Liderlik Tarzları Serisi - Dönüşümcü Liderlik

Liderlik Tarzları Serisi - Dönüşümcü Liderlik

Dönüşümcü liderlik kavramı, ilk olarak 1978 yılında James MacGregor Burns'un "Leadership" adlı kitabı ile bizlerle buluştu. Bu kitabın, Dawston'un "İsyan Liderliği" adlı çalışmasının genişletilmiş hali dan olduğu söylenir. Geleneksel liderlik tarzının günümüz dönüşüm dünyasına uymadığını ortaya koyan dönüşümcü liderlik kavramı son günlerde daha da gündemde. Hadi birlikte inceleyelim.

James MacGregor Burns'un "Leadership" adlı eserinde liderliği "etkileşim" ve "dönüşüm" kavramları üzerinden tanımlar. Burns'a göre, liderlik bir etkileşim sürecidir ve liderler, takım üyeleriyle etkileşim halinde oldukları sürece liderlik gösterirler. Ayrıca, Burns liderliği dönüşüm sürecinin bir parçası olarak görür. Ona göre, dönüşümcü liderlik, liderin takım üyelerini etkileyerek onların potansiyelini ortaya çıkarması ve hem bireylerin hem de organizasyonun dönüşümünü sağlaması anlamına gelir. Bu tanım, liderliği sadece işlerin yapılmasıyla değil, aynı zamanda etkileşim ve dönüşüm süreçleriyle ilişkilendirir.

Dönüşümcü liderlik, sadece takım üyelerinin performansını artırmakla kalmaz, aynı zamanda onların potansiyelini gerçekleştirmelerini ve kişisel gelişimlerini teşvik eder. Bu liderler, etkili iletişim, örnek olma ve güçlü bir vizyon oluşturma yoluyla takım üyelerini motive ederler. Ayrıca, onların kendilerine olan güvenlerini artırır ve liderlik rollerini üstlenmelerini teşvik ederler.

Şimdi kendinizi düşünerek aşağıdaki soruları cevaplayın;

*       Organizasyonu yönetirken ulaştırmak istediğiniz iddialı bir hedef var mı?

*       Yönetmeyi ve şu anki hedefleri mi düşünüyorsunuz yoksa daha farklı bir vizyona mı yürüyorsunuz?

*       Takımınız ortak bir misyona sahip mi?

*       Gelecekle ilgili planlarınızı takımın her üyesi biliyor mu?

*       Hepsi sizin gibi heyecan duyuyor mu?

*       Sahip olduğunuz fikirleri ve planları tartışarak daha iyisiyle değiştirmeye hazır mısınız?

*       Takımınızın her üyesinin farklı perspektiflerden bakmasını sağlamak için çaba sarf ediyor musunuz?

*       Takip edilmeye değer heyecan verici bir lider misiniz?            

Tarihte dönüşümcü liderler hepimizin bildiği, akışı değiştiren kişiler. Sanki bu liderlerden örnek verdiğimizde ama bu iş dünyasına nasıl uygulanır ki diyebiliyoruz. O zaman tam da iş dünyasından örnek verelim. Dönüşümcü liderlik denildiğinde ilk akla gelen kişi genellikle Howard Schultz oluyor. Starbucks’ı baştan yaratan adam olarak tarihe geçen Schultz, Starbucks’ı sadece bir kahve dükkanı zincirinden ziyade, müşteri deneyimi odaklı bir marka haline getirmek için tasarladığı çeşitli inovasyonlar ve sosyal sorumluluk projeleriyle tanınır. Schultz, çalışanlarına değer veren bir lider olarak bilinir ve şirket kültürünü oluştururken adalet, şeffaflık ve iş birliği ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalmıştır. Ayrıca, Starbucks'ın sürdürülebilirlik ve toplumsal sorumluluk alanındaki çalışmaları da dönüşümcü liderlik anlayışının bir yansımasıdır. Schultz'un liderliği, iş dünyasında sadece kâr odaklı değil, aynı zamanda toplumsal etki ve sürdürülebilirlik odaklı bir yaklaşımın önemini vurgular.

Bir örnekle basit bir kurumda dönüşümcü liderlik yaklaşımını inceleyelim.

Olay XLS şirketinde geçsin. XLS bir üretim tesisi yönetiyor ve mavi yaka personeli üretim hattında çalışıyor. Yıllar boyunca, fabrikada rutin bir çalışma ortamı ve sıkıcı bir iş kültürü hakimdi. Yöneticiler, işçilerin sadece talimatlara uymasını ve işlerini yapmasını bekliyorlardı. Bu tesiste fabrika müdürü olarak yaklaşık 17 yıldır Ozan Bey çalışıyor. Ozan Bey hem bilgisi hem de otoriter yönetim tarzı ile hep saygı gören bir lider. Genellikle yap der ve kimse sorgulamadan yapar.

Ozan Bey 6 ay önce emekli oldu. Aslında çalışmaya devam etmek istedi ama XLS yönetim kurulu uzun zamandır masada olan değişimi yönetecek bir liderle çalışma fırsatının geldiğini söyledi. Böylece Ozan Bey yıllardır oturduğu koltuğu biraz da buruk bir şekilde bıraktı.

İşe alım birimi ve yönetim tarafından görüşmeler yürütüldü ve fabrikaya müdür olarak Ayşe Hanım atandı. Bu çok büyük bir değişim. Öncelikle çalışanlar bir an bile müdürlerinin kadın olmasını beklemiyordu. Ayrıca onlara göre tesis yönetimi bir kadının da yapabileceği bir iş değildi. Bekleyip göreceklerdi, öyle karar verdiler aralarında.

Ayşe Hanım, geleneksel liderlik anlayışından farklı olarak, dönüşümcü liderlik yaklaşımını benimseyen bir lider. İlk olarak, işçilerle birebir etkileşim geçti. Onların endişelerini, beklentilerini ve potansiyellerini anlamaya çalıştı. Birebir notlarını aldı.

İlk icraatı işçilere daha fazla sorumluluk vermek oldu. Orhan Bey sabahları erken gelir makineleri kontrol ederdi. Ayşe hanım ise makinelerin doğru bir şekilde ayarlanması, çalıştırılması ve bakımının yapılması görevini çalışanlara verdi. Bu karar önceleri Ayşe Hanım’ın makineyi ayarlamasını bilmediğini düşündürdü ama sonrasında iş verimliliğini arttırdı. Neden derseniz durmadan Orhan Bey’i bekliyorlardı artık daha seri çalışabiliyorlar.

Ayşe Hanım üretim hattında çalışanlarla düzenli toplantılar düzenledi ve onların iş süreçlerine katkıda bulunmalarını teşvik etti. Her işçinin yeteneklerini ve ilgi alanlarını değerlendirdi ve görevleri buna göre dağıttı.

Ayşe Hanım, işçilere gerekli eğitimi ve destekleri sağladı. Sadece iş eğitimleri değil, hayata dair ihtiyaç duyacakları bilgi ve becerileri kazanmaları için eğitim programları düzenledi veya kendisi eğitimler verdi.

Ayşe Hanım’ın işçilere güven duyduğu her zaman hissediliyordu. Tüm kadronun kendi kararlarını almalarına fırsat tanıdı. İşçilerin yetki ve sorumluluklarını alırken yanlarında olduğunu ve onların başarılı olmalarını desteklediğini her adımda gösterdi. Ayrıca, işçilere belirli bir özgürlük alanı vererek kendi yöntemlerini kullanmalarına izin verdi. Bu yöntemleri birlikte değerlendirdiler.

Belli bir zaman sonra işçiler Ayşe Hanım’a daha çok bağlandıklarını hissettiler. Ayşe Hanım, işçilerin performansını düzenli olarak takip etti ve geri bildirim verdi. Geri bildirim seanslarını her işin öncesinde ilk sırada tuttu. Orhan Bey ile kıyaslanırsa yıllardır zaman yetmezliği nedeniyle alamadıkları geri bildirimi işçiler 4 ay içinde almışlardı. Ayşe Hanım işçilerin belirlenen görevleri başarıyla yerine getirip getirmediklerini değerlendiriyor, gerektiğinde destek sağlıyor ve yönlendirme yapıyordu. Sonrasında ise birlikte gelişim planı çıkarıyorlardı.

Bu 6 ayın sonunda işçilerin motivasyonu arttı, işbirliği ruhu güçlendi. İşçiler, daha fazla sorumluluk almak ve üretim süreçlerini iyileştirmek için kendi fikirlerini öne sürmeye başladılar. Ayşe Hanım'ın dönüşümcü liderlik tarzı, fabrikada bir dönüşüm başlattı ve işçiler arasında daha yaratıcı ve verimli bir çalışma kültürü oluşturdu.

Şimdi bu örnek çerçevesinde dönüşümcü liderliğin adımlarını tanımlayalım;

1.       Çalışan katılımı sağla,

2.       Her zaman ulaşılabilir ol,

3.       Çalışan motivasyonunu her şeyin üzerinde tut,

4.       Çalışanların fikirlerini dinle ve uygula,

5.       Yaratıcılığı teşvik et,

6.       İş birliği ve ekip çalışmasını destekle,

7.       Takım koçluğu yap,

8.       Açık ve şeffaf iletişimi tercih et,

9.       Çalışanların işlerinden daha fazla keyif almalarını sağla,

10.   Geri bildirim seanslarını öncelikli işin olarak gör,

11.   Göster, izle, destekle geribildirimle besle

Son olarak dönüşümcü liderliğin dezavantajlarına da bakalım.

*       Dönüşümcü liderlik hızlı sonuçlar bekleyen organizasyonda zorlayabilir. Zaman alıcı ve emek gereken bir liderlik yaklaşımıdır

*       Mevcut durumdan memnun olan kurumlar için direnç doğurabilir

*       Dönüşümcü liderlik, mevcut yapıları, süreçleri ve kültürü değiştirmeyi gerektirir. Bu değişimler riskli olabilir ve bazı durumlarda başarısızlıkla sonuçlanabilir

*       Dönüşümcü liderlik, farklı bakış açıları ve çeşitli paydaşların katılımını teşvik eder. Ancak bu, karar alma sürecini uzatabilir. Liderin bu durumda farklı tarza geçmesi gerekebilir.

Sonuç olarak, dönüşümcü liderlik tarzı, liderin vizyonu ile öne çıkar. Motive edici özellikleri bilmeli ve takım üyelerini dönüşüm için ilham verici liderlik yaklaşımıyla öne çıkarmalıdır. Dönüşümcü liderlik modeli ile bireylerin ve organizasyonların potansiyellerini gerçekleştirmelerine ve uzun vadeli başarıya yönelik dönüşümler sağlamaya odaklanılır. İşten ayrılma oranı düşer hatta bu ekip içinde yer almak bir istek haline gelir.  


Newfound Creative Academy #hr  #insankaynakları  #insankaynaklari  #kariyer #kisiselgelisim  #koçluk  #KurumsalDönüşüm #kurumsalegitim  #KurumsalGelişim #lider  #Liderlik  #LiderlikGelişimi  #newfound #newfoundwhisper  #PerformansArtırma  #TakımKoçluğu  #TakımPerformansı  #YetenekGeliştirme 

 

 

 

Yorumları görmek veya yorum eklemek için oturum açın

Elvin Coşkun adlı yazarın diğer makaleleri

Diğer görüntülenenler