Presion atmosfèrega

In meteorołozia ła presion atmosfèrega ła ze na grandesa fìzega che ła esprime ła rełasion intrà ła forsa pezo de ła cołona d'ària che ła grava su de na superfise, inte un calsìase ponto de l'atmosfera terestre e ła mezura de l'àrea de ła superfice in cuestion. Inte ła pì granda parte dei cazi el vałore de sta grandesa ła ze ecuivałente a ła presion idrostàtega ezersitada dal pezo de ła cołona d'ària prezente par sora del ponto de mezura e ła vien mezurada inte el sistema internasionałe in pascal e co un strumento de mezura conosesto cofà baròmetro.

Descrision

Al liveło del mare el vołume de 1 m³

de ària (a na tenperatura de 

0 °C

) el ga na masa de sirca 1,30 kg

. El vałore de ła presion atmosfèrega el vària anca in funsion de ła tenperatura e de ła cuantità de vapore àcueo contegnesto inte l'atmosfera e el decrese co l'erlevar de l'altitùdene, in confronto al liveło del mare, del ponto andove ła vien mezurada. Le àree de basa presion łe ga prinsipalmente menor masa atmosfèrega sora de ste cuà, viceversa łe àree de alta presion łe ga na major masa atmosfèrega.

Unità de mezura

Le unità de mezura de ła presion atmosfèrega łe ze:

• el pascal (sìnboło Pa)
• l’atmosfera
• el torr
• el bar e el so sotomùltiplo, el miłibar (nb) (1bar=1000 miłibar)
• ła baria, che ła ze ła dèzema parte del Pa (1Pa=10 barie).

Inte el Sistema Internasionałe (S.I.), el vien doparà el pascal parché el ze defìnio cofà ła rełasion intrà ła conponente normałe de na forsa (mezurada in Newton) e na superfise (mezurada in metri cuadri), e el ze metesto in rełasion co l’atmosfera da l'ecuivałensa: 1 atm = $1,01{\times }10^{5}$Pa (pì precizamente 1 atm = 101325 Pa).

Presion atmosfèrega normałe

La presion atmosfèrega normałe (o stàndar) ła ze cueła mezurada a ła latitùdene de 45°, al liveło del mare e a na tenperatura de 15 °C su na superfise unitària de 1 cm², che ła corisponde a ła presion de na cołonina de mercùrio de 760 m

.

Variasion de presion

Co l'altitùdene

Par colpa de ła conprimibiłità de l'ària soto del so pezo, ła leje de Stevino no ła ze aplicàbiłe, e ła redusion de ła presion atmosfèrega co ła cuota sul liveło del mare no ła ze lineare cofà inte i lìcuidi. Co l’erlevar de l'altesa ła presion atmosfèrega ła se sbasa, e el decresimento no el ze lineare.

Ła NASA ła ga conpiłà vałori medi par tute łe parte del mondo. Ła sevente toła ła ne dà i vałori indicativi de ła presion, in persentuałi de na atmosfera, in funsion de l'altitùdene

Altitùdene  in metri	Persentuałe  de 1 atm
1 000	88,6
2 000	78,5
4 000	60,8
6 000	46,5
8 000	35,0
10 000	26,0
15 000	11,5
20 000	6,9
30 000	1,2
48 500	0,1
69 400	0,01

Ghe ze anca na fòrmuła matemàtega par calcołar la presion atmosfèrega in atmosfere (P) in funsion de l'altesa in metri (m)

$P=0,9877^{(m/100)}$

Co ła tenperatura

La presion atmosfèrega ła ze influensada da ła tenperatura de l'ària. Ła motivasion ła ze che l'atmosfera terestre, scaldàndose, ła tende a diłatarse devegnindo manco densa. De consevensa al liveło del mare el pezo de ła 'cołona de ària' sora ła pròpia testa el resta senpre l'isteso, mentre se se catemo inte un'altitùdene pì alta ła presion ła cresarà col cresimento de ła tenperatura, ponesto-ché man man che l'ària, scaldàndose, ła aumentarà el so vołume, parte de ła masa d'ària conprendesta intrà el liveło del mare e ła cuota de intarese ła se spostarà verso cuote pì erlevae.

Co l'umidità

Anca l'umidità de l'ària ła influensa el vałore de ła presion atmosfèrega: ła prezensa de mołècołe de vapore àcueo (H₂O) che łe tołe el posto de mołècołe pì pezanti, prinsipalmente cuełe d'azoto łe rende l'ària ùmida pì lejera e de consevensa se ga na menor presion atmosfèrega

Record stòreghi

• La pì basa presion atmosfèrega s.l.m.:

87,0 kPa

(870 hPa). Mezurada verso òvest de Guam (Osèano Pasìfego) inte el 12 de otobre del 1979 (Tifon Tip).

• La pì alta presion atmosfèrega:

108,56 kPa

(1094,9 hPa). Mezurada a Bajdrag (Mongòlia) el 28 de disenbre 2020

Altri projeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so presion atmosfèrega

Linganbi foresti

• (EN) atmospheric pressureEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.