Limited Şirketlerde Pay Devri: Tamamlayıcı Merasim Yönüyle

TOBB'un verilerine göre, 2024 yılı Ekim ayı itibarıyla Türkiye’de kurulan şirketlerin büyük bir kısmını limited şirketler (Ltd.) oluşturuyor. Ancak aynı zamanda en çok kapanan şirket tipi de yine Ltd. Şirket türü olarak Ltd.’yi tercih edenlerin, bu türün kendine özgü düzenlemelerine dikkat etmesi gerekiyor. Bu düzenlemelerin başında pay devri prosedürü gelmektedir.

Limited Şirketlerde Pay Devri Süreci

Limited şirketlerde pay devri, hem noter tasdiki gerektiren hem de çeşitli ek prosedürlerle tamamlanması gereken bir işlemdir. Ana hatlarıyla süreç şu şekilde işler:

1. Noter Onaylı Devir Sözleşmesi: Pay devri için öncelikle noter tasdiki ile bir devir sözleşmesi yapılır. Bu adım, devir işleminin ilk ve zorunlu aşamasıdır.
2. Ortaklar Genel Kurulu Onayı: Kural olarak, pay devri ancak ortaklar genel kurulunun onayı ile geçerli hale gelir. Türk Ticaret Kanunu (TTK) 595/7 uyarınca, genel kurul üç ay içinde devri reddetmezse, onay verilmiş sayılır.
3. Tescil ve İlan: Devir, ticaret siciline tescil edilip ilan edilmelidir. Tescil ve ilan, devir işleminin üçüncü kişilere karşı hüküm ifade etmesi için zorunludur.
4. Pay Defterine İşleme: Devir işlemi, şirketin pay defterine işlenmelidir. Bu işlem, devrin şirket içi geçerliliği açısından büyük önem taşır.

Eksiklikler ve Hukuki Sonuçları

Pay devrinin yalnızca noter onaylı bir sözleşme ile yapılmış olması yeterli değildir. Ortaklar kurulu onayı alınmamış, tescil ve ilan tamamlanmamış bir devir işlemi, hukuken geçersiz sayılabilir. Bu tür eksiklikler şu sonuçları doğurabilir:

• Kamu Borçlarından Sorumluluk: Devreden kişi, devir işleminin tamamlanmaması hâlinde payına tekabül eden kamu borçlarından sorumlu tutulabilir. Özellikle, noter onaylı devir sözleşmesi yapılmış olsa bile, ticaret siciline tescil ve ilan edilmemiş bir devir, kamu borçlarının sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Bu bağlantının anlaşılması oldukça önemlidir.
• Pay Sahibinin Hukuki Bağlantısı: Devir prosedürü eksik kalan bir pay sahibi, noter onaylı sözleşme yapmış olsa da şirketle hukuki olarak bağını tamamen koparamaz.
• Pay Defterine İşleme Eksikliği: Pay devrinin şirket içi geçerliliği açısından pay defterine işlenmesi zorunludur. Bu eksiklik, devreden kişinin hak kayıplarına uğramasına neden olabilir. Şirket, pay defterine kaydedilmeyen devri dikkate almayabilir ve devreden kişi hukuken hâlâ pay sahibi olarak sorumlu tutulabilir.

Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Mahkeme Kararları

TTK 595/7'ye göre, genel kurulun üç ay içinde devri reddetmediği durumda onayın verilmiş sayılacağı hükmü yer almaktadır. Ancak bu hüküm, devrin tamamlanması için gerekli olan tescil ve ilan işlemlerinin yapılması gerekliliğini ortadan kaldırmaz. Devreden kişinin bu süreci tamamlaması oldukça önemlidir. İlgili kişi aşağıdaki adımları atabilir:

1. Tescil ve İlan Başvurusu: Genel kurul onayı sağlanmamış olsa bile, devreden kişi kendi başına tescil için başvuru yapabilir.
2. Mahkemeye Başvuru: Gerekli durumlarda devreden kişi, mahkemeye başvurarak pay devrinin tespiti ve tescilini talep edebilir.

Örneğin, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi’nin 4 Haziran 2020 tarihli kararında, noter onaylı bir hisse devri sonrası şirketin genel kurulunun üç ay içinde devri onaylamaması hâlinde, devrin onaylanmış sayılacağına hükmedilmiştir. Ancak bu hüküm, somut olayın koşullarına bağlıdır ve her durumda birebir uygulanamaz.

Anonim Şirketlerle Karşılaştırma

Anonim şirketlerde pay devri, limited şirketlere kıyasla daha farklı ve genellikle daha basit düzenlemelere tabidir. Örneğin:

• Anonim şirketlerde pay devrinde noter tasdiki zorunluluğu yoktur.
• Pay devri, tescil ve ilan gerektirmeksizin tamamlanabilir ve kamu borçlarından sorumluluk daha sınırlı bir kapsamda düzenlenmiştir.

Limited şirketler için prosedürlerin bu kadar detaylı olması, şirket yapısının anonim şirketlere göre daha sınırlı bir sermaye ve ortaklık yapısına dayanmasından kaynaklanmaktadır.

Sonuç

Limited şirketlerde pay devrinin hukuken geçerli olabilmesi için tamamlayıcı işlemlerin eksiksiz yapılması büyük önem taşır. Özellikle:

1. Noter tasdiki sonrası işlemlerin tamamlanıp tamamlanmadığını kontrol edin.
2. Tescil ve ilan işlemlerinin yapılmasını sağlayın.
3. Pay defterine kaydedildiğinden emin olun.
4. Gerekirse TTK 595/7’ye dayanarak bildirimde bulunun ve tescil için girişimde bulunun.
5. Hukuki ihtilaf durumunda mahkemeye başvurarak haklarınızı koruyun.

Limited şirketlerin popülerliği kadar bu tür şirketlere özgü yasal prosedürlerin de dikkatle takip edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.