pulsar - portal popularnonaukowy

| TRZECIA KULTURA SIWCZYKA | W ostatnim czasie sporo literatury tworzonej również w Polsce poświęcone jest fenomenom traum historycznych, przenoszonych w kolejne pokolenia. Te traumy dotyczą tak kwestii pochodzenia i rodzinnych korzeni (vide fenomen polskiej literatury poświęconej „zwrotowi ludowemu”), jak i rozliczeń ściśle politycznych i światopoglądowych, dla których najpoważniejszą „sceną pierwotną” będzie zawsze kwestia postaw w latach II wojny światowej i wynikających z niej przewartościowania słownika moralnych pryncypiów. Wolf w swojej debiutanckiej książce w niezwykle oryginalny sposób przepracowuje te traumy. Tworzy multilingwistyczne uniwersum języków, w którym – jak w pracowni alchemika – rozpuszcza się jednoimienna substancja prawdy doświadczenia, a w jej miejsce powstaje wiele ewokacji bardzo różnych prawd, które tworzą coś w rodzaju nieoczywistej palety postaw wobec rzeczywistości. Pisze Krzysztof Siwczyk: https://lnkd.in/dwdDJ-KX

████████████ ██████ 𝐏𝐨𝐝𝐤𝐚𝐬𝐭: 𝐩𝐮𝐥𝐬𝐚𝐫 𝐧𝐚𝐝𝐚𝐣𝐞. sygnał 92. ████████████ Różnie się o niej mówi. Że jest zasłoną ukrywającą realne problemy polskiego życia naukowego: korupcję, wsobność, mierność. Że jest jak tyczka podpierająca zmurszały system, i to system państwa, które pod względem cytowalności prac naukowych jest ostatnie w Europie, a pod względem liczby zdobywanych prestiżowych grantów ERC (European Research Council) – w ogonie. Mówi się też, że habilitację można zdobyć bez realnego dorobku naukowego. Że, w najlepszym razie, jest ona reliktem przeszłości: kiedyś miała służyć do certyfikowania wiedzy i kompetencji mentorskich, dziś jednak tworzy świat równoległy, który nie przystaje ani do polskich uwarunkowań instytucjonalnych, ani do realiów nauki zachodniej. Tam bowiem samodzielność naukową definiuje nie kwit z pieczątką, a umiejętność kierowania projektem. O habilitacji mówią Piotr Sankowski, informatyk z Uniwersytetu Warszawskiego, prezes IDEAS NCBR, Natalia Letki, socjolożka z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW oraz Marcin Nowotny, biolog z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej. ➡ https://lnkd.in/dDBSapd4 ➡ Podkastów pulsara możecie słuchać bez opłat.

„Miałem ograniczone ambicje, nie dążyłem do wielkiego sukcesu – powiedział „Guardianowi” w 2015 r. – Byłem bardzo pracowity, ale nie spodziewałem się, że zostanę sławnym psychologiem”. Pisząc książkę „Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym”, która dała mu status celebryty, nie miał także ambicji reformowania teorii ekonomii. Jednak autor nie zawsze ma wpływ na to, co się dzieje z jego myślą. Daniel Kahneman stał się symbolem ludzkiego oblicza ekonomii, która od lat była krytykowana jako nieciekawa, niemająca nic wspólnego z człowiekiem. Pisze Karolina Safarzyńska.

████████████ ██████ 𝐏𝐨𝐝𝐤𝐚𝐬𝐭: 𝐩𝐮𝐥𝐬𝐚𝐫 𝐧𝐚𝐝𝐚𝐣𝐞. sygnał 91. ████████████ Cudzołóstwo, dzieciobójstwo, kanibalizm – tym starym słowom przypisywane są nowe, fascynujące znaczenia. Kreatywność, elastyczność, dzielność – te epitety znowu dotyczą nie tylko samców. Nauka odsłania zachwycające, a związane z płcią zniuansowania przyrody i kultury. Opowiadają o tym dziennikarki pulsara i pisarki naukowe – archeolożka Agnieszka Krzemińska oraz lekarka weterynarii Marta Alicja Trzeciak. ➡ https://lnkd.in/duseZ5iS ➡ Podkastów pulsara możecie słuchać bez opłat.

| Reportaż | Przez ostatnie 30 lat prowadziliśmy wyprawy w poszukiwaniu takich kopalnych szczątków na terenie rezerwatu Upper Missouri River Breaks, rozciągających się na obszarze 1500 km2 fantastycznych pustkowi w środkowej Montanie. To tutaj, dokładnie w tym samym miejscu, gdzie paleontolodzy po raz pierwszy natknęli się w XIX wieku na szczątki dinozaurów w Ameryce Północnej, nasz zespół odkrył bogactwo skamieniałości nieznanych wcześniej organizmów, które żyły w cieniu tych ikonicznych stworów. Dzięki tym skamieniałym szczątkom poznajemy ekosystem, który narodził się i trwał w najlepsze pod koniec okresu kredowego, 10 mln lat wcześniej, zanim zabójcza planetoida uderzyła w Ziemię. Piszą biolożka i geolożka Kristina A. Curry Rogers oraz geolog Raymond R. Rogers. https://lnkd.in/dJfEbPQr

Ósmego kwietnia 2024 roku pas Ameryki Północnej szerokości 180 km pogrąży się w ciemności. Dysk Księżyca przemknie przed Słońcem, zasłaniając jego tarczę i tworząc różową, puszystą koronę płomieni widoczną od Mazatlán w Meksyku po Nową Fundlandię w Kanadzie. Następne całkowite zaćmienie Słońca widoczne z Ameryki Północnej nastąpi 23 sierpnia 2044 roku. Podekscytowani są nie tylko widzowie. Dla naukowców zaćmienie Słońca jest jednym z najlepszych sposobów na zbadanie korony słonecznej – pierścienia ognia, który można dostrzec, gdy Księżyc zasłania naszą jasną gwiazdę. Korona słoneczna pozostaje jedną z najbardziej tajemniczych części Słońca. Pisze Rebecca Boyle: https://lnkd.in/dYrum-aw

Choć dziś dobrze wiemy, że przyczyną kłótni i awantur wśród studentów były hormony oraz poczucie wolności, żacy tłumaczyli swoje pijaństwo, krewkość, rozpustę, wagary czy nieprzygotowanie do zajęć namowami diabła. Figura szatana stawała się wymówką, ale czasami rzeczywiście przykładny kujon zmieniał się nocą w rzezimieszka. Bo poza upijaniem się, odwiedzaniem łaźni (gdzie pracowały prostytutki), uganianiem się za pannami czy uprzykrzaniem życia mieszczanom (np. całonocnymi koncertami), niektórzy żacy (zwłaszcza ci przymierający głodem) parali się kradzieżą i rozbojami. Mieszczanie często wielu z nich chętniej widzieliby w areszcie niż na ulicach i w oberżach. Jednak studencka brać, pomimo wewnętrznych konfliktów i zróżnicowania, w obliczu poważniejszych kryzysów potrafiła stanąć murem za członkami swojej wspólnoty i przeciwstawić się mieszczanom. Oczywiście powołując się na autonomię uniwersytetu. Ta solidarność bardzo się opłaciła. Pisze Agnieszka Krzemińska: https://lnkd.in/dv6Q-gkW

████████████ ██████ 𝐏𝐨𝐝𝐤𝐚𝐬𝐭: 𝐩𝐮𝐥𝐬𝐚𝐫 𝐧𝐚𝐝𝐚𝐣𝐞. sygnał 90. ████████████ Może nie stoją na szczycie drzewa ewolucyjnego, może ich budowa nie należy do najbardziej wyrafinowanych, ale za to zdołały przetrwać aż cztery wielkie wymierania. Ba – nie tylko przetrwać, ale zakwitnąć do ponad sześciu tysięcy gatunków obecnych na niemal wszystkich kontynentach. Mogą się pochwalić najwyższą wśród fauny skutecznością polowań. Umyka im tylko co dziesiąta ofiara. Nieustraszonymi drapieżnikami szczytowymi rodem z Triasu zajmuje się gościni pulsara. A jest nią dr Maria Gołąb z Instytutu Ochrony Przyrody PAN, odonatolożka oraz ekolożka behawioralna i ewolucyjna. ➡ https://lnkd.in/dyMRCujs ➡ Podkastów pulsara możecie słuchać bez opłat.

Nieco ponad rok temu w mediach gruchnęła wieść o grupie ludzi współczesnych, którzy wtargnęli na teren Europy niepodzielnie zamieszkanej przez neandertalczyków – i to o 10 tys. lat wcześniej, niż wszelkie archeologiczne i genetyczne ślady dotąd wskazywały. Postawiło to na nowo intrygujące pytanie, co dzieje się przy spotkaniu różnych gatunków homininów, jak wygląda ich koegzystencja lub rywalizacja. A takich spotkań było w przeszłości wiele, choć ze wszystkich ostatecznie zwycięsko wyszedł nasz gatunek. To jednak, czego dowiedzieliśmy się ostatnio, jest na tyle wyjątkowe i niespodziewane, że może zasadniczo zmienić spojrzenie na tę sprawę. A trudno zaprzeczyć, że w świecie, w którym różne grupy naszego własnego gatunku toczą lub toczyły niekończące się spory, kwestia takich spotkań to problem ogromnej wagi. Pisze Marcin Ryszkiewicz: https://lnkd.in/dcSryUQz

Gwiazdy powstają wskutek grawitacyjnego zapadania się olbrzymich zimnych obłoków gazu i pyłu. Jest to proces chaotyczny, prowadzący do powstania wielu obiektów o różnej masie. Rodzi się cała gromada gwiazdowa, jednak nie wszyscy jej członkowie staną się gwiazdami. Jeśli mają masę mniejszą niż ok. 8 proc. masy Słońca (80 Jowiszy), ich wnętrza nie osiągną temperatury koniecznej do rozpoczęcia i podtrzymania syntezy termojądrowej, jak we wnętrzu Słońca. Istnienie takich „nieudanych” gwiazd astrofizycy najpierw przewidzieli na gruncie teorii, a odkryli dopiero kilkadziesiąt lat później. Nazwali je brązowymi karłami. Pisze Piotr Witek: https://lnkd.in/d2nK_TTd