Kavramsal Tasarım, Ön Mühendislik Tasarımı (FEED) ve Detaylı Mühendislik Tasarımı

BİR FİKRİM VAR!

Evet, HERKESİN ZENGİN OLMAK İÇİN YÜRÜMEYEN ÇOK GÜZEL BİR FİKRİ VARDIR…

FİKİR! Kavramsal tasarım terimi tam da bunu ima eder. Bir fikir var, daha da geliştirmek isteniyor ve bu fikir, teklif toplamadan önce bir projeyi planlama ve bütçeleme gibi tüm yönleriyle yönetmek için kullanılacak.

Ön Mühendislik Tasarımı Nedir?

Ön mühendislik tasarımı (FEED), kavramsal tasarım veya fizibilite çalışması tamamlandıktan sonra gerçekleştirilen Temel Mühendislik anlamına gelir. Bu aşamada, EPC (Mühendislik, Tedarik ve İnşaat) başlamadan önce, teknik sorunların belirlenmesi ve kaba yatırım maliyetinin yani bütçenin tahmin edilmesi için çeşitli çalışmalar yapılır. Bu çalışmanın ortaya koyduğu ürününe Ön Mühendislik Tasarım Paketi’ne (FEED Paketi) denir.

Ön mühendislik tasarım aşaması, ayrıntılı mühendislik tasarım aşaması için başlangıç noktası olarak hizmet eden çeşitli temel mühendislik belgeleri üretir. Buna rağmen karşılaştırmalı çalışmalar, ön mühendislik tasarımı’nın toplam proje harcamalarının yaklaşık %2-3'ünü oluşturduğunu ve iyi yürütülen FEED projelerinin tasarım ve uygulama giderlerinde %30'a kadar tasarruf sağlayabileceğini göstermektedir.

Ön mühendislik tasarım süreci, proje sonuçlarının değerini en üst düzeye çıkarmak için sistematik bir strateji oluşturmayı gerektirir. İyi yönetilen bir ön mühendislik tasarım süreci, hem acil hem de uzun vadeli stratejik hedefler için projenin genel çıktılarını iyileştirmek üzere geliştirilecek ve değerlendirilecek fikirler üreterek gerçeğe en yakın değeri ortaya çıkartabilecektir. Ayrıca detaylı mühendislik tasarımı kritik ve önemlidir. Son kullanıcı, tasarımın her bir bileşenini dikkatle tasarlayarak, iyi tasarlanmış bir mühendislik projesinin sağlaması gereken güvenlik ve memnuniyeti elde edebilir.

İyi hazırlanmış bir ön mühendislik tasarım paketi, yürütme aşamasında büyük değişikliklerden kaçınmak için müşterinin projeye özel tüm ihtiyaçlarını dikkate alır.

Dikkat! Herhangi bir teknik veriye dayanmayan, herhangi bir yasal düzenlemeye uymayan “biz şurada şöyle yapmıştık, kabul etmişlerdi” düşüncesi, ön tasarım aşamasında veya detaylı mühendislik tasarımı aşamasına olumsuz etki edebileceğinden, özellikle bütçelendirme ve zaman çizelgesi hazılanmasındaki en büyük tehlikedir.

Ön Mühendislik Tasarımının Amacı ve Önemi

Ön mühendislik tasarımı, etkili proje sonuçları yaratmak için büyük önem taşır. Çıktıları arasında net proje kapsamı, ayrıntılı bir çalışma bütçesi, toplam yatırım maliyeti değerlendirmesi, zaman çizelgeleri, hedefler, risk değerlendirmeleri, çevresel etkiler ve en önemlisi paydaşların katılımı yer alır. Bu çıktıların her biri, tasarım ve devreye alma aşamalarında risk ve belirsizliğin vurgulanmasına ve azaltılmasına yardımcı olmak için uyum içinde çalışırlar ve böylece proje yaşam döngüsü boyunca uzun vadeli değer sağlar.

Ön mühendislik tasarımı öncelikle şu konularla ilgilidir:

• Projenin kapsamının örtülü olmasını sağlamak için projeye özel mühendislik çözümlerine dayalı teknik gereksinimleri oluşturmak.
• Projenin stratejisini ve sistemin tasarım temelini geliştirmek.
• Projenin bütçe ve maliyet tahminini sağlamak.
• Projenin potansiyel risklerini tespit edip azaltılmasına katkıda bulunmak.
• Detaylı tasarım aşamasında projenin süresini hesaplayıp zaman çizelgesini tahmin etmek.

Detaylı mühendislik nedir?

Detaylı mühendislik, ön mühendislik tasarımını ve temel mühendislik çalışmalarını takip eder. Bir projenin inşaatına başlamadan önce değerlendirilebilmesi amacına uygun olarak İnşaat işleri için detaylı çizimler ve şartnameler, enstrümanlar, kontrol ve otomasyon sistemleri, tedarikçilerin yönetilmesi, faaliyet programı, maliyetler, ekipman tedariki, ekonomik konular ve çevresel etkiler için ayrıntılı belgeler sunar.

Detaylı mühendislik çalışmalarına baktığımızda kavramsal tasarımı, ön mühendislik tasarımını ve tasarım spesifikasyonlarını kapsayan ve iyi uygulandığında iyi tasarlanmış bir çözüme yol açan bir süreç olduğunu görürüz. Buna göre:

• Kavramsal tasarım, birincil çıktının çizimler olduğu detaylı mühendisliğin ilk aşamasıdır.
• Ön mühendislik tasarımı ise fikri alıp onu daha da genişletilebilecek pratik bir sisteme dönüştürür.
• Detaylı tasarım, tasarımın geliştirildiği ve planların, spesifikasyonların ve tahminlerin üretildiği sürecin son adımıdır. Detaylı mühendislik, iki boyutlu ve üç boyutlu modeller (BİM) gibi çıktılar üretir. Herhangi bir projenin başarısı için kritik öneme sahiptir. Ayrıca proje için önemli olan her bileşen, alt sistem ve elemanın uygun şekilde satın alınması da detaylı tasarım yardımıyla yürütülür. Son kullanıcı memnuniyeti ve işlevsellik de dahil olmak üzere projenin her yönü ayrıntılı bir tasarımla ele alınır.

Detaylı mühendisliğin aşamaları

Projenin detaylı mühendislik aşaması aşağıdaki sorumlulukları içermektedir:

• Varsayımları ve tasarım çözümlerini onaylanması, doğrulanması ve gerekirse değiştirilmesi.
• Ürün sahibine tüm teknik, ekonomik ve hukuki bilgilerin sağlanması.
• Teknik şartnamelerin, inşaat özelliklerinin ve projenin üretileceği veya geliştirileceği koşulların hazırlanması.

Bu temel sorumlulukları yerine getirebilmek için aşağıda belirtilen adımların tamamlanması, planlama ve zaman çizelgesi aşamasında özellikle kaynak tahsisi çalışması yapılırken dikkatlice değerlendirilmeli ve gerekli düzenlemeler yapılarak uygulamaya geçilmesi gerekir.

1. Bileşenlerin teknik özelliklerinin incelenmesi: Detayların projenin zamanlamasına ve koşullarına uygun olduğunu varsaymak, detaylı mühendislik tasarımının ilk aşamasıdır. Koşulların zamanla değişmesi kaçınılmazdır. Bu nedenle bu adım oldukça kritiktir ve büyük ölçüde projenin yapım sürecini ve maliyetini etkiler. Bu adım, veri doğrulama yoluyla ayrıntılı bir tasarım tutarsızlıkları çözebilir. Hesaplama ve tasarım, ayrıntılı mühendisliğin önemli bileşenleridir ve alt sistemlerin belirlendiği, modellendiği ve dikkatle doğrulandığı bir süreçtir.
2. Bileşenlerin tanımlanması ve ölçümlendirilmesi: Bir tasarımcının öncelikli sorumluluğu, bileşenleri tanımlamak ve proje için uygun varsayımları hesaplamaktır. Ayrıca boyutların ve modellerin oluşturulduğu aşamadır. Ek olarak tasarımcılar alt sistemdeki her bir bileşenin çizimleri, şemaları, kaliteleri ve diğer yönleriyle ilgilenmelidir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, bileşenlere göre teknik özelliklerin incelenmesi değil, teknik özelliklere göre bileşenlerin seçilmesi sıralamasının karıştırılmamasıdır.
3. Bileşenlerin montajı ve kontrolü: Bu adımda alt sistemler oluşturularak projenin bileşenleri ayrıştırılır ve detaylı bir şekilde sıralanır. Ancak bileşenlerin montajına ilişkin detaylar bu süreçte tamamlanır. Herhangi bir bileşene ilişkin daha önce tamamlanmamış tahminler de bu süreçte tamamlanır.
4. Ölçülerin ve standartların incelenmesi: Bulguların dikkatli bir şekilde tasarlanması, modellenmesi ve çizilmesinin ardından bir sonraki aşama bunların kontrol edilmesi ve kanunlar, güvenlik standartları gibi yasal gerekliliklere uyulduğunun teyit edilmesidir. Bu adım, tasarımın geçerli kurallara uygunluğunu sağlamak için gereklidir.
5. Dokümanların hazırlanması, incelenmesi: Detaylı mühendislik tasarımının inşaattan önceki son adım olduğu göz önüne alındığında, projenin bir sonraki aşamasına geçmeden önce tüm belgelerin doğrulanması ve düzeltilmesi gereklidir.

Evet, herkesin bir fikri vardır ve o fikir şüphesiz ki en güzel, en karlı fikirdir. Önemli olan, bu fikri doğru zamanda, doğru yerde ve doğru kişilerle anlaşılabilir olarak paylaşmaktır. Anlatabildikleriniz, karşınızdakilerin sizi anlayacağı kadar olacağı için, fikrinizi eksiksiz bir şekilde anlatmanız gerekir. Bu durumda, kavramsal, ön mühendislik çalışması detaylı mühendislik çalışması sonuçları, fikrinizin paylaşılmasında ve gerçekleştirilmesinde size büyük yarar sağlayacaktır…