Kar Payı Stopaj Oranlarının Artırılmasının Mükelleflere Etkisi

Bugün yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile tam mükellef kurumlar tarafından dağıtılan gerçek kişilere dağıtılan kâr paylarında %10 olarak uygulanan stopaj oranı 22/12/2024 tarihinden geçerli olmak üzere %15’a çıkarıldı.

Aslında bu düzenleme daha çok küçük yatırımcı olarak nitelendirilen mükellefler üzerindeki vergi yükünü artırdı.

Menkul sermaye iradı olarak nitelendirilen kar payının yarısı gelir vergisinden istisnadır. Kalan yarısı ise Gelir Vergisi Kanunu’nun 86/1-c maddesi gereği aynı Kanun’un 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşması koşuluyla beyan edilmektedir.

Burada ise kaynakta kesinti yapılan kazançların beyanına ilişkin bir istisnai hüküm vardır. Esasen istisna olan kazançlar üzerinden tevkif edilen vergilerin, hesaplanan gelir vergisinden mahsubu mümkün bulunmamaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 22’nci ve 94’üncü maddelerine göre kar paylarının brüt tutarı üzerinden tevkifat yapılır (istisnai kazanç üzerinden de tevkifat yapılır) ve bu tevkifat tutarı elde edilen kar payının yıllık beyanname ile beyan edilmesi durumunda beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir.

Eğer elde edilen kazanç beyannameye tabi değilse kaynakta kesilen bu vergi nihai vergi olacaktır. Çünkü beyana tabi olmayan kazançlar üzerinden tevkif edilen vergilerin iadesi mümkün bulunmamaktadır.

Örneğin 200.000 TL brüt kar payı elde gerçek kişinin bu geliri üzerinden 30.000 TL tevkifat yapılmıştır. Kazancın yarısı istisnadır ve kalan 100.000 TL Gelir Vergisi Kanunu’nun 86/1-c maddesi gereği beyan edilmeyecektir. Eğer bu kazanç beyan edilseydi 100.000 TL üzerinden 15.000 TL gelir vergisi hesaplanacağı için daha önce tevkif edilen 30.000 TL’nin 15.000 TL’si gerçek kişi mükellefe iade edilecektir.

Bu gerçek kişi eğer 10.000.000 TL brüt kar payı elde etmiş olsaydı 5.000.000 TL matrah üzerinden gelir vergisi hesaplayacaktı ve hesaplanan 1.782.000 TL hesaplanan gelir vergisinden 1.500.000 TL kaynakta kesilen vergi mahsup edilecekti. Özetle kaynakta kesilen verginin bu gerçek kişiye maliyeti sadece paranın zaman maliyeti olmuştur.