GAP Institute

Instituti GAP publikoi sot raportin Projektbuxheti 2025: Analizë e të hyrave dheshpenzimeve buxhetore. Projektbuxheti për vitin 2025, tashmë i miratuar në shqyrtimin e parë nga Kuvendi i Kosovës, kap vlerën prej 3.6 miliardë eurosh, një rritje (📈) prej 293 milionë eurosh (8.9%) krahasuar me vitin 2024. Kjo rritje synon të adresojë prioritete kyçe, por ngre edhe shqetësime në aspektin e shpenzimeve dhe planifikimit. ✅ Rritjet kryesore buxhetore: ☑️ 219 milionë euro janë destinuar për shpenzime rrjedhëse: ➖ 111 milionë euro shtesë për paga në sektorin publik. ➖ 93.4 milionë euro shtesë për pensione dhe transfere sociale. ➖ 25.8 milionë euro buxhet për skema të punësimit sikurse “Superpuna”. ☑️ Rreth 927.8 milionë euro buxhet gjithsej për investime kapitale, me 71 milionë euro rritje për këtë kategori. Megjithatë, suksesi i këtij planifikimi varet nga dinamika e shpenzimeve, veçanërisht në investimet kapitale, të cilat shpesh rezultojnë në nënshpenzim. Po ashtu, rreth 90% e projekteve kapitale janë bartur nga vitet e kaluara, dhe janë 264 projekte që i përkasin periudhës 2008-2019 e që marrin një buxhet prej 258 milionë euro në vitin 2025. ☑️ Në vitin 2025 vërehet një shpërndarje më e barabartë e investimeve kapitale të reja nga qeveria qendrore drejt komunave, duke reduktuar diskriminimin politik në baza partiake. Komunat e drejtuara nga: ➖ PDK do të përfitojnë 6.7 milionë. ➖ Ato të LDK 5.6 milionë euro. ➖ Të VV 5 milionë euro. ➖ AAK 3.4 milionë euro. ☑️ Shëndetësia: 358.8 milionë euro (6% rritje krahasuar me 2024), por mbetet vetëm 3.9% e BPV-së, ndër më të ulëtat në rajon. ☑️ Arsimi: Rritje prej 3%, kryesisht për komunat përmes grantit për arsim dhe Universitetin e Prishtinës, por rënie buxheti për MAShT (-1.2 milionë euro). ☑️ Mbrojtja: Rritje prej 55 milionë euro, buxhetuar për kategorinë e investimeve kapitale. ❗ Sfidat kryesore: 📌 Për shkak të mosmiratimit në kohë të buxheteve nga kuvendet komunale, komuna si Prishtina, Gjilani dhe Zubin Potoku, rrezikojnë të kenë të njëjtin buxhet si në vitin 2024. 📌 Me Projektbuxhetin 2025 shtyhet zbatimi i ligjit të ri për tatimin në pronë për vitin 2026, duke shmangur kështu zbatimin e shkallëve progresive të tatimit në vitin 2025. 📌 Nuk parashikohen fonde rezervë për shpenzime të paparashikuara të komunave të cilat shpesh lidhen me kontrata kolektive të hartuara nga niveli qendror, si dhe mangësi tjetër është mungesa e perspektivës gjinore në planifikimin buxhetor. Raporti i plotë: https://lnkd.in/dFiXMdEk

Kartela Analitike e Kontos është dokument buxhetor 📝 që përmban të dhëna të detajuara rreth shpenzimit të buxhetit nga komuna, përfshi këtu dhe informata rreth furnitorëve, vlerës së paguar, dhe më shumë. Në vitin 2016 ishin vetëm 4 komuna që e publikonin këtë dokument 📉, ndërkaq në vitin 2023 janë 14 komuna📈 që e kanë publikuar atë 📊.

Performanca e komunave në Indeksin e Transparencës Buxhetore në periudhën 2016-2023 📊

📢 Sot, Instituti GAP ka publikuar raportin e tetë të tij mbi transparencën buxhetore të komunave në Kosovë. Ky raport vlerëson transparencën buxhetore bazuar në në numrin e dokumenteve buxhetore të publikuara, organizimin e dëgjimeve buxhetore me qytetarë, si dhe përgjigjeve të komunave në kërkesat e Institutit GAP për qasje në dokumente publike. Ndryshe nga trendi në tri vitet e fundit, në vitin 2023, transparenca buxhetore e komunave pati rënie, me një mesatare të pikëve prej 57.5. Kjo rënie në vitin 2023 është ndikuar në veçanti nga problemet teknike për qasje në ueb-faqet e pesë komunave, si: Skënderaj, Peja, Kamenica, Mitrovica e Jugut dhe Prizreni, për të cilat këtë vit nuk është bërë vlerësim. Kjo është bërë me qëllim që të mos penalizohen këto komuna për shkak të problemeve që nuk varen prej tyre, duke pasur parasysh se menaxhimi i ueb-faqeve të komunave është kompetencë e Agjencisë së Shoqërisë së Informacionit (ASHI). 🏆 Gjithsej 20 komuna kaluan mesataren e pikëve gjatë vitit 2023, dhe katër komuna arritën maksimumin prej 100 pikësh (Komuna e Drenasit, Vushtrrisë, Lipjanit dhe Hanit të Elezit). 📈 12 komuna kanë shënuar progres në vlerësimin me pikë krahasuar me vitin paraprak, 16 komuna kanë shënuar regres, ndërsa 5 komuna kanë pikë të njëjta sikur vitin e kaluar. 📄 Në total, nga 33 komunat e vlerësuara publikuan 207 dokumente buxhetore. Dokumentet më të publikuara për 2023 ishin raporti vjetor financiar dhe rregullorja për ndarjen e subvencioneve. Raportin dhe komunikatën e plotë mund t’i lexoni duke klikuar në linkun më poshtë 👇. 📊 Të dhënat vizuele mund t’i gjeni duke klikuar në platformën: Indeksi i Transparencës Buxhetore të Komunave ➡ https://bit.ly/3HGT8nR  https://lnkd.in/d4ZAQuHB

📣 Instituti GAP publikon raportin “Mundësitë e rrjetëzimit për bizneset e grave dhe pakicave etnike në Kosovë”. Raporti analizon sfidat dhe mundësitë e rrjetëzimit për bizneset mikro, të vogla dhe të mesme në pronësi të grave dhe pakicave etnike në Kosovë. 🔎 Gjetjet kryesore të raportit: 📌 Shumica e bizneseve të drejtuara nga gra dhe pakica etnike e konsiderojnë rrjetëzimin të rëndësishëm, por tarifat e larta 💹 mbeten pengesë e madhe për anëtarësim. 📌 Kostoja mesatare vjetore e anëtarësisë në odat ekonomike është 1,233 euro dhe 368 euro për shoqatat e tjera të biznesit, duke e bërë të papërballueshme për shumë biznese të vogla dhe mikro. Bizneset që investojnë në pako më të larta anëtarësie raportojnë përfitime të mëdha, sidomos në ndërtimin e rrjeteve me biznese të tjera. 📌 Bizneset në pronësi të grave mbeten të nën-përfaqësuara në shumicën e rrjeteve të biznesit, duke përbërë më pak se 10% të anëtarëve në odat ekonomike dhe më pak se 20% në shoqatat e tjera të biznesit. 📍 Për të adresuar këto sfida, GAP rekomandon: ➡ Subvencionimin e tarifave të anëtarësisë për këto biznese nga Qeveria e Kosovës, donatorët apo shoqatat e bizneseve. ➡ Zbatimin e masave afirmative për të mbështetur këto biznese, duke rritur pjesëmarrjen e tyre në shoqatat e biznesit dhe siguruar mundësi më gjithëpërfshirëse për rrjetëzim. ➡ Organizimin e panaireve dhe ngjarjeve, si takimet “Biznes-me-Biznes” (B2B), për të promovuar një mjedis më përfshirës dhe të qëndrueshëm për bizneset. 📍 Raporti thekson nevojën për rritjen e përfaqësimit të grave dhe pakicave etnike në rrjetet tradicionale për një mjedis më të barabartë dhe gjithëpërfshirës. Për më shumë raportin dhe komunikatën e plotë në gjuhen shqipe mund t'i gjeni këtu https://bit.ly/48xP5pi; në gjuhën angleze këtu https://bit.ly/3YGybBh. Për raportin në gjuhën serbe na shkruani në: info@institutigap.org Ky publikim mbështetet nga USAID përmes Aktivitetit Angazhimi Gjithëpërfshirës Ekonomik, në partneritet me Community Development Fund - CDF

A lecture by GAP Institute at the Rochester Institute of Technology Kosovo on public finances of Kosovo and their regulation, including the challenges identified in this field in various reports by GAP Institute. Collaboration and exchange of experiences with academia remain key priorities for our organization. Every year, GAP Institute also engages several students in internship programs, helping them apply and advance the skills acquired during their studies in practical settings.

📣Today, GAP Institute published the report “Employment of Kosovars in Germany and Kosovo: sectors and salaries based on purchasing power”. Germany 🇩🇪 remains the primary emigration destination among Kosovo citizens. From 2010 to 2022, of all the citizens of Kosovo who obtained residence permits in the European Union (EU) member states, over half of them received residence permits from Germany. Key findings of the report: 🟧 Recent legislative changes have doubled the number of work permits for Western Balkan (WB) countries 🌍, reaching 50,000 per year. Due to high demand, the annual quota of applications for pre-approvals of work visas for Kosovo citizens for 2024 was filled within just two months ⏳. 🟧 Additionally, an ‘opportunity card’ 🎟️ was introduced, allowing foreign nationals to stay in Germany for up to one year to seek employment. The naturalization period has been reduced from eight to three to five years. 🟧 Kosovo leads with the highest number of WB employees in Germany in the following sectors: Construction 🏗️ (32,238), Manufacturing 🏭 (17,774), Trade 🛒 (17,702), and Hospitality and Gastronomy 🍽️ (12,434). 🟧 The difference in average monthly net salaries between Germany and Kosovo shows that salaries in Germany, after adjusting for the cost of living, are higher by €1,406 in Healthcare 🏥, €1,740 in Education 📚, €1,248 in Information and Communication Technology 💻, €1,064 in Construction 🚧, €1,306 in Trade 🛍️, €1,699 in Manufacturing ⚙️, and €926 in Hospitality and Gastronomy 🍴. Full report can be found here: https://lnkd.in/dpb_6Ahe

Si ka ndryshuar pensioni i moshës dhe ai kontributdhënës në Kosovë ndër vite?👇

📣 Në platformën elektronike “LETËRNJOFTIMI I KOMUNAVE”, Instituti GAP me përkrahje të Helvetas/Projekti për Decentralizimin dhe Përkrahje Komunave Decentralisation and Municipal Support (DEMOS), ka publikuar shkallën e përmbushjes së premtimeve zgjedhore të dhëna nga kryetarët e komunave për mandatin 2021-2025. Ky përditësim përfshin periudhën deri në fund të qershorit 2024. Krahasuar me përditësimin e vitit të kaluar, ku përqindja e premtimeve të përmbushura ishte 26%, këtë vit kjo përqindje është rritur 📈 në 42%. Nga gjithsej 1,816 premtime të evidentuara nga Instituti GAP në 27 komuna të ndryshme të Kosovës: 📌 765 premtime (42%) janë përmbushur, 📌 304 premtime (17%) gjysëm të përmbushur, 📌 326 premtime (18%) kanë filluar, dhe 📌 421 (23%) premtime nuk është ndërmarrë asnjë nismë në përmbushjen e tyre. Për dallim nga vitet e kaluara, këtë vit përmbushja vërehet më shumë në fushën e administratës dhe shëndetësisë me 66%. ➡ Për më shumë vizitoni platformën duke klikuar këtu: https://bit.ly/2NYUYqs ➡ Komunikatën e plotë mund ta gjeni këtu: https://lnkd.in/dpA-zX4X

In the Western Balkans, Kosovo continues to have the most imbalanced import-export ratio. For every euro exported in 2023, we imported around 6.5 euros. Although, compared to previous years, there is an improvement in this regard. Among others, the high level of imports and the low level of exports reflect the underdevelopment of the industrial sector in Kosovo.