Zeytinyağının Faydaları Nelerdir?

KISACA ZEYTİNYAĞI

Zeytinyağı, zeytin ağacının meyvelerinden elde edilen bitkisel bir yağdır. Üretimi, hasat edilen zeytinlerin ezilmesi ve yağının sıkılması ile yapılır. Üretim yöntemlerine göre zeytinyağı çeşitleri 3 gruba ayrılır. Bunlar; natürel zeytinyağı, rafine zeytinyağı ve riviera zeytinyağı.

Natürel zeytinyağı, düşük sıcaklıklarda mekanik ve fiziksel işlemler sonucunda elde edilmektedir. Bu üretim yönteminde zeytinlerin doğal özelliklerinde kayıplar yaşanmaz. Natürel zeytinyağı da kendi içerisinde natürel sızma zeytinyağı, natürel birinci zeytinyağı ve natürel ikinci zeytinyağı diye ayrılmaktadır. Bunlar arasındaki farklar genel olarak asitlik derecesi, tat ve kokudan kaynaklanır.

Rafine zeytinyağı ise rafine işlemi sonucunda elde edilen zeytinyağı çeşididir. Bu çeşitteki zeytinyağında besinsel değerler oldukça azdır. Riviera zeytinyağı ise rafine zeytinyağının belirli bir oranda natürel zeytinyağı ile karıştırılması sonucunda elde edilir.

Zeytinyağı kendine has tadı ve kokusu olan ve sağlık üzerine olumlu etkiler gösteren önemli bir yağ kaynağıdır. Zeytinyağı çeşitlerini bilmemiz zeytinyağının faydalarından yararlanmamız açısından önem taşır.

Zeytinyağının Besin Değerleri Nelerdir?

Zeytinyağı önemli besin kaynaklarını içeren bir yağdır. Sağlıklı yağ asitleri, vitaminler ve antioksidanlar bakımından oldukça zengindir. Sahip olduğu bu besin değerleri zeytinyağının faydaları üzerinde önemli bir etkendir.

100 gram zeytinyağı yaklaşık 884 kalori içerir. Genellikle %73 oranında doymamış yağ asitlerinden -özellikle oleik asitten- oluşur. A, D, E ve K vitaminleri açısından iyi bir kaynaktır. Özellikle E vitamini, güçlü bir antioksidandır. Bununla birlikte polifenol adı verilen başka antioksidanlar da içerir.

100 gram zeytinyağı için besin değerleri şu şekildedir (1):

• Toplam enerji: 885 kcal

• Karbonhidrat ve protein: 0 g

• Yağ: 100 g

• Doymuş yağ: 14 g

• Tekli doymamış yağ: 73 g

• Çoklu doymamış: 11 g

• Omega 3 – Omega 6 yağ <1,5 g – 3,5-21 g

• E vitamini: 14 mg

• K vitamini: 62 μg

Zeytinyağı Faydaları

Zeytinyağı, düzenli tüketildiğinde birçok sağlık sorununa karşı koruyucu etki gösterir. Zeytinyağının bilinen bazı önemli faydaları şu şekildedir:

1. Zeytinyağının Kalp Sağlığı Üzerindeki Etkileri

Zeytinyağı, kalp sağlığını korumak için en ideal yağlardan biridir. Araştırmalar, düzenli olarak zeytinyağı tüketen bireylerde kalp hastalıkları riskinin azaldığını göstermektedir. Kalp sağlığı için zeytinyağı yararları:

•Zeytinyağı, kötü kolesterol (LDL) seviyesini düşürüp iyi kolesterolü (HDL) artırarak damar tıkanıklığı riskini azaltır. Bu durum kalp krizi ve felç riskini azaltmada önemli bir etkendir. (2)

•Yağın bileşiminde bulunan oleik asit, damarların esnekliğini koruyarak yüksek tansiyonun düşürülmesine yardımcı olur. Yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıklarının önde gelen nedenlerinden biri olduğu için düzenli zeytinyağı tüketimi bu konuda koruyucu olabilir. (2)

•İçeriğindeki antioksidanlar, kalp sağlığını tehdit eden oksidatif stresi azaltarak kalp krizi riskini düşürmeye katkıda bulunur. (2)

2.Sindirim sistemine etkisi

Zeytinyağı faydalarından biri de sindirim sistemi üzerindeki etkileridir. Özellikle mide asidini düzenleyerek gastrit ve ülser gibi mide rahatsızlıklarının önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca, bağırsakların düzenli çalışmasını destekleyerek kabızlık gibi sindirim sorunlarının çözülmesine katkı sağlar.

Zeytinyağı, yemek borusu ve bağırsaklar için koruyucu bir tabaka oluşturarak sindirimi kolaylaştırır. Bir kaşık zeytinyağı tüketimi bile sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.

3.Antioksidan özellikler

Zeytinyağı, serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı savaşan E vitamini ve fenolik bileşenler açısından zengindir. Bu antioksidanlar, hücre yaşlanmasını yavaşlatarak kanser riskini azaltır ve bağışıklık sistemini güçlendirir. (3)

2018 yılında International Journal of Molecular Sciences dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre zeytin ve zeytinyağı, polifenoller gibi yüksek düzeyde antioksidan içerdiği ve bu polifenollerin kardiyovasküler ve nörodejeneratif hastalıkların yanı sıra kanser gelişimini yavaşlattığı belirtilmiştir.

Bunların haricinde zeytinyağının faydaları:

•E vitamini sayesinde cilt sağlığını korur ve yaşlanma belirtilerini geciktirir.

•Düzenli zeytinyağı tüketimi zihinsel fonksiyonları destekler. İçerdiği sağlıklı yağ asitleri, hafızayı güçlendirmeye yardımcıdır. (2)

•İçeriğinde bulunan oleik asit ve fenolik bileşenler sayesinde iltihaplı durumların hafifletilmesine yardımcı olur.

•Zeytinyağı, glisemik yanıtı dengeleyerek kan şekeri dalgalanmalarını önleyebilir ve diyabet riskini azaltabilir.

Kaliteli Zeytinyağı Seçimi ve Saklama İpuçları

Zeytinyağının faydalarından tam anlamıyla yararlanabilmek için kaliteli bir zeytinyağı seçmek ve zeytinyağını doğru şekilde muhafaza etmek önemlidir. Kaliteli zeytinyağı seçimi ve saklama konusunda dikkat edilmesi gereken önemli bazı noktalar:

•Zeytinyağı, ışık ve ısıya karşı hassastır. Bu yüzden serin ve karanlık bir ortamda saklamak önemlidir.

•Koyu renkli cam şişelerde saklanmalıdır. Plastik şişelerde saklanan zeytinyağları kimyasal maddelerle temas edebilir ve kalite kaybı yaşanabilir.

•Oksijenle temas eden zeytinyağı hızla bozulur. Bu nedenle kullanmadığınız zamanlarda şişenin ağzını sıkıca kapalı tutun.

•Soğuk sıkım zeytinyağı tercih etmek daha sağlıklıdır. Soğuk sıkım zeytinyağı, düşük sıcaklıkta işlendiği için besin değerlerini daha çok korur