Гвінэя

Гвінэя лац. Gvineja République de Guinée
Сьцяг Герб
Нацыянальны дэвіз: «Travail, Justice, Solidarité» («Праца, справядлівасьць, салідарнасьць»)
Дзяржаўны гімн: «Liberté»
Афіцыйная мова	француская
Сталіца	Канакры
Найбуйнейшы горад	Канакры
Форма кіраваньня прэзыдэнт прэм’ер-міністар	рэспубліка Мамадзі Думбуя Бах Уры
Плошча  • агульная  • адсотак вады	78-е месца ў сьвеце 245 857 км² нязначны
Насельніцтва  • агульнае (2009)  • шчыльнасьць	81-е месца ў сьвеце 10 057 975 40,9/км²
СУП  • агульны (2008)  • на душу насельніцтва	111 месца ў сьвеце $10,422 млрд $1014
Валюта	Ґвінэйскі франк (GNF)
Часавы пас	GMT (UTC+0)
Незалежнасьць — ад Францыі	2 кастрычніка 1958
Аўтамабільны знак	RG
Дамэн верхняга ўзроўню	.gn
Тэлефонны код	+224
Мапа Гвінэі

Entre principal du palais du peuple conakry

Гвінэ́я, таксама Ґвінэ́я (па-француску: Guinée), афіцыйна — Рэспу́бліка Гвінэ́я (франц. République de Guinée) — краіна ў Заходняй Афрыцы, мае выхад да Атлянтычнага акіяна, мяжуе з Ґвінэяй-Бісаў, Сэнэґалам, Малі, Лібэрыяй, Кот д’Івуарам і Сьера-Леонэ.

Гісторыя

Першымі эўрапейцамі, якія трапілі на тэрыторыю Ґвінэі ў 1460 годзе былі партуґальцы. У пачатку ХIХ стагодзьдзя, Гвінэя была адным з асноўных пастаўшчыкоў рабоў на плянтацыі Паўночнай Амэрыкі. У другой палове ХІХ стагодзьдзя Ґвінэя стала францускай калёніяй. У 1886 і 1889 гадах былі ўсталяваны межы з брытанскімі і партуґальскімі калёніямі. З 1904 году Ґвінэя ўваходзіла ў склад Францускай Заходняй Афрыкі.

У 1958 годзе на падставе новай канстытуцыі Францыя дала мажлівасьць атрыманьня незалежнасьці сваім калёніям. Ґвінэя выбрала незалежнасьць, якую атрымала 2 кастрычніка 1958 году.

Пасьля атрыманьня незалежнасьці ўладу атрымаў Ахмэд Сэку Турэ. Яго кіраўнацтва краінай характарызавалася спробамі пабудовы сацыялізму, падаўленьнем апазыцыі і парушэньнямі правоў чалавека. Замежная палітыка арыентавалася на камуністычны блёк і Рух Недалучэньня. 26 сакавіка 1984 году Турэ памёр у ЗША пад час апэрацыі на сэрцы. На некаторы час уладу атрымаў былы прэм’ер-міністар Луіс Лансана Біевогу, які быў забіты 3 траўня наступнага году ў выніку перавароту зьдзейсьненага сучасным прэзыдэнтам Лансана Контэ. Контэ пачаў адыходзіць ад сацыялістычнай гаспадаркі і вызваліў шмат палітычных вязьняў, але характар яго ўлады застаўся дыктатарскім.

Першыя свабодныя выбары адбыліся ў 1993 годзе. Контэ перамог у іх лідэра апазыцыі Альфа Кондэ. Праз два гады адбыліся першыя свабодныя палямэнцкія выбары, якія выйграла прапрэзыдэнцкая партыя Адзінства і Разьвіцьця. Апазыцыя абвясьціла аб шматлікіх фальсыфікацыях.

Адміністрацыйны падзел

Ґвінэя падзяляецца на 7 рэгіёнаў і 33 прэфэктуры. Сталіца Канакры зьяўляецца спэцыяльным адміністрацыйным рэґіёнам.

	Рэгіён	Плошча (км²)	Насельніцтва	Сталіца	Рэгіёны Гвінэі
1	Бокэ	31 186	760 119	Бокэ
2	Конакры	450	1 092 436	Конакры
3	Фаранах	35 581	602 485	Фаранах
5	Канкан	72 145	1 011 644	Канкан
6	Кіндыя	28 873	928 312	Кіндыя
7	Лабэ	22 869	799 545	Лабэ
8	Маму	17 074	612 218	Маму
9	Нзэрэкорэ	37 658	1 348 787	Нзэрэкорэ

Геаграфія

Агульная плошча паверхні краіны складае 245 857 км². Працяжнасьць межаў складае 3399 км, зь якіх:

• Кот д’Івуар — 610 км
• Ґвінэя-Бісаў — 386 км
• Лібэрыя — 563 км
• Малі — 858 км
• Сэнэґал — 330 км
• Сьера-Леонэ — 652 км

Даўжыня берагавой лініі складае 320 км.

Эканоміка

Нягледзячы на шматлікія радовішчы карысных выкапняў Ґвінэя зьяўляецца адной з самых бедных краінаў сьвету. Асновай эканомікі застаецца сельская гаспадарка. Асноўныя сельскагаспадарчыя культуры гэта: кава, проса, сорга, бананы. У Ґвінэі знаходзяцца 30 % сусьветных запасаў баксытаў, а краіна зьяўляецца другім па колькасьці экспартэрам гэтай сыравіны.

Дэмаграфія

Самай вялікай этнічнай групай Ґвінэі зьяўляецца Фуланэ (каля 40% насельніцтва), тут жывуць і прадстаўнікі іншых народаў групы Мандэ (Малінке (30%), Сусу (15%)).

Асноўнай рэлігіяй зьяўляецца іслам, якога прытрымліваюцца 70% насельніцтва, 30% — хрысьціяне, захаваліся і традыцыйныя веравызнаньні.