GES’de Kullanılan Yazılım (Solar Software) Çözümleri Yazı Serisi-1

İklim değişikliğine ve beraberinde karbon emisyonuna karşı artan duyarlılık Dünya’da olduğu gibi Türkiye’de de Yenilenebilir Enerji kaynaklarına yönelik teşviklerin önünü açmış ve bu alandaki yatırımlara hız kazandırmıştır. Buna bağlı olarak Güneş Enerjisine dayalı yatırımlarda benzer artış eğilimini görmek mümkün. Örneğin, “Türkiye Ulusal Enerji Planı”na göre Türkiye’de 2022 yılında güneş enerji santrali (GES) kapasitesi 9,2 GW iken  2035 yılında bu rakamın 52,9 GW olması hedeflenmektedir ki; yeni teşvikler veya düzenlemelerle ülkemizde GES yatırımlarının artan bir oranda devam edeceğine işaret etmektedir. 

Güneş enerjisine ilişkin yatırımlar sulama veya mesken elektrik ihtiyacını karşılamaya yönelik mikro ölçekli yatırımlar olabileceği gibi 2 milyon nüfuslu bir şehrin yıllık ihtiyacını karşılayacak kapasitede  onlarca km² üzerine inşa edilen devasa GES projeleri gibi büyük düzeyde de gerçekleşebilir.

Dolayısıyla yatırım düzeyine bağlı olarak maliyetler bir kaç bin TL’den milyon dolarlara varacak ölçüde geniş bir aralığa sahiptir. 

Diğer taraftan, Güneş enerjisinin kullanımına yönelik yapılan yatırım düzeyi her ne düzeyde olursa olsun; Sistemin dizayn edilmesi, kurulum sürecinin takibi, işletme maliyetlerinin hesaplanması, sistem verimliliğinin yıllara bağlı gözlemlenebilmesi, anlık sistem verimliliğinin takip edilmesi veyahut sistem analizi gibi yatırım geri dönüşünün hesaplanmasında ihtiyaç duyulan doğru verilere ulaşmak adına, yatırım sahipleri bu alana yönelik sunulan bir veya birden fazla yazılım çözümleri ile çalışma veya bu yazılımları kullanmak durumundadır. 

Burada şu hususun altını çizmekte fayda var. Photovoltaik (PV) sistemler, güneş panelleri (teknik anlamda modül), ortalama 25 yıllık ömre sahip olan, doğa şartlarından doğrudan etkilenen hassas sistemlerdir. Bu nedenle düzenli bakım ve takip gerektiren, kurulumundan işletmesine belli prosedürleri sıkı bir şekilde takip etmenizi zorunlu kılan, gerekli müdahaleleri zamanında yapmadığınız takdirde enerji verimliliğinde ciddi düşüşlere ve buna bağlı yüksek gelir kaybına neden olabilecek sistemler olduğu unutulmamalıdır. 

Bu konuda daha da detaylı bilgi vermek gerekirse; güneş panellerinin ilk yılında ortalama %2,5 verim kaybı yaşanırken, takiben yıllarda yıllık ortalama % 0.5-0.8 değerlerine tekabül eden verim kaybı yaşanması normal karşılanır. Bu demek oluyor ki; ilk yıl %97.5 verimle çalışması beklenen GES sahası, 10. yıl sonunda yaklaşık %93 verimle çalışacaktır.  

Unutulmamalıdır ki, bu değerler NŞA altında beklenen değerlerdir. GES sahasının bakım ve işletmesinde yaşanan sorunlar, PV’lerin üretim hataları veyahut kurulum aşamasındaki sorunlar, GES’in maruz kaldığı aşırı dış etkenler (ani sıcaklık değişimleri, dolu yağmuruna maruz kalması, kum fırtınası vs. ) gibi nedenlerden dolayı öngörülenden çok daha önce verim kaybının yaşanmasına ve ciddi yatırım kayıplarına neden olabileceği hatırdan çıkarılmamalıdır. Bundan dolayı,  yatırımcıların gelir maksimizasyonu için her aşamada GES’lere yönelik yazılım kullanmaları bir gerekliliktir.

Bu yazı serimizde, GES’lerde kullanılan yazılım çözümleri hakkında genel çerçevede bilgi verilerek, takipçilerimizin bu alanda genel bir fikir edinmesine katkı sağlamayı hedefliyorum. Şunu unutmayalım ki; söz konusu yazılımlar tek başına belli bir ihtiyacı karşılayabileceği gibi birden fazla ihtiyaca da cevap verebilir. Ancak çoğu zaman tek bir yazılımın yeterli olmadığı ve birden fazla yazılım çözümlerinin birbirini tamamlayıcı nitelikte işlev gördüğüne şahit olacaksınız.

GES’lerde kullanılan yazılım çözümlerini genel olarak şu başlıklar altında toplamak mümkündür.

1- GES Dizaynında Kullanılan Yazılımlar (Solar Design)

2- GES Kurulum Sürecinde  Kullanılan Yazılımlar (Solar Construction Monitoring)

3- GES İzleme-Takip Sistemlerinde Kullanılan Yazılımlar (PV Monitoring System)

4- GES Verimlilik Analizinde Kullanılan Yazılımlar (Thermography and Visual Analysis)

Müteakip yazılarımızla her bir yazılım çözümlerinin teknik seviyede detaylarına girmeden hangi amaca hizmet etkilerine örnekleri ile birlikte yer vermeye gayret edeceğim. Yazı serimizin sonuda takipçilerimizin GES özelinde kullanılan yazılım çözümleri hakkında genel fikir sahibi olmasını hedefliyorum. İyi okumalar. Bu yazı serisini konuya ilgi duyabilecek takipçilerinizle paylaşmanızı rica ederim.