TESİSAT İNŞAAT MALZEMECİLERİ DERNEĞİNE
Oğuzhan Ahmet KARA
TAURUS TEKNİK MÜHENDİSLİK DANIŞMANLIK şirketinde Support Engineer / Welding Engineer (Öğrenci)
TİMDER Dernek Tesisat İnşaat Malzemecileri Derneğine;
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı sitesinde ”EK DEPREM ETKİSİ ALTINDA BİNALARIN TASARIMI İÇİN ESASLAR” başlıklı “TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ” nin eki bulunmaktadır.
Aşağıda bağlantı adresi bulunmaktadır.
BÖLÜM 6 – DEPREM ETKİSİ ALTINDA YAPISAL OLMAYAN BİNA ELEMANLARININ TASARIM ESASLARI
6.1. GENEL KURALLAR
6.1.1 – Depremde hasar görmesi durumunda insanlara veya binanın yapısal sistemine zarar verebilecek veya binanın kullanımına engel olabilecek, taşıyıcı sisteme bağlı fakat bağımsız çalışan her türlü çıkıntılar (balkon, parapet, baca, konsol gibi), cephe ve ara bölme panoları, mimari elemanlar ile mekanik ve elektrik donanımlar ve bunların yapıya bağlantıları için bu Bölüm ’de verilen kurallara göre deprem hesabı yapılması zorunludur. Ancak binadaki mobilyalar ile binada geçici olarak bulunan ve binaya bağlı olmayan donanımlar ve Deprem Tasarım Sınıfı DTS=4 olan binalardaki yapısal olmayan elemanlar için deprem hesabı yapılması zorunlu değildir.
6.1.2 – Yapısal olmayan eleman ve donanımlar yapıya sabit olarak bağlanmalı ve bağlantı elemanları bu Bölüm ’de verilen eşdeğer deprem yüklerini ve yer değiştirmeleri karşılayacak kapasitede olmalıdır. Donanımı yapıya bağlayan bağlantı elemanlarının (örneğin kaynak, bulon, dübel, perçin, vb.) deprem etkisi altında hesabında sürtünmelerden oluşan ilave kapasite göz önüne alınmayacaktır. Bağlantı elemanları, donanımdan yapıya yük aktarımını kesintisiz olarak sağlayacak dayanıma sahip olmalıdır.
6.1.3 – Yapısal olmayan eleman veya donanımın ağırlığı bulunduğu katın toplam ağırlığının %10’undan büyük ise, eleman veya donanım bina taşıyıcı sisteminin bir parçası olarak kabul edilecektir. Bu durumda eleman veya donanımın kütlesi ile binaya bağlantısının rijitlik özellikleri, bina taşıyıcı sisteminin deprem hesabında göz önüne alınacaktır.
Yukarıda bölüm 6 adı altında verilen bilgi YAPISAL OLMAYAN TAŞIYICILAR özelinde bilgi veren bölümdür. Bu bölüm ile ilgili öğrenmek istediğim bilgiler bulunmaktadır.
YAPISAL OLMAYAN MEKANIK VE ELEKTRIK DONANIMLAR
Deprem gibi bir tehlike eğer can, mal ve iş sürekliliğinde birinci derecede risk taşıyorsa, bu çok zor kontrol edilebilir bir risktir. Çok sayıda tesisin yıkılması gibi kritik bir kayıp tanımlanıyorsa, söz konusu depremin riski o oranda kontrol edilemez demektir. Amaçlanan, tüm riskleri olabildiğince rasyonel/akılcı şekilde kontrol altına almak, yani mümkün olduğunca azaltmak olduğundan, yaptığımız işlem sadece bu riskleri önceliklerine göre değerlendirmektir.
DEPREM RİSKİNİ AZALTMA: Bir deprem olması durumunda işinize, çalışanlarınıza, binaya ve donanımına verilen zararları veya kayıpları azaltmak için yapılan herhangi bir işlemi tanımlamaktadır.
Potansiyel yapısal hasarlara ek olarak, yapısal olmayan bileşenler deprem maliyetlerini ve hasarları önemli ölçüde artırmakta ve birçok işletme için güvenli tahliyeyi, iş sürekliliğini ve hızlı toparlanmayı olumsuz etkilemektedir. İşletmelerin hasar veya iş gücü kaybı nedeniyle depremden hemen sonra iş akışını sürdüremez durumda olmaları, toplumu, ekonomiyi ve deprem sonrasındaki iyileşme kabiliyetini büyük ölçüde sekteye uğratmaktadır.
RİSK VE ZARAR AZALTMA; personelinizin, tesisinizin ve tesis donanımının depreme dirençli olmasını sağlar ve iş akışını sürdürmenizi kolaylaştırır.
RİSK KONTROLÜ ADIMLARI:
1. Tasfiye:
2. Yerine Koymak/Yerini Değiştirmek:
3. Mühendislik Çözümü: Tehlikenin yerini değiştiremiyorsak, o zaman risk altındaki kişilerin tehlikeden izole edilmesi, yani korunması gerekir. Bunun için örneğin yapısal ve yapısal olmayan riskleri azaltma gibi mühendislik çözümlerine başvurabiliriz.
4. İdari Kontroller: Planlama, eğitim, evrak, dokümantasyon işleri bu aşamada yapılır.
5. Kişisel Koruyucu Donanım (KKD):
YAPISAL OLMAYAN RİSKLER; işyerlerimizde ekipman, tesisat veya eşyaların kullanımından doğan risklerdir. Can kaybına, yaralanmalara, tarihi ve kültürel mirasın kaybedilmesine ve büyük ekonomik zarara neden olabilir.
İşyerlerindeki eşya, makine ve benzeri yapısal olmayan elemanların neden olacağı zararları önlemek, can kaybı ile birlikte iş ve hizmet sürekliliğini sağlamak açısından da şarttır.
Bir deprem sırasında tesisinizde yapısal olmayan unsurlardan hangisi can kaybına, yaralanmaya, yangın, ek hasara, ticari faaliyetlerin kesintiye uğramasına veya masraflı onarım/geri kazanım giderlerine neden olabilir? Yapısal olmayan sismik zayıflıklar, yapısal güvenlik açıkları kadar tehlikeli, maliyetli ve yıkıcı olabilir. Etkili bir şekilde sabitlenmemiş, desteklenmemiş, takviye edilmemiş veya başka bir şekilde tutturulmamış yapısal olmayan donanımlar, depremde güvenlik tehlikesi veya mal kaybına neden olabilir.
Deprem riskini azaltma önlemleri, bina içeriğini güvence altına almanın ucuz yöntemlerinden başlayarak daha kapsamlı ve pahalı yapısal değişikliklere kadar uzanabilir. Tesisleriniz için en uygun önlemlerin bileşimi, bölgenizdeki deprem tehlikesinin şiddeti, tesislerinizin şu anki durumu, işyerinizin mülkiyet veya kira olup olmadığı ve iş faaliyetlerinizin tesis hasarlarına karşı ne kadar savunmasız olduğuna göre değişebilir.
Deprem riski bölgeden bölgeye, işletmeden işletmeye, yapıdan yapıya ve kişiden kişiye değişir.
Yasa ve yönetmelikler uyarınca, işverenin yükümlülüklerini risklerden korunma ilkelerine uygun bir şekilde yerine getirmesi ve bunu yaparken risklerden kaçınması (maruziyetten sakınma), risklerle kaynağında mücadele etmesi (tehlikeyi önleme) ve tehlikenin olumsuz etkilerini önleyememesi durumunda onları en aza indirgeyecek (zarar azaltma) yöntemleri kullanması istenmektedir.
Recommended by LinkedIn
Binalarda kolon, kiriş, döşeme, temel gibi taşıyıcılık özellikleri olan elemanlar yapısal elemanlar olarak adlandırılır. Bunların dışında kalan, taşıyıcılık özellikleri bulunmayan asma tavan, makine-teçhizat, tefriş elemanı, tesisatlar gibi bileşenler yapısal olmayan elemanlardır.
YAPISAL OLMAYAN ELEMAN RISKLER
1 - YAPI ELEMANLARI
2 - ELEKTROMEKANİK TESİSAT
3 - YANGIN
4 - TEFRİŞ
4/10/2003 tarihli ve 25269 sayılı Resmî Gazete 'de yayımlanan 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununa göre sorularıma cevap beklediğimi belirtmek isterim.
1 - İlgili yönetmeliğin sayfa 103 - 104. sayfalarında bulunan yukarıdaki bilgiler ışığında, “MEKANİK VE ELEKTRİK DONANIMLAR VE BUNLARIN YAPIYA BAĞLANTILARI İÇİN BU BÖLÜMDE VERİLEN KURALLARA GÖRE DEPREM HESABI YAPILMASI ZORUNLUDUR.” ibaresindeki zorunluluk ile ilgili olarak aşağıda sıralanan hangi aşamada
YAPILMASI ZORUNLUDUR VE YALNIZCA HESAPLAMA YAPMAK YETERLİ MİDİR ?
2 - İlgili yönetmeliğin sayfa 103 - 104. sayfalarında bulunan yukarıdaki bilgiler ışığında, “MEKANİK VE ELEKTRİK DONANIMLAR VE BUNLARIN YAPIYA BAĞLANTILARI İÇİN BU BÖLÜMDE VERİLEN KURALLARA GÖRE DEPREM HESABI YAPILMASI ZORUNLUDUR.” ibaresindeki zorunluluk ile ilgili olarak aşağıda belirtilen hangi tesisatlarda;
1 - ELEKTROMEKANİK TESİSAT
2 - YANGIN
3 - TEFRİŞ
HESAP YAPILMASI ZORUNLUDUR VE YALNIZCA HESAPLAMA YAPMAK YETERLİ MİDİR?
3 - “YAPISAL OLMAYAN ELEMAN VE DONANIMLAR YAPIYA SABİT OLARAK BAĞLANMALI VE BAĞLANTI ELEMANLARI BU BÖLÜMDE VERİLEN EŞDEĞER DEPREM YÜKLERİNİ VE YER DEĞİŞTİRMELERİ KARŞILAYACAK KAPASİTEDE OLMALIDIR.” ibaresinden yapılacak olan bu hesapları yukarıdaki hangi aşamada yapılması gerekmektedir ?
4 - “BAĞLANTI ELEMANLARI, DONANIMDAN YAPIYA YÜK AKTARIMINI KESINTISIZ OLARAK SAĞLAYACAK DAYANIMA SAHİP OLMALIDIR”. İbaresinden böyle olması gerektiği (sahip olmalıdır) yukarıdaki hangi aşamada belirlenecektir?
5 - “YAPISAL OLMAYAN ELEMAN VEYA DONANIMIN AĞIRLIĞI BULUNDUĞU KATIN TOPLAM AĞIRLIĞININ %10'UNDAN BÜYÜK İSE, ELEMAN VEYA DONANIM BİNA TAŞIYICI SISTEMININ BIR PARÇASI OLARAK KABUL EDİLECEKTİR. BU DURUMDA ELEMAN VEYA DONANIMIN KÜTLESİ İLE BİNAYA BAĞLANTISININ RIJITLIK ÖZELLİKLERİ, BINA TAŞIYICI SİSTEMİNİN DEPREM HESABINDA GÖZ ÖNÜNE ALINACAKTIR.” bu ibareden bu hesabı statik hesabı yapanın mı firmanın mı yapması gerekiyor yoksa sismik hesap yapan firma yetkilisinin mi yapması gerekiyor?
6 - “ELEMAN VEYA DONANIMIN KÜTLESİ İLE BİNAYA BAĞLANTISININ RIJITLIK ÖZELLİKLERİ” derken neden yönetmelikte bu kütlesi büyük olan eleman ve donanımların kaide hesaplarının da deprem yüküne ve standardına göre hesaplanarak yapılması gerektiği bulunmamaktadır. Ya da bu bölümü böyle düşünmek doğru olur mu?
7 - 6.2. EŞDEĞER DEPREM YÜKLERİ bölümü ile ilgili olarak örnek bir hesap talep ediyorum.
8 - 6.3. YERDEĞİŞTİRMELERİN SINIRLANDIRILMASI bölümü ile ilgili olarak örnek bir hesap talep ediyorum.
#sismik #sismikkoruma #sismikönlem #sismikaskılama #sismikmühendisliği #seismic #sismikhesap #sismikprojelendirme #sismikdanışmanlık #swaybrace #rigitseismic #yangıntesisatısismikkoruması #sismikhalat #rijitsismik #seismicrestraint #swaybracing #seismiccable