Sweden
Sweden（瑞典）
siwkay nu kanatal
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u Sweden sa i labu nu Europe, itiza i 62 00 N, 15 00 E. u ahebal nu lala’ mapulung sa izaw ku 450,295 km2. u ahebal nu lalaay sa izaw ku 410,335 km2, u ahebal nu nanumay sa izaw ku 39,960 km2. hamin nu tademawan sa 9,880,604. kakalukan umah sa 7.50%, kilakilangan umah sa 68.70%, zumaay henay umah sa 23.80%..
1939 年第二次世界大戰爆發，德國為了避免瑞典的鐵礦被盟軍阻擋，決定入侵丹麥和挪威，並往法國推進。同時間，英國攻占冰島，蘇聯也併吞了「波羅的海」旁的三小國。蘇聯和德國戰爭爆發後，芬蘭也被捲入戰爭。如果不論私底下與納粹德國和西方的聯繫，瑞典是北歐五國唯一保持中立的國家。
1939 a mihecaan kinatusaan ku malpacaw (sakatusaay nu kitakit satabakiay masasungayaw, 第二次世界大戰), Te-kuo may sakay Zuy-tian kya muking, mipulu’ay mapulung nu, hitay pakeng tu midebung u Denmark (丹麥) atu Norway (挪威), sakay tayda i France (法國) micumud. nikasahida sa, UK (英國) mialaw tu Iceland (冰島), pasu u Su-lian madebung tu Baltic a bayu (波羅的海) i tepal idaw kya tuluay a kanatal. Soviet Union (蘇聯) a tu Germany (德國) malpacaw tu feng-lang mapacumud mi malepacaw. anu mahicachica nu siakayi nu Germany (納粹德國) atu nutipan malaliting, Sweden u Amisan Europe (北歐) kina limaay masacacay nika satelek nu kanatal.
tapang tusu nu kanatal (首都)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tapang tusu nu kanatal sa u Stockholm (斯德哥爾摩).
kakinginan nu kanatal demiad (國家紀念日)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]kakinging nu kanatal demiad sa 6 bulad 6 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal (元首)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tabakiay a tapang nu kanatal (cong-tung) ayza sa ci Carl XVI Gustaf, micakat a demiad sa i 1973 a mihca siwa bulad sabaw lima demiad.
cunli (總理)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u cunli nu Sweden (瑞典) ayza sa ci Stefan Löfven (斯特凡·勒文), micakat a demiad sa i 2014 a mihcaan 10 bulad 3 demiad.
nizateng nu siykay (社會思想)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]未受戰火波及的瑞典，在 1960 年代迅速發展經濟，國家財富急遽增加，結合工會與大公司達成的社會保障與公共健康體系，瑞典逐步走上「高所得、高稅收」的福利國家道路。因此，斯堪的納維亞研究學者 Henrik Berggren 和 Lars Trägårdh 認為，要理解瑞典，最好的切入點不是社會主義，而是盧梭的思想。盧梭主張極端平等主義，反對一切依賴的行為。
u Sweden (瑞典) caayay hen kangangayaway , i 1960 a mihcaan u zitay sakalankan satu manamec masapalahed , u yadah nu kalisiw u kakitaan tu ku kanatal , mipulung tu pikawawan atu kusi pahedek tu sakangaay nu siykay atu mapulungay a nikaudip, u Sweden (瑞典) haymaw satu "talakaw tu ku sukiti, talakaw tu ku damsu" (高所得、高稅收) sakakapah nu nikaudip a padadan ku kanatal. sisa, u mikinkiway a tademaw tu Scandinavia (Se-ken-ti-na-wey-ya，斯堪的納維亞) ci Henriik Berggren aci Lars Tragardh sakasaan, a mibungkay tu Sweden (瑞典), u sakapahay sa palabuen tu nu siykay a kawaw, unu udip a nisakakuan pakumud tu nidatengan. ci Rousseau (Lu-Suo，盧梭) u misakakuay caayay katatudung ku sakay i siyakay palecad a maudip, caayen kalucek tu midihingay a wayway .
與瑞典人喜歡獨處的個性不謀而合：他們多數獨居，離婚率高，單親家庭多，嚮往一切「現代」的事物──反對民族主義，破除蒙昧的習俗，強調經濟與性別平等。普選是現代的，離婚也是現代的，多元和接納移民是現代的，而 Henrik Berggren 和 Lars Trägårdh 提出的「國家個人主義」（Statist individualism）──認為強勢的政府與個人的自由之間並非互斥，國家的干預反而可增強個人自主性的。
atu zuy-tin a tademaw manamuh sacacay sa ku udip masa tatungus sa; u masacacay kuyadahay nu heni muenen , katuud ku malikungay, sacacay sanay ku yadahay maudip , sikasaan maydih tu nu "aydaay" a tuud nu kawaw--makai’ tu masakakuay a kawaw, mibakah tu lacusay a nikaudip, palecad han ku tademaw atu sakamanamec. mipili’ tu aydaay a nikaudip anu milikung hinin tu nu ayday ,
manamec (經濟)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]19世紀以來，隨著資本主義經濟的成長，加上一直在政治上保持中立，瑞典經濟發展逐漸加速。到20世紀中葉更是飛速發展，成為一個工業發達的資本主義國家。 1970年代開始，瑞典實施了新的產業調整戰略，進一步加大科研的力度和投入，積極發展現代高新技術產業，成為現代化福利社會。
namakayni i sabaw siwa a se-ci, hinisatu ku nikaidaw nu macakad ku sikalisiw kamanamec , macunus aca i ceng-ce ku nika tanengay ku nika sasutungus, i Sweden (瑞典) kalankan haymaw satu manamec ku sapalahad . katukuh i tusaay nu se-ci u cung-ye sangalepen tu ku kalankan, malu sacacay sanay pikawawan a mucelak kiyu sikalisiw tu ku kanatal. 1970 a mihcaan lingatu nu ziday, Sweden (瑞典) malingatu tu misabaluhay a misumad tu nilaculan a kawaw, milabu taayaw misatabaki tu nikingkiw tu sakaicelang atu sacumud, misakucung a palekal tu aydaay a satalakaway nisa baluhay a patahkal tu lalaculan, kyu sakaidaw nu aydaay a siykay tu sakaudip .
近百年來，農業在瑞典國民經濟中的地位持續下降，瑞典農業勞動人口只佔全國就業人口的3％左右，現有耕地300萬公頃，農產品自給率達80％以上，所產各類食品除滿足本國需要外，還可供出口。
micapi tu pinaay a paymihcaan, u malukay i Sweden (瑞典) nu tademaw u salacul tu kalisiw haymaw sa tu maselep i (地位), u Sweden (瑞典) nu malukay a mikawaway nu tademaw hatida i pikawawan nu kanatal a tademaw nu payhung ce tulu dada', nu aydaay u malukay sa idaw ku tulu a lasubu nu mang ha(公頃), u nikalukan sa u niyadu' tu ku padeliay makaala tu pay-hung-pi tu sabaw waluay, u nipatahkal tu canacanan a tuud taneng sa i nu udipan a kanatal, taneng tu patacuw i hekalay.
瑞典森林資源豐富，林業在國民經濟中地位重要，除木材原料出口外，還建立了龐大的造紙、家具、林產化工等配套深度加工工業部門，其產量和出口量均居世界最前列。其中針葉樹木產品的出口額居世界第二，紙漿出口居世界第三，紙業出口居世界第四。同時政府注重環境保護，每年的採伐量不超過自然生長量，使得瑞典森林覆蓋率長期保持穩定。
Sweden (瑞典) ahebal ku kilakilangan, u kahenulan nu niyadu' sakasikalisiw kina kilakilangan, u kilang sazayliyawan patahkal i nu tawan , misanga aca patiden tu tatipeluk , tansu nu luma, sapalahed muliyaw misanga tu sazayliyawan nu sapisanga' i pikawawan tu sapacamul, nikahini sa u tahkalay atu nipatahkal i kitaki u saayaway. sakawini u hinuki a kilangan patayda i nu tawan a niyadah i kitakit u sakatusa, u sapasanga tu tatipeluk sa u tahkal i nu tawan i kitakit u sakatulu, tadipelu patayda i nu tawan i kitaki u sakasepad. yu mahida u sihu sakapah tu liwliw misinanud tu puhekal, tu mihmihcaan anu miletek tu kilang caay pilakuwid tu lalalayan a nilangaw, sisa u kilanga nu Sweden (瑞典) matineng misamenmen kapah ku nisakakuan kiyu matenes.
瑞典在保留傳統的特色同時，產業優勢也已轉向技術整合度高的機械工業和化學工業，同時大力發展資訊、電信、生技、 醫藥、環保等新興產業。目前，瑞典擁有自己的航空業、核工業、汽車製造業、先進的軍事工業，以及全球領先的電訊業和醫藥研究能力。在軟體開發、微電子、遠程通訊和光子領域，瑞典也居世界領先地位。
nika u Sweden (瑞典) siniliwan henay tu nu naayaway a dika , kapah ku nilaculan atu papilian atu palamel tu talakaway a kikay u sapisanga tu tuud atu zayliyaw nu huw-si, namahida palahad tu sakatineng, u telay, sen-ci (生技), u sapaiyu nu ising, pupuhkal tu baluhay a nilaculan . ayda sa, u Sweden (瑞典) idaw ku nu udipay a hikukiay, he-kung , nu kadidengay a misanga', u sayaway nu kitay a pikawaw , atu hamin nu kitaki mikiayaw tu kikay a telay atu mikinkiw tu nu sapaiyu'ay a kawaw. i zu-wa-ti misabalihay ,u wiy-tin-c, umabaatay a sapatelay atu u tatangahan nu likad pacacamelen kiyu tatungus , u Sweden (瑞典) mikiayaway tu i kitaki malu tatangahan.
瑞典擁有很多國際知名的品牌，如富豪汽車、斯堪尼亞汽車、紳寶集團、愛立信、Spotify、伊萊克斯電器、ABB、利樂包裝、哈蘇相機、宜家家居、H&M、阿斯利康製藥、斯凱孚、阿法拉伐集團和阿特拉斯·科普柯集團等等。按人口比例計算，瑞典是世界上擁有跨國公司最多的國家。 2006年，瑞典共有6家企業進入《財富雜誌》評選的全球500強企業。
Sweden (瑞典) i kitaki katuud ku katinengan nu idaway ku paya a tuud , uyini kapahat a kadideng, u SCANIA (斯堪尼亞汽車) a kadideng , Saab AB (紳寶集團),
Ericsson (愛立信), Spotify , Electrolux (伊萊克斯電器) a tin-ci , ABB , Tetra Pak (利樂包裝) mitabu , Hasselblad (合蘇) a sapisasin, IKEA, H&M , AstraZeneca misangaay tu sapaiyu (阿斯利康製藥), SKF (斯凱孚), Alfa Laval (阿法拉伐集團) atu Atlas Copco Aktiebolag (阿特拉斯·科普柯集團), pakaynien i nu tademawan a miasip , u Sweden (瑞典) i kitaki u idaway tu wamiawas a kanatal u sayadahay ku kusi nu kanatal . 2006 a mihcaan , u Sweden (瑞典) pulung nu kusi idaw tu ku enenmay nipicumud ‘’u sakalakakitaan a cudad ‘’ u tatangahan a nipilian i kitaki u sakalima a lasubu kinakusi .
sakaudip' nu siykay (社會福利)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]瑞典是少數未參與第二次世界大戰的國家之一，戰後瑞典集中精力發展經濟，實行廣泛的社會福利政策，建立了比較完善的社會福利制度。社會福利項目從父母帶薪長期產假，到醫療保障病假補助，從失業保障和養老金，到義務教育，內容廣泛，被稱之為「從搖籃到墳墓」的保障。
Sweden (瑞典) u caayay pilabu i tini paytusaay i kitakit nu malpacaway paycacayay a kanatal. hamin nikalpacaw sa u Sweden (瑞典) misaicelang tu sibalucu' sakay i sapalahed a manamec ku kalisiw, misaahebal tu si-kayay a kawaw u sakaudip , patideng tu sakakapah nu sakaudip nu siykay a kawaw. u sakaudip nu siykay namakayni i wama wina anu mulecuh tu sikalisiw tu mihibang, tayda i paisingan idaw ku pakalisiw tu i melangay , namakayni inai’ ku pikawawan atu nu babalakiay a sakaudip , hanika tukuh i nipicudad, a hebal ku nilaculan, sisa pulung hansa u "ihalaay katukuh i lunem" ku tungus.
瑞典是通過高個人所得稅率，通過高額的稅收，來實現福利保障的資金。瑞典的稅種名目繁多，對個人而言，除個人收入所得稅外，還有利息稅、遺產稅等，炒股票基金，買賣房屋等其他經營活動所得同樣也要交稅。購買商品要交增值稅。公司則要付僱主稅。每年的四月份到六月期間，瑞典人都要主動向稅務局申報自己去年的所有收入。
Sweden (瑞典) tatalakaw ku dansu' (稅) ku kalisiw nu udip, kiyu talakaw ku nipidansu', zayhan u tungus nu sakaudip kina kalisiw. u Sweden (瑞典) aydah ku canancananan a dansu’ , sakaytini nu udipan tusa, nu udipay tu a sapadansu’ sa, idaw henay ku dansu’ nu li-si (利息), dansu’ nu subelitan, micakay tu ku-piay-ci-cin, micakay tu lima sapacakay tu nu dumaan a nisasikalisiw malecad amin a padansu’ tu dansu’. micakay tu tuud a padansu’ tu papadansu’an. anu u kusi sa mahida tu a padansu’ tu mikawaway. tu mihmihcaan i sepatay a bulad katukuh i enenmay nu demiad, Sweden (瑞典) a tademaw sulecad sa misakaku tayda i papadansuan misinsi tu dansu’ a padansu’ tu udipay a nikawawan tu kalisiw.
有學者認為這種斯堪地那維亞福利模式是在社會主義和資本主義之間的一種模式，是一種混合經濟。瑞典的福利制度也因為歐洲經濟衰退而面臨困境，人口老齡化，年輕人
缺乏就業積極性。這都是高福利國家普遍面對的問題，這也成為中國給予公民極低福利的一個重要藉口，瑞典正在進行一系列改革，增強經濟活力，完善制度。
caay katatungus tu sapikawawan. uyini sa u kapahay amin ku nikaudip kina kanatal u sasuayawan a mungday kuyni, nu mahiniay i China a nipabeli tu kanatalay a tademaw u sasakamuan u kahenulan u sanai’ay a nikaudip saca, Sweden (瑞典) malinga tu a mikawaw a misumat tu mahiniay, pakaicelang paudip tu sakay manamec, u manikecay tu kawaw .
國際助老會（HelpAge International）發表「2013年全球年齡觀察指數」（Global AgeWatch 2013 Index），針對全球91個國家高齡者的幸福度進行排名，瑞典排名第一。
kitakit a kanatal malpadangpadangay nu babalaki (HelpAge lnternational) nipapelu "2013 a mihcaan hamin nu kitakit u mihcaan sa adihan ku sulit " (Global AgeWatch 2013 lndex), pasayni i kitakit tu sabaw siwaay idaw ku cacayay nu kanatal u satalakaway a bihcaan sa u musepiay ku nikaudip, u nikaudip an u Sweden (瑞典) ku sakacacay.