Portal nuclear.pl

Wczoraj, 21 grudnia 2024 roku o godzinie 11:48 blok nr 3 Elektrowni Jądrowej Flamanville we Francji został po raz pierwszy podłączony do krajowej sieci elektroenergetycznej. Tym samym wraz z synchronizacją blok EPR rozpoczął produkcję energii elektrycznej. Od czasu uzyskania krytyczności, czy pierwszej samopodtrzymującej się reakcji rozszczepienia, która miała miejsce 3 września 2024 roku, w bloku realizowany jest program testów i kontroli mających na celu stopniowe zwiększanie mocy reaktora. — Synchronizacja bloku EPR we Flamanville jest historycznym wydarzeniem dla całego przemysłu jądrowego. Chciałbym pogratulować wszystkim zespołom, które z największym uporem i wytrwałością potrafiły stawić czoła wyzwaniom napotkanym podczas tego projektu, nie rezygnując przy tym z bezpieczeństwa. Flamanville 3 dołącza do trzech reaktorów EPR działających już na całym świecie, w Chinach i Finlandii — powiedział Luc Rémont, prezes i dyrektor generalny EDF. Po pierwszej synchronizacji bloku zgodnie z procedurą rozruchu przez kilka kolejnych miesięcy będą kontunuowane kolejne fazy testów wraz z odłączaniem i przyłączaniem bloku do sieci, aż do osiągnięcia 100% mocy. Prace przygotowawcze pod budowę EPR we Flamanville rozpoczęły się latem 2006 roku. W kwietniu 2007 roku wydane zostało pozwolenie na budowę, a w grudniu tego samego roku wylany został pierwszy beton jądrowy. Przewidywano wtedy, że budowa potrwa 54 miesiące i zostanie zakończona w 2012 roku. Francja ma w tej chwili 57 bloków jądrowych o łącznej mocy elektrycznej netto 63 GW. EPR we Flamanville jest pierwszym reaktorem od niemal ćwierćwiecza uruchomionym w tym kraju. Poprzedni był Civaux-2 typu N4, który zbudowano w latach 1991–2002. fot. EDF

Urząd Dozoru Technicznego poinformował, iż przyznał pierwsze uprawnienie firmie Westinghouse Mangiarotti z Włoch do produkcji części dla pierwszej polskiej elektrowni jądrowej Lubiatowo-Kopalino. Decyzja urzędu jest kluczowa z punktu widzenia bezpieczeństwa ich działania. Firma, która uzyskała uprawnienie, specjalizuje się w produkcji ciężkich komponentów dla przemysłu jadrowego. — Budowa pierwszej polskiej elektrowni jądrowej to historyczna inwestycja, która zapewni stabilne, bezpieczne i ekologiczne źródło energii dla naszego kraju. Obecność UDT w realizacji tego projektu gwarantuje najwyższe standardy bezpieczeństwa i jakości — powiedział Tomasz Lewandowski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. UDT przewiduje, że wkrótce będzie zatwierdzać kolejne zakłady, w tym polskie, które mogą zgłaszać się do urzędu, by poznać wymagania niezbędne dla projektu Lubiatowo-Kopalino realizowanego w technologii AP1000. W przypadku budowy elektrowni jądrowej, ze względów bezpieczeństwa, UDT jest obecny na każdym etapie procesu realizacji tego projektu. Jednym z pierwszych działań jest weryfikacja zakładów produkcyjnych. Dozorowi UDT podlegają poszczególne urządzenia, od etapu ich projektowania poprzez wytwarzanie i eksploatację, aż po likwidację. — Wspieramy wszystkie ważne inwestycje energetyczne, dbając o ich kluczowy aspekt – bezpieczeństwo. Dlatego od początku angażujemy się w energetykę jądrową. Nasza instytucja jest na to przygotowana — powiedział Paweł Urbańczyk, Prezes UDT. — Cieszy nas, że Polacy w tak dużej liczbie popierają budowę elektrowni jądrowej — dodał, odnosząc się do badań akceptacji społecznej dla energetyki jądrowej w Polsce. UDT ma duże doświadczenie w obszarze energetyki, od konwencjonalnej po OZE. Przeprowadza blisko milion badań rocznie między innymi w elektrowniach, elektrociepłowniach, na stacjach ładowania pojazdów elektrycznych i w elektrowniach wiatrowych.

#TegoDnia, 20 grudnia 1951 roku o godzinie 13:50 Experimental Breeder Reactor I (EBR-I), położony na pustyni około 29 km na południowy wschód od miasta Arco w stanie Idaho w USA, wyprodukował energię elektryczną pozwalającą do zasilenia czterech 200-watowych żarówek, a następnego dnia z pomocą reaktora wyprodukowano 100 kilowatów energii elektrycznej, która wystarczyła do zasilania wszystkich urządzeń elektrycznych w budynku. EBR-I został zaprojektowany nie w celu wytwarzania energii elektrycznej a przetestowania koncepcji reaktora powielającego, czyli reaktora, który wytwarza więcej paliwa jądrowego niż zużywa. Po około dwóch latach pracy naukowcy potwierdzili, że udało im się zaprojektować i zbudować reaktor powielający, ponieważ wyprodukowano więcej paliwa niż zużyto. W wielu źródłach EBR-1 jest uznawany za pierwszy reaktor użyty do wytwarzania energii elektrycznej, jednak ta po raz pierwszy została uzyskana w procesie rozszczepienia jąder uranu trzy lata wcześniej, w sierpniu 1948 roku z pomocą reaktora X-10 w Oak Ridge National Laboratory w stanie Tennessee w USA.

Projekt małego modułowego reaktora wrzącego BWRX-300, opracowany przez firmę GE-Hitachi Nuclear Energy, przeszedł pierwszy etap ogólnej oceny projektu GDA (ang. Generic Design Assessment) w Wielkiej Brytanii. Pierwszy etap procedury GDA miał charakter przygotowawczo-wstępny i trwał 12 miesięcy. Etap ten obejmuje dyskusje na linii dostawca technologii–dozór jądrowy mające na celu zapewnienie pełnego zrozumienia wymagań i procesów, które zostaną zastosowane a także ustalenie zakresu prac na kolejnych etapach oraz dodatkowe informacje, jakie będą musieli przekazać wnioskodawcy. Etap 2 to pierwszy etap merytorycznej oceny technicznej, w której organy regulacyjne ocenią zasadniczą przydatność projektu BWRX-300 do wdrożenia w Anglii i Walii. Koncentruje się na podstawach projektu związanych z ochroną środowiska. Obejmuje ocenę metodologii, podejść, kodeksów, standardów i filozofii stosowanych przez podmiot odpowiedzialny w celu uzasadnienia swoich argumentów środowiskowych. Zakończenie 2. etapu zaplanowano na grudzień 2025 roku Po nich następuje etap 3, który obejmuje dokładną ocenę technologii oraz etap 4, który ocenia szczegółowy projekt obiektu jądrowego oraz zasady BJiOR, jednak GE-Hitachi aplikowało jedynie do dwóch pierwszych etapów GDA. W związku z tym brytyjskie organy regulacyjne nie będą wystawiać dla projektu dokumentów Potwierdzenia Zaakceptowania Projektu DAC (ang. Design Acceptance Confirmation) przez ONR i Oświadczenia o Zaakceptowaniu Projektu SoDA (ang. Statement of Design Acceptability) przez EA. Jeśli kiedykolwiek pojawi się kwestia faktycznej możliwości budowy bloków BWRX-300 w Anglii i Walii, wówczas GE-Hitachi może ubiegać się o udział w 3. etapie procesu GDA w celu uzyskania dokumentów DAC i SoDA. Alternatywną opcją w tym przypadku byłby wniosek o rozpatrzenie konkretnego projektu budowy BWRX-300 złożony przez właściciela terenu lub organizację eksploatującą.

Jak poinformowało Ministerstwo Przemysłu wczoraj Komisja Europejska wydała decyzję otwierającą poszerzone postępowanie w sprawie przyznania pomocy publicznej dla pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Wszczęcie formalnej procedury dotyczy mechanizmu wsparcia dla budowy i eksploatacji elektrowni jądrowej o mocy 3750 MWe brutto w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino na Pomorzu. — Decyzja o wszczęciu formalnej procedury dochodzenia to kluczowy krok naprzód w realizacji strategicznego projektu budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Mamy z Komisją Europejską zbieżny cel, jakim jest wypracowanie rozwiązania, które pozwoli na sfinansowanie projektu oraz zapewnienie niskich cen energii elektrycznej dla odbiorców. Jesteśmy przekonani, że owocny dialog pozwoli zaadresować wątpliwości służb Komisji wobec niektórych przyjętych przez nas rozwiązań i w przyszłym roku osiągniemy satysfakcjonujący kompromis w postaci decyzji o zgodności udzielanej pomocy z rynkiem wewnętrznym UE — podkreślił Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej, Wiceminister Przemysłu Wojciech Wrochna. Wniosek notyfikacyjny w sprawie mechanizmu wsparcia dla tej inwestycji Polska złożyła we wrześniu tego roku. Opracowany mechanizm wsparcia zakłada: ⚛️ dokapitalizowanie inwestora – spółki Polskie Elektrownie Jądrowe – przez Skarb Państwa. Przyjęta struktura finansowania elektrowni jądrowej zakłada 70% udział finansowania dłużnego i 30% udział finansowania własnego, do kwoty ok. 60 miliardów złotych; ⚛️ udzielenie gwarancji Skarbu Państwa pokrywających 100% finansowania dłużnego. Głównym źródłem finansowania dłużnego elektrowni jądrowej będą agencje kredytów eksportowych, w tym przede wszystkim amerykański Export-Import Bank of the United States, a w zakresie uzupełniającym również inne polskie i zagraniczne instytucje finansowe; ⚛️ objęcie fazy eksploatacji elektrowni jądrowej wsparciem cenowym w postaci dwukierunkowego kontraktu różnicowego. Rolą zaprojektowanego kontraktu różnicowego jest z jednej strony zapewnienie spółce stabilnych przychodów, a z drugiej ochrona odbiorców energii elektrycznej w przypadku wystąpienia na rynku wysokich cen. Zgodnie z przewidywaniami, po przeprowadzeniu badania wstępnego, 18 grudnia 2024 r. Komisja Europejska wydała decyzję o wszczęciu formalnej procedury dochodzenia w związku z notyfikowaną pomocą publiczną, potwierdzając tym samym jej niezbędność do dalszej realizacji projektu budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. W ramach prowadzenia pogłębionej procedury, przeprowadzone zostaną konsultacje z zainteresowanymi stronami, w tym państwami członkowskimi i uczestnikami rynku. Należy zauważyć, że w sektorze jądrowym każda dotychczasowo przyznana pomoc publiczna była weryfikowana w trybie pełnej procedury, co wynika z istotności takich postępowań oraz wartości samej pomocy.

Kazachska firma Kazatomprom, największy na świecie producent i dostawca uranu do produkcji paliwa jądrowego, poinformowała o wycofaniu się swojego rosyjskiego partnera z niektórych wspólnych przedsięwzięć. Jak poinformowano w komunikacie Uranium One Group, część rosyjskiej państowej korporacji jądrowej Rosatom, sprzedała 49,979% swoich udziałów w spółce wydobywczej Zarechnoye na rzecz SNURDC Astana Mining Company Limited, której ostatecznym właścicielem jest chińska firma State Nuclear Uranium Resources Development. Firma Zarechnoye wydobywa uran ze złoża Zarechnoe w regionie Turkiestanu. Zasoby złoża, odkrytego w 1977 roku, wynosiły na początku 2024 roku około 3,5 tys. ton uranu. Zakończenie wydobycia uranu ze złoża planowane jest na rok 2028. Oczekuje się, że Uranium One Group sprzeda także 30% udziałów w kapitale zakładowym Khorasan-U i 30% udziałów w kapitale zakładowym Kyzylkum na rzecz China Uranium Development Company, której właścicielem jest spółka China General Nuclear Power Corporation. Firma Khorasan-U wydobywa uran w złożu Kharasan-1 kopalni Północny Kharasan w dystrykcie Zhanakorgan w obwodzie kyzyłordskim. Zasoby złoża na początku 2024 roku wynosiły około 33 tys. ton uranu z okresem eksploatacji do 2038 roku. Cały wydobyty uran Khorasan-U jest przetwarzany w zakładach produkcyjnych Kyzylkum, zlokalizowanych bezpośrednio na terenie kopalni. Kyzylkum świadczy wyłącznie usługi w zakresie przetwarzania uranu. Udział Kazatompromu w wszystkich tych przedsięwzięciach nie ulegnie zmianie i pozostanie na dotychczasowym poziomie. Jako kraj cały Kazachstan odpowiada za 43% światowego wydobycia uranu, kolejne miejsca zajmują Kanada (15%), Namibia (12%), Australia (8%) i Uzbekistan (7%). Uran wydobywa się również w Rosji, Nigrze, Chinach, Indiach, RPA oraz na Ukrainie. Pewne ilości (w dziesiątkach ton) pozyskuje się również w USA, Pakistanie i Brazylii. Historycznie wydobyciem uranu zajmowały się także takie państwa jak Czechy, Rumunia, Francja, Niemcy czy Malawi.

Pięćdziesiąt lat temu, 18 grudnia 1974 o godzinie 00:17 reaktor MARIA po raz pierwszy osiągnął stan krytyczny – w rdzeniu rozpoczęto samopodtrzymującą się reakcję rozszczepienia. Od 24 lutego 1995 roku, kiedy to wyłączono reaktor EWA, MARIA jest jedynym działającym w Polsce reaktorem jądrowym. Z tej okazji chcielibyśmy podziękować przeszłym, obecnym i przyszłym pracownikom i pracowniczkom reaktora (Narodowe Centrum Badań Jądrowych), dzięki których trudnej pracy reaktor nadal działa. Życzymy im docenienia, a MARII życzymy by pełniła rolę na miarę bycia unikalną w skali Polski i Europy infrastrukturą badawczą i przemysłową. Więcej o historii MARII i wyzwaniach stojących przed NCBJ przeczytacie na naszej stronie https://lnkd.in/dara4jgn fot. A. Rumińska, licencja CC BY-SA 4.0

Polskie Elektrownie Jądrowe poinformowały o wybraniu konsorcjum banku BNP Paribas France i firmy KPMG Advisory na doradcę, który wesprze spółkę w pozyskaniu finansowania dłużnego dla pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Środki na tę kluczową dla kraju inwestycję energetyczną zapewni równolegle Rząd RP, który do 2030 roku planuje przeznaczyć na nią ponad 60 miliardów zł. Konsorcjum BNP Paribas i KPMG Advisory wesprze spółkę PEJ w procesie organizowania, strukturyzowania i pozyskiwania finansowania dla planowanej na Pomorzu elektrowni jądrowej. Głównym zadaniem stojącym przed nowym partnerem PEJ będzie zabezpieczenie finansowania dla całego projektu jądrowego, które zgodnie z aktualnymi szacunkami, w 70% opierać się będzie o zewnętrzne źródła. Konsorcjum będzie realizowało swoje działania zarówno na rynku lokalnym, jak i międzynarodowym. - Rolą tych podmiotów jest zapewnienie naszej inwestycji takiej struktury finansowania, która zoptymalizuje udział kapitału własnego i zewnętrznego. To jedno z najistotniejszych zadań stojących przed nami w najbliższych latach, dlatego proces wyboru odpowiedniego partnera był prowadzony od kilkunastu miesięcy z zachowaniem najwyższej staranności. Jesteśmy przekonani, że wyłonione konsorcjum zapewni nam wysoką jakość współpracy i wesprze spółkę w skutecznym pozyskaniu środków z rynków finansowych - podkreśla prezes PEJ Leszek Juchniewicz. Jednym z kluczowych zadań doradcy będzie zapewnienie zgodności projektu jądrowego i jego poszczególnych elementów z wymaganiami instytucji finansowych. Spółka wyłoniła bank BNP Paribas i firmę KPMG Advisory po kilkunastomiesięcznym postępowaniu zakupowym z udziałem renomowanych międzynarodowych podmiotów wyspecjalizowanych w pozyskiwaniu finansowania dla strategicznych inwestycji energetycznych, w tym również w branży jądrowej. Każdy z podmiotów biorących udział w postępowaniu PEJ wykazał się dużym zaangażowaniem oraz profesjonalnym podejściem na każdym etapie procesu zakupowego. Zwycięskie konsorcjum to firmy o ugruntowanej pozycji rynkowej, z dużym doświadczeniem w zakresie pozyskiwania finansowania projektów infrastrukturalnych, znające dobrze specyfikę działalności agencji kredytów eksportowych, w tym US EXIM Banku, które z racji swojej misji polegającej na wspieraniu eksportu usług i towarów, odegrają kluczową rolę w procesie finansowania pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Zakres prac Konsorcjum obejmuje także szereg działań wspierających i umożliwiających optymalne przeprowadzenie całego procesu finansowania. Efektem tej współpracy będzie m.in. dalsze zacieśnianie bezpośredniej współpracy polskiego inwestora z największymi instytucjami finansowymi na świecie w celu zbudowania jak największego portfela dostawców finansowania dłużnego i optymalizacji kosztu finansowania projektu.

#TegoDnia, 15 grudnia 1852 roku w Paryżu urodził się francuski fizyk Henri Becquerel, odkrywca zjawiska promieniotwórczości i laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. Becquerel w swoich doświadczeniach zajmował się badaniem zjawiska fluorescencji, fosforescencji, magnetyzmu i polaryzacji światła. W 1896 roku chciał sprawdzić, czy promienie X odkryte przez Roentgena mają związek ze zjawiskiem fosforescencji. Fosforescencyjny minerał, będący rudą uranu, wystawił na światło słoneczne. Po długim naświetlaniu zawinął go w materiał światłoczuły oraz gruby, czarny papier. Po wyywołaniu klisza okazała się zaczerniona, co Becquerel zinterpretował, jako odkrycie niewidzialnego promieniowania. Jednak błędnie interpretując zjawisko stwierdził, że na skutek wcześniejszego naświetlania doszło do fosforescencji. Wynik swojego odkrycia ogłosił 24 lutego 1896 roku na posiedzeniu Akademii Nauk w Paryżu. W późniejsze, pochmurne dni Becquerel odkrył przypadkowo, że minerał z uranem zaczernia kliszę pomimo braku naświetlenia – co ogłosił 2 marca 1896 roku, korygując swój błąd. Dalsze badania nad zjawiskiem prowadziła od 1898 roku Maria Skłodowska-Curie, co doprowadziło ją do szybkich odkryć. Pod ich wpływem dołączył do niej mąż Pierre i w 1899 roku ponownie Becquerel. Odwołał wtedy swoje błędne wnioski z marca 1896. Badania przyniosły całej trójce w 1903 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Od nazwiska naukowca pochodzi jednostka radioaktywności w układzie SI: 1 bekerel (Bq) – jeden rozpad promieniotwórczy na sekundę.

#TegoDnia, 14 grudnia 1940 roku został po raz pierwszy wyprodukowany i wyizolowany pluton. Dokonał tego zespół dr Glenna T. Seaborga, Josepha W. Kennedy'ego, Edwina M. McMillana i Arthura C. Wahla przez bombardowanie uranu-238 deuteronem (jądro atomowe deuteru, czyli izotopu wodoru zwanego ciężkim wodorem) w 60-calowym cyklotronie na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Najpierw zsyntetyzowano neptun-238 (okres półtrwania 2,1 dnia), z którego następnie w wyniku rozpadu beta powstał nowy pierwiastek o liczbie atomowej 94 i masie atomowej 238 (okres połowicznego rozpadu 88 lat). Ponieważ uran został nazwany na cześć planety Uran, a neptun na cześć planety Neptun, pierwiastek 94 został nazwany na cześć Plutona, który w tym czasie był również uważany za planetę. Artykuł wyjaśniający odkrycie został przygotowany przez zespół i wysłany 7 marca 1941 roku do Physical Review w celu opublikowania go, ale ostatecznie został wycofany po odkryciu, że izotop nowego pierwiastka, pluton-239, może ulec rozszczepieniu i zostać użyty jako paliwo do bomby atomowej. Ze względu na tajność Projektu Manhattan pracę na temat pierwiastka opublikowano dopiero po zakończeniu II Wojny Światowej, 1 kwietnia 1946 roku. Na zdjęciu dwutlenek plutonu-238 rozgrzany do czerwoności pod wpływem własnego promieniowania, fot. DoE