Enerjiye fon dopingi

Enerji sektörünün ilk altı aylık performansını değerlendirdiğimiz Enerji Sektörel Bakış – İlk Yarı raporunu yayımladık. 2019’un ilk altı ayını ekonomik faaliyetlerdeki zayıflık ve finansal piyasalardaki oynaklığın etkisiyle geçiren enerji sektörü, yılın ikinci yarısı için umutlu görünüyor. Hükümetin YEP kapsamında kurulacağını açıkladığı Enerji Girişim Sermaye Fonu, sektördeki zayıflığın aşılmasına katkı sağlayacaktır.

Enerji sektörünün içinde bulunduğu finansal sıkıntıları dikkate alan hükümetin YEP kapsamında kurulacağını açıkladığı Enerji Girişim Sermaye Fonu’nun (EGSF) sektöre umut veriyor. Sektörün mevcut kredilerinin yaklaşık dörtte birinin geri ödenmesinde zorluklar gözleniyor. Söz konusu fonun, aktarılacak projelere bağlı olmakla birlikte 2 milyar dolar civarında bir büyüklükte olabileceği düşünülüyor. Fonla ilgili kritik noktalar şu şekilde:

• Sürecin hızla hayata geçmesi sektörde ve genel olarak ekonomideki belirsizliklerin azaltılmasına önemli katkıda bulunabilir.
• Ancak bu süreçte başarı elde edilebilmesi için kamu otoritesinin hızı ve etkinliği kadar bankalar ve sektör temsilcileri gibi ilgili tarafların eş güdüm içinde hareket etmesi büyük önem taşıyor.
• Enerji sektöründe talepteki zayıflığın aşılması, genel ekonomik görünümdeki iyileşmeye bağlı olacak. Sektörün sağlıklı bir yapıda faaliyetlerini yürütebilmesi açısından kredi yapılandırmaları ve sorunlu kredilerin fona devri gibi konular ise bu dönemde öne çıkıyor.
• Önümüzdeki dönemde talepte kademeli bir toparlanma bekleniyor, sektörün finansal görünümüne ilişkin belirsizliklerin azalmasının ise biraz daha zaman alabileceği öngörülüyor.

Sektör değerlendirmemizden öne çıkan notlar ise şöyle;

• Küresel ölçekte enerji sektörü 2018 yılında yüzde 2,9’luk oran ile son 10 yıl ortalamasının iki katına yakın büyüdü. Türkiye’de ise genel ekonomik aktivitedeki zayıflık ve finansal piyasalardaki oynaklık sektöre olumsuz yansıdı.
• Türkiye enerji sektörü, BP’nin hesaplamalarına göre 2018 yılını sadece yüzde 0,5’lik büyüme ile tamamladı. 2019’un ilk yarısı da ekonomik aktivitedeki kırılganlıklar nedeniyle görece zayıf bir şekilde geride kaldı.
• Döviz kurlarındaki dalgalanma ve jeopolitik belirsizlikler ise sektörün önümüzdeki döneme ilişkin beklentilerini sınırlıyor.

Doğalgaz ithalatı geriledi

• EPDK verilerine göre, Ocak-Nisan döneminde Türkiye’nin doğalgaz ithalatı yüzde 10,4 azaldı, toplam tüketim yüzde 5,7 daraldı.
• Toplam doğalgaz talebinin oldukça sınırlı bir tutarına karşılık gelen yurtiçi üretimde ise bu dönemde yüzde 30’u aşan artış kaydedildi ve doğalgaz ihracatında yüzde 22’lik artış yaşandı.
• Petrol piyasasında ise ham petrol ithalatındaki yüksek artışa karşın yurtiçi pazarda doğalgaz piyasasında olduğu gibi daralma yaşandı.

Elektrik üretimi yüzde 0.5 arttı

• 2018 sonunda 88.550 MW olan Türkiye elektrik piyasasının kurulu gücü 2019 ilk yarı sonu itibarıyla 90.421 MW seviyesine ulaştı. Bununla birlikte, elektrik piyasasında üretim dalgalı bir seyir izleyerek, Ocak-Mayıs döneminde 2018’in aynı dönemine kıyasla sadece yüzde 0,5’lik sınırlı bir artış kaydetti.
• Buna karşın elektrik tüketimi 2019’un ilk beş ayında geçen senenin yüzde 0,1 altında kaldı. Kaynaklarına göre üretime bakıldığında, bu dönemde termik santrallerde üretim azalırken toplam üretimin yüzde 31’inin gerçekleştirildiği yenilenebilir kaynaklardan üretimin payı arttı.
• Yılbaşından bu yana dalgalı bir seyir izleyen elektrik fiyatları ilk altı ayda, 2018 yılsonuna göre yaklaşık yüzde 10 geriledi. Fiyatlardaki gerilemede üretim maliyetleri üzerindeki baskının hafiflemesinin yanında, zayıf talep etkili oldu.

Yatırım iştahı sınırlı

• Enerji piyasasında küresel gelişmelerle birlikte, maliyetler dalgalı bir seyir izliyor. Talebin zayıflaması ve fiyatlama mekanizmasındaki müdahaleler sektörde öngörülebilirliği zorlaştırıyor.
• Finansal koşullardaki sıkılık, döviz kurlarındaki dalgalanma ve arz-talep belirsizlikleri sektörde yatırım iştahını sınırlayan unsurlar olarak öne çıkıyor.

YEKDEM YEKA stratejisi

• Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretiminin teşvik edilmesi amacıyla getirilen Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması (YEKDEM) enerji piyasasının gündeminde ağırlıklı olarak yer alacak. YEKDEM’den faydalanmak isteyen üretim tesislerinin işletmeye girmeleri için son tarih 31 Aralık 2020. Bir sonraki takvim yılı için YEKDEM’den faydalanmak isteyen üretim lisansı sahiplerinin başvuru evraklarını EPDK’ya sunmaları için ise son tarih 31 Ekim 2019. Bu açıdan bakıldığında 2020 sonrasında uygulanacak teşvik mekanizmasının nasıl şekilleneceği ve yansımalarının ne olacağı da sektörün yön bulması açısından önem taşıyor. 

KPMG Türkiye web sitemizde yer alan "Enerjiye fon dopingi" başlıklı bültenimize ise buradan ulaşabilirsiniz.