Dodatkowe świadczenia emerytalne są ważnym źródłem dochodów dla wielu Europejczyków. Jako że zasady dotyczące koordynacji zabezpieczenia społecznego nie mają zastosowania do większości dodatkowych systemów emerytalnych, UE przyjęła specjalne przepisy mające na celu chronić prawa pracowników migrujących do dodatkowych świadczeń emerytalnych. Przepisy te stosuje się do programów emerytalnych powiązanych z umowami o pracę (tzw. pracowniczych programów emerytalnych).
Dlaczego ważne jest, aby chronić prawo do dodatkowych świadczeń emerytalnych?
Niektóre przepisy stosowane w przypadku dodatkowych programów emerytalnych mogą prowadzić do utraty praw emerytalnych przez pracowników, jeśli przeprowadzają się oni do innego kraju w UE.
Niektóre programy wymagają, by dana osoba spełniła określone warunki, zanim zaczną jej przysługiwać zgromadzone nieprzepadalne uprawnienia emerytalne . Na przykład pracownikowi, który zrezygnuje z pracy i przeniesie się do innego państwa członkowskiego, mogą nie przysługiwać żadne prawa emerytalne, jeśli nie pracował dla pracodawcy przez wystarczająco długi okres.
A nawet jeśli prawa emerytalne zostały nabyte, w chwili gdy pracownik występuje z danego systemu emerytalnego, w przyszłości może okazać się, że ich wartość zmniejszyła się ze względu na inflację, chyba że wartość ta była odpowiednio indeksowana.
Równe traktowanie i płatności transgraniczne
Dyrektywa 98/49/WE w sprawie ochrony uprawnień do dodatkowych świadczeń emerytalnych lub rentowych pracowników i osób prowadzących działalność na własny rachunek stanowiła pierwszy krok w kierunku usunięcia przeszkód w swobodnym przepływie osób w odniesieniu do dodatkowych emerytur. Oto najważniejsze przepisy zawarte w dyrektywie:
- Osobie, która występuje z danego systemu, ponieważ przeprowadza się do innego państwa członkowskiego, powinny przysługiwać takie same prawa do zgromadzonych nieprzepadalnych uprawnień emerytalnych jak osobie, która występuje z programu i pozostaje w danym państwie członkowskim.
- Osoba, której przysługuje prawo do świadczeń z dodatkowego programu emerytalnego, może otrzymywać je w dowolnym państwie członkowskim.
Nabycie i utrzymanie dodatkowych uprawnień emerytalnych
Dyrektywę 2014/50/UE w sprawie nabywania i zachowywania uprawnień do dodatkowych świadczeń emerytalnych przyjęto 16 kwietnia 2014 r. Określa ona następujące minimalne standardy w zakresie ochrony praw emerytalnych pracowników mobilnych, które państwa członkowskie musiały transponować do prawa krajowego do 21 maja 2018 r.
- Nabycie uprawnień
- Pracownikowi przysługuje prawo do zgromadzonych nieprzepadalnych uprawnień emerytalnych nie później niż po trzech latach stosunku pracy.
- Wkład własny pracowników nie może zostać utracony. Tzn. jeśli pracownik występuje z systemu emerytalnego przed uzyskaniem zgromadzonych nieprzepadalnych uprawnień emerytalnych, składki własne są zwracane.
- Minimalny wiek przewidziany dla uzyskania zgromadzonych nieprzepadalnych uprawnień emerytalnych nie może być wyższy niż 21 lat.
- Zachowywanie uprawnień
- Odchodzący pracownik ma prawo zachowania zgromadzonych nieprzepadalnych uprawnień emerytalnych w tym programie, chyba że wyraził zgodę na otrzymanie uzgodnionego kapitału.
- Prawa emerytalne odchodzącego pracownika muszą być zachowane przy sprawiedliwym uwzględnieniu praw aktywnych pracowników. Sposób ochrony uprawnień zależy od rodzaju programu. Na przykład wartość praw emerytalnych może być dostosowana w zależności od:
- stopy inflacji lub poziomu wynagrodzeń (zazwyczaj w programach o zdefiniowanym świadczeniu );
- zwrotu z inwestycji uzyskanych przez program (zwykle w systemach o zdefiniowanej składce).
- Dostęp do informacji
- Pracownicy mają prawo do uzyskania informacji o tym, jaki wpływ może mieć ich mobilność na ich uprawnienia emerytalne.
- Byli pracownicy i beneficjenci pozostali przy życiu (jeżeli program przewiduje renty rodzinne) mają prawo do dostępu do informacji na temat wartości i traktowania przysługujących im praw.
Przepisy tej dyrektywy mają zastosowanie do pracowników, którzy przemieszczają się między krajami UE, jednak państwa członkowskie mogą rozważyć objęcie tymi przepisami pracowników, którzy zmieniają pracę we własnym kraju
Dyrektywa nie obejmuje przenoszenia dodatkowych uprawnień emerytalnych, tj. możliwości przeniesienia swoich praw emerytalnych do nowego programu w przypadku mobilności zawodowej.
6 lipca 2020 r. Komisja przyjęła sprawozdanie w sprawie stosowania dyrektywy 2014/50/UE.