Çeyiz Hesabında Geri Sayım Başladı...

Bilindiği üzere Onuncu Kalkınma Planında, yüksek ve istikrarlı bir büyüme dinamiği sağlamak üzere, en güvenilir ve kalıcı finansman kaynağı olan yurtiçi tasarrufların artırılması, artan yurtiçi tasarrufların üretken yatırımlara yönlendirilmesi ve israfın azaltılması amaçlanmış olup tüketici kredilerindeki artışın makro ihtiyati tedbirlerle kontrol altında tutulması, kredi maliyetlerinin farklılaştırılması ve diğer teşvik edici veya caydırıcı önlemlerle ticari kredilerin toplam krediler içerisindeki payının artırılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda kredi kartları ve bireysel ihtiyaç kredilerine yönelik olarak muhtelif düzenlemeler yapılarak başta hane halkı borçluluğunun azaltılması, tasarrufların artırılması ve cari açığı artıran üretken olmayan harcamaların kısıtlanması amaçlanmıştır.

Tasarrufların artırılması amacıyla ortaya çıkan yeni ürünlerden birisi de Çeyiz Hesabı olmuştur. Bu kapsamda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 2 nci maddesi kapsamında hazırlanan "Çeyiz Hesabı ile Devlet Katkısına İlişkin Yönetmelik" Bakanlar Kurulu tarafından imzalanmış ve 16.12.2015 tarih ve 29564 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelikte; Sorumlu Bakanlık olarak; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Banka olarak; 19.10.2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununa tabi mevduat ve katılım bankaları, Katılımcı olarak ise; Türk vatandaşları veya 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesi kapsamına giren kişiler taraf belirlenmiştir.

Düzenlemeye göre, katılımcıların Devlet katkısına hak kazanabilmesi için;

• Türk vatandaşı veya 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 28 inci maddesi kapsamına girmesi (Mavi Kartlılar),
• Yurtiçi mevduat veya katılım bankalarında çeyiz hesabı açması,
• Evlilik tarihinden önce asgari 3 yıl boyunca düzenli ödeme yapması,
• 27 yaşını doldurmadan ilk evliliklerini yapmış olması

gerekmektedir.

Devlet katkısının hesaplanmasında, evlilik tarihindeki birikim esas alınmakta olup, Devlet katkısı ödemesinin evlilik tarihindeki birikim tutarının yüzde 20’sini ve azami 5.000 Türk Lirasını geçemeyeceği bilinmelidir.

 Çeyiz yardımı hakkında aşağıdaki tablo daha yardımcı olacaktır.

Dolayısıyla yukarıda ifade ettiğimiz üzere ödeme süresinin 3 yıldan (36 ay) fazla olması halinde çeyiz hesabına ilişkin katkı aktif hale gelmiş olacak olup bir kişi için devlet katkısı azami olarak 5.000 TL olacaktır. Bunun yanı sıra Yönetmelik'in 7 inci maddesinde; devlet katkısının Bakanlık bütçesine konulan ödenekten karşılanacağı ve hak sahibine çeyiz hesabını açtırdığı banka aracılığı ile ödeneceği ifade edilmiştir.

Katılımcılara sadece tek çeyiz hesabı için devlet katkısının olması, birden fazla çeyiz hesabının olması durumunda ise hesapların birleştirilememesi ve katılımcının devlet katkısı için başvurduğu ilk hesaba katkının ödenmesi hususlarına dikkat edilmesi gerekmektedir.

Peki katılımcıların bu ödemeleri hangi dönemlerde yapacağı konusunda ise Yönetmelik aylık ve 3 aylık ödeme şeklinde iki alternatif sunmuştur.

Düzenli olan aylık ödemelerde;

• Aylık ödemelere ilişkin alt sınırın 100 TL, üst sınırın ise 1.000 TL olduğu,
• Ödemelerin sınırlar dahilinde olmak kaydıyla farklı tutarlarda olabileceği,
• Katılımcıların toplamda üst sınırı geçmeyecek şekilde birden fazla ödeme yapabileceği,
• Ödemelerin ayın ilkişgünü ile son işgünü arasında yapılabileceği,
• Bir dönem içerisinde çeyiz hesabından en fazla 2 defa çekim hakkı tanındığı,
• Bir dönem içerisinde düzenli ödemenin 3 defadan fazla aksatılamayacağı,
• Çekim hakkının kullanılması halinde çeyiz hesabında kalan bakiyenin, çeyiz hesabının açılış tarihinden itibaren yatırılması gereken asgari tutarlar toplamından az olmaması gerektiği

bilinmesi gerekli hususlardır. Öte yandan 3 aylık ödeme seçeneğinin aylık ödemeden temel farkları ise;

• Alt ve üst sınırın aylık ödemenin 3 katı olması,
• Bir dönem içerisinde düzenli ödemenin 1 defadan fazla aksatılamaması gerektiği olarak sayabiliriz.

Burada akla gelen bir diğer konu ise söz konusu hesapların denetiminin kim tarafından yapılacağıdır. Yönetmelik, çeyiz hesaplarının denetimine ilişkin yetkiyi Hazine Müsteşarlığı bünyesindeki Hazine Kontrolörleri Kuruluna vermiştir.

TÜİK verileri kapsamında ülkemizde her yıl 27 yaşın altında yaklaşık 800 ila 850 bin kişinin evlendiği ve evlenen herkesin azami miktar olan 5.000 TL devlet katkısı hak edecek şekilde düzenli ve yeterli ödeme yaptığı varsayımı altında yıllık maliyetin yaklaşık olarak 4-4,25 milyar TL civarında olabileceği düşünülmektedir.

Çeyiz Hesabı ile Devlet Katkısına İlişkin Yönetmelik doğrultusunda bankalar tarafından ilk başvurular 16.04.2016 tarihi itibarıyla alınmaya başlanacak olup devlet katkısı hak etmek için en az 3 yıl düzenli ödeme zorunluluğu olduğu dikkate alındığında, 2016 yılında başlayacak sistemde ilk devlet katkısı ödemeleri 2019 yılında başlayacaktır. Bir sonraki yazımda tasarrufların artırılması anlamında bence daha büyük öneme sahip olabilecek Konut hesabı hakkında da kısa bilgiler vermek istiyorum.

Sonuç olarak ülkemizin tasarruf oranlarını artırması noktasında atacağı her adımın desteklenmesi gerekliliğine inanarak bu denemenin hedefe katkı sağlamasını umuyorum.