Karmaşada Basit Bolluk

Günümüzde yaşam genellikle kendi kendini sürdüren, inşa eden ve çoğaltan karmaşık bir sistem olarak anlaşılıyor ve “hayat çok karmaşık” deniyor. Sürekli üretilen ve üzerimize fırtına gibi yağan bilgi yığını da hayatın karmaşıklığını çözmekte işe yarayacağına, büyük bir gürültü yaratıyor. Ee o zaman bu kadar karmaşık dünyada basit yaşam halen mümkün mü? Basit yaşama geri dönebilir miyiz? Ya da Henri Bergson’a göre “Basit yaşama tamamıyla geri dönemesek de daha basit bir yaşama geri dönebilir miyiz?” Daha da önemlisi: Yaşam ve basitlik uzlaşır şeyler midir?

Doğa bilimciler yüzyıllarca yaşamın basit yasalara dayanıp dayanmadığını tartıştılar. Kaosun Çöküşü: Karmaşık Bir Dünyada Basitliğin Keşfi adlı eserlerinde Jack Cohen ve Ian Stewart “bilimin hikâyesi, basitlik anlayışımızda tekrarlanan devrimlerin hikâyesidir” diye yazmışlardır. Isaac Newton’un meşhur ifadesiyle de “Doğa, basitlikten hoşlanır, gereksiz nedenlerin şatafatını takınmaz” …

Nedir peki bu basitlik? Latince “simplex” ten geliyor. Kökeni Proto-Hint- Avrupa dilindeki sem (bir) ve plek (örmek, kıvrım yapmak) tir; tek parça ya da bütün anlamına gelir. Karmaşık sınıflandırmalarla ayrılan her şeyi örerek birleştirir. Karmaşıklaştırmak ise etimolojik olarak katlamak, katmanlaştırmaktır. Basitlik, bir diğer anlamda parçalanmış olanı, birbirinden ayrılmış, katmanlaştırılmış olanı yeniden bütünleştirerek iyileştirir. İyileştirme (healing) ve bütünlük (whole) sözcükleri ortak bir kökten gelir: simples

Yaşamak içimizde sessizce işler; öyle sessizdir ki onu duymaktan, ona kulak vermekten, onu dinlemekten vazgeçmek çok kolaydır. Basit yaşamayı seçmiş olanlar, yaşamın yaydığı sessiz sesleri duyabilmek için hayatın hareketli gürültüsünü sustururlar. Basit yaşam pek çok filozofa göre bilgeliğin hizmetindedir: basit insanın peşinde olduğu şey, yaşamın ta kendisidir.

Basit yaşam, nefes alıp vermek değildir. Basit yaşam, yaşamı pasifçe karşılamaktan ziyade bilinçli şekilde yaşamaktan doğar. Dolayısıyla, edilgen bir kabulleniş değildir.

Basitlik, kişinin tüm faaliyetlerinde, doğruluk, alçak gönüllülük, cömertlik, çalışkanlık, uzlaşma, çevresiyle ilgilenme, iyi niyet gibi ilkeleri beraberinde getirir.

Basit sözcüğü genellikle bu erdemleri taşıyan bir kalbi betimler. Basit kalp yüce gönüllüdür: Basit kalp isteyerek ve keyifle verir. Bir şey verdiğinde vermekten başka şeyle ilgilenmez. Basit kalp vermeyi kendi iradesiyle ister. Karşılığında bu istek ve keyif kalbi daha da basitleştirir. Basit kalp ne verildiğini umursamaz, nasıl verildiğine de aldırış etmez.

Basitlik bir iletişim ve kişiler arası olma zorunluluğudur. Basitlik, gerçek ve sağlıklı ilişkilerin ve sevginin koşuludur.

Kişisel, yönetsel, kurumsal liderlik için kişinin kendisiyle başkaları arasındaki mesafenin kısalığı, kişinin çevresine yönelik bir yakınlık ve empati duygusu taşıması basit liderin ayrıcalığıdır.

Basitlik doğaçlamadır. Anın bereketinde doğayla uyumlu ve başkalarıyla birlikte yaşamakla ilgilidir.

Ve nihayetinde basitlikle yaşanan bir hayat, eleştirel düşünmeye değer verir.

Basitlik doğal ya da başka bir durum değil, bir zihin durumudur der Alman fizikçi George Christoph. Kişi bir şeyin basit olduğuna sahiden de basit olduğu için inanmaz; kişi basit olduğuna inandığı için o şey basittir.

Basit yaşam, kişinin hayatını yeniden biçimlendirme kararıyla başlar.

Zihinde ve eylemde basitliği öğrenebiliriz. Aracımız felsefe olabilir. Felsefe akıl oyunlarından fazlasıdır, bir yaşama tarzıdır. Felsefeyle oyun oynar tarzda da uğraşabiliriz 😊 Bana göre felsefeyle en oyun oynar tarzda uğraşan Sokrates… İyi düşünen iyi yaşar…

Nietzsche için basit yaşam “fazla yüksek bir hedeftir ve onu bilge olanlara bırakmak en iyisidir.” Bakalım Nietzsche haklı mı? 😊

Basit Yaşam Değerleri:

*Yalnızca insanlara değil, tüm yaşam formlarına özen göstermek ve özenin karşılıklılık ve birlikte yaşamadan ileri geldiğini anlamak. Tüm varlıklar adalet ve eşitlik faziletlerini hak ederler.

*Tüm tezahürleriyle aşırılıktan uzak durmak, tutumluluk ve otokontrol gerçekleştirmek: Sokrates’e göre otokontrole, duygular üzerinde doğrudan kendini bilmekle alakalı olan bir otokontrol türüyle erişilir. Öz disiplin bir dizi kısıtlayıcı ilke veya kural değil, bizi tutkuların buyurganlığından kurtaran özgürleştirici uygulamalardır.

Görüşlere göre, maddi bolluk ve lüksü yeğleyen kişiler için basitlik varoluşlarını baskılayan manevi bir cendere görevi görür. Diğerleri içinse basitlik, nihayetinde daha adil toplumlara katkıda bulunan fiziksel, zihinsel ve ruhsal sağlık için gerekliliktir.

*Tüketmekten ziyade üretmek: Doğa gerçekte insana cömertçe verirken, çok insanın hiçbir surette ihtiyaçlarını ve arzularını azaltmadan umarsızca almasını durdurmak ve doğayla uyumlu biçimde üretmesini sağlamak önemlidir. Kalabalığı azaltmak, çevresel değerler ve toplumsal adalet için üretmek önemlidir.

 *Nesnelere geleneksel olarak atfedilen özel amaçların ötesini görme kabiliyeti olan yaratıcılığı kucaklamak ve ortaya çıkarmak: Basit yaşarken kişi daha fazla olasılık yaratmak için şeylerin çeşitli kullanımlarından faydalanır ve daha fazla icat ortaya çıkar. Hayal gücümüzü daha basit yaşam olasılıkları için genişletmek de mümkündür.

*Gerçeklerin peşinde koşmak. Basit yaşam hakikati biçim ve içerik olarak süslemeden ve basit haliyle kabul etmektir. Ancak, insan gerçeği askıya alma eğilimindedir. Koşullar öyle gerektirdiği veya istediği için veya farkında olmadan gerçeği askıya alabilir. İnsanın üstünlüğü düşüncesinin basitliğindedir: hiçbir engeli olmadan gerçekliği doğrudan görmesindedir.

*Akışı deneyimlemek: Bir yaşam sürmeyi öğrenmek, tüm durumlara uyum sağlamayı öğrenmektir. Basit insan her şeye hazırdır.  Anda ve akışta olma farkındalığı ile meydana gelenlere açık olma halini sürdürür.

Basit insan akışta öğrenir. Zorluklardan dahi büyüyerek çıkar.

Üstüne üstlük, basit zihin şimdide yaşar. Geçmişe takılıp kalmaz. Geçmişle geleceği içinde olduğu ana özümsetir ve üretkenliğini sürdürür.

*Basitlik iyi görünmekle değil, gerçekten iyi olmayı istemekle ilgilidir: Stoacılara göre, basitlik kendi içinde bir amaç değil, iyi yaşam için kendini tanımaya ve mutluluğa yönelik bir araçtır.  İyi bir yaşam geçici bir haz anı değil, ölçülülük ve erdemliliğin tatbikinden kaynaklanan uzun süreli bir tatmindir.

İnsanın ne daha fazla ne daha az, yalnızca kendisi olması basit demektir. Kendini gerçekleştirmek olarak basitlik, insanın hem hakkı hem de sorumluluğudur. Bir hak olarak basitlik bireye tamamıyla kendisi olma ve kendi gerçekleştirme özgürlüğünü verir; bir sorumluluk olarak iyi bir müşterek yaşam, çalışma ve ekonomi ortamı sağlama sorumluluğudur. İnsanın asaleti de yetilerini uygun şekilde kullanmasından gelir. Bu noktada, kendini analiz etmemek hayatta körü körüne ve safça ilerlemektir.

Ek olarak, bugün teknoloji çağında, makineleri ve teknolojiyi ahlâklı bir amaçla kullanmak ve varoluşlarını karmaşıklaştırmak yerine basitleştirmek sorumluluğu da insanlara aittir.

*Basit yaşam deneyime dayanır: 1933’te Walter Benjamin teknolojinin muazzam gelişiminin deneyim yoksulluğuyla sonuçlanacağını ileri sürmüştü. Deneyim yoksulluğunda madalyonun diğer yüzü fikir zenginliğidir. Ne kadar çok ne kadar değerli olurlarsa olsunlar fikir zenginliği, deneyim boşluğunu dolduramaz. Basit yaşam fikirleri denemek ve öğrenmek üzerine kuruludur. Zaten bu 2’li yaşamın da hakiki uğraşıları değil midir?

Basit yaşam uyuyan hayal gücünü uyandırabilir, artık değer katmayan alışkanlıkların gücünü zayıflatabilir. “Karmaşık hayatta” hepimiz ve her şey için, bizi iyi bir yaşama götüren bir araç olabilir.

Basit yaşam değerleriyle basit bolluk bir ideal değil bir pratiktir.  

 #basitlik #basityaşam #karmaşıklık #basityaşamafelsefesi #yaşamasanatı #felsefe #kendinibilme #eleştireldüşünme #banidünyası #liderlik Düşünce Okulu