Kişisel ve Profesyonel Yaşamda Duygusal Zekânın Önemi
Kişisel ve Profesyonel Yaşamda Duygusal Zekânın Önemi

Kişisel ve Profesyonel Yaşamda Duygusal Zekânın Önemi

Duygularımızın dünyasını anlamak, her koşulda duygularımızı yönetmek ve başkalarının duygularını anlayabilmek önemli bir beceridir. Kişisel ve profesyonel yaşamımızda başarılarımız ya da başarısızlıklarımız üzerinde önemli bir etki gücü bulunur.

Özellikle psikoloji ve sosyal bilimler alanlarında sıklıkla geçen duygusal zekâ becerisi, bütünsel gelişim yolculuğumuzda önemli bir gelişim alanıdır. Kişisel ve profesyonel başarılarımızda, iş ilişkilerimizde, başkalarıyla olan ilişkilerimizde ve toplumsal ilişkilerimizde duygusal zekâ becerimizin önemi elbette yadsınamaz.

Duygusal Zekâ Nasıl Tanımlanır?

Mayer ve Salovey’in duygusal zekâ tanımına baktığımızda “Kişinin kendisinin ve başkalarının hislerini ve duygularını izleme, bunlar arasında ayırım yaparak bu süreçten elde ettiği bilgiyi, düşünce ve davranışlarında kullanabilme becerisiyle ilgili olan sosyal zekânın bir alt boyutu “şeklinde tanımlanır.

Duygusal Zekâ” kitabının yazarı Daniel Goleman ise duygusal zekâyı;  “Kişinin kendini harekete geçirebilmesi, engellere rağmen yoluna devam edebilmesi, dürtülerini kontrol ederek doyumu erteleyebilmesi, ruh halini düzenleyebilmesi, sıkıntılarının düşünmeyi engellemesine izin vermemesi ve kendisini başkalarının yerine koyabilmesi” şeklinde tanımlar.

Goleman’ın kitabında, duygusal zekâ becerileri şunları içerir;

  • Kişinin kendini harekete geçirme yeteneği
  • İç motivasyonunu koruması
  • Olumsuzluklar karşısında kararlılık göstermesi
  • Dürtülerini kontrol etmesi
  • Empati gösterebilmesi
  • İsteklerini frenlemesi
  • Umudunu yitirmemesi
  • Hedefe ulaşabilmesi için etkili çözümler getirmesi
  • Duygularını yönetebilmesi

Liderlikte Duygusal Zekâ” kitabının yazarlarından olan Cooper ve Sawaf tarafından yapılmış olan tanıma baktığımızda: “Duyguların gücünü ve hızlı olan algılayışını, insan enerjisi, bilgisi, ilişkileri ve etkisinin bir kaynağı olarak duyumsama, anlayarak etkin bir biçimde kullanma yeteneği” şeklindedir.

Kişilerin kendinin ve diğer insanların duygularını tanıması, duygularındaki farklılıkları ayırt etmesi ve davranışa dönüştürmesi, duygularını kendine ve başkalarına fayda sağlayacak şekilde kullanabilme becerisi yine duygusal zekâ olarak nitelendirilir.

Duygusal Zekânın Alt Boyutları Nelerdir?

Duygusal zekâ düzeyi kişinin dört ayrı beceriyi beraberinde kullanmasını sağlar. Bu beceriler şunlardır:

  • Öz farkındalık: Kendi duygularını ve bunların seni nasıl etkilediğini anlayabilme becerisi. Duygusal eğilimlerinle güçlü ve zayıf yönlerini tanıma becerisi.
  • Öz yönetim: Duygularını ve duygusal tepkilerini etkin yönetebilme, bunları hedeflere ulaşmada, başarıda ya da fayda sağlamada katkı sağlayacak şekilde yönetebilme becerisi. Bu beceri ayrıca kişinin yaşamına duygusal esneklik getirir. Beraberinde kişisel gücü arttırır ve daha esnek olmayı sağlar.
  • Sosyal farkındalık:  Başkalarının duygularını ve bu duyguların davranışları nasıl etkilediğini doğru şekilde algılayabilme ve anlayabilme becerisi. Karşılaşılan durumları/olayları başkalarının bakış açısından da görüp, olanı empatiyle hissedebilme becerisi.
  • İlişki yönetimi: İletişim ve davranışlarla başkalarını etkileme becerisi. Diğer insanlarla olan bağları ya da bağlantıları etkin şekilde yönetebilme becerisi. İlişki yönetiminde başarı için karşılıklı güven ve birbirine bağlılık, dengeli bir bakış açısı, çatışmalarla başa çıkma kabiliyeti, duyguları yönetme ve duyguların yansıtılmasında kontrol gereklidir.

Duygusal Zekâ Gelişimini Neler Destekler?

Duygusal zekâ becerisi kişisel ve profesyonel yaşamda her türlü duyguların farkındalığına olanak sağlar. Duygulara yönelik farkındalık, etkileşimde olunan kişiler/olaylar/durumlar karşısında kişiye daha iyi ruh haline hızlıca dönebilme imkânı sağlar.

Duygusal zekâ becerisinin kullanımıyla ilgili farklı boyutlarıyla tanımlanmış, rehber niteliğinde birçok duygusal zekâ modeli bulunur. Bu kapsamda sahip olunması veya geliştirilmesi gereken bazı yetenekler ve beceriler temel boyutlarıyla ele alınır. Literatürde geçen teorik bilgiler ışığında, kişisel ve profesyonel yaşamımızda duygusal zekâmızı destekleyecek başlıca yetenek ve beceriler ise şunlardır:

  • Kendimizin ve başkalarının duygularını doğru algılayarak değerlendirmemiz ve ifade edebilmemiz
  • Duygularımızı yerinde ve etkin kullanabilmemiz
  • Kendimizin ve başkalarının duygularını yerinde yönetebilmemiz
  • Duygusal benlik bilincimiz
  • Öz saygı ve öz güven duygumuz
  • Öz değerlendirme ve öz denetim becerimiz
  • Kişiler arası ilişkilerimizde başarımız
  • Sosyal sorumluluk bilincimiz
  • Empati yapabilme becerimiz
  • Problemlerimizi etkin çözebilmemiz
  • Stresle etkili başa çıkabilmemiz
  • Mutluluk ve iyimserlik halimiz
  • Güvenilir, vicdanlı, uyumlu ve yenilikçi olabilmemiz
  • Kendimizi her koşulda motive edebilmemiz
  • Etki gücümüz ve etkili iletişim becerimiz
  • Çatışmaları etkin yönetebilmemiz
  • Liderlik ve ekip yönetebilme becerimiz
  • Değişimleri yönetebilmemiz
  • Güçlü bağ kurabilme becerimiz
  • İş birliği ve dayanışma ruhu, ekip ilişkisi gibi sosyal becerilerimiz
  • Duygusal dürüstlük, duygusal enerji, duygusal geribildirim, sezgi gibi yetkinliklerle duyguları öğrenme becerimiz
  • Öz varlık, yapıcı hoşnutsuzluk, güven çemberi, esneklik ve yenileme gibi unsurları içeren duygusal zindeliğimiz
  • Kendimize özgü potansiyelimiz
  • Yaşam amacımız, adanmışlığımız, dürüstlük anlayışımız gibi unsurları içeren duygusal derinliğimiz
  • Sezgisel bakış açısına sahip olabilme ve yaratım gücümüz

Bu gibi yetenek ve becerilerimizle duygusal zekâmızı da daha etkin kullanabilmemiz ya da geliştirebilmemiz olasıdır. Elbette yaşımız, kişisel ve profesyonel deneyimlerimiz de duygusal zekâmızı etkileyebilecek etkenlerdir. Duygusal zekâ becerimizin gelişimi doğal yeteneklerimizi ve eğilimlerimizi, güçlü ve zayıf yönlerimizi de daha iyi tanımamız demektir.

Son Olarak

Duygusal zekâ becerimizin kişisel ve profesyonel yaşamımıza diğer önemli katkıları şunlardır:

  • Yaratıcılığımızın artması
  • Deneyimlerimizden ders çıkararak sürekli gelişim içinde olmamız
  • İlişkilerimizin ve iletişim becerimizin güçlenmesi
  • Gelişmiş empati becerisiyle çatışmalardan uzak bir yaşam
  • Değişimlerin etkili yönetilebilmesi
  • Stres yaratan durumların etkili yönetilerek, pozitif duyguların güçlenmesi
  • Kariyer yolculuğunda beklentilerin netleştirilmesi

Duygusal zekâmızın gelişim süreci elbette sürekli öğrenme, çaba ve deneyim gerektiren bir yolculuktur. Bu alanda gerekli becerilerimizi geliştirme çabamız; yaşamımızın tüm alanlarında daha doyumlu, mutlu, sağlıklı ve başarı dolu bir yaşamı bize armağan olarak sunar.         

Sevgiyle ve sağlıkla, gönlünüzce olsun bütünsel gelişim yolculuğunuz.

Kaynaklar

  1. GOLEMAN, D. (1995), Duygusal Zekâ, (Çev.Banu Seçkin Yüksel), Varlık Yayınları Sayı:852 Yirmi Dokuzuncu Basım: 2005, İstanbul.
  2. COOPER, R. K. ve A. SAWAF (1997), Liderlikte Duygusal Zekâ, (Çev. Zelal Bedriye Ayman-Banu Sancar), Sistem Yayıncılık, Üçüncü Basım: Eylül 2003, İstanbul.
  3. Görsel David Sánchez-Medina Calderón tarafından yüklenmiş olup Pixabay üzerinden alınmıştır.

 

Yorumları görmek veya yorum eklemek için oturum açın

Diğer görüntülenenler