Robotlar geliyor ve bu iyi birşey! Konumuz: Robotik Süreç Otomasyonu

Nispeten yeni bir sözcük olan “robot”, eski Slav dillerinde zorunlu çalıştırmaya dayalı serflik sistemini tanımlayan “robota” kelimesinden geliyor. İlk kez 1920 yılında Çek Yazar Karel Čapek tarafından yazılan bir tiyatro oyununda kullanılıyor. Epey ilgi uyandıran oyun, ertesi sene Broadway’e uyarlanınca, “robot” sözcüğünün de hızlı yükselişi başlıyor ve zamanla dünya dillerindeki yerini alıyor. Özetle, ‘Rossum’un Evrensel Robotları’ adlı bir şirket tarafından ağır işleri insanlar yerine yapmaları için üretilen robotların zamanla dünyayı ele geçirmesinin hikâyesini anlatan oyunun Blade Runner, Terminatör, Matrix, Westworld gibi birçok bilimkurgu yapımına ilham kaynağı olduğunu söyleyebiliriz.

Bu yazıda size anlatmak istediğim robotlar ise yukarıdakiler gibi insan cismine bürünmüş (humanoid) değiller ve dünyamızı ele geçirmek için değil, hayatımızı kolaylaştırmak ve zenginleştirmek için varlar. Geçtiğimiz günlerde şirketimizde Robotik Süreç Otomasyonu (RPA) çalışmalarından sorumlu ekip arkadaşımla RPA yolculuğumuzda elde ettiğimiz kazanımlar ve gelecek planlarımız hakkındaki sohbetimiz beni epey heyecanlandırdı. Ve bu konuyu sizlerle de paylaşmak istedim.

Robotik Süreç Otomasyonu, dijital sistemler üzerinde insan hareketlerini taklit ederek kural bazlı ve tekrara dayalı rutin operasyonel süreçlerin otomasyonunu sağlayan bir teknoloji olarak tanımlanabilir. RPA platformları insanlar tarafından yürütülen bir süreç veya görevi takip edilecek bir komut dizisine çevirerek dijitalleştiriyor. Bu şekilde, tekrar eden ve insan yargısı gerektirmeyen işlerin otomasyonu, bir yandan yoğun ve ek mesai saatlerinin önüne geçerek, çalışanlarımıza yüksek değer yaratan işlere odaklanmaları, yeni yetenekler kazanmaları veya mevcut yeteneklerini geliştirmeleri için zaman kazandırırken, diğer yandan insan hatalarının önüne geçilerek iç süreçlerde daha güvenli ve hatasız işlem gerçekleştirilmesini ve bu sayede, risklerin azaltılarak müşteri memnuniyetinin güvence altına alınmasını, maliyetlerin azaltılarak gelirlerin artırılmasını sağlıyor.

Gartner’ın bir araştırmasına göre, 2022 sonu itibarıyla küresel çapta büyük ölçekli kurumların %90’ından fazlasının bir biçimde Robotik Süreç Otomasyonunu hayata geçirmiş olması bekleniyor; bu oran 2019’da %55’ti. 2024 itibarıyla ise dünya genelinde uygun işlerin dörtte birinden fazlasının otomasyonu tamamlanmış olacak; bu oran da 2016’da sadece %2’ydi. RPA yazılım pazarının 2024 itibarıyla 3 milyar dolardan fazla büyüklüğe ulaşması bekleniyor. Gartner, otomasyona elverişli her işin otomasyonunun eninde sonunda yapılacağını öngörüyor. Potansiyel olarak bir organizasyon içinde her iş birimine ve fonksiyona uyarlanabilecek olan RPA alanında ilk başta yapılan projeler daha çok maliyet optimizasyonu ve verimlilik odaklıydı. Ancak, kurumlar bu alanda tecrübe kazandıkça, dijital dönüşümlerini hızlandırmak, müşteri deneyimlerini iyileştirmek, gelirlerini artırmak gibi daha stratejik amaçlar için de RPA’den yararlanmaya başladılar. RPA’in Yapay Zekâ, Makine Öğrenmesi, NLP algoritmaları ve akıllı doküman işleme gibi teknolojilerle birlikte kullanımı işletmeler için çok daha büyük fırsatlar sunuyor.

Vodafone Türkiye’de biz RPA yolculuğumuza Nisan 2019’da toplam 5 robot ile başladık. Çalışanlarımız arasında farkındalık yaratmaya ve şirket içi otomasyon eğitimlerine odaklandığımız ilk aşamada karmaşık olmayan süreçleri hedef aldık ve ilk sene itibarıyla 27 bin saatlik çalışan zamanını dijitalleştirdik. Nisan 2020 itibarıyla çalışmalarımızı Agile çalışma metodolojisiyle RPA Squad altında yürütmeye başladık ve izleyen aylarda daha fazla akıllı süreç otomasyonuna odaklanmak için bu Squad’ı daha da genişleterek Haziran 2020’de ilk akıllı otomasyon sürecimizi hayata geçirdik. Ocak 2022 itibarıyla 2 yıl içinde 43 robot ile 174 süreçte 200 bin saatlik iş gücü zamanını dijitalize etmeyi başardık. Otomatize edilen işlerden kazanılan zaman ile ekip arkadaşlarımızın gerçekleştirdiği yüksek değer yaratan işler sayesinde 10 milyon TL’lik ekstra gelir elde ettik. Süreçlerin otomatize edilmesiyle dışarıya ödediğimiz hizmet bedeli, lisans bedeli gibi giderlerin önüne geçerek 350 bin TL tasarruf ettik. Bir bütün olarak baktığımızda hayata geçirilen süreçler ile elde edilen zaman/maliyet tasarrufu ve gelir artışı sayesinde iki yılda şirketimizde yaklaşık 23 Milyon TL’lik verimlilik sağlamış olduk.

Önümüzdeki dönemde akıllı süreç otomasyonu yolculuğumuza farklı dijital çözümleri de (Optik Karakter Tanıma, Metin Sınıflandırma, Data Analitik, Makine Öğretisi, Görüntü İşleme, vb.) dahil ederek ilerlemeye devam edeceğiz. Şirketimizdeki RPA farkındalığını artırarak iş birimlerinin her yeni süreçte “Bunu RPA ile yapabilir miyim?” düşüncesiyle hareket etmesini ve birçok fonksiyonun ortak çalışmasıyla ilerleyen operasyonel süreçlerin uçtan uca otomasyonunu sağlamayı hedefliyoruz. Bu sayede, önümüzdeki yıl sonunda, toplamda 400 bin saatlik işi daha otomatize ederek dijitale taşımış olacağız. Bu sayede iş yüklerini hafiflettiğimiz ekip arkadaşlarımız, sunduğumuz eğitim, gelişim, reskilling ve upskilling imkânlarından da destek alarak kendi kariyer hikâyelerini yeniden yazacak ve şirketimizin dijital geleceğinin mimarları olacak.