TURKİYE'DE ALUMİNYUM SEKTÖRÜ:

Türkiye Alüminyum Sanayisinin Genel Değerlendirmesi SWOT Analizi 6.1.1. Güçlü yönler 6.1.2. Zayıf yönler  Alüminyumun en önemli hammaddesi olan boksit rezervleri açısından Türkiye’nin dünya çapında zengin kaynaklara sahip olması  Türkiye'nin birincil alüminyum üretimini 70 yıl süreyle karşılayabilecek, alüminyum cevheri rezervinin olması  Avrupa ülkelerinin çevre ve işçilik maliyetleri gibi nedenlerle, alüminyum işleme sanayiinden uzaklaşmasıyla, Türkiye’nin pazarda önemli bir potansiyel elde etmesi  Alüminyum sistem doğrama ürünlerinin pazar payının artması  Her tür amaca uygun ve her tipte üretilebilen sistem doğramaların, bütün test belgeleri ile tüketicilere güven vermesi  Yeni teknolojilere yatırım yapan birkaç firmanın, hem ulusal hem de uluslararası pazarlarda daha yüksek rekabet gücüne sahip olması  Avrupa ile kıyaslandığında, göreceli olarak ucuz ve eğitimli işgücünün bulunması  Özellikle ihracata yönelik çalışan firmaların, yüksek enerji maliyetleri nedeniyle rekabette zorlanmaları  Elektrik kesintileri ve voltaj dalgalanmalarının sürekli üretim yapılan tesislerde, iş ve zaman kaybına neden olması, böylece üretim verimliliğin düşmesi  Sektörün kaliteli enerjiye ihtiyaç duyması  Yüksek enerji ve finansman maliyetleri  Daha yüksek katma değerli ürün yelpazesindeki yetersizlik  Her yıl artan alüminyum mamûl gereksinimine bağlı olarak, alüminyum hammadde ihtiyacının da, son 30 yılda 17 kattan fazla artmasına rağmen, hammadde üretim tesislerinde kapasite arttırımı yapılmaması  İkincil alüminyumun hammaddesi olan hurda kaynakları yetersizken, var olan alüminyum hurdalarının katma değer yaratılmaksızın, ihraç edilmesi  Tesislere kapasite artırımı ve modernizasyon yatırımları yapılmadığından, hammadde ihtiyacının %70-75'lik bölümünün ithalat yoluyla karşılanması 23  Avrupa’ya ve gelişmesi muhtemel Ortadoğu ve Doğu Avrupa pazarlarına yakınlık  Hammadde kaynaklarına yakınlık  Yeni teknolojilere dayalı üretim tesislerinin varlığı  Bilgi teknolojilerinin etkin kullanımı  Endüstrinin pek çok kolunda milyonlarca değişik ürünün yapımında kullanım alanının olması  Yapılan yatırımların arzı artırmasıyla dışa bağımlılığın azalması  Alüminyumun geri kazanımı olan, korozyona dirençli ve uzun ömürlü bir malzeme olması  Hafiflik ve yüksek dayanım özellikleri gerektiren taşımacılık ve inşaat sanayisinde geniş kullanım alanının bulunması  Hammaddede %90 dışa bağımlılık ve hammadde ithalatından alınan gümrük vergileri  Yatırım mallarında dışa bağımlılık  Sektördeki ekstrüzyon firmalarının çoğunun, teknolojisi eski, kalitesi düşük ekipman ve kalifiye olmayan personel ile, kayıtdışı yollara yönelerek üretim yapması  Sektörde Ar-Ge ve yeni teknolojilere yatırım yapıp yüksek kalitede özgün tasarımlar ile kendi markalarını oluşturmuş firmaların ürünlerinin kopyalanarak, ancak ürün standardından ve kalitesinden ödün vererek, daha ucuz fiyatlar ile satılabilmesinin, sektörde haksız rekabete yol açması  Sektörde dünya çapında bir test merkezinin bulunmaması ve test için Almanya, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerdeki akredite test merkezlerinin kullanılmak zorunda kalınması  Sektörde faaliyet gösteren firmaların genellikle küçük ölçekli olması ve firma birleşmelerine ihtiyaç duyulması  Sıcak haddeleme ile üretim kapasitesinin olmaması  Genel üretim sektörünün üzerindeki vergi ve faiz gibi ek yüklerin, diğer rekabetçi ülkelere göre fazla olması 24 6.1.3. Fırsatlar 6.1.4. Tehditler  Alüminyum döküm sektörünün, katma değerinin düşük ve emeğe dayalı olması nedenleriyle, AB ve diğer gelişmiş ülkelerin, bu sektörde yeni yatırımlar yapmayıp, ihtiyaçlarını, Doğu Avrupa, Türkiye, Çin ve Hindistan gibi ülkelerden temin etme yoluna gitmeleri  İç pazarın otomotiv, beyaz eşya ve inşaat sektörlerindeki büyüme potansiyeli  Ortadoğu ve Rusya’da hammadde kaynaklarının büyüme potansiyeli  Avrupa yassı ve ekstrüzyon üretiminin rekabetçiliğinin azalması  Avrupa ve Ortadoğu pazarlarının büyümesi  Alüminyum’un diğer metalleri ikame etme imkanlarının artması  Alüminyum sektöründe entegre üretim sistemlerinin, hammadde üretimi ve yarı mamul olarak ayrılma eğilimi  İnşaat, otomotiv, dayanıklı tüketim eşyası, raylı taşımacılık, gemi, inşaat, paketleme ve savunma sanayi gibi sektörlerdeki büyüme potansiyeline bağlı olarak, alüminyum kullanım oranının artması  Ekolojik sorunlar  Alüminyum sanayiinde iç talebin var olan kapasiteyle karşılanamaması nedeniyle ithalat oranlarının yükselmesi  AB’ye geçiş sürecinde, arıtma tesisleri kurulmasının getireceği maddi yükler  Hammadde girdisi üreten firmaların, metal borsalarındaki dalgalanmaya açık durumda bulunması  Boksit, alumina ve sıvı metal üretiminde tekelleşme  Çin’in devlet politikası ile desteklenen (dampingli) alüminyum hammadde, yarı mamul ve mamul ürünlerinin Türkiye’ye ihracatının artması  Yarı mamul ve mamul ürünlerde iç pazarlarını koruyan ve ihracata destek veren Hindistan ve Endonezya gibi ülkelerden gelen haksız rekabetin, hem Türkiye hem de Türkiye’nin ihracat pazarları için risk teşkil etmesi  AB çevre politikasının rekabet gücüne etkisi 25  Küresel ısınma nedeniyle, otomotiv sektöründe daha az yakıt kullanımını teşvik eden politikaların, alüminyum tüketimini arttırması  Irak’taki inşaat sektöründeki yüksek potansiyel ve Türkiye’nin bölgeye yakınlığı  Avrupa Birliği’ne uyum çalışmalarının başlatılması  Türkiye alüminyum sektörünün geldiği ürün kalitesi noktasında, yabancı “sistem profil” firmalarının, alüminyum profil tedariklerini, Türkiye’den yapabilecek olmaları,  AB entegrasyonunda işgücü maliyeti artışı  Hammadde fiyatlarındaki fiyat belirsizliği ve dengesiz fiyat inişleri  Çevre kanunlarının ağırlaşması nedeniyle çalışma koşullarının güçleşmesi ve maliyetlerin yükselmesi  AB üyeliği sürecinde sektörü bekleyen yaptırımlar  PVC, kompozit ve ahşap gibi alternatif malzemelerin kullanımı  Avrupa Birliği’ne uyum çerçevesinde, Güney Kore, Ukrayna, Körfez Ülkeleri gibi ülkelerle Serbest Ticaret Anlaşmalarının tehdit oluşturması İleriye Dönük Beklentiler Alüminyum ekstrüzyon ürünlerinin Türkiye’deki ve dünyadaki en büyük kullanım sahası inşaat sektörüdür. Alüminyum, cephe, doğrama, pencere, kapı vs. gibi mimari uygulama olarak bilinen ürünlerin hammaddesini oluşturur. Alüminyum ekstrüzyon ürünlerinin bu sektördeki alternatifleri, PVC ve ahşap uygulamalardır. Alüminyum ekstrüzyon ürünlerinin otomotiv, sanayi, raylı taşımacılık gibi sahalarda uygulama oranı, Türkiye’de henüz dünya ortalamalarına ulaşmamıştır. Ancak son yıllarda artan ihracat oranlarıyla birlikte, bu sektörlere girilmeye başlanmıştır. İnşaat sektörü dışındaki kullanım sahalarında, alüminyum ekstrüzyon ürünlerinin alternatifi olarak, başta çelik olmak üzere, plastik ve kompozit malzemeler yer almaktadır. Alüminyum ekstrüzyon ürünlerinin en büyük maliyet kalemli hammadde olması ve hammadde fiyatının da Londra Metal Borsası’na bağlı olması nedeniyle, ürün fiyatlarında yaşanan dalgalanmalar, hem üreticileri hem de kullanıcıları zor durumda bırakmaktadır. 26 AB ülkelerinde yaşanan ekonomik kriz ve durgunluk, inşaat sektörünü de etkilemiş ve bu ülkelerdeki firmalar ya iflas etmiş, ya da büyük sermaye gruplarının eline geçmişlerdir. Bu gruplar da AB ülkelerindeki üretimlerini durdurmuş, mal tedariklerini ve işçiliklerini Çin, Hindistan ve Tayvan gibi Uzakdoğu ülkelerine kaydırmışlardır. Bu ülkeler ile AB arasındaki mesafenin uzunluğu ve Uzakdoğu firmalarının kalite ve tecrübe eksikliği, AB ülkelerini ve son kullanıcıları memnun etmeyebilecektir. Halen ucuz olan işçilik, teknoloji ve tecrübelerini kullanarak Türk firmaları, AB, Rusya Federasyonu, Kafkasya ve Uzakdoğu’daki projelerde aranan ve Türkiye ekonomisine katkısı artan firmalar olabilecektir. Türkiye sanayii açısından önemli olan alüminyum sektörünün, yakaladığı büyümeyi devam ettirebilmesini teminen, Türkiye Alüminyum Sanayicileri Derneği tarafından bir “Eylem Planı” hazırlanmıştır. Eylem Planı’nda “sektörün global pazarlarda rekabet gücünü sürdürebilmesi ve katma değeri yüksek, ileri teknoloji ürünlerinin üretilmesi” ana hedef olarak belirlenmiştir. Ana hedeflere ulaşılabilmesi için gerekli görülen önlemler ise aşağıda sıralanmaktadır:  Yurtiçi hammadde üretiminin önü açılmalı,  Maliyet içinde çok yüksek girdi olan doğalgaz ve enerji fiyatları düşürülmeli,  Sektöre ilave yük getiren KDV Tevkifatı uygulamasına son verilmeli,  Hammadde ithalatında vadeli ithalattan alınan Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (%3) kaldırılmalı,  Primer alüminyum 7601 gümrük tarifesi, geçmiş yıllarda olduğu gibi tekrar İthalat Rejimi Kararnamesi eki V sayılı listeye dahil edilmeli,  Endüstriyel yağ fiyatlarının ÖTV oranları eskisine indirilmeli,  Çin’de verilen sübvansiyonların, Türk alüminyum sektörüne etkisi göz önüne alınarak, serbest ticaret ortamı sağlanmalı,  Finans ve istihdama yönelik destekler arttırılmalıdır. 27 ÜRETİM 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 %07-08 değişim %08-09 değişim %09-10 değişim % 10-11 değişim % 11-12 değişim Birincil Alüminyum 64.002 60.000 60.000 63.000 61.000 30.000 54.000 56.000 35.000 -3,2 -50,8 80,0 3,7 -37,5 İkincil Alüminyum 63.000 65.000 70.000 80.000 94.000 120.000 150.000 165.000 221.934 17,5 27,7 25,0 10,0 34,5 Ekstrüzyon 170.000 190.000 215.000 235.000 265.000 230.000 275.000 290.000 320.000 12,8 -13,2 19,6 5,5 10,3 Yassı ürünler ( levha-rulo) 117.057 130.820 125.314 146.281 140.584 135.230 198.016 224.000 233.020 -3,9 -3,8 46,4 13,1 4,0 Folyo 30.298 33.061 35.059 39.504 43.173 50.721 60.000 65.000 85.000 9,3 17,5 18,3 8,3 30,8 İletken 33.232 30.000 33.000 35.000 33.150 50.000 70.000 85.000 116.771 -5,3 50,8 40,0 21,4 37,4 Diğer* 35.000 52.750 56.500 59.800 63.322 75.000 80.000 85.000 5,9 18,4 6,7 6,3 -100,0 Toplam 512.589 561.631 594.873 658.585 700.229 690.951 887.016 970.000 1.011.725 6,3 -1,3 28,4 9,4 4,3 NOT: Üretim rakamları tahminidir. 28 İTHALAT 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 %07-08 değişim %08-09 değişim %09-10 değişim % 10-11 değişim % 11-12 değişim Birincil Alüminyum (7601) 326.948 393.464 459.652 572.093 598.396 567.774 744.628 885.397 933.532 4,6 -5,1 31,1 18,9 5,4 İkincil Alüminyum (7602) 11.335 16.962 12.134 21.242 16.868 14.240 24.952 25.107 20.803 -20,6 -15,6 75,2 0,6 -17,1 Ekstrüzyon (7604) 3.911 4.537 6.187 8.282 8.297 5.321 6.771 7.491 7.295 0,2 -35,9 27,3 10,6 -2,6 Yassı ürünler ( levharulo)(7606) 46.655 57.597 68.286 81.325 82.398 60.759 77.758 83.733 90.161