Ética

L'ética a l'é la part ëd la filosofìa ch'a trata dël bin e dël mal. L'ética a preuva a arsponde a chëstion com: Che assion a son bon-e? Che assion a son mal? Com i podoma vëdde le diferense? Bin e mal a son ij midem për tùit? Com i podoma pijé decision malfé ch'a peulo giuté o frapé dj'àutr? Nòste assion com a toco j'àutr? Cheich filòsof a ciamo l'ética la siensa dla moralità. La moralità a l'é lòn che un a pensa o a sent ch'a sia bin o mal. A-i son vàire moralità diferente, ma a condivido cheicòs. Për esempi tante përson-e a penso che massé a sia mal. Cheich filòsof a l'han sperà ëd trové cheicòs che le moralità a condivido. A penso che l'ética a dovrìa dovré ël métod sientìfich për studié le còse che la gent a pensa a sia bin o mal. Ij sò travaj a peulo esse dovrà për prové la giustëssa ëd na situassion, për esempi com che le përson-e a dovrìo tratesse l'un l'autra. N'esempi dë sta manera ëd pensé a l'é l'imperativ categòrich; tanti paìs a l'han le lej basà dzor st'ideja. Autri filòsof a penso che l'ética a sia separà da la moralità. Lor a penso che l'ética a peussa pa esse studià con ël métod sientìfich e a penso ch'a sia pi vzin a la metafìsica. A l'é un pòch com l'ideja platònica dël bin e dël mal. N'àutra partìa ëd filòsof a chërd che l'ética a sia sogetiva. Sòn a veul dì che a penso che lòn ch'a l'é giust për mi a l'é lòn che mi i diso ch'a l'é giust. Sòn a veul dì che l'ética a l'é la moralità ëd na përson-a. Sti filòsof a penso che l'ética a sia pa la midema për tute le përson-e.