Sporcu Beslenmesinde Temel İlkeler

Öncelikle bir noktayı aydınlatarak yazıma başlamak istiyorum. Düzenli egzersiz yapan ve günlük yaşamında aktif olan bireylerin günlük enerji ve besin ögesi gereksinimleri büyük oranda değişmemektedir. Bu sayıları yazının ilerleyen kısımlarında sayısal değerler ile temellendireceğim.

Sporcuların beslenmesinde temel enerji ve besin ögesi gereksinimlerini belirleyen bazı kriterler bulunmaktadır. Bunlar kısaca yaş, cinsiyet, sporun türü-sıklığı ve yoğunluğu, kişisel farklılıklar ve beslenme alışkanlıkları veya durumunu etkileyen çevresel koşullar olarak tanımlanmaktadır.

Bir bireyin günlük enerji gereksinimini belirlerken bu bahsedilen kriterlere göre hazırlanan hesaplama yöntemleri kullanılmaktadır. Bireyin enerji gereksiniminin hesaplanmasının dışında bir sporcunun performansını olumlu yönde etkileyecek olan enerjinin doğru enerji kaynaklarından doğru zamanda temin edilmesi de oldukça önemlidir.

Bir sporcunun performansını olumlu yönde etkileyen en önemli besin ögeleri karbonhidrat, protein ve sudur. Genel beslenme örüntüsünde ise tüm besin ögelerinin doğru miktarda, doğru örüntüde ve doğru zamanda alınması sporcunun hem sağlıklı halinin korunmasını sağlamakta ve performansını iyileştirmektedir. Bir sporcunun genel beslenme prensibi karbonhidrattan zengin, yeterli proteine sahip, gereksinim duyulan makro ve mikro besin ögelerinin tümünün sağlandığı bir beslenme düzenidir. Bir sporcunun sağlıklı bir yetişkine göre günlük sıvı gereksiniminin daha yüksek olduğu; su tüketiminin spor performansını etkileyen en önemli unsurlardan biri olduğu unutulmamalıdır.

Bir sporcunun beslenme alışkanlıkları ve gereksinimleri normal antrenman dönemi, müsabaka dönemi ve dinlenme döneminde farklılık göstermektedir. Egzersiz öncesi, sırası ve sonrası için belirlenen beslenme yöntemleri sporcu tarafından düzenli ve doğru bir şekilde uygulandığında sporcunun performansı iyileşmekte, sakatlanma riski azalmakta, sakatlanma gerçekleşirse iyileşme süresi kısalmakta ve yaşam kalitesi yükselmektedir.

Unutulmamalıdır ki, yeterli ve dengeli beslenme bir sporcu için başarıyı garanti etmemekte; ancak yetersiz ve dengesiz beslenme sporcunun performansını ve sağlık durumunu olumsuz etkilemektedir. Sporcu beslenmesi, beslenme biliminin fonksiyonel bir role sahip olduğu özel alanlardan biridir. Sporcuların profesyonel yaşamlarında bir beslenme uzmanı ile beslenme eğitimi sürecine girmesi ve bu süreçte uzman desteğine başvurması kendisine başarı ve sağlık olarak geri dönecektir.