Yurtdışı Açılım 1 - Global Olunur mu? Doğulur mu?

Belki birinci soru şu: Global olmaya gerek var mı? Bu açıkçası beklenti/hedeflerle ilgili olmakla birlikte firma içi ve dışı birçok motivasyon noktası, fırsat, bunun yanında zorluk barındıran bir konu. Global olmaya gerek var mı? Bence cevabı net bir soru ama başka yazıda paylaşmaya çalışacağım.

Bu yazıda bir yazılım firmasının globalleşme adına ne zaman çalışmalar yapması gerektiği hakkında paylaşımda bulunmaya çalıştım.

Global hedefler birçok ek fırsata kapı aralamakla birlikte çok daha fazla mücadele (challenge), firma içi entellektüel birikim ve maddi, manevi yatırım isteyen bir konu. Firmalar veya ekipler globalleşmeyi veya yurtdışında iş yapmayı değerlendirdiği noktada 2 tip yaklaşım görülüyor:

1.      “Hadi başlayalım”

2.      “Önce buradaki işlerimizi toparlayalım”

“Önce buradaki işlerimizi toparlayalım” diyen firmalarda ben işlerini toparlayıp globale yönelebilen pek görmedim. “Hadi başlayalım” diyen firmalar ise er veya geç, iş modellerini güncelliyor, bağlantılarını kuruyor ve siparişlerini almaya başlıyor.

Bu aşamada izninizle kişisel fikrimi söylemek istiyorum, bence her yazılım firması global doğmalıdır. Eğer firma önceliğini iç pazara verip daha sonra yurtdışı planı yaptıysa normal gelişime ek bazı iç zorluklar yaşayacaktır. Aşağıda detaylandırmaya çalıştım.

1- Stratejik Planlama

Global firma vizyonuyla doğan firmalar, aktif pazarlama olsun olmasın bu paradigmayla kaynaklarını organize edeceği için, ekibe dahil edilen çalışanların seçiminden tutun, çalışanların iş ve müşteri refleksleri, iş süreçlerinin dizaynı, dil, dokümantasyon, sertifikasyon ve yasal uyumluluk anlamında fırsatlara ve geleceğe hazır bir profil ortaya koymuş olacaktır. Bu başta ekstra efor gibi görünse de temeli sağlam atılan bir bina gibi firmanın geleceğinde önemli rol oynayacaktır.

Önceliği iç pazara verip sonradan yurtdışı ile ilgili çalışmalara başlanması durumunda firmanın çarkları olan insan kaynağı, süreç, uyumluluk, dil, dokümantasyon yetkinliği anlamında her aşamada ek zorluklar yaşanacak ve kendi içinde zorlukları olan ve birkaç yılı bulabilecek bir değişim planlaması yapılması gerekecektir.

2- İnsan Kaynakları ve Ekip

Konumuz teknoloji firmaları olsa da, teknoloji firmalarının öz kaynağı insan desek yanlış olmaz sanırım. Global hedefli doğan firmalar kadrolarını teknik yetkinliğin yanında dil yetkinliği ile kuracaktır. Bu, yine başlarda daha dar bir havuzdan daha seçici olmayı doğururken, ürün ve hizmetlerin gelişitirilmesinden dokümantasyonuna kadar doğabilecek problemleri bertaraf edecektir. Global çalışmalar sonradan ajandaya eklendiğinde kod seviyesinden, dokümantasyona, konfigürasyonla ilgili konulara kadar başta dil olmak üzere sürekli geriye dönük düzeltme ve değişim gereksinimleri olacak, müşteriyle temas noktasında bunların farkedilmesi, işin dahası itibarın kaybedilmesine sebep olacaktır.

3- İş Süreçleri

İç pazarın iş süreçleriyle, dış pazarın gerektirdiği iş süreçleri ve refleksler farklıdır. İç pazarın dinamiklerine alışmış ekip veya ekiplerin dış pazarla ilgili gereksinimlere alışması ve gerekli refleksleri vermesi kolay olmayacaktır. Ekip dedike bile olsa, ki çoğunlukla geçmişten gelen işlerden kopmak hiç kolay olmaz, özellikle ilk zamanlarda iş kültüründeki farklar ve odaklanma zorlukları doğacaktır. Dış pazarlarla ilgili hedefler ilk günden tanımlandığında, hemen arkasından pazarlama, satış ve satış sonrası süreçler, gereksinimler ve araçlar buna göre organize edilecek ve ekip için iç pazar, dış pazar farkı olmadan gerekli servis ve ürün kalitesi sağlanabilecektir.

4- Görünüm (Presence)

Global doğan firmalarda firmanın hem dijital hem de kurumsal görünümü buna göre dizayn edileceği için resim net olacakken, sonradan dönüşüm yapan firmalarda satışların büyük oranda geldiği iç pazara göre mi görünüm verileceği yoksa henüz gelir sağlamayan dış Pazar için yabancı dilin mi öne çıkacağı ayrıca tartışma konusu olacak ve başlı başına zaman ve enerji kaybına sebep olacaktır.

5- Dil ve Dokümantasyon

Global hedef demek, yabancı dil demek. Teknoloji firmalarının yaptığı iş adı üzerinde teknik bir iş olduğundan standart bir tercüme bürosundan aldığınız hizmet her zaman ek eforla düzeltmeyi beraberinde getirecektir. Tüm kaynakların, süreçlerin, geliştirme ve dokümantasyonun ilk günden doğru yapılması, yanlışı veya eksiği düzeltmekten çok daha az efor ve başarı getirecektir.

6- Yasal Uyumluluk

Yasal konular gözardı edilemeyecek ve eksikliği durumunda ya iş yapılamaz kılan veya karşılığında cezai müeyyide riski olan konulardır. Ürün veya servisin mimari yapısının başta gerekli mevzuata uygun yapılmaması, sonradan daha meşakkatli değişim gereksinimlerini beraberinde getirebilir.

Yukarıda da bahsettiğim gibi eğer bir teknoloji girişimi veya yazılım firmasıysanız, kişisel fikrim firmanın global doğması (born-in-global). Tabi ki hayat doğrusal değil ve herşey ilk günden olacak diye birşey yok, en azından firmalar "önce buradaki işlerimizi toparlayalım" grubunda olmasa iyi olur bence.

İyi Haftalar