Güneş balığı
| Mola mola | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Hassas (IUCN 3.1)[1][2] | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Mola mola | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||
| Orthragoriscus elegans Ranzani, 1839 | |||||||||||||||
Güneş balığı ya da Ay balığı (İngilizce: Sunfish)(Mola mola. Latince mola değirmen taşı demektir), Molidae familyasına ait balık türüdür. Lezzetsiz ve kötü kokan etinden dolayı ticari değeri yoktur.
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Güneş balığının derisi 15 cm kalınlığındadır, İspermeçet balinasından sonra bütün organizmalar içinde en kalın deriye sahip canlı olma özelliğini taşır. Bu kalın derisinin üzerinde 50 civarı değişik parazit türü ve çeşitli mikroorganizmalar yaşar. Bu canlılar ay balığının karanlıkta parlamasına yol açabilirler. Güneş balıkları bazen, henüz bilinmeyen nedenlerden suyun yüzünde yan yatarlar. Geceleri bu şekilde su yüzünde yan yatarak derisinin mikroorganizmalar sayesinde parladığı anlarda ay ışığının su yüzündeki gölgesini andırır.
Güneş balıklarının yüzgeçleri sivridir ve köpek balığının yüzgeçlerine benzer. Sudan dışarıya dikilen sivri yüzgecini görenler, ay balığını köpek balığı zannedebilirler, ama Güneş balığı çok sakin bir hayvandır, örneğin kendisine yaklaşan dalgıçları çok sakin karşılar.
Vücutları, balon balığında ve bazı diğer Tetraodontiformes takımına ait balıklarda görülen tetrodotoksin zehirini üretebilir.
Güneş balıklarının sayıları denizlerin kirlenmesiyle azalmaya devam etmektedir.
Fiziksel özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]En büyükleri ağzından kuyruğuna kadar 3 metre, sırt yüzgecinden anal yüzgecine kadar 4 metre ve 2 ton ağırlığa kadar varabilirler. 25-30 yaşına kadar varabildikleri tahmin edilir. 2 ton ağırlıkları dikkate alınarak, toplam 27.000 balık türünü kapsayan kemikli balıklar sınıfının en büyük balığı denilebilir (çünkü boyları 7-8 metreye kadar varan mersin balıklarının ağırlıkları en fazla 1,5 tondur).
Kaba yapılı vücudunun sanki yarısı eksikmiş gibi görünmektedir. Karın yüzgeçlerinin de eksik olması bu görüntüyü daha da ilginçleştirir.
Daha henüz yavru olan ay balıklarının iyi gelişmiş ve kullanışlı bir kuyruk yüzgeçleri vardır, ama balıklar büyüdükçe kuyruk yüzgeçleri de gittikçe genişler ve sonunda dalgalı uzun bir perde oluşturur. Bu yüzgecini ilerlemek için kullanamaz, yalnızca çok büyük olan sırt ve anal yüzgeçlerinin gücü ile ileriye doğru hareket eder. Güneş balığı iyi bir yüzücü değildir ve hareketleri çok kabadır.
Sadece iki türden oluşan Mola cinsinin diğer türü Mola ramsayi'dir. Bu türün vücut yapısı biraz daha kibardır.
Dişileri 300 milyon yumurta döker. Bunların çoğu diğer balıklara yem olur. Yumurtadan çıkan yavrular sadece 2-3 milimetre büyüklüğündedirler ve böylece annelerinin büyüklüğü ile orantılı bakış açısından hayvan aleminin en küçük yavrularıdırlar. Yavru balıkların uzun bir dikenleri vardır.
Besinlerini deniz anaları, plankton, küçük balıklar ve diğer küçük deniz hayvanları oluşturur.
Dağılımları
[değiştir | kaynağı değiştir]Ay balıkları özellikle Asya'nın, Afrika'nın ve Avustralya'nın ılık denizlerinde bulunurlar ve 1000 metre derinliğe kadar dalabilirler. Yaz zamanında yoğunlukla Akdeniz'de de görülebilirler. Türkiye'de Ege ve Marmara denizinde nadiren de olsa görülmektedir.
Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Güneş balığı
- Güneş balığı
- Jens Kuhfs fotoğraflarında Güneş balığı 24 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wikimedia Commons'ta Güneş balığı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Güneş balığı ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Liu, J.; Zapfe, G.; Shao, K.-T.; Leis, J.L.; Matsuura, K.; Hardy, G.; Liu, M.; Robertson, R.; Tyler, J. (2015). "Mola mola". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2015: e.T190422A97667070. doi:10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T190422A1951231.en
.
- ^ Kyodo (19 Kasım 2015). "IUCN Red List of threatened species includes ocean sunfish". The Japan Times. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2015.
