Çeviri Endüstrisinde Sık Sorulan Sorular 1- Bütçe

"Sık sorulan soruları" ayrı bir başlık altında toplayarak yayınlamak, hem soran hem cevaplayan açısından zaman yönetimi ve bilgilendirme bağlamında sürdürülebilirlik bir perspektif sunar. Genel olarak çevirmenler, çevirmen adayları, editörler, redaktörler, proje yöneticileri, koordinatörler vb. sektör paydaşlarımız için bilgiler verdiğimizi fark ettim. Fakat dil endüstrisinin geleceğini belirleyen önemli bir paydaş daha var: Alıcılar.

Çeviri taleplerini sizin yöneteceğinizi fakat bu konuda genel geçer bilgiler dışında bir fikrinizin olmadığını düşünün. Ne de olsa her gün hakkında konuşulan bir sektörden bahsetmiyoruz. Çok dilli taleplerdeki dillerin hepsini bilmeniz mümkün değil, bilseniz bile oturup her gelen çeviriyi okuyacak vaktiniz yok. O yüzden hem kalite açısından yüzde yüz güvenebileceğiniz, hem zamanında ve eksiksiz teslim edecek, hem içeriklerinizin hakkını verecek, hem de bütçe uygunluğuna sahip bir firma ile anlaşmanız gerekiyor. Bu noktada araştırmalarınız sonunda elinizde 5 isim ve 5 ayrı teklif var ve her biri birbirinden o kadar farklı ki. Neden en bütçe dostu olanı seçmeyesiniz? Sonuçta hepsi çeviri yapmıyor mu? Aklınızda bu soru var ise bizim en çok karşı karşıya kaldığımız ve içeriği değişse de kapsamı aynı kalan bir soruyu sektör hakkında güncel bilgi almak isteyen herkes için 3 ana maddede yanıtlamak isterim.

Neden "aynı çeviri" için farklı çeviri bürolarında çok farklı fiyatlandırmalar mevcut?

1- Basit Matematik:

"Aynı çeviri" için biz sizden hiçbir şey talep etmiyoruz, "aynı çeviri" için zaten kimseye bir şey ödemeyin, ücretsiz bir ara yüze metninizi gizlilik, doğruluk, kalite endişesi olmadan cesurca ve yarınlar yokmuş gibi yapıştırın, enter'a basın, "aynı çeviri" elinizde. Fakat bilin ki o çeviri değil, bir çıktı. Çünkü kalite basamaklarını atlamayan çeviri işletmelerinin maliyetleri yaklaşık olduğu için zaten birimler aynı seviyede olacaktır. Aldığınız teklif, bizim skalamızdaki tekliflerden daha çok sıfır rakamına yakın ise mantıken yapılan iş de sıfıra yakındır :)

2- Kavram Kargaşası:

Makine çevirisinin niteliğinin ve kullanımının doğru anlaşılamadığını düşünüyorum. Sektör genelinde hâkim olan kanıya göre çeviri, artık yapay zekâ tarafından yapılıyor; her dilde her uzmanlık alanında, hiçbir ön koşula, ön çalışmaya gerek duymadan tek tuşa bastığınızda metninizin hedef dildeki karşılığına ulaşabiliyorsunuz. Sanılıyor ki erek metin, çevirmen, editör veya redaktör müdahalesi veya kontrol süreçleri olmadan belirli çeviri programları vasıtasıyla kendi kendine oluşuyor. Oysa öncelikle makine çevirisi her uzmanlık alanı için uygun değil, Türkçeye/Türkçeden kurulan denklemler için uygun olma oranı daha da düşük, kendi içinde bile kullanım amacına göre asgari 3'e ayrılıyor= MTO, MTLE, MTPE. En baştan talebin ne olduğunu tespit etmek gerekiyor. Bu durumda stratejik planlama ve gereksinimler ile satın aldığınız hizmetin kesişmesi şart. Hatta doğrudan makine çevirisi çıktısında bile pre-edit süreci veya TM’ler ile özelleşmiş makine çevirisi ayrımı var. Siz uzman çeviri, üzerine düzelti, üzerine redaksiyon yapılmasını beklerken sadece çıktı alıyorsanız arada dağlar kadar emek, bu yüzden kalite ve dolayısı ile bütçe uçurumu olacaktır.

3- Proje Yönetimi:

Meslek Yeterlilik Kurumu ile çalışan çeviri bilimi uzmanlık alanındaki akademisyenler ve sektör temsilcileri bir araya gelerek 2013 yılında Türk çeviri standartlarını yayınladı. O günden bu güne teknolojik anlamda çok şey değişti ama genel hatları ile çeviride analizden, uygulanabilirliğe, araştırmaların nasıl yapılacağından, yetkinliğe çeviriyi çeviri yapan esaslar hiç değişmedi. Bu noktada hâlâ bu sürecin en önemli kişisi insan. Her projede uzman çevirmen, editör, redaktör, ayrıca proje koordinatörü, yöneticisi vb. kişilerden oluşan kocaman bir ekip çalışıyor. Makine çevirisi teknolojilerinin yanlış şekilde kullanımının çevirmenlerin vasıfsızlaşması, alan uzmanlarının sektör değiştirmesi, kaliteyi öncelik olmaktan çıkarması gibi sonuçları önlemek zorundayız. Amacımız sadece metinde ne yazdığını anlamaktan öte ise yani çeviri talebimiz varsa o zaman insan faktörünü esas almalı, sayıları gittikçe azalan nitelikli çeviri işletmelerini desteklemeliyiz.

Bu noktada satın aldığınız hizmetin ne olduğundan emin olmalısınız. Her farklı sorun için size farklı bütçeler ve çözümler önerebilen; gizlilik ve veri güvenliği açısından aklınızda soru işareti bırakmayan; zaman açısından size uygulanabilir bir takvim sunan; A'dan Z'ye proje yönetimi ile gereksinimlerinizi tam olarak karşılayan bir çeviri işletmesiyle çalışmaya başlayabilir, stil kılavuzları ve proje rehberleri oluşturabilir, uzun yıllar boyunca sizin dilinizi konuşan bir ortaklığa imza atabilirsiniz.