Sabah Rutini: Güne 1-0 Önde Başlamak

Bireysel ve kurumsal verimlilik, benim yoğun olarak kafa yorduğum, dert ettiğim konuların başında gelir. Hiçbir faydası veya çıktısı olmadan geçirilen zamanlarda rahatsızlık hissederim. Hiçbir şey olmasa da bir şeyler olmalı ki en değerli varlığımız olan zamanın hakkını verelim. Bu nedenle verimlilik konusunda da zaman zaman çalışmalar yapar, uygulamalarımın teori-pratik uyumunu inceler, sonuçlarla beraber süreçleri yazar çizerim. Bu yazı da bu çalışmaların bir ürünüdür. Bu alandaki bu ilk yazı ile beraber, bireysel ve organizasyonel verimlilikle ilgili yazılarımın devamı gelecektir.

Doğru bir uykuyu takip eden bir sabah rutini fevkalade faydalıdır. Eğer gerçekten erken kalktıysan, seni uçuracak bir sabah rutinine sahip olabilirsin. Erkenden kastım 05:00 gibi bir saattir. Çünkü daha önce de bahsettiğim gibi vücut enerjin bu saatlerde tavan yapıyor. Bu enerjiden faydalanmayı ve güne 1-0 önde başlamayı kim istemez?

Sabah rutinini daha iyi kavrayabilmen için dilersen dünyaca ünlü örneklerle başlayalım.

Starbucks CEO’su Howard Schulz, Seattle’daki küçük bir kahve dükkanını dünyanın en değerli markalarından biri haline getirmesiyle bilinir. Schulz'un sabah rutini sabahları 04:30’da kalkıp üç köpeğini yürüyüşe çıkarmasıyla başlar. Sonrasında sabah egzersizini yapar ve 05:45 gibi kendisi ve eşi için kahve yapar.

Bir diğer dünya markası Apple’ın yaratıcısı Steve Jobs sabahları 06:00’da uyanır ve çocukları uyanana dek çalışırdı. Çocukları uyandıktan sonra onlara giyinmeleri için yardım eder ve kaldıysa ödevlerine yardımcı olurdu. Vakti varsa evde biraz daha çalışıp 8-9 gibi işe giderdi. Çoğunuzun bildiği gibi vakti altın kıymetinde olan Jobs genelde aynı kıyafetleri giyerdi: balıkçı yaka siyah bir kazak ve kot pantolon. Tabii ki bunu parası olmadığı için değil zamandan tasarruf için yapardı. Aynı uygulamayı Mark Zuckerberg’ün satın aldığı bir gardırop dolusu gri tişörtlerinde de görüyoruz. Jobs’un sabah rutinlerinden birisi de aynada kendisi ile yüzleşmesiydi. Her sabah aynaya bakar ve kendine “Eğer bugün hayatımın son günü olsaydı, bugün yapmak üzere olduklarımdan memnun olur muydum?” diye sorardı. Şayet cevabı hayır ise ve bu cevap birkaç gün üst üste devam ettiyse, bir şeyleri değiştirmesi gerektiğini düşünürdü.

Dünyada girişimcilik denilince akla ilk gelen isimlerden olan Virgin’in kurucusu Richard Branson da sabahları erken kalkar. Branson bunun sürdürülmesi gereken bir alışkanlık olduğunu söyler. Erken uyanma konusunda Branson’ın şu sözü çok kıymetlidir:

“50 yıllık iş hayatımda öğrendiğim şey şudur: erken kalkarsan o gün içinde başarabileceklerin, dolayısıyla hayatta başarabileceklerin çok daha fazla olur.”

Bir röportajında da şöyle diyor Branson: “Dünyanın neresinde olursam olayım, her sabah saat 5’te kalkmaya çalışırım. Erken kalkarak, biraz egzersiz yapabiliyorum ve ailemle vakit geçirebiliyorum. Bu da işlere başlamadan önce moralimi ve enerjimi çok yükseltiyor. Erken uyanmak, aynı zamanda her şeye hükmedebilmemi ve günümü şekillendirebilmemi sağlıyor.”

Sabahları çok erken saatlerde çanlar Ernest Hemingway için çalardı. Çoğuna göre gün başlamadan kalkar ve epeyce yazardı.

Son zamanlarda şöhreti negatif bir seyir izlese de hala dünyanın en etkili insanları arasında başı çeken Elon Musk’ı tanımayan yoktur herhalde. PayPal’ın kurucularından, elektrikli otomobil üreticisi Tesla’yı küllerinden doğdurup yüzyıllık otomobil markalarının üzerine taşıyan, SpaceX ile uzay yolculuğu işlerine el atan, Hyperloop ile süper hızlı kapsül yolculukları tasarlayan bir vizyonerdir kendisi. Elon geceleri 1’de yatar ve sabahları 7’de uyanır. Her yeni güne dünyayı değiştirmek gibi bir vizyonla başlar. Bu yüzdendir ki haftada 100 saat çalışmak onu hiç yormaz, aksine şarj eder.

Microsoft’un kurucusu ve patronu Bill Gates sabahları kalktıktan sonra 1 saat koşu bandında yürür. Yürürken müzik dinlemek yerine eğitsel videoları izlemeyi tercih eder.

Einstein sabahları kahvaltısını asla ihmal etmezdi ve hava kötü değilse işe yürüyerek giderdi.

Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg diğerleri kadar erken uyanmasa da sabah rutinini ihmal etmeyenlerden. Güne 8’de başlar ve kalktıktan sonra koşu veya fitness yapar. Bu arada uyandıktan sonra biraz Facebook’a bakar. Yukarıda da değindiğim gibi neredeyse her gün aynı tişörtü giyer ve bunun kendisini her gün fazladan bir karar almaktan kurtardığını söyler.

Dünyaca ünlü yazar Haruki Murakami roman yazarken sabahları 04:00’da kalkar, 5-6 saat kadar çalışır. Böylelikle pek çok kişi henüz sabah kahvesini yudumlayıp kendine gelmeye çalışırken, Murakami düzinelerce sayfa yazmış olur.

Benjamin Franklin’in sabah rutininde diğerlerinden farklı bir alışkanlık yer alırdı. Franklin sabahları güne “Bugün ne iyilik yapacağım?” sorusu ile başlar ve günün sonunda da “Bugün iyi olan ne yaptım?” sorusunu kendine yöneltirdi. Tatmin edici cevaplar verdiğinde gününü iyi değerlendirilmiş bir gün olarak görürdü. İyilik yapmak beyindeki ödül merkezini uyarır. Bu ödül merkezi, insanları daha huzurlu ve motive yapan dopamin ve mediated euphoria salgılanmasını sağlar. Böylelikle bireyler daha verimli olurlar.

Araştırmacı ve analist Mark Twain’in öğüdü sabah rutini için çok değerli: “Önemli işleri erkenden halledin.” Bu tavsiye, Twain’in şu sözlerinden yapılan çıkarımdır.

“Sabahları ilk iş olarak canlı bir kurbağayı yiyin ve gün boyu başınıza daha kötü bir şey gelmesin.”

Bunun anlamı en büyük görevleri ilk yapmaktır. Güne zorlu işleri (iş, proje, kurbağa) tamamlayarak başlarsan, gününün geriye kalan kısmı çok daha güzel geçecektir. Bu söylem çok satan kişisel gelişim kitaplarının yazarı olan Brian Tracy’yi de derinden etkilemiş ve meşhur Eat That Frog! (Ye O Kurbağayı!) kitabı böylece ortaya çıkmıştır. (Bu kitaptaki çekirdek fikirlere yer verdiğim yazımı şuradan okuyabilirsiniz.)

Bu noktada sabah rutini üzerine 4 tavsiye seni varmak istediğin yere taşımaya yardım edecektir:

1. Güzel bir kahvaltı et.
2. Beden saatini iyi kontrol et. Yaratıcılık gerektiren işleri kendini en iyi hissettiğinde yap.
3. Sabah rutini sadece iş günlerinde uygulanacak bir şey değildir. Haftasonları da uygulayabileceğin bir sabah rutini geliştir.
4. Kendini daha iyi anlayabilmek için alışkanlıklarını gözlemle.

Araştırmalara göre sabahları erken saatlerde bir performans zirvesi yaşayan kişilerin daha proaktif ve işlerin gerçekleştirilmesinde ipleri elinde tutan kişiler olduğu tespit edilmiştir. Sabahları erkenden uyanıp egzersiz yapan, bedenini ve zihnini açan, birkaç önemli işini halleden kişilerin ucu ucuna uyanan, telaşla hazırlanıp gözleri yarı kapalı işe gidenlerden çok daha etkili ve başarılı olacağı aşikardır.

Formula 1’i takip edenler bilirler. Yarıştan bir gün önce sıralama turları vardır. Sıralama turlarındaki derecelerine göre yarışçıların yarışa başlayacakları sıra belirlenir. Ben sabah rutinini sıralama turlarına benzetirim. İyi bir sabah rutinine sahip birisi, asıl yarışa yani güne ön sıralarda başlayacaktır. Bu reddedilemeyecek bir avantajdır.

Sabah rutininde yer verilebilecek aktiviteler şöyledir:

• Ilık (isteğe göre limonlu) su içmek
• Okumak
• Esneme hareketleri yapmak
• Spor yapmak (yürüyüş, koşu, bisiklet sürmek, tenis oynamak vb.)
• O gün için zorlu görevlerden bir-ikisini halletmek
• Kendinizle yüzleşme (ayna konuşması)
• Ailecek kahvaltı etmek (yalnız yaşayanlar da mutlaka kahvaltı etmeli)
• Günün planını yapmak

Tabii bu kümeye başka eylemler ve davranışlar da dahil edilebilir.

Benim favori sabah rutinim ise şu şekildedir:

1. Gece 12’de uyuyarak sabah 6’da kalkış
2. Kalkar kalkmaz limonlu ılık su içmek
3. Açma germe hareketleri
4. 20 dk. kadar okumak
5. 20-30 dakikalık yürüyüş veya hafif tempolu koşu
6. Dengeli bir kahvaltı
7. Günün planı
8. Zorluk derecesi yüksek 1-2 işleri halletmek (kurbağayı yemek)
9. Akşamdan hazırlanan kıyafetleri giyerek özenle ve hevesle işe doğru yola koyulmak

Size uygun bir sabah rutini için bu eylemlerden birkaçını yaparak güne başlamak, ilk günden itibaren hayatınıza büyük katkılar sunacaktır. 21 gün kuralını da hatırlayarak, yaptıklarınızı alışkanlık haline getirmek için 3 hafta kadar kesintisiz uygulamanız gerekiyor. Böylece sizi güne 1-0 önde başlatacak bir sabah rutinine sahip olabilirsiniz.

Görseller: Alex Kotliarskyi & Austin Distel & Giu Vicente / Unsplash