Kapasite nasıl hesaplanır?

Şirketlerin kapasite hesapları önemlidir?

Niye önemlidir? Önemlidir çünkü ne kadar ürünü ne kadar zamanda üretebileceğinizi, aldığınız siparişi ne zaman teslim edeceğinizi, ne kadar eleman çalıştırmanız gerektiğini, dar boğazınızın ne olduğunu, veriminizin ne olduğunu size söyler.

Peki kapasite hesabı nasıl yapılır derseniz en basit haliyle;

Bir tane makineniz ile bir A ürünü üreten şirket düşünerek, geçtiniz makinenin ve işçinin başına elinize kronometre veya saat aldınız ve baktınız ki 1 saatte 22 tane A ürünü üretiyorum.

Tek vardiya çalışıyorum, vardiyada yemek ve çay saatleri hariç çalışma sürem 9 saat, ayda 22 gün çalışıyorum.

Dolayısı ile 22x9=198 saatlik çalışma sürem var. Saatte 22 adet üretebildiğime göre benim üretim kapasitem aylık = 22*198 = 4356 adettir.

Yani bana ay sonunda 5000 adetlik bir sipariş gelirse ben önümüzdeki ayda bunu bitiremeyeceğim bir sonraki aydan da 29 saat almam gerekli şeklinde bir bakkal hesabı yapılabilir. Buna göre de takvim üzerinden planlama yapılarak size bu ürünleri Aralık ayının 5'inde vereceğim denilebilir.

Biraz daha geliştirelim şimdi;

Diyelim ki benim daha önceki yaptığım hesaplarım dolayısı ile ortalama OEE metriğim %78.

Bu durumda ben üretim yaparken hatalı ürün üretiyorum, makinelerim her zaman çalışmıyor ve işçilerim de her zaman yüzde yüz performans göstermiyor demektir.

Yani benim bir ayda üreteceğim ürün sayısı hesaplamış olduğum teorik kapasitenin OEE ile çarpımına eşit olacaktır.

Önceki hesapta aylık kapasitemi 4356 adet olarak bulmuşken %78 OEE ile aylık kapasitem = 4356 adet x 0,78 = 3397 adet oldu.

Bu durumda 5000 adetlik sipariş geldikten sonra ürün teslimat sürem otomatik olarak daha ileriye gidecektir.

Birden fazla makine ve/veya operasyonda işlenen ürünler için üretim hızını dolayısı ile de kapasiteyi belirleyen en yavaş makine/operasyondur.

Diyelim ki ürününüz,

Kesme operasyonu : 0,5 dak.

Bükme operasyonu : 1,45 dak.

Uç şekillendirme : 2,72 dak.

Kaynak : 2,00 dak.

Ambalajlama : 1,5 dak. 

tutan operasyonlardan geçerek ürün haline geliyor.

Bu durumda sizin üretim hızınızı belirleyen Uç şekillendirmedir ve hesap yaparken bu operasyona göre hesap yapılır. Aynı zamanda burası sizin üretiminizin darboğazıdır. Çünkü diğerlerinde ne kadar hızlı üretim yaparsanız yapın bu operasyonda herhangi bir iyileştirme yapmadığınız sürece sizin üretim kapasiteniz buradan çıkacak ürün adedine göre belirlenecektir.

Yani yukarıdaki üretim hızları ile OEE'yi hesaba katmadan;

Kesme operasyonundan : 198x60  / 0,5  = 23760 ürün,

Bükme operasyonundan : 198x60 / 1,45 = 8193 ürün,

Uç şekillendirme operasyonundan : 198x60/ 2.72 = 4367 ürün çıkacaktır.

Burada ayrıca dikkat etmemiz gereken yukarıdaki sıra ile operasyonların hiç durmadan çalıştığını düşünürsek

Bükme operasyonu önünde bir ay sonra = 15567 ürün

Uç şekillendirme operasyonu önünde ise bir ay sonra =  3826 ürün

ara stok oluşturacaktır.

Ayrıca uç şekillendirme operasyonundan sonraki kaynak ve ambalajlama ise sürekli bir önceki operasyondan ürün çıkmasını bekler durumda olacak ve verimli çalışamayacaktır.

Yatırım yapılmaya kalkıldığında ile düşünülmesi gereken operasyon bu durumda Uç şekillendirme operasyonu olacaktır.

Giriş yaptık devamı gelecek...