Ondernemers betalen hun fair share van de lasten

Als we een prijs zouden uitreiken voor de beste boekpromotie van 2024 dan gaat deze zonder enige twijfel naar professor André Decoster. Het boek “De Paradox van de Ongelijkheid in België” verscheen gisteren pas, maar door enkele interviews is de inhoud nu al talk of town bij iedereen die iets met fiscaliteit te maken heeft. En laat ons zeggen dat de commentaren vaak minder genuanceerd zijn dan wat de professoren zelf te zeggen hebben, maar zo zit de wereld nu eenmaal in elkaar, nietwaar?  

Voor wie het toch gemist heeft: traditioneel wordt er in de berekening van inkomensongelijkheid in ons land geen rekening gehouden met kapitaalinkomsten, zoals dividenden en kapitaal in vennootschappen. Dat doen de onderzoekers deze keer wel. Is de ballon van België als zeer inkomensgelijk land daardoor doorprikt? Helemaal niet. De inkomensongelijkheid in ons land blijft nog steeds zeer laag en neemt nauwelijks toe. Dat heeft ook te maken met de manier waarop lonen in ons land tot stand komen. Er wordt zo onder meer gewezen op het feit dat inkomens in ons land nauwelijks of geen koopkrachtverlies lijden, in tegenstelling tot zowat alle andere landen in de wereld. Andere cijfers deze week gaven het ook al aan: de Belg verdient steeds meer maar is steeds minder gelukkig met zijn loon. Dat zit dan tussen de oren he…  

De koppen van de kranten gingen echter niet over de koopkracht, maar over de vennootschappen. De conclusie was snel gemaakt dat ondernemers te weinig belasting betalen. En daardoor steeg de inkomensongelijkheid in ons land. Als je dit lang genoeg herhaalt in een periode waarin er onderhandeld wordt over een grote fiscale hervorming dan word ik stilaan zenuwachtig. De nodige nuances moeten dringend aangebracht worden.  Ik wil er drie brengen.  

De eerste stelling om te nuanceren: kapitaal in een vennootschap is ook inkomen. Dit is een binnenkopper: middelen die als reserves in de vennootschap worden gehouden, zijn per definitie geen inkomen voor de ondernemer. Het wordt pas inkomen wanneer het uitgekeerd wordt aan die ondernemer, en dan betaalt die er belastingen op. Moesten er geen middelen in de vennootschap gehouden worden, er zouden geen investeringen meer kunnen gebeuren, geen provisies meer aangelegd kunnen worden of geen sociaal passief. Een vennootschap zonder kapitaalopbouw is meestal niet echt een gezonde vennootschap. Dit even allemaal als inkomen van ondernemers meetellen, is gewoon niet ernstig.  

Tweede stelling: ondernemers betalen te weinig belasting. Niemand ontkent dat ondernemers evenzeer fiscaal bijdragen, dat is al iets. Maar de ondertoon is dat er te weinig betaald wordt. Werknemers en ambtenaren betalen immers méér, en dat is niet rechtvaardig. Laat ons al beginnen met aan te geven dat men schromelijk onderschat hoeveel belasting ondernemers met een vennootschap al betalen. Kmo’s betalen op de eerste 100.000 euro winst een vennootschapsbelasting van 20%, en als er meer winst is 25 procent. Ondertussen moeten de betrokken vennootschappen aan de ondernemer een loon van minstens 45.000 euro toekennen, waarop personenbelasting wordt betaald. Dit loon wordt meestal aangevuld met dividenden, op het ogenblik dat duidelijk wordt dat de vennootschap dit kapitaal kan missen. De roerende voorheffing steeg is ons land tot 30%, maar voor kmo’s die sinds 2013 geldelijke middelen in de vennootschap brachten, krijgen een verminderde voorheffing van 15% of 20%. Niet vergeten: dividenden komen uit winsten waarop de vennootschap al vennootschapsbelasting betaalde. Nog een systeem dat duidelijk de ogen uitsteekt is de zogenaamde liquidatiereserve. Ondernemers die middelen in deze reserve steken, mogen deze uitkeren aan een verlaagde roerende voorheffing. Maar… Opnieuw komen deze reserves uit winsten waarop reeds belasting betaald werd én moet er bij de storting in de liquidatiereserve een belasting van 10% betaald worden. Samen dus ook een mooie som bovenop de vennootschapsbelasting. Er allemaal van uitgaande dat het goede winstgevende ondernemingen zijn, want daar is geen garantie voor. En uiteraard zijn dit niet de enige lasten die betaald worden binnen de vennootschap: van de lasten op arbeid, sociale bijdragen van de ondernemer, over de onroerende voorheffing tot de eventuele lokale pestbelastingen op drijfkracht, lichtreclame of drukwerk, er zijn er nog wel wat. BTW wordt doorgerekend aan de klant? In het beste geval, als de andere kosten niet teveel stijgen. Ondernemers betalen dus best wel hun deel van de belastingen. Iets minder dan de werknemer en de ambtenaar? Misschien, maar met een grote onzekerheid, een zwakker sociaal statuut, vele risico’s  en bijzonder veel meerwaarde voor de samenleving. Mag het? En dan nog wordt vanuit bepaalde hoek geroepen voor een meerwaardebelasting op aandelen die een ondernemer heeft in zijn vennootschap…  

De laatste nuance is er een algemene. Laat ons vooral het grotere plaatje in beschouwing nemen. Onze werkgevers klagen al tientallen jaren over een te hoge last op arbeid, waardoor loonkosten erg hoog liggen, maar het nettoloon een pak lager. Als je daar iets aan wil veranderen, dan zijn er alternatieve inkomsten nodig. Het debat is er dus geen van winnaars en verliezers, maar net één van het zoeken van een goed evenwicht. Maar de debatten openen op de stelling dat ondernemers te weinig belasting betalen en dat dat moet aangepakt worden, dat is wel het domste dat je kan doen. Ondernemers dragen op veel verschillende manieren bij aan onze samenleving én betalen hun fair share van de lasten. Dit onderuit halen, haalt de basis van onze welvaart onderuit. Beste Arizona-onderhandelaars, gelieve dit goed in het achterhoofd te houden, wanneer je een nieuwe fiscaliteit ontwerpt.

Danny