Merhamet ve İş Yapmak

Merhamet kavramının evrensel, herkes tarafında kabul edilmiş, bir tanımı olmamasına rağmen; filozofların, farklı etnik kökenlerin ve dinlerin farklı açılardan nasıl tanımladıkları ve yaklaşımları bizlere aktarılmıştır. Merhamet; başkalarının sıkıntılarına duyduğumuz derin bir farkındalıktır. Sıkıntıyı giderme isteği veya başkalarının duyduğu acıyı kurduğumuz empati yoluyla paylaşmaktır. Sıkıntıyı giderme çabasını içeren, temelinde, bir yardımseverliğin içimizde doğmasıdır. Bir kişinin gayrimenkulünü satmak için görüşmeye gidiyorsam, bir sıkıntısını giderme çabasında veya tüm dürüstlüğümle yanında olma istediğim ise gayrimenkul sahibi kişiye zarar vermek değil, ona karşı bir yardımseverliğin doğması gibi iyiliğin içimde doğmasıdır.

Arthur Schopenhauer, merhametin ve şefkatin filozofu olarak bilinir. Schopenhauer’e göre “ahlak” kimsenin birbirine zarar vermediği ve herkesin birbirine olabildiğince yardım ettiği ilişki biçimidir; merhamet duygusudur. Schopenhauer’un inandığı gibi ahlaki değerlerin merhametin sonucu olarak gerçekleşebileceğine, Sevgi ve şefkat ahlaki açıdan iyi karaktere sahip bireylerde bulunacağını inancındayım.  Merhamet, insanı gerçek adalet ve insan sevgisine götüren bir duygudur. Bu duyguyu taşıyan insanlarla birlikte ticaret yapmak huzurlu ve kazandığınız paranın da bir keyfi olacaktır.

Filozofların yaklaşımlarından bir diğer tarafa geçtiğimizde, merhametin önemi İslamiyet, Hristiyanlık, Musevilik, Hinduzim gibi pek çok din tarafından savunulmaktadır.

Merhamet kavramıyla kullanılan diğer kavram empatidir.  “Empati” başkasının duyduğu acıyı paylaşma yeteneği ve başkasının ne hissettiğini anlayabilme yeteneği olarak tanımlanıyor.  Merhametle bağlantılı olan empati veya sempati kavramı bazen olumsuz olabilir. Merhamet ise genelde daha olumludur. Merhametin gerçekleşmesi için empatiye ihtiyaç duymaktayız. Merhamet kavramıyla yakın duran bir başka kavram ise “Adalet’tir. Merhamet gösteren insanı adaletli olmaya ve başkalarına iyilik yapmaya sevk eden bir güç olduğunu ifade edilir. Merhamet duygusu ne kadar çok geliştirebilirsek adaletli olduğumuz yerler veya alanlar artar ve ayrı zamanda sosyal adaletin gelişmesinde etkili birey haline geleceğiz.

Yapılan araştırmalar ve bireyler üzerindeki gözlemlerde, Merhametli bireyler, kişinin ilişkilerde zorluk yaşadığı dönemlerde sosyal desteği göstermiş ve emapti göstererek sosyal gelişiminde rol oynamıştır. Ayrı zamanda merhametli bireyler, başkalarının iyiliğini göz önünde bulundurarak ve kendileri için herhangi bir şey beklemeden karşılıksız desteklemeyi sürdürmüştür. Bireylerin en büyük özellikleri yapıcı bir özelliğe sahip olması ve kimseye zarar verme isteğinde olmamasıdır.

Günümüze bakıldığında, bizleri saran Modernizm ve Materyalizm gibi yaşam biçimleri merhamet duygusundan bizi uzaklaştırdı. Hatta” tüm her şey bana” ya da “Sadece bana” diyecek kadar bencilliğin esiri haline getirmeye devam ediyor. Bir insanı adaletten veya sevgiden yoksun olması merhametten uzaklaşmış olması ilişkilendirilebilir. Karşılık beklemeden bir şeyleri yapabilmek bir sanattır.

Bunun tam tersine; İnsanoğlu, genelde her zaman menfaat ve çıkar ilişkisi içerisinde ayakta kalmaya çalışır. Ne yazık ki; karşılığı olmayan şeyleri bile bazen reddetmiş kendi bencilliğine dönüp hayatını yaşamayı tercih edenler merhamet duygusu gelişmemiş olarak kalacaktır. Hayatlarında kazanmış sanacaklardır. Bir süre sonra herkes tarafından hayatta kaybettiği ve çevresindeki insanlara kendi çıkarları için zarar verdiği anlaşılacaktır.

Merhamet duygusu arttıkça; huzurlu ve mutlu bir dünyanın insanlar ile dolduğunu görebiliriz. Her insan ihtiyaç duyduğu kimseye merhamet ile yardım eli uzattıkça kendilerinin sosyal becerilerinin arttığını, iletişim ve ilişkiler yönünden pozitif yönde geliştiğini görecektir. 

Hiçbir zaman sevginin önüne itibar, makam mevkii ve para hırsı geçmesin. İnsanlık sevgisi, merhamet, karşılık beklemeden yardım eli uzatabilmek ve adalet her zaman bizimle birlikte olsun.

Harun YÜCETÜRK

07/06/2024