Εμφύτευμα υδροτζέλ για τη θεραπεία της ενδομητρίωσης
Iakovos Soussis MD. MSc. FRCOG
Consultant Obstetrician-Gynaecologist, Fertility and IVF Specialist at IASO Maternity Hospital, Founder IVF&Genetics
Το υδροτζέλ είναι ένα υλικό με ποικίλες χρήσεις, όπως φακούς επαφής, χορήγηση δόσεων φαρμάκων, ενυδατικές κρέμες, αποθήκευση νερού στο έδαφος, καθαρισμό μολυσμένου νερού και ως πηκτικοί παράγοντες. Το υδροτζέλ είναι ένα τεχνητό υδρόφιλο υλικό (μπορεί να δεσμεύσει νερό).
Το υδροτζέλ φαίνεται ότι είναι πιθανό να χρησιμοποιηθεί και για την θεραπεία της ενδομητρίωσης.
Ερευνητές δημιούργησαν το πρώτο εμφύτευμα υδροτζέλ που έχει σχεδιαστεί για χρήση στις σάλπιγγες της γυναίκας, με δύο σκοπούς: λειτουργεί ως αντισυλληπτικό, αλλά ταυτοχρόνως εμποδίζει την ανάπτυξη της ενδομητρίωσης ή την εξάπλωση της ασθένειας εάν ήδη η γυναίκα πάσχει από τη γυναικολογική αυτή ασθένεια.
Αρχικός στόχος της διεπιστημονικής ομάδας, στην οποία συμμετέχει κι ένας γυναικολόγος ήταν να δημιουργήσουν ένα νέο αντισυλληπτικό από υδροτζέλ. Ο γυναικολόγος της ερευνητικής ομάδας είχε την ιδέα ότι η η εμφύτευση υδροτζέλ στις σάλπιγγες για την απόφραξή τους, θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη της ενδομητρίωσης.
Πρόληψη της ενδομητρίωσης με απόφραξη των σαλπίγγων
Υπολογίζεται ότι η 1 στις 10 γυναίκες πάσχουν από ενδομητρίωση. Ωστόσο, δεν είναι ακόμα σαφές τι ακριβώς προκαλεί αυτή τη μυστηριώδη γυναικολογική πάθηση.
Υπάρχει η θεωρία πως κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, το αίμα ρέει προς τα πίσω, κατά μήκος των σαλπίγγων και στην κοιλιακή κοιλότητα. Αυτό το αίμα περιέχει κύτταρα από την επένδυση της μήτρας (ενδομήτριο), τα οποία «εγκαθίστανται» στην κοιλιακή κοιλότητα, με αποτέλεσμα να προκαλούν φλεγμονή, πόνο και σχηματισμό ουλώδους ιστού.
Οι ερευνητές βρήκαν έναν τρόπο να δημιουργήσουν ένα εμφύτευμα υδροτζέλ, το οποίο μπορεί να αποφράξει επιτυχώς τις σάλπιγγες και έτσι να αποτρέψει την ανάδρομη έμμηνο ρύση.
Όπως είπαν οι ερευνητές, που δημοσίευσαν τα αποτελέσματα της μελέτης τους στο Advanced Materials: «Ανακαλύψαμε ότι το εμφύτευμα έπρεπε να είναι κατασκευασμένο από ένα εξαιρετικά μαλακό τζελ -σαν τα ζελεδάκια που τρώνε τα παιδιά- που δεν επηρεάζει τον εγγενή ιστό και δεν αντιμετωπίζεται, ούτε απορρίπτεται ως ξένο σώμα», εξηγεί ο Alexandre Anthis, επικεφαλής της μελέτης.
Ένα πλεονέκτημα του υδροτζέλ είναι ότι διογκώνεται όταν έρχεται σε επαφή με υγρό. Το νέο εμφύτευμα ξεκινά με μήκος περίπου δύο χιλιοστών. Αλλά μόλις εμφυτευθεί στις σάλπιγγες, με μία μη χειρουργική διαδικασία χρησιμοποιώντας υστεροσκόπιο (ένα όργανο με το οποίο εξετάζουμε την κοιλότητα της μήτρας) το εμφύτευμα υπερδιπλασιάζεται σε όγκο σε σχέση με το αρχικό του μέγεθος. Το υδροτζέλ στη συνέχεια δρα ως φραγμός τόσο για το σπέρμα όσο και για το αίμα.
«Το νέο εμφύτευμα υδροτζέλ μπορεί εύκολα και γρήγορα να καταστραφεί, είτε με υπεριώδη ακτινοβολία είτε με ειδικό διάλυμα, έτσι ώστε οι γυναίκες που θα το χρησιμοποιούν να μην χρειάζεται να υποβληθούν σε επέμβαση εάν αποφασίσουν να αναστρέψουν τη διαδικασία», είπαν οι ερευνητές.
Καινοτομία μέσω διεπιστημονικής συνεργασίας
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις ήταν να επιτύχουν οι ερευνητές τη σωστή ισορροπία μεταξύ σταθερότητας και ικανότητας αποδόμισης του υδροτζέλ. «Θέλαμε να διασφαλίσουμε ότι το εμφύτευμα θα γίνεται δεκτό από τον οργανισμό, αλλά θα είναι και σταθερό».
Οι ερευνητές διεξήγαγαν αρχικά πειράματα ex-vivo σε ανθρώπους (και ζώα), σε σάλπιγγες που είχαν αφαιρεθεί για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της θεραπείας του καρκίνου των ωοθηκών. Στη συνέχεια, δοκίμασαν την καινοτομία τους σε ένα ζωντανό γουρούνι. Μετά από τρεις εβδομάδες, το εμφύτευμα υδροτζέλ βρισκόταν ακόμα στη θέση του και δεν υπήρχε κανένα σημάδι αντίδρασης που θα είχε ο οργανισμός σε ένα ξένο σώμα.
Το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Ινστιτούτο Ζυρίχης και τα Ελβετικά Ομοσπονδιακά Εργαστήρια Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών (Empa), οι ερευνητές υπέβαλαν αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Θα περάσει όμως καιρός μέχρι να διατεθεί στην αγορά το εμφύτευμα υδροτζέλ.
Είναι δύσκολο να πούμε πώς ακριβώς θα συμπεριφέρεται μακροπρόθεσμα στις γυναίκες το εμφύτευμα υδροτζέλ όταν τοποθετηθεί στις σάλπιγγες, ειδικά όταν οι λήπτριες θα έχουν έντονη σωματική δραστηριότητα, είπαν οι ερευνητές και τόνισαν ότι δεν είναι ακόμη σαφές εάν η απόφραξη των σαλπίγγων από μόνη της είναι αρκετή για την πρόληψη της ενδομητρίωσης.
Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι μέχρι στιγμής έχει γίνει πολύ λίγη έρευνα στο σημείο που συναντώνται η επιστήμη των υλικών, η μηχανική διεργασιών και η γυναικολογία. Αυτός όμως είναι ένας ζωτικής σημασίας τομέας έρευνας. «Ελπίζουμε ότι το έργο μας είναι ένα ουσιαστικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», είπαν οι ερευνητές.