Jak Parlament walczy o równość płci w UE
Dowiedz się, jak UE i Parlament Europejski walczą o prawa kobiet i wzrost równość płci w pracy, polityce i innych obszarach.
Jak UE walczy z nierównością między płciami?
Od początku swojego istnienia, Unia Europejska wspiera równość płci i bardziej socjalną Europę.
UE przyjmuje prawodawstwo, wydaje zalecenia, wymienia się dobrymi praktykami oraz zapewnia środki finansowe na wsparcie działań państw członkowskich. Koncepcje polityki UE w zakresie równości płci zostały ukształtowane przez orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Parlament Europejski regularnie przyjmuje sprawozdania z własnej inicjatywy dotyczące kwestii płci, wzywając do zwiększenia wysiłków na rzecz poprawy równości płci.
Parlament Europejski zawsze był bardzo aktywny w dążeniu do osiągnięcia równości kobiet i mężczyzn i ma stały komitet ds. Praw Kobiet i Równouprawnienia. Co roku Parlament obchodzi Międzynarodowy Dzień Kobiet (który przypada 8 marca) i podnosi świadomość na ten temat organizując różne wydarzenia.
W styczniu 2022 r. posłowie i posłanki ponowili swoje wezwanie do ustanowienia nowego formatu Rady, w którym spotykaliby się ministrowie i sekretarze stanu odpowiedzialni za równość płci. Parlament ma nadzieję, że taka nowa konfiguracja Rady pomogłaby w realizacji ważnych inicjatyw na rzecz równouprawnienia płci, takich jak ratyfikacja konwencji stambulskiej w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet.
W lutym 2021 r. Parlament przyjął rezolucję w sprawie oceny postępów poczynionych w zakresie praw kobiet w ciągu ostatnich 25 lat oraz wielu wyzwań, które wciąż przed nami stoją. Posłowie i posłanki wyrazili zaniepokojenie pogarszającą się sytuacją praw kobiet w niektórych krajach UE i ryzykiem, że równość płci może zejść na jeszcze dalszy plan. Parlament wezwał również Komisję Europejską do zagwarantowania, że prawa kobiet zostaną uwzględnione we wszystkich jej projektach, oraz do opracowania konkretnych planów poprawy wskaźników ubóstwa wśród kobiet oraz do wzmocnienia wysiłków na rzecz zmniejszenia różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn.
Tydzień równości płci w Parlamencie
Podkreślając wagę, jaką przywiązuje do równości płci, Parlament Europejski ustanowił w 2020 r. coroczny Europejski Tydzień Równości Płci. To możliwość dla parlamentarnych komisji, aby spojrzeć na obszary, którymi się zajmują, z perspektywy płci.
Prawa seksualne i reprodukcyjne kobiet
W rezolucji przyjętej w kwietniu 2024 r. posłowie i posłanki do PE wezwali Radę do dodania opieki w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz prawa do bezpiecznej i legalnej aborcji do Karty praw podstawowych UE - to postulat, który był zgłaszany już kilkakrotnie. REzolucja wzywa państwa członkowskie do całkowitego zalegalizowania aborcji zgodnie z wytycznymi WHO z 2022 roku. Posłowie i posłanki do PE apelują do Komisji Europejskiej o zapewnienie, że organizacje działające przeciwko równości płci i praw kobiet, w tym praw reprodukcyjnych, nie otrzymują finansowania UE.
W marcu 2022 r. Parlament przyjął trzeci unijny plan działania na rzecz równouprawnienia płci, wspierający zdrowie seksualne i reprodukcyjne oraz prawa w tym zakresie poza UE, a także zapewnienie powszechnego dostępu do nich w krajach UE.
Równouprawnienie płci w pracy
Urlop macierzyński, ojcowski i rodzicielski
W 2019 r., UE zatwierdziła nowe przepisy dotyczące urlopów rodzinnych i opiekuńczych oraz bardziej elastycznych warunków pracy, aby stworzyć więcej zachęt dla ojców do korzystania z urlopu rodzinnego oraz zwiększyć zatrudnienie wśród kobiet.
Prawodawstwo UE dotyczące równouprawnienia płci w pracy:
- przepisy dotyczące zatrudnienia, czyli kwestii takich jak równość wynagrodzenia, ubezpieczenie społeczne, warunki pracy lub molestowanie
- przepisy dotyczące samozatrudnienia
- prawo do urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego i rodzicielskiego
Luka w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn
Parlament apeluje również o wyraźne środki zmniejszające różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn, które w 2020 r. wynosiły średnio 13% w UE oraz różnicy w wysokości emerytur, która w 2019 r. wynosiła 29% . Posłowie i posłanki wezwali także do podjęcia środków zwalczających ubóstwo kobiet, ponieważ kobiety są w większym stopniu na nie narażone niż mężczyźni.
W grudniu 2022 r. negocjatorzy Parlamentu i krajów UE uzgodnili, że unijne firmy będą zobowiązane do ujawniania informacji ułatwiających porównywanie wynagrodzeń osób pracujących dla tego samego pracodawcy, aby pomóc ujawnić ewentualne różnice w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn.
W marcu 2023 r. Parlament przyjął te nowe, wiążące środki zapewniające przejrzystość wynagrodzeń. Jeżeli sprawozdawczość dotycząca wynagrodzeń wykaże różnicę w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn wynoszącą co najmniej 5%, pracodawcy będą musieli przeprowadzić ocenę wynagrodzeń we współpracy z przedstawicielami pracowników. Kraje UE będą zobowiązane nakładać kary, np. grzywny, na pracodawców naruszających przepisy. Ogłoszenia o pracę i tytuły stanowisk będą musiały być neutralne pod względem płci.
Więcej kobiet w ICT i naukach ścisłych
W sektorze nowych technologii w Europie występują duże różnice w sytuacji kobiet i mężczyzn - kobiety rzadziej podejmują studia lub ubiegają się o pracę w tej dziedzinie. W rezolucji przyjętej w 2018 r., Parlament Europejski wezwał kraje UE do wprowadzenia środków zapewniających pełną integrację kobiet w sektorze technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), wspieranie edukacji i szkoleń w zakresie ICT oraz w nauk ścisłych i przedmiotów technicznych (takich jak nauka, technologia, inżynieria i matematyka).
Kobiety w zarządach firm
W listopadzie 2022 r. Parlament zatwierdził przełomowe przepisy dla zwiększenia równości płci w zarządach spółek. Dyrektywa ws. kobiet w zarządach wprowadza przejrzyste procedury rekrutacji w spółkach, tak aby do końca czerwca 2026 r. co najmniej 40% stanowisk dyrektorów niewykonawczych lub 33% wszystkich stanowisk dyrektorskich było obsadzone przez osoby o niedostatecznie reprezentowanej płci.
Negocjatorzy Parlamentu Europejskiego i krajów UE osiągnęli wstępne porozumienie w sprawie parytetu płci w zarządach spółek giełdowych w UE w czerwcu 2022 roku. Kraje UE muszą wdrożyć nowe przepisy w ciągu dwóch lat. Z przepisów wyłączone są małe i średnie przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 250 pracowników
Każde Państwo Członkowskie zapewnia stosowanie zasady równości wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę takiej samej wartości.
Zapobieganie przemocy wobec kobiet
UE walczy z przemocą wobec kobiet na różne sposoby. Parlament zwracał uwagę na potrzebę zwalczania różnych form przemocy, w tym molestowania seksualnego, handlu ludźmi, zmuszania do prostytucji, okaleczania narządów płciowych kobiet, uporczywego nękania za pośrednictwem nowych technologii (cyberstalking) i przemocy w internecie.
W kwietniu 2024 r. Parlament przyjął pierwsze w historii przepisy UE dotyczące zwalczania przemocy wobec kobiet. Celem jest zapobieganie przemocy na tle płciowym i ochrona jej ofiar, w szczególności kobiet i ofiar przemocy domowej. Dyrektywa wzywa do wprowadzenia bardziej rygorystycznych przepisów przeciwko cyberprzemocy, usprawnienia pomocy dla ofiar, wprowadzenia działań zapobiegających gwałtom i zwiększenia rozumienia zgody na udział w czynnościach o charakterze seksualnym.
Przepisy te zaznaczają, że bezpieczeństwo i komfort ofiar powinny być priorytetem, między innymi poprzez zapewnienie możliwości skorzystania z bezpiecznego zakwaterowania.
Od polityki migracyjnej do handlu UE
Parlament wielokrotnie wzywał Komisję Europejską do zwiększenia spójności między strategiami dotyczącymi równości płci a tymi w zakresie np. handlu, rozwoju, rolnictwa, zatrudnienia i migracji.
W rezolucji przyjętej w 2016 r., posłowie i posłanki wezwali do opracowania ogólnounijnych wytycznych dotyczących płci w ramach szerszych reform polityki migracyjnej i azylowej.
W sprawozdaniu przyjętym w 2018 r., Parlament wezwał do bardziej wrażliwego na płeć podejścia w polityce dotyczącej zmian klimatycznych oraz do działania na rzecz wzmocnienia pozycji kobiet i ochrony osób w najtrudniejszej sytuacji.
Wszystkie umowy handlowe UE muszą zawierać wiążące i egzekwowalne przepisy zapewniające poszanowanie praw człowieka, w tym równości płci, zgodnie z rezolucją przyjętą w 2018 roku.
Kobiety w polityce
Parlament Europejski wielokrotnie podkreślał, jak ważna jeste równości płci w polityce, wspierając równy udział kobiet w procesach decyzyjnych na wszystkich szczeblach.
W rezolucji przyjętej w styczniu 2019 r., Parlament zachęcił europejskie partie polityczne do zapewnienia, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni zostaną zgłoszeni do organów zarządzających Parlamentem Europejskim w jego dziewiątej kadencji.
Równość płci a pandemia COVID-19
Parlament obawiał się, że kryzys koronawirusowy pogłębił istniejące nierówności między płciami. Kobiety znajdowały się na pierwszej linii frontu walki z COVID-19 – z 49 milionów pracowników służby zdrowia w UE 76% to kobiety. Pandemia dotknęła również sektory gospodarki, w których tradycyjnie zatrudnia się więcej kobiet, takie jak hotelarstwo, żłobki i prace domowe.
Wzrost liczby nieodpłatnych prac opiekuńczych i pracy zdalnej w czasie pandemii uderzył w równowagę między życiem zawodowym a prywatnym kobiet oraz w ich zdrowie psychiczne. Dane liczbowe pokazują, że kobiety ucierpiały w tym zakresie bardziej niż mężczyźni.
Dowiedz się więcej o działaniach UE w zakresie polityki społecznej:
