DEMİR NASIL ÜRETİLİR?

Demir Nasıl Üretilir?

16.08.2018

Demir, yeryüzünde en çok bulunan llerden biridir. Demir, doğada çok az miktarda saf hade bulunurken, genellikle oksit bileşikleri şeklinde bulunur. Demir, dünya üzerinde birçok sektörde (otomotiv, beyaz eşya, inşaat vb.) en yaygın kullanılan ldir. 

Saf demirin mekanik özellikleri düşük olduğu için genellikle üretimde demir alaşımları tercih edilir. En çok kullanılan demir alaşımları ise dökme demir ve çeliktir. Demir alaşımlarının ana alaşım elementi karbondur ve karbon içeriği demirin cinsini belirlemektedir. Demirdeki karbon oranı %0,2-2 arasında ise çelik, %2-6,65 (genellikle %2-4 arasında tercih edilir) arasında ise çelik olarak adlandırılır.

Demir cevherinden demir ve çelik üretimi için yüksek fırın adı verilen fırınlara ihtiyaç vardır. Türkiye`de yalnızca üç fabrikada (İsdemir, Erdemir ve Kardemir) yüksek fırın bulunmaktadır. Bu fabrikalar dışında demir çelik üretimi yapan firmalar, hurda demir ve çelik kullanarak üretim yapmaktadırlar.

Demir çelik üretiminde en çok kullanılan demir cevherleri:

Hematit: Fe2O3

Magnetit: Fe3O4

Limonit: H2FeO4(H2O)

Ayrıca bazı sülfürlü, sülfatlı ve karbonatlı demir cevherlerine de ön zenginleştirme işlemleri uygulanarak, demir çelik üretimine uygun hale getirilebilirler. Bunlar:

Pirit: FeS2

Protin: FeS

Melenterit: FeSO4

Siderit: FeCO3

Demir Cevherinden Demir ve Çelik Üretimi

Öncelikle yüksek fırına beslenecek hammaddeler hazırlanır. Bunlar; demir cevheri, kok kömürü ve kireçtaşıdır.

Yüksek fırında sıcak hava vasıtasıyla hammaddeler ergitilir ve bu işlem sonucunda elde edilen demire ham dökme demir ya da pik demir adı verilir.

Elde edilen pik demirin karbon oranı yüksektir ve içinde istenmeyen empürüteler (yabancı maddeler) bulunur, bu nedenle mukavemeti düşüktür. Pik demirin, dökümhanelerde; indüksiyon ocakları ya da kupol ocaklarında karbon miktarı %4`ün altına düşürülerek ve istenmeyen empürüteleri giderilerek dökme demir elde edilir. Dökme demirin de farklı çeşitleri bulunmaktadır.

Yüksek fırından elde edilen pik demir, çelikhanelerde bulunan bazik oksijen fırınlarında, alaşım elementlerinin miktarları ayarlanarak sıvı çelik üretilir.

Sıvı çeliğin sıcaklığı ve kimyasal bileşikleri kontrol altında tutularak sürekli döküme hazır hale getirilir.

Sürekli dökümde; sıvı çelik ya da dökme demir belirli bir sıcaklıkta dökülerek katı blok parçalar haline getirilir.

Elde edilen bloklar, haddehanelerde yassı ürün (levha) ya da uzun ürün (profil) haline getirilir.

Hurdadan Dönüşüm Üretim Videosu için TIKLAYINIZ