Yaz tatilinde çocuğum ne yapacak?

Yaz tatilinin gelmesiyle birlikte çocuklarımızın nasıl zaman geçireceği özellikle biz çalışan anne babaların büyük bir sorunu haline geliyor. Erken yaşlardan itibaren çocukların tercihi genellikle ekran karşısında, tablet, oyun konsolları, telefon, haydi olmadı televizyon karşısında tüm zamanlarını geçirmek. Peki ne kadar doğru ve sağlıklı bir seçim bu? Amerikan Pediatri Akademisi’nin güncel tavsiyesi toplam ekran süresinin (tv, bilgisayar, oyun konsolu, tablet, cep telefonu vs’nin toplamı) 2 yaş üstü çocuklar için günde maksimum 1.5 saat. 2 yaş altında ise hiç zaman geçirilmemesini tavsiye ediyor. 

Bu tavsiyeyi okuyunca, aklıma yemek yedirebilmek için eline tablet verilen, alışveriş esnasında sorun çıkmaması için cep telefonu ile çizgi film izlettirilen daha bebek sayılabilecek 1 yaş altından itibaren çeşitli yaşlarda çocuklar geliyor. Bu kadar erken kendini oyalama, yönetme ve çevreyle ilişkiye girerek öğrenebilme şansını kaybeden çocukların ergenlikteki bağımlılık düzeyine varabilen teknoloji kullanımları başa nasıl çıkılacağını sorguluyorum. Yaptığım iş gereği, özellikle sınav yıllarında, kendini oyalamak için teknolojiye bu kadar alışmış öğrencilerin, haydi bırak bakalım, şimdi sınav zamanı denerek, tamamen iradeye yüklenilmesiyle başarılı olma şansının çok düşük olduğunu gözlemliyorum çünkü. 

Buradaki konu teknolojinin ihtiyaçlar, öğrenim, ders-proje yapma için kullanılması değil, tamamen kendini oyalamak, zaman geçirmek ve keyif almak için başka bir araç yerine kullanılması. 

Dr Alexander Hamling diyor ki “ekran karşısında geçirilen her an yapabileceğiniz diğer aktivitelerden mahrum kalınan zamandır. Dış mekanda yapılabilecekler, kitap okumak, diğer çocuklarla oynayarak akranlardan öğrenmek yerine ekranı kullanmış oluyorsunuz. 5 yaşındaki bir çocuğa ekran sınırı koymak, 15 yaşındaki ergene sınır koymaktan çok daha kolaydır” Yani erken dönemden itibaren bu konuyu ciddiye almamız gerekiyor. 

İş verimliliğini ölçmek için yapılan çalışmalarda, telefona gelen bir uyarıya bakıp çıkacağım niyetiyle telefonunuzu elinize aldığınızda 20 dakika sonra ancak bırakabildiğinizi gösteriyor. Bu da aslında zaman yönetimi konusunda konunun ne kadar vahim olduğunu söylüyor. 

Peki neden bırakmak bu kadar zor? Çünkü oyunlar ve uygulamalar, mümkün olduğu kadar uzun süreyi onlarla geçirmeniz için kurgulanıyor. Eğer yetişkinler bu kadar zorlanıyorsa, frontal kortekslerinin tam olarak gelişmesi 21 yaşı bulacak, bundan önce üst düzey kendini yönetim becerileri zayıf olacak çocuk ve gençlerin iradi olarak kullanımı durdurması nasıl olacak? 

İngiltere’de 2014 yılında yapılan bir araştırmada çocukların %69’unun ailelerinin de teknoloji bağımlısı olduğunu düşündüklerini ortaya çıkarmış, demek ki bizlerin davranışları da sorunun büyük bir parçası. Yine çocukların %21’i, ebeveynlerinin telefonlarının onları aile meseleleri konuşulurken dikkatlerini dağıttıklarını söylemiş. Basit bir anlatımla, aile bir aradayken anne-babalar aile sohbeti yerine telefonlarıyla ilgilenmişler.  

Teknolojiyi sıfırlamayacağız elbette, amacımız verimli ve sınırlı olarak amacına uygun olarak kullanılmasını sağlamak.

 Peki ne yapacağız ;

1.    Eğer sıkıldığımız veya yorulduğumuz zaman bu duygularımızla başa çıkabilmek için telefonu veya tableti ya da tv’yi açma alışkanlığımızı fark edip bunu kırarsak çocuklarımıza da iyi örnek olabiliriz. “Sıkıldım, yürüyüşe çıkalım veya kutu oyunu oynayalım veya resim çizelim” diyebildiğimizde onlara da sıkıntıyla başa çıkma yollarını öğretmiş oluruz. Değişim bizimle başlar :)

2.    Evde teknoloji kullanılmayan alanlar yaratmak – akşam yemeği saatinden başlayabilirsiniz. Sofraya getirmemek, sohbet konusu açmak, gününüzden bahsetmek vs. Yatak odalarına aynı şekilde teknoloji sokmamak da uyku zamanı ve kalitesi açısından hem yetişkinler hem de çocuklar için önemli

3.    Günlük plan yapmak : Her günü kalkma saatinden itibaren saat saat planlamak, böylece ne zaman ne yapılacağını biz işte olsak da çocuğumuz ve ona bakan kişi bilmiş olacak

4.    Öncelikleri belirlemek : Eve geldikten sonra kendiniz ve çocuğunuz için öncelikli ne olacak? Spor yapmak, sanat faaliyetinde bulunmak, gezmek vs. Bunun için yaz boyu belli günleri seçip aktiviteler gerçekleştirmek…

5.    Yaz okulları, günü dolu dolu geçirmeleri için iyi birer alternatif. Benim kızlarım da her yaz bu tip aktivitelere katıldılar ve hem yeni arkadaşlar kazandılar (sosyal beceriler açısından önemli) hem de türlü spor ve sanat aktivitelerinde bulundular .

6.    Kendi çocukluğunuzun oyunlarını tanıtmak : Seksek, lastik oynama, yakan top,vs gibi. Mesela lastik oynamayı benim kızlarım çok sevmişti, hem ev içinde hem dışında oynanabilecek, koordinasyonu geliştiren, dinamik bir oyun J

7.    Hafta sonları aktivite merkezlerine gidebilirsiniz, yaş grubuna uygun olarak İstanbul’da Foreistanbul ve Xtrem Aventures iyi seçenekler. Ailece korku odası oyunları da eğlenceli olacaktır. 

Çin'den de güzel bir sokak oyunu örneği verelim :