Uluslararası Adalet Divanı Laçin Koridoru Hakkında Kararını Verdi

Karabağ’daki Laçin koridorunda, 12 Aralık 2022’den bu yana Azerbaycanlı iklim aktivistleri bölgedeki yasadışı madencilikle ilgili eylem yapmaktadırlar.

Ermenistan, bu eylemin bir ablukaya neden olduğunu ve bu nedenle bölgedeki Ermeni nüfusa gıda ve ilaç gönderilemediğini belirterek, “insani kriz” yaşandığını ileri sürmektedir.

Ermenistan, Dağlık Karabağ'daki 120.000 etnik Ermeniyi dış dünyaya bağlayan tek yolu abluka altına aldığını belirterek Uluslararası Adalet Divanı'ından bu konuda tedbir kararı vermesini talep etmiştir.

Ermenistan Mahkemeden,

Azerbaycan'ın, Laçin Koridoru boyunca her iki yönde de kesintisiz serbest dolaşımı engelleyen sözde 'protestoları' düzenlemeye ve desteklemeye son vermesini,

Azerbaycan'ın, Laçin Koridoru boyunca her iki yönde de tüm kişilerin, araçların ve yüklerin kesintisiz serbest dolaşımını sağlamasını istemiştir.

Ermenistan ayrıca 26 Ocak 2023 tarihinde, başka bir talepte daha bulunmuştur. Buna göre,

"Azerbaycan, Dağlık Karabağ'a doğal gaz ve diğer kamu hizmetlerinin sağlanmasını derhal tamamen yeniden tesis edecek ve aksatmaktan veya engellemekten kaçınacaktır."

Ermenistan'ın talepleri karşısında Uluslararası Adalet Divanı kararını vermiştir. Buna göre;

Mahkeme, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Ermenistan Cumhuriyeti Başbakanı ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı tarafından 9 Kasım 2020 tarihinde yapılan anlaşmada,

"Dağlık Karabağ ile Ermenistan arasında bağlantı sağlayacak olan Laçin Koridorunun ... Rusya Federasyonu barış güçlerinin kontrolü altında kalacağı",

"Azerbaycan'ın Laçin Koridoru boyunca her iki yönde hareket eden kişilerin, araçların ve yüklerin güvenliğini garanti edeceği" belirtilmektedir.

Mahkeme, Azerbaycan'ın, "Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme" kapsamındaki yükümlülüklerine uygun olarak, Laçin Koridoru boyunca kişilerin, araçların ve yüklerin her iki yönde engelsiz hareketini sağlamak için elindeki tüm önlemleri alması gerektiği sonucuna varmıştır.

Mahkeme, Ermenistan'ın kendisinden Azerbaycan'ın "Dağlık Karabağ'a doğal gaz ve diğer kamu hizmetlerinin sağlanmasını derhal tam olarak yeniden tesis etmesi ve aksatmaması veya engellememesi" yönünde bir tedbiri ile ilgili olarak ise, Ermenistan'ın, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ sakinlerine doğal gaz ve diğer kamu hizmetleri tedarikini kesintiye uğrattığına dair yeterli kanıt sunmadığı görüşündedir.

Sonuç olarak Uluslararası Adalet Divanı, ikiye karşı on üç oyla, kararını vermiştir. Buna göre,

"Azerbaycan Cumhuriyeti, Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerine uygun olarak, Laçin Koridoru boyunca kişilerin, araçların ve yüklerin her iki yönde engelsiz hareketini sağlamak için elindeki tüm önlemleri alacaktır."

Karara göre Azerbaycan, “onarılamaz hasarı önlemek için” Ermenistan ile arasındaki tek kara bağlantısı olan koridoru açacaktır.

Ayrıca, Azerbaycan yönetiminin, Laçin Koridoru’ndan malların serbest geçişini yeniden sağlamak için "mümkün olan tüm önlemleri alması" gerektiğinin altı çizilmiştir.

Doç. Dr. Hakan Arıdemir