Düşünüyorum öyle ise varım. Ya düşünen yazılımlar?

Hepimiz bir şekilde transformers filmini izlemişizdir. Bol efektli sahneleri ile gözlerimizi büyüleyen bu film serisinde efektler ve aksiyon dolu anları bir kenara koyarsak ortaya ne kalıyor sizce?

Tabi ki yapay zeka. Yani düşünen canlı olmayan nesneler. Eğer düşünmek var olmanın temel yolu ise ve düşünen şey ellerimizle yaptığımız bir şey ise o zaman ellerimizle bir şey var etmiş olabilirmiyiz?

Aslında bunu ilk defa yapmıyoruz. Size basit bir örnek vereceğim, üstten basmalı tükenmez kalem. Hemen şunu diyebilirsiniz 'hey bu neyi düşünüyor'...

Düşünmek temelde bazı şeylere ihtiyaç duyar. Bellek, belleğe göre davranış, öğrenilmiş davranışlar gibi gibi. Tükenmez kalem örneğinde bir bellek bulunuyor, mekanik bir bellek ve bu bellek kalemin o an açık mı yoksa kapalı mı olduğunu söylüyor. Tükenmez kalemin açık olup olmadığını kalemin başlığı ucuna bakarak anlamıyor her halde :) Burada iki temel faktör giderilmiş oldu, bellek ve belleğe göre davranış. Ancak tek sorun bu bellek bir şekilde gelişemiyor oluşu. Yani öğrenememesi. Tekerleğin icadı gibi, tükenmez kalemin aç kapa mekanizması da biz insanlar için belki bir zamanlar önemli bir kazanımdı. Mekanik cihazlar bir şekilde fizik kanunlarına göre davranarak bir durumu değerlendirebiliyor ve buna göre davranabiliyordu. Daha sonra kullanım şeklimize göre yakıt tasarrufu yapan arabalar çıkmasına rağmen ufkumuz o kadar genişlemeye başladı ki, bu önemli icadı önemsemedik bile.

Peki düşünen bir iş yazılımı olsaydı, bu yazılım da ben varım diyebilir miydi? Belki bunu düşünemezdi ama başka şeyleri düşünmesi muhtemel. Örneğin iş hayatınızın durumu. Sabah bilgisayarınızı açıp yazılıma eriştiğinizde ana sayfada sizi bilgilendiren bir asistan olması güzel olur muydu? Tabi 'Lanet olsun Stephen ödemenin gününü geçirdik' diyen bir yazılım istemiyoruz, hem de tam şu resimde ki gibi bir anda :)

Düşüncenin temeli, gereksinimleri ve şekli bizim için olması gereken kadar olmalı! Aksi halde herhangi bir zeka bizi kolay kolay anlamayacaktır.

Peki Workcube bu işin neresinde derseniz. İlk olarak belirtmem gerekiyor ki Workcube aslında bu işin içine kısmen girmiş durumda. Yani yapı olarak belirli noktalarda başka yazılımlarda bulunmayan sezgisel mekanizmalara sahip. Evet hemen hemen her yazılımın sağ üst köşesinde "Bu günkü ödemeler" listesi var. Bu da önemli bir gelişme ancak aradığımız lezzet bu değil.

Google ilk olarak bize yapay zekanın bir arama motorunda ne kadar önemli bir şey olduğunu ortaya koydu. Mucitlerinin farklı firmalara bu fikri satmaya çalıştığına yönelik duyumlar var, hatta "arama motorunda yapay zekayı kim ister ki" cevabını aldıklarını da. Sonuç basit gibi gelen bir konu onları Dünyanın en önemli teknoloji firmalarından birine çevirdi.

Workcube bu süreçte ilerlerken yakın bir zamanda geçeceği (hemen yarın beklemeyin) holistik sürümü ile ilk mühim adımlarını atmış olacak. Holistik kavramı bir anlayış biçiminden daha fazlasını katıyor Workcube. Artık kod yazmaya gerek kalmadan sizin için kod yazan bir sistem mesela! Nasıl yani, artık kod yazmayacak mıyız? Evet belki ilk planda yazılabilecek kodların büyük bir kısmı sizin için yazılacak. Siz sadece istediğiniz şeyleri tasvip edeceksiniz gerisi Workcube'un işi diyebilirim. Bu projenin geliştirilmesinin başında bizzat ben olduğum için rahatlıkla bunu söyleyebilirim.

Bunun faydaları ne olacak, neden yazılmış bir kod yerine yapay bir zeka tarafından üretilmiş bir kod diye düşünebilirsiniz. Burada en önemli şey farklı zihinlerin kod yazma kalıpları ortadan kalkmış standartlaşmış, doğru olduğu kabul görülen, üretilecek kodun kalitesinin test edilebildiği ve önceden tahmin edildiği bir sistemden bahsediyoruz. Bu durumda geliştiricilerin kodlama yeteneklerinin farklılıklarını düşünmek yerine, bunların alt toplamına odaklanmak mümkün.

Daha fazla zeka!

Holistik sürüm bize standart kod üreticileri dışında bireysel kod üretici mekanizmalarının da bu sisteme katılabilirliğini mümkün kılıyor. Yani sonsuz zeka hem tek kodu derleyebilirken, hem de her bir zeka kendi özgün koşulları için kendi derleyicilerini geliştirebiliyor. İşte dünyanın sonunu getiren skynet ten farklı olan yanımız da bu. Eğer insanlığı değerlendirmek istiyorsak standart derleyici ile olaya yaklaşmayıp bu duruma özgün derleyici ile olayı yorumlayabileceğiz. Tabi derleyici konusu biraz ağır bir kavram, herkesin derleyici geliştirmesi de mümkün değil gibi görünüyor. Ancak değerlendirilecek yapı eğer ki çok farklı kavramları içeriyorsa, bunun da önü açık. Mesela genel kabul görmüş bir form derleyicisi yerine VR bir ortamda dolaşarak sanallaşmış gerçeklik içerisinde bir fiziki ortamı canlandırmak istiyorsanız ve bunu belirli parametre ve değerlerle düşüncelerinizi aktararak yapmanın yolunu arıyorsanız Workcube VR derleyicisi sizin için bu sanal fiziki ortamı derleyerek holistik bir yapıda size sunabilecek. Yada elinizdeki parametre ve değerler ile sizin için CAD sistemleri ile entegre çalışabilecek bir nesne şablonu üreterek sizi planlama aşamasında aydınlatabilecek.

Bütün bu kod derleme süreçleri gibi kavramlar arasında bir de size şunu diyebilse derleyici 'Hey Scotty neden bu alanı oluşturmak istiyorsun ki, zaten şu alan bununla aynı gibi. Bir baksana yanlış bir şey yapmayalım'. Ya bize şunu dese 'Hey Danniel anladığım kadarıyla telefon değerleri en fazla 15 karakter, bu alanı böyle yapalım mı?'. Sanırım işin lezzeti artıyor.

Daha fazla iletişim!

Hepimiz yazılımların bizler için bir uyarı sistemi içereceğini tahmin edebiliyoruz. Durumsal raporlar gibi gibi. Ekranın sağ üst köşesinde ki 'bugünkü ödemeler' listesi cazip bir seçenek olsa da daha fazla iletişim kurmak gerek. Sizinle konuşabilen bir yazılıma ne dersiniz. En azından asistanlık yapacak boyutta. Belki çok daha fazlası olabilir, ancak günümüz teknolojisinin boyutlarını da hesaba katmak gerek. Sabah programı açtığımızda bize günlük iş planını hatırlatsa veya durum analizini söylese. Belki çok da farklı şeyler değilmiş gibi geliyor size ama ya 'Sürekli telefon faturasında bir artış görüyorum bu sence mantıklı mı?' gibi bir önermede bulunsa. En azından şirket telefonu ile rahmetli dayısıyla konuşan arkadaşları bulabilirdik :) Örnekler çok basit ama yazılımın zekası öğrenebilir olduğu için zamanla size çok farklı konularda bilgi verebilecek ve iletişime geçebilecek. Gecenin bir yarısı Workcube dan bir telefon çağrısı alabileceğiniz ve 'Hey Borris kusura bakma Barbaranın telefonuna ulaşamadım, sistemde olmayan bir sipariş gecenin bu saatinde sisteme işleniyor onu uyandırman mümkün mü kontrol etsin'. Böyle bir telefon almak gayet mümkün yeter ki şu koşullar elinde olsun; 18.00 da şirket kapanır, şirket mesai saatleri dışında sipariş almaz, muhasebe müdüresi Barbara'dır, normal zamanlar dışında yapılan işlemlerden Barbara sorumludur, Barbara saat 23.30 civarlarında uyur, Barbaranın telefonuna ulaşılmazsa eşi Borris aranabilir, Borris in telefon numarası Barbaranın yakınları listesinde var, Barbarayı veya Eşini aradığında kibar ve nazik ol, lanet olsun kullanma...

Daha fazla gerçekçilik!

Az evvelki telefon örneğinde sizinle görüşen Workcube'ün ses derleyicisine ulaşan parametrelerle derlenmiş bir ses dosyasıydı aslında. Workcube kendi içerisinde ki akıllı derleyiciler ile etkileşim kanallarını anlık değiştirebilecek şekilde yapılanır ve size bu bilgiyi eğer PC başında ve sisteme girmiş iseniz bir popup ile bildirebilirken, aynı veriyi derleyip size ses şeklinde telefon üzerinden de ulaştırabilir. Bu aynı şekilde bir rapor almak istediğinizde raporun size print edilmesini mi yoksa anlatılmasını mı istediğinizle aynı şey. Çok ta yabancı olduğumuz bir konu değil, translate işlemi yapan bir çoğu yazılım çevirileri sesli olarak söyleyip, sesinizi alarak metne çevirebiliyor. Daha fazla gerçek hayatta ki davranışlarımıza uygunlaşan bir teknoloji içerisinde ilerliyoruz.

IoT ve Robotlar

Bu bağlamda Workcube holistik derleyiciler sayesinde IoT ve Robotlar da bir çıktı veya girdi şekli olabilecek. Gerekli derleyiciler bu verileri hedef IoT cihazlarına gönderebilir ve gelen verileri birer giriş formu gibi kabul edip derleyebilir. Hatta süreçleri farklı derleyicilerden geçirmek bile mümkün. Mesela sesli komut derleyicisiyle başlayıp IoT la tamamlanan şu süreç, 'Hey Workcube şu minik robotlardan birine söyle bana kahve getirsin', 'Tabi Bay Peterson, Kahveniz her zamanki gibi mi olsun', 'Evet her zamanki gibi hala öğrenemediniz şunu', 'Bu gün çok streslisiniz Bay Peterson halbuki Banka hesaplarına Future XXL şirketinden 10 M$ girişi yapılmış az evvel, bu sizi mutlu etmedi mi', 'Valla mı'....

Aslında anlatabileceğim çok daha fazla şey var. Sizlere Workcube'ün gelecekte neleri başaracağına sizleri sıkmadan teknik olarak değinmek istedim. Gelecek yığınla verinin ambar edildiği yazılımlarda değil, bu verileri anlamlı hale getiren zeki yazılımlarla devam edecek.