Organize Olmayan (Forward) Piyasalar
Organize Olmayan (Forward) Piyasalar
Belirli bir varlığın (emtia, döviz, menkul kıymet, altın. vb) önceden belirlenen fiyatı vade ve kalite miktar üzerinden gelecek bir alımı veya satımı ön gelen sözleşmelerdir. Tarihte ilk vadeli sözleşmeler forward sözleşmeleridir.
Alivre sözleşmeleri olarak da adlandırılan forward sözleşmeleri ileri bir tarihte satıcının belirli bir varlığı alıcısına teslim etmesini öngören piyasalardır. Sözleşme şartları alıcı ve satıcı arasında belirlenmektedir. Kesin ve bağlayıcı işlemlerdir. Organize piyasalarda işlem görmez ve tarafların ihtiyaçlarına göre karşılıklı çalışma ile serbestçe bulur.
Forward kontratındaki ticaret şekli diğer işlemlerde olduğu gibidir. Alıcı ve satıcılar gelecekte almak istedikleri varlıkların fiyatını bugünden belirterek riskten korunmak istemektedirler. Taraflar arasında serbestçe yapıldığı ve fiziki ortam olmadığı için güvenli değildir. Bu nedenle vade sonunda taraflardan birinin sözleşmede değer yükümlüğünün yerine getirmemesi halinde risk, garanti altına alınmış değildir. Bununla birlikte diğer katılmaların bilgisine açık değildir. Bununla birlikte vadeli işlem piyasaları gibi gelecekteki olunacak fiyat tahminlerinde etkinlik göstermez.
Forward Sözleşmelerinin İşleyişi
Forward Sözleşmesinde sözleşmeyi alan ve satan taraf bakımından uzun ve kısa pozisyon kategorisi vardır. Sözleşmeyi satan taraf kısa pozisyon ve alan taraf uzun pozisyon durumundadır. Sözleşme tarafları pozisyonlarına kapatmak için vade sonunu beklemekte ya da sözleşmesini iptal etmektedir.
Uzun pozisyona geçen taraf sözleşmeyi belirli bir tarihte belirli bir fiyattan almayı taahhüt etmiş sayılmaktadır. Bu şekilde kısa pozisyona geçen tarafta varlığı aynı tarihte aynı fiyattan satan taahhüt eder.
Forward Sözleşmelerinin temel özellikleri
1. Yasal bir düzen yoktur.
2. Güven üzerine kurulmaktadır ve genel olarak taraflar birbirlerini tanırlar. Bu nedenle de teminat sistemi yoktur
3. Sözleşme unsurları taraflar arasında serbestçe belirlendiği için standart değildir.
4. Sözleşme unsurları gerçekleştiği anlamda dahi taraflar birbirlerine ödeme yapmazlar. Sözleşme sonunda karşılıklı olarak yerine getirirler.
5. Fiziksel bir mekan yoktur. Borsa şeklinde organize olmuş bir piyasa varlığı yoktur. Taraflar istedikleri bir mekanda forward işlemini gerçekleştirirler.
6. Forward sözleşmesinde marketing market gibi sözleşme değerlerini güncelleme gibi işlemler olmamaktadır.
7. Vade ve tutar esnektir. Kar ve zarar durumları olur. İcra vade sonunu bekler.
Döviz forward sözleşmeleri 3 amaçla yapılmaktadır. Bunlar;
1. Riskten korunmak,
2. Arbitraj sağlamak
3. Spekülatif
Riskten Korunmak; Kar elde etmek olmayıp gelecekte meydana gelebilecek faiz, fiyat ve kur dalgalanmalarından kaynaklanacak riski ortadan kaldırmak.
Arbitraj nedir?
Arbitraj -price of low- kendisinden faydalanarak her yerden aynı fiyattan kar elde etmeyi amaçlamaktır. Döviz arbitajı sadece iki milli parayla değil daha fazla döviz arasında da yapılabilir.
Spekülatif Amaçlı Forward Sözleşmeleri Yapmak
Forward sözleşmeleri açısından spekülasyon yapmakta ki amaç döviz kuru, faiz oranı yada fiyatlarda meydana gelebilecek değişmelerden kar elde etmeyi sağlamaktır. Spekülatörler gelecekte paranın değer kazanacağı düşünerek bugünden uzun pozisyona geçip aradaki fiyat farklılıklarından kar elde etmek istemektedir.