QS World HESS
Türkiye'de 200'den fazla üniversite var. Peki gerçekten güçlü bir Yüksek Eğitim Sistemimiz var mı? QS World University Rankings konuyla ilgilenenlerin başvurduğu güvenilir kaynaklardan birisi. Daha önce görmeme rağmen ilgimi çekmediği için okumadığım bir sıralama ise şimdi göz atınca oldukça ilginç geldi. 2018 yılında yayımlanan #QS_World_HESS_2018 "Yüksek Öğretim Sistem Gücü" sıralaması, ulusların yüksek öğretim sistemlerinin gücünü hesaplayarak sıralamış. Sonraki yıllarda tekrar hesaplanmamış. Ulusal performansı dört kriter ile karşılaştıran sıralama; Sistem Gücü, Erişim, Lider (Amiral Gemisi) Üniversite Performansı ve Ekonomik Bağlam kriterlerini esas alarak hesaplama yapıyor.
"Sistem Gücü" genel olarak üniversitelerimizin sıralamasının ortalamasını hesaba katıyor. Burada durumumuz pek iç açıcı değilmiş: 2018 yılında sırasıyla Bilkent University, Koç University Sabanci University Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Middle East Technical University, Boğaziçi University ve Istanbul Technical University dahil toplam 6 üniversitemiz değerlendirmeye girebilmiş. Bunu 2021 yılıiçin yapsalar sıralamalar daha kötü ve sadece 5 üniversite hesaba katılacaktı. "Erişim" kriteri, ilk 500'de yer alan üniversitelerde bulunan kontenjanların nüfus büyüklüğü göstergesine bölünmesiyle hesaplanıyor ve 2018'de 5 üniversitemiz değerlendirmeye alınmış. Bu yıl hesaplasalar 465'nci sırasıyla sadece Koç University girebilecekti. "Lider Üniversite" olarak o ülkeden sıralamada en yukarıda olan üniversite değerlendirmeye alınıyor. Bizim ilk 50'de 100'de bir tek üniversitemiz yok ki buradan iyi bir puan alalım. Son kriter olan Ekonomik Bağlam ise ilk 700'deki üniversitelere sıralamasına göre verilen puanın GSYİH ile bir hesaplamaya tabi tutulmasıyla elde edilmiş.
Bu yukarıda kısaca özetlediğim sıralama kriterlerine göre Türkiye 2018 yılı HESS sıralamasındaki yeri 42'ncilik. Üzerimizde 41 ülke var. Bu ülkelerin arasında sadece gelişmiş ülkeler değil, hayat standartları ve GSYİH'ları (nominal) bizden daha aşağıda olan Meksika, Mısır, Lübnan, Kolombiya, Hindistan, Brezilya, Arjantin ve Endonezya gibi ülkelerin olması konunun doğrudan refah ve eğitime erişimle ilgili olmadığını da gözler önüne seriyor.
Sözün özü; bu yıl yeniden yapılsa kesinlikle daha kötü bir sonuç alacağımız #QS_World_HESS_2018 sıralamasından çıkarmamız gereken en önemli ders şudur:
"Türkiye'nin yüksek eğitim sistemi yeterince güçlü değildir. Türk üniversitelerinin uluslararası üniversite sıralamalarındaki kabul edilemez yerlerinin temel gerekçesinin tekil olarak üniversitelerin performansına bağlanması doğru bir yaklaşım değildir. Ortada çözüme kavuşturulması gereken bir sistem sorunu vardır."
#QS_World_HESS_2018 QS World University Rankings