Catalogne
Li Catalogne, c' est ene franke contrêye (kiminålté otonome) di l' Espagne.
Grandès veyes : Yeyda, Taragone, Djerone (Catalogne)
Lingaedjes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- catalan (corant, oficir, dins les scoles et les gazetes)
- castiyan (corant, oficir, dins les gazetes)
- occitan (dins l' Vå d' Aran, ricnoxhou)
Djeyografeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Raiwêye di l' Ebe
Pirenêyes dins tot l' erî-payis.
Spôrts
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Fotbal : avou l' rilomêye ekipe do Barça.
- Djeu d' bale : dins les campagnes.
Rilidjon
[candjî | candjî l’ côde wiki]Politike
[candjî | candjî l’ côde wiki]Lwè so l' otonomeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]
Li mwaisse lwè espagnole di 1978 dene li no di "nåcionålité" u "nåcionsté" a troes contrêyes otonomes: li Catalogne, li Payis basse eyet l' Galice. Eyet, shuvanmint, diner l' otonomeye al Catalogne dins li statut d' 1979.
Ene novele modêye do statut a rexhou e 2006. Dins si adrovaedje, li documint dit ki l' pårlumint catalan a loukî l' Catalogne come ene "nåcion". Li pårlumint espagnol a accepté ci tecse la. Mins après çoula, n a troes contrêyes otonomes vijhenes, les troes avou des djins cåzant catalan (l' Aragon, li payis d' Valince, et les Iyes Baleyåres), eshonne avou l' Pårti populaire (droete wårdiveuse) k' ont ataké l' Catalogne divant l' coû del mwaisse lwè.
Cisse-ciale côpa l' poere e deus. Li mot «nåcion» est accepté so on soûmint istorike, mins li mot n' a nole valixhance politike. So 223 hagnons del mwaisse lwè, li coû endè diclåra 14 contråves al mwaisse lwè, et 27, divant esse espliké d' ene metowe façon et nén d' ene ôte. Mins so 114 årtikes ki l' Pårti populaire critikéve, i ndè prinda 73 bén lweyås. Li djudjmint date do 28 di djun 2010,
Vôtaedjes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les pårtis dislaxhiveus (end a troes) vinèt sovint al tiesse des vôtaedjes. Après zels, les pårtis classikes d' Espagne, les socialisses et les "populaires" (a droete). Ces-ci n' avént cåzu pus rén e 2015 avou l' arivêye des noveas pårtis "Podemos" et "Ciudadanos".
Referandom di dislaxhaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]E 2014, i cåzèt d' adjinçner on referandom po s' dislaxhî d' l' Espagne.
Il s' frè li 1î d' octôbe 2017, mins disconte del lwè cintråle espagnole. Avou 33 åcint d' vôtants, li "oyi" passe a 99 åcint.
Mins adon, li govienmint catalan responsåve do metaedje so pî do referandom est aresté på povwer cintrå. Li prezidint Carles Puigdemont et cénk ancyins minisses vént "viziter" Brussele djusse divant (li 30 d' octôbe). L' Espagne dimande oficirmint di lyi ravoyî ses djins (li 3 d' nôvimbe).
Rilomés Catalans
[candjî | candjî l’ côde wiki]Hårdêyes difoûtrinnes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Sicrijhaedjes e walon sol Catalogne
