Kişisel Kariyeri Yönetmek ve Gençlere Kısa Tavsiyeler

İş hayatındaki başarı tek başına sayısal başarıyla sınırlanamaz.  

İş hayatında başarı dediğimizde ne anlıyoruz? 

Başarı kavramı, anlam olarak tuzaklar içeren bir kavram. Çünkü beynimiz bize bir oyun oynar ve iş hayatındaki rakamsal başarımızın bizi de bir iş insanı olarak başarılı kılacağını düşünürüz.

İş hayatındaki başarısızlıkların ve hayal kırıklıklarının en büyük sebebi budur. “İşimi ondan daha iyi yapıyorum fakat terfi eden O oldu.” yakınmaları tanıdık geldi mi?

Şu bir gerçek ki, iş hayatında sizden beklenen işi iyi yapıyorsunuz diye kimse sizi teşekkür etmeyecektir. Zaten maaşınızı hak etmek için işinizi iyi yapmanız gerekiyor. 

Hatta siz kendiniz bile işinizi doğru şekilde yapıyorsunuz diye kendinizi başarılı hissetmezsiniz öyle değil mi?

Peki ne olursa kariyeriniz adına kendinizi başarılı olarak hissedersiniz?

İş hayatım boyunca kimleri başarılı bulduysam ortak özellikleri şunlardı:

•   Kişinin yeteneklerini kullanarak katkıda bulunmasına müsaade edilen bir ortamında çalışırlar.

•   Bu kişiler, kendisinden beklenilen işleri ortalamanın üzerinde yerine getirirler.

•   İş tanımının dışındaki konularda da şirket için “Çözüm ve Değer Üreten” biri olarak bilinirler.

•   Şirkete sundukları katkının maddi ve bununla birlikte mutlaka manevi olarak takdir edilmesiyle oluşan kazanma hissini yaşarlar.

•   İstikrarlı olarak yükselen pozisyon ve genişleyen etki ve yetki alanına sahip olurlar.

Yukarıdaki 5 şey bir araya geldiğinde hem kişi kendini başarılı hisseder hem de şirket içindeki herkes o kişinin başarılı olduğunda hemfikir olur.

Yukarıda tarif edilen kariyeri kim istemez? Peki bu kariyeri etkileyen şeyler nelerdir?

Sanırım ilk sırada şans geliyor. Evet bazen doğru zamanda doğru yerde olmak kariyerinizi etkileyebilir. Fakat şans faktörünü bir kenara bırakırsak kişiler kendi kariyerlerini yönetebilirler diye düşünüyorum. Kariyerinizi başkalarının ellerine bırakmak ile kendi kariyerinize yön vermek arasındaki fark bu. Yani kişisel kariyer yönetimi yapmak…

Kişisel Kariyerimi Nasıl Yönetirim?

Her ne kadar bu tür konularda formüllere inanmasam da kişisel kariyerimizi yönetmenin yollarını yedi başlık altında topladım.

1.   Kişisel Motivasyon:

Herşeyden önce kariyeriniz için bir şey yapma motivasyonunuz olmalı. Eğer iş hayatındaki başarı ve kariyer sizin yaşam amacınıza hizmet etmiyorsa o işe ait kariyer beklentiniz azalır. Oysa iş ve Yaşam dengesi ayrımı sanal bir ayrımdır. İşinizi sadece para kazanma aracı olarak görmek sizi kariyer konusunda pek de motive etmez.

Gerçek motivasyonunuz a) İşinize yüklediğiniz anlam , b) İşinize yani o anlama olan katkınızdan gelir. İşinizi, bir birey olarak katkıda bulunduğunuz anlamlı bir alan olarak görmedikçe kariyer konusunda motive olmanız zor olacakatır. Bu motivasyona sahip olmayan birinin de kariyer yönetimi zor olacaktır.

2.   Değişime uyum: 

İş hayatını düşündüğümüzde, çalışmaya başladığınız şirketin durağan ve değişmeyen , kurumsallaşmış bir işletme olduğu yanılgısına kapılabiliriz. Oysa şirketler de evrendeki herşey gibi sürekli değişim halindedir. Aynen dünyanın döndüğünü hissedemediğimiz gibi şirketin de dönüştüğünü günlük işler arasında farketmek zordur.

İş hayatı Darwinisttir. En bilgililer, en güçlüler, en çalışkanlar değil sadece dünyanın ve şirketin yaşadığı değişime en hızlı yanıt verenler ayakta kalır. Bu nedenle şirketin ne yöne doğru gittiğini iyi okumak ve gerekirse eski tüm alışkanlıklarınızı zamanı gelince üzerine benzin döküp yakmaya ve yeni iş yapış şekillerine uyum sağlamaya hazır olmanız gerekir. İçimizdeki değişime karşı duran o çocuksu direnci anımsadık mı? En değişime açık olanlarımız bile, gün gelip işyerinde ciddi değişimler olduğunda endişeye kapılabiliriz. Bu çok normal. Fakat bu adaptasyon sürecini hızlıca ve akıllıca devreye almak , kariyer gelişimimizde kritik bir noktadır.

3.   İşinizde Olağandışılık ve Yeni İşlere Liderlik Etmek

Yeterli performans , ortalama performans gösteren biriyseniz durup düşünün. Ortalama performans gösteriyorsanız maaşınızı haketmişsinizdir ve bu size kariyer getirmez. Kariyer beklentiniz varsa öncelikle mevcut işinizde yüksek peformans göstermeniz gerekecektir.

Bir de yeni işlere liderlik etme konusu var: Kurumda en çok anımsananlar, kurumun iş yapış şeklini değiştiren ya da kurumun dönüşümüne katkıda bulunan sistemleri ve projeleri hayata geçiren kişilerdir. İşinize ait herkesi etkileyecek bir gelişim alanı bulup o alanda önemli bir projeyi yöneticinizin sponsorluğunda başarıyla hayata geçirdiğinizde, bu sadece sizin değil, yöneticinizin ve diğer paydaşlarınızın da gurur duyabileceği bir iş olur. İşinizi doğru yapmaktan daha çok  doğru işleri keşfedip o işleri yapmaya odaklanmalısınız. İşinizi zaten iyi yapıyorsunuz, önemli olan herkese katkıda bulunacak, sonuç getirecek iyi işleri yapmaktır. Kariyer buradan gelir.

4.   İşiniz Olmayan Konularda “Çözüm” olmak

Kariyer beklentisi olan kişinin kendini oturduğu koltukla sınırlandırmaması işin sihirli kısmı. Kendi departmanınızın dışındaki diğer şirket meselelerinde çözümün bir parçası olmalısınız. Örneğin sizinle ilgili olmayan bir projeye öncülük yapın. Liderler kendilerini mevcut koltuklarıyla sınırlamazlar. Katkısı olacaksa her alanda bu katkıyı sunarlar. "Ama o benim işim değil" dediğiniz şeyleri düşünün. O sorunları çözmüş olan biri olarak kendinizi hayal edin bakalım. Neler kaçırmışız?

5.    Değer Üretmek 

Kariyerinize hizmet edecek en önemli şey de, şirketiniz için değer üretmektir. Şirketinize kalıcı projelerle iz bırakmaktır. Çalıştığınız şirkette, daha sonra özgeçmişinize bile yazabileceğiniz işler yapıyorsanız değer üretiyorsunuz demektir. Siz o koltuktasınız diye o değer üretilmiştir. Farkınızı gösterip imzanızı attığınız işlerin sayısını çoğaltın.

6.   Kariyeriniz İşiniz Değildir: 

Kişinin kariyeri yaşam amacıyla ve yetenekleriyle şekillenir. Bugün yapmakta olduğunuz işin ve mevcut görevinizin kariyerinizi sınırlandırmasına izin vermeyin. Bir birey olarak çevrenize (iş, aile, sektör, toplum vb) ve ürettiğiniz değerler sizin kariyerinizdir. Bugün bu görevde bunu yapıyor olabilirsiniz, yarın yeni bir görevde de değer üretip katkıda bulunabilirsiniz. Bu nedenle mevcut işinizde ve görevinizde iyi olmak yetmez aynı anda sektörünüze ve insanlığa da katkıda bulunabildiğiniz güçlü yönlerinizi keşfedip bu katkıyı işinizin dışında aile, sosyal çevre, sivil toplum örgütleri gibi ortam gibi yerlerde de insanlara sunmanızı tavsiye ederim. Emin olun ki bu yolla emekli olduğunuzda bile kariyeriniz sona ermeyecektir.

7.   İlişki Sanatı:

Kariyerimiz ne yaparsak yapalım sonuçta başkalarının elinde şekillenir. Bu nedenle şirketin en alt düzeyinden en üst pozisyonuna kadar herkesin sizin kariyerinize hizmet etmesi, kariyerinizi desteklemesi (En azından engel oluşturmaması) kritik bir konudur.

Bir başka deyişle kurum içerisindeki sponsorlarınızın yani sizin hakkınızda iyi şeyler düşünen insanların sayısını arttırmak gerekir.

Kurum içi sponsorlarınızı arttırmanın ve ilişki sanatının birkaç yolu şunlardır:

•   Hizmet verdiğiniz kişi ya da departmanlara karşı müşteri odaklı olmak: Bazen kurum içindeki iç müşterilerimize karşı yönlendirici, despot ya da ilgisiz olabiliyoruz. Oysa iç müşterilerimiz aynı zamanda bizim kariyerimizin sponsoru olacak kişilerdir. Her departmana iyi hizmet vermek hem onları hem sizi hem de şirketin bütününü mutlu edecektir. Herkesi mutlu edemezsiniz ama herkese iyi hizmet verebilirsiniz. Mutsuz iç müşterinize rağmen bir kariyer beklentisine girmeyin.

•   Beklenin Ötesinde Hizmet Sunmak: Müşteri odaklılığın bir üst aşaması da sizden beklenilen bir hizmeti birebir istendiği gibi değil , müşterinizin hayatını daha da kolaylaştıracak şekilde yanıtlamaktan sözediyorum. Bunun için müşterinin aktardığı talebi değil o talebin arkasındaki asıl ihtiyacını iyi dinlememiz gerekir. Müşterimin bana aktardığı talebi bu ama asıl ona sunacağım şeyi nasıl ve ne için kullanacak diye odaklanırsanız, onun size ilettiğinin ötesinde hizmet sunmuş olursunuz. Kariyeriniz boyunca müşteriyi iyi anlayıp onun asıl isteklerine odakanıp onu şaşırtacak sürprizlerle hizmette bulunduğunuzda şirketiniz içinde ve dışında sizin kariyerinizi destekleyecek yüzlerce insan yaratmış oluyorsunuz.

•   İnsanlara değer verdiğinizi hissettirmek: Birlikte çalışın ya da çalışmayın herkes sizin kadar değerlidir ve bu değerliliği onlara hissettirdiğinizde siz de onlar için değerli hale geleceksiniz. Bir günaydın ve teşekkür kadar basit şeylerden sözediyorum.

•   Yöneticinize problem değil çözüm götürmek : İtiraf etmek gerekir ki kariyerinizdeki en önemli kişi yöneticinizdir. Bu nedenle yöneticinizle olan ilişkiniz belki de en çok dikkat etmeniz gereken ilişkidir. Birçok insan, iş yerinde yaşadığı sorunları bir şikayet olarak yöneticisine taşıyıp hatta ebeveyn karşısındaki çocuk gibi davranışlar sergilediğinde yöneticisinin ona acıyacağını ona anlayış göstereceğini (ebeveyn rolü) umar. Oysa kimse sürekli şikayet eden, sürekli baş ağrıtan bir çalışana sıcak bakmaz. Yönetici, kendisine sağ kol gibi gördüğü, sorun değil sürekli çözüm üreten, iş konusunda doğru bildiğini savunan ama bunu sorun çıkarmak için değil doğru çözüme varmak için yapan çalışanların kariyerini daha çok destekler.

•   Karşı tarafın sadece güçlü yönlerine odaklanmak: İş hayatında bazen bir konuda ne kadar haklı olduğumuzu göstermek için karşımızdakinin ne kadar yanlış bir şey yaptığını gösteririz. Oysa kimse kendi zayıf yanının ya da hatasının anımsatılmasından hoşlanmaz. Bu yüzden ilişkide olduğunuz kişilerin zayıf yanlarını onlara anınmsatmaktansa onların güçlü yanlarıyla diyalog kurmak ilişki sanatının en sihirli ipuçlarından biridir.

SONSÖZ

Sınırlı makale alanında böylesine geniş ve zengin bir konunun formülünü ve kurallarını vermek zor. Çünkü kariyer ve başarı kavramları kişiden kişiye değişen ve farklı iklimlerde farklı kurallara göre işleyen kavramlar. Ben kendi iş deneyimimden ve gözlemlerimden yola çıkarak en temel noktalara değinmek ve sizleri henüz başında olduğunuz kariyeriniz hakkında şimdiden birazcık düşündürtmek istedim.

Sözettiğim konular aslında bilgi ya da beceri gerektiren konular değil. Sadece yaptığımız işlere yaklaşımımız ve tututmumuzdaki küçücük değişiklikler kariyerimizi olumlu etkiler. Zaten motivasyonunu kendi katkısından alan insanlardan biriyseniz, kendi yazacağınız bir kariyer öyküsü dışında başka yöntem ve yollardan gelecek kariyer fırsatları sizi asla mutlu etmeyecektir.