Бемуҳраҳо
| Бемуҳраҳо | ||||
|---|---|---|---|---|
 Скрипун большой осиновый (Saperda carcharias) | ||||
| Табақабандии илмӣ | ||||
|
ХАТО: Параметрҳои parent ва rangро бояд пур кунед.
|
||||
| Номи байнулмилалии илмӣ | ||||
| Invertebrata | ||||
| ||||
Бемуҳраҳо (лот. Invertebrata) — як гурӯҳи калони ҳайвоноте, ки муҳра надоранд. Ба бемуҳраҳо соддатаринҳо, исфанҷҳо, рӯдаковокҳо, нармбаданҳо, бандпойҳо, сӯзанпӯстҳо ва ғайра мансубанд. Бемуҳраҳо ҳамагӣ 16 типро дар бар мегиранд. Олами ҳайвонотро ба бемуҳраҳо ва муҳрадорон бори аввал соли 1801 биологи фаронсавӣ Ж. Б. Ламарк ҷудо карда буд, вале он дар таснифот истифода нагашт. Бо вуҷуди ин истилоҳи «бемуҳраҳо» дар адабиёти илмӣ ва таълимӣ мавриди корбаст қарор дорад. Бемуҳраҳо дар тамоми рӯйи замин паҳн шудаанд. Тақрибан 1 млн 260 ҳазор намуди бемуҳраҳо маълум буда, зиёда аз 1 милиони онҳо (дар асл на кам аз 2 млн) ҳашарот мебошанд; содатаринҳо 25, исфанҷҳо 5, рӯдаковокҳо 9 ҳазор, кирмҳо 20, нармбаданҳо 107, бандпойҳо (бе ҳашарот) тақрибан 79 ҳазор намудро ташкил медиҳанд. Бемуҳраҳо дар обҳои ширин, баҳру уқёнус, хушкӣ, қабати хок паҳн шудаанд; бисёрии онҳо паразити ҳайвоноту наботот мебошанд. Аҳаммияти бемуҳраҳо дар табиат хеле калон аст. Боқимондаи бемуҳраҳои қадимӣ ба таркиби ҷинсҳои таҳшинӣ дохил мешаванд. Баъзан онҳо қисми асосии ҷинси таҳшинро ташкил медиҳанд (масалан, оҳаксанг қариб пурра аз скелети бемуҳраҳои мунқариз иборат аст). Қисме аз бемуҳраҳо ё маҳсуле, ки онҳо ҳосил мекунанд, чун озуқаи инсон (масалан, асал, харчангшаклҳо, нармбаданҳо ва ғайра), хӯроки ҳайвонот, парандаҳо ва моҳиҳо, ашёи техникӣ (пиллаи кирмаки абрешим, марворид, скелети марҷонҳо ва ғайра) муҳим аст. Барои мубориза бар зидди ҷонварони зараррасон аз бемуҳраҳои паразит ва даранда истифода мекунанд. Дар байни бемуҳраҳо паразити одаму ҳайвонот низ бисёранд. Баъзе бемуҳраҳо ангезандаҳои бемориҳои сироятӣ ва паразитиро паҳн мекунанд.
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Бемуҳраҳо // Асос — Боз. — Д. : СИЭМТ, 2013. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 2). — ISBN 978-99947-33-52-4.
- Горностаев Г. Н. Насекомые. Москва, 1998;
- Рупперт Э. Э. Зоологиябеспозвоночных: функциональные и эволюционные аспекты. Москва, 2008.