over een eventuele gedeeltelijke verlenging van het Belgische nucleaire park, rekening houdend met de nieuwe geopolitieke situatie inzake bevoorradingszekerheid. Het is aan de regering om over deze kwestie te beslissen. FEBEG en haar leden zullen investeren in de elektriciteitsproductiemix binnen het door de wetgever vastgestelde kader, een kader dat voldoende transparant, voorspelbaar en aantrekkelijk moet zijn om de belangrijke financiële middelen aan te trekken die nodig zijn om de bevoorradingszekerheid te waarborgen.

Welke vragen worden momenteel gesteld en welke elementen maken deel uit van de overweging?

Nucleaire verlenging?

• Ook indien 2 GW aan nucleaire capaciteit wordt verlengd, zal er nog steeds behoefte zijn aan bijkomende stuurbare capaciteit, inclusief gasgestookte centrales, maar ook opslag en vraagbeheer.

Stuurbare productie-eenheden?

• Zelfs met deze 2 GW aan nucleaire capaciteit moeten er voldoende gascentrales zijn (momenteel zijn er slechts twee voorzien via de T-4-veiling voor 2025). Het is essentieel om over voldoende stuurbare elektriciteitscentrales te beschikken om het intermitterende karakter van hernieuwbare energiebronnen, waarvan de capaciteit zal toenemen, te compenseren (voor meer details, zie het gedetailleerde artikel over stuurbare capaciteit op de website van FEBEG). FEBEG is van mening dat, ook bij een verlenging van 2 kerncentrales (2 GW), 2 nieuwe grote gascentrales niet zullen volstaan. Er zijn ten minste 3 grote gascentrales (gelijk aan ongeveer 2,5 GW capaciteit) nodig om de bevoorradingszekerheid vanaf 2025 te waarborgen.

Is het CRM nog steeds gerechtvaardigd in het licht van de huidige hoge elektriciteitsprijzen?

• Het Belgische CRM blijft onmisbaar om de bevoorradingszekerheid te waarborgen, aangezien het garanties biedt aan de investeerders die industriële eenheden zullen financieren, die bedoeld zijn om gedurende verscheidene decennia te functioneren en die het evenwicht van het elektriciteitssysteem zullen garanderen. Men mag niet vergeten dat de hoge elektriciteitsprijzen kaderen in een situatie van hoge gas- en CO2-prijzen en een algemene context van onvoorspelbaarheid en extreme volatiliteit op de energiemarkten.
• Bovendien moet worden opgemerkt dat het Belgische CRM voorziet in een plafond waarboven de capaciteitshouder het teveel ontvangen deel moet terugbetalen (het zogenaamde ‘pay-back obligation’-mechanisme); FEBEG vraagt ook om een opwaartse bijstelling van dit plafond (’strike price’), rekening houdend met de sterke stijging van de prijzen op de elektriciteitsmarkt.