Niccolò Machiavelli

Niccolò Machiavelli

Wikipedia

Niccolò Machiavelli (1469-1527) was een filosoof, politicus en schrijver in Florence.

• „[...] want de ene verandering legt altijd de grondslag voor de verandering die erop volgt.”

• Origineel in het Italiaans:
  “[...] perché sempre una mutazione lascia lo addentellato per la edificazione dell'altra.”
• Bron: Niccolò Machiavelli, Il Principe, H. 2 (eind).
• Aanhaling(en): Henk de Velde, Een vermoeden van vrijheid, Uitgeverij Elmar, 2013, ISBN 9789038921907

• „In verband hiermee moet opgemerkt worden dat men de mensen óf moet strelen óf moet uitroeien, want iemand die licht wordt aangepakt, wreekt zich.”

• Origineel in het Italiaans:
  “Perchè si ha a notare, che gli uomini si debbono o vezzeggiare o spegnere, perchè si vendicano delle leggieri offese.”
• Bron: Niccolò Machiavelli, Il Principe, H. 3.5
• Aanhaling(en): Reinier Kist, Sluwe tactieken en ellebogenwerk: Machiavelli voor topmannen, NRC.nl, 19 januari 2016
• De aanbeveling om de middenweg te mijden en te kiezen tussen paaien of nekken komt ook voor in de Discorsi (2.23).

• „Wie een ander machtig maakt, graaft zijn eigen graf.”

• Origineel in het Italiaans:
  “[...] che chi è cagione che uno diventi potente, rovina [...]”
• Bron: Niccolò Machiavelli, Il Principe, H. 3.14
• Aanhaling(en): 500 jaar geleden schreef Machiavelli zijn ‘Il Principe’, DeWereldMorgen.be, 7 februari 2013.

• „Want onrechtvaardigheden moet men allemaal tegelijk begaan om te bereiken dat ze minder gevoeld worden en dus minder krenkend zijn. Maar weldaden moet men, om te maken dat ze beter gevoeld worden, een voor een bewijzen.”

• Origineel in het Italiaans:
  “Perchè le ingiurie si debbono fare tutte insieme, acciocchè assaporandosi meno, offendino meno; li beneficii si debbono fare a poco a poco, acciocchè si assaporino meglio.”
• Bron: (IT) Niccolò Machiavelli, Il Principe, H. 8.8; (NL) De heerser, vert. Frans van Dooren, 1998, p. 91
• Aanhaling(en): Reinier Kist, Sluwe tactieken en ellebogenwerk: Machiavelli voor topmannen, NRC.nl, 19 januari 2016

• „Wanneer je in tijden van tegenspoed in moeilijkheden raakt, ben je met harde maatregelen te laat; en de weldaden die je dan bewijst, brengen je geen enkel voordeel omdat men ze beschouwt als afgedwongen door de omstandigheden.”

• Origineel in het Italiaans:
  “[V]enendo per li tempi avversi la necessità, tu non sei a tempo al male; ed il bene che tu fai, non ti giova, perchè è giudicato forzato [...].”
• Bron: (IT) Niccolò Machiavelli, Il Principe, H. 8.8; (NL) De heerser, vert. Frans van Dooren, 1998, p. 91
• Aanhaling(en): Reinier Kist, Sluwe tactieken en ellebogenwerk: Machiavelli voor topmannen, NRC.nl, 19 januari 2016

• „Aangezien het moeilijk is beide dingen met elkaar te verenigen, is het, ingeval men tussen de twee moet kiezen, zonder meer veiliger om gevreesd dan om bemind te worden.”

• Origineel in het Italiaans:
  “[P]erché egli è difficile, che e' stiano insieme, è molto più sicuro l'esser temuto che amato, quando s'abbi a mancare dell'un de' duoi.”
• Bron: (IT) Niccolò Machiavelli, Il Principe, H. 17.2; (NL) De heerser, vert. Frans van Dooren, 1998, p. 121
• Aanhaling(en): Rob Hartmans, De ultieme heiden, De Groene Amsterdammer, 13 augustus 1997

• „Toch moet een heerser ervoor zorgen dat hij op zodanige wijze gevreesd wordt dat hij, ook al slaagt hij er niet in de liefde van zijn onderdanen te winnen, toch in elk geval hun haat weet te ontlopen.”

• Origineel in het Italiaans:
  “Deve nondimeno il Principe farsi temere in modo, che, se non acquista l'amore, e' fugga l'odio.”
• Bron: (IT) Niccolò Machiavelli, Il Principe, H. 17.3; (NL) De heerser, vert. Frans van Dooren, 1998, p. 121
• Aanhaling(en): Maarten en Frank Meester, Mugabe is de slaaf van zijn lusten, de Volkskrant, 28 juni 2008

• „Een verstandig heerser kan noch mag dus zijn woord houden wanneer dit hem schade berokkent en wanneer de redenen, die hem tot zijn belofte gebracht hebben, zijn weggevallen.”

• Origineel in het Italiaans:
  “Non può pertanto un Signore prudente, nè debbe osservare la fede, quando tale osservanzia gli torni contro, e che sono spente le cagioni che la feciono promettere.”
• Bron: (IT) Niccolò Machiavelli, Il Principe, H. 18.3; (NL) De heerser, vert. Frans van Dooren, 1998, p. 124
• Aanhaling(en): Rob Hartmans, De ultieme heiden, De Groene Amsterdammer, 13 augustus 1997
• Woordbreuk ligt volgens Machiavelli in de natuur van de mens en daarom moet een heerser die niet wil bedrogen worden, zelf bedriegen.

• „Nog nooit heeft het een heerser ontbroken aan geldige motieven om zijn woordbreuk te bemantelen.”

• Origineel in het Italiaans:
  “Nè mai a un Principe mancheranno cagioni legittime di colorare l'inosservanza.”
• Bron: (IT) Niccolò Machiavelli, Il Principe, H. 18; (NL) De heerser, vert. Frans van Dooren, 1998, p. 125
• Aanhaling(en): Wat voor waarde heeft een raadsbesluit, De Telegraaf, 30 januari 1990
• Gemeenteraadslid Roel van Duijn (Groen Amsterdam) zei dit in de Amsterdamse raadsvergadering

• „Een belastende daad dient haar excuus te vinden in het resultaat; en als dat resultaat goed is, zoals bij Romulus, dan zal ook het excuus altijd goed zijn; want geweld dient veroordeeld te worden als het af wil breken, niet als het beoogt op te bouwen.”

• Origineel in het Italiaans:
  “Conviene bene, che, accusandolo il fatto, lo effetto lo scusi; e quando sia buono, come quello di Romolo, sempre lo scuserà: perché colui che è violento per guastare, non quello che è per racconciare, si debbe riprendere.”
• Bron: (IT) Niccolò Machiavelli, Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio, 1531, 1.9.7-8; (NL) Discorsi. Gedachten over staat en politiek, vert. Paul van Heck, 1997, p. 123-124
• Aanhaling(en): Rob Hartmans, De ultieme heiden, De Groene Amsterdammer, 13 augustus 1997
• Machiavelli laat het vaak doorschemeren, maar dit is nagenoeg de enige plek waar hij min of meer letterlijk beweert dat het doel de middelen heiligt. Volgens hem is het zo dat alleen een persoon met absolute macht een goed staatsbestel kan vestigen. Rome heeft het hare te danken aan Romulus en bijgevolg was diens moord op zijn broer gerechtvaardigd.

• „Een vorst die wil vermijden dat hij zijn hele leven achterdochtig of ondankbaar moet zijn, moet persoonlijk de leiding van de militaire operaties op zich nemen.”

• Origineel in het Italiaans (Florentijns):
  “Uno principe, per fuggire questa necessità di avere a vivere con sospetto, o essere ingrato, debbe personalmente andare nelle espedizioni.”
• Bron: (IT) Niccolò Machiavelli, Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio, 1531, 1.30.2; (NL) Discorsi. Gedachten over staat en politiek, vert. Paul van Heck, 1997, p. 172-173
• Aanhaling(en): Erik de Haan, "Machiavelli en de machtsspelen aan de top van de hiërarchie" in: Filosofie, 2002, nr 5, p. 2-16

• „Bij alles wat mensen ondernemen blijkt, bij nader inzien, dat men nooit een nadeel kan vermijden zonder met een ander nadeel geconfronteerd te worden.”

• Origineel in het Italiaans (Florentijns):
  “Ed in tutte le cose umane si vede questo, chi le esaminerà bene: che non si può mai cancellare uno inconveniente, che non ne surga un altro.”
• Bron: (IT) Niccolò Machiavelli, Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio, 1531, 1.6.20; (NL) Discorsi. Gedachten over staat en politiek, vert. Paul van Heck, 1997, p. 112
• Aanhaling(en): Rob Hartmans, Triktrak in het café, De Groene Amsterdammer, 5 januari 2007

• „Op de drempel leg ik mijn dagelijkse plunje af, besmeurd met modder en met slijk, en kleed me voor een bezoek aan vorsten en paleizen. Passend gekleed treed ik dan binnen in de oude hoven van de mannen uit de oudheid; daar word ik hartelijk door hen ontvangen, en voed ik mij met de enige spijs die de mijne is, de spijs waarvoor ik geboren ben.”

• Origineel in het Italiaans (Florentijns):
  “[Venuta la sera, mi ritorno a casa ed entro nel mio scrittoio; e] in sull'uscio mi spoglio quella veste cotidiana, piena di fango e di loto, e mi metto panni reali e curiali; e rivestito condecentemente, entro nelle antique corti delli antiqui huomini, dove, da loro ricevuto amorevolmente, mi pasco di quel cibo che solum è mio e ch'io nacqui per lui.”
• Bron: Niccolò Machiavelli, elfde brief aan Francesco Vettori, 10 december 1513
• Aanhaling(en): Rob Hartmans, Triktrak in het café, De Groene Amsterdammer, 5 januari 2007
• De verbannen Machiavelli legt uit hoe hij na zijn dagtaak op het land en na wat triktrak met dorpelingen zijn studeervertrek betreedt om zich te laven aan de klassieken.