Milyonlar Verip Gölgede Kalanlar Eskişehir'in Gizli Şirketleri

Eskişehir'in ekonomik nabzını tutan vergi rekortmenleri listesi, her yıl olduğu gibi bu yıl da merakla bekleniyordu Ancak listedeki sırlar nedeniyle  şeffaflık yerine şüphelerin hakim olduğu bir tablo ortaya çıktı

2023 yılı Eskişehir kurumlar vergisi rekortmenler listesi geçtiğimiz hafta yayınlandı ve beklenenin aksine bu liste kamuoyunda büyük tartışmalara neden oldu. Maliye Bakanlığı, Covid-19 pandemisinden bu yana ilk kez ocak ayında Türkiye geneli vergi rekortmenlerini açıklamıştı. Ancak Eskişehir listesi, Türkiye’nin genel listesine kıyasla daha da büyük bir merak uyandırdı. Çünkü Eskişehir'de kurumlar vergisi rekortmenleri listesinde yer alan 100 şirketten tam 47’si isimlerinin açıklanmasını istemedi. Peki bu gizlilik neden? Bu şirketler kim ve isimlerini neden saklıyorlar?

Listede isimleri gizleyenlerin oranı, iş dünyasında ve medyada büyük yankı uyandırdı. İnsanlar tahminler yürütmeye başladı. Örneğin ETİ, 790 milyon lira vergiyle birinci sırada yer alırken, hemen arkasında ismini gizleyen 7 şirketin olduğunu görüyoruz. Selka Hazır Beton ise dokuzuncu sırada, Nected Alpata Pazarlama onuncu sırada yer alıyor. İsimlerini açıklayan bu şirketlerin yanında, listeyi dolduran bir sürü “gizemli” şirket, çeşitli spekülasyonlara ve tartışmalara kapı araladı.

2019’da var şimdi yok!

Daha da ilginci, bu liste pandemi sonrası açıklanan ilk liste olmasına rağmen, 2019 yılında Eskişehir kurumlar vergisi rekortmenleri arasında yer alan birçok şirketin bu yılki listede adının bulunmaması. Bunun iki açıklaması olabilir: Ya isimlerini açıklamak istemediler ya da faaliyet dönemlerinde kâr etmedikleri için matrahsız beyan verdiler. Matrahsız beyan, şirketin o yıl kâr etmediği anlamına gelir. Örneğin, Eskişehir'in en büyük savunma sanayi şirketlerinden biri de 2023 listesinde yok. Ancak bu şirketin isim gizleyenler arasında olacağını sanmıyorum. O halde, bu şirket kâr etmemiş demektir. Peki, Eskişehir'de faaliyet gösteren ve Türkiye'nin önemli ihracatçı şirketlerinden biri olan bir firmanın kâr etmemesi mümkün mü? Evet, mümkün! Yeni yatırımlar yapan firmalar, matrahsız vergi beyanında bulunabilirler. Bildiğim kadarıyla, Eskişehir'de son yıllarda birçok firma yeni yatırımlar yaptı ve bu sebeple matrahsız olarak görünüyor olabilirler. Maalesef yatırım teşvik istatistikleri açıklanmadığı için bu firmaların kimler olduğunu öğrenmek kamuoyu açısından çok zor.

Neden isimleri gizli?

Peki, bu şirketler neden isimlerini gizli tutuyorlar? Bunun arkasında birçok neden olabilir. İlk akla gelen nedenlerden biri, yüksek enflasyonun altında ezilen çalışanlar ve sendikaların, şirketlerin elde ettiği kazancı öğrenmesini istememeleridir. Şirket sahipleri, kârlarının ücret artışları pazarlığında kullanılmasını istemeyebilir. Bu da, çalışanlarla yapılacak pazarlıklarda zorluk yaşamamak için tercih edilen bir yöntem olabilir.

Bir diğer neden ise, vakıflar, siyasi partiler ve spor kulüpleri gibi organize yapılar, şirketlerden yardım talebinde bulunabiliyorlar. İsminin açıklanması, bu tür talepleri artırabilir ve şirketler bu yükten kaçınmak isteyebilirler. Ayrıca, bazı şirketler aldıkları ihaleler ya da yaptıkları işler sayesinde hızla büyüyüp göz önünde olmak istemeyebilirler. Bu durum, kamuoyunun dikkatinden kaçmak ve potansiyel olarak gelecekte karşılaşabilecekleri eleştirilerden korunma amacıyla da yapılabilir.

Özellikle de vergi affı gibi durumlarda, ismini açıklamayan şirketler gelecekte kamuoyunun tepkisinden çekinerek gizlilik yolunu seçiyor olabilirler. Vergi affından faydalanmak isteyen bazı şirketler, bu süreçte isimlerinin açıklanmasını tercih etmeyerek kamuoyunun dikkatini üzerlerinden uzak tutmaya çalışıyor olabilir.

Eskişehir’in vergi rekortmenleri listesindeki bu gizemli şirketler, büyük bir merak uyandırmaya devam edecek gibi görünüyor. Hem kamuoyunun hem de medyanın dikkatini çeken bu tartışma, sadece şirketlerin kâr marjlarını değil, aynı zamanda toplumun güvenini de etkileyebilir. Şeffaflığın olmadığı bir ortamda, gizliliğin arkasında hangi nedenlerin yattığını anlamak her geçen gün zorlaşıyor. Belki de gelecekte, daha şeffaf bir vergi sistemi ile bu tür tartışmaların son bulmasını umut edebiliriz. Ama şu an için, bu gizemli şirketlerin kim olduğunu ve neden gizlilik tercih ettiklerini sadece tahmin edebiliriz.